Αρχαία Ελληνική Γλώσσα: Γραμματική

[anemona]

Γνωριζετε αν το "έτος" στον πληθυντικο κανει "έτη" και "ετεα" ;

Πτώση                         Ενικός                         Πληθυντικός
Ονομαστική                  ἔτος                            ἔτεα και ἔτη
Γενική                        ἔτεος και ἔτους            ἐτέων και ἐτῶν
Δοτική                          ἔτεϊ και ἔτῃ / ἔτει          ἔτεσσι(ν) και ἔτεσι
Αιτιατική                       ἔτος                            ἔτεα και ἔτη
Κλητική                         ἔτος                           ἔτεα και ἔτη

[PDE ads]

[ΗΙΕΡΟΜΝΕΜΟΝ]

Οι ασυναίρετοι τύποι που δίνεις είναι μάλλον ποιητικοί και αδόκιμοι στην αττική διάλεκτο, στην οποία εξετάζονται οι υποψήφιοι. Αν θυμάμαι καλά συνηρημένους τύπους στην αττική εμφανίζουν για τη γενική πληθυντικού τα ἄνθος, ὄρος, κέρδος, χεῖλος (ἀνθέων και ἀνθῶν, ὀρέων και ὀρῶν κλπ.)

[anemona]

Ναι είναι ποιητικοί. Αλλά τους έθεσα γενικά, εφόσον κάποιος θέλει να εξετάσει το θέμα εις βάθος. Δεν είπα για εξετάσεις.

[mar_nik]

Βάση ποιου κανόνα το γεγραφθαι παίρνει οξεία;;

[PDE ads]

[apri]

Βάση ποιου κανόνα το γεγραφθαι παίρνει οξεία;;

Στo "γράφω" το "α" είναι βραχύ, όπως συμβαίνει σχεδόν με όλα τα αφωνόληκτα ρήματα που έχουν δίχρονο στο θέμα.
Άρα, δεν θα μπορούσε να παίρνει τίποτα άλλο εκτός από οξεία.

Βραχύ έχουν το δίχρονο και άλλα ρήματα, αυτά που έχουν χαρακτήρα διπλό σύμφωνο (ζ) ή δύο σύμφωνα (-πτ, -ττ, -λλ), με κάποιες βέβαια εξαιρέσεις (βλ. http://www.vlioras.gr/Philologia/ArxaiaEllinika/Grammar/Tonismos_DixronoParaligousas.htm).

[mar_nik]

Ευχαριστώ πολύ

[Dwrina]

Σε μια γραμματική (τύπου βοηθήματος, η οποία όμως είναι καλή) ο αόριστος β εχάρην παρουσιάζεται  να έχει δύο θέματα (η και ε ) και  να κλίνεται όπως το ερρύην. Επειδή θεωρούσα ότι το εχάρην ανήκει στην κατηγορία του επλάγην άρχισα να ψάχνω την διαφορά ανάμεσα στον απλό παθητικό αόριστο β και στους αορίστους β που θεωρούνται ότι κλίνονται διαφορετικά, δηλαδή κατά το έστην. Και μπερδεύτηκα, γιατί:
Οι αόριστοι β που κλίνονται κατά το έστην αναφέρονται ως αθεματικοί. Μα και το επλάγην, όπως και το ελύθην, δεν έχουν θεματικά φωνήντα: το πλαγ-  και το λυ- είναι το θέμα τους, στο οποίο προστίθεται το πρόσφυμα  η  και θη  αντίστοιχα. Όσο για την υποτακτική, υπάρχουν θεματικά φωνήεντα τόσο στο επλάγην και το ελύθην όσο και στο έστην και τα παρόμοια.
Το άλλο που έψαξα είναι αν τα διάφορα φωνήεντα των αορίστων β κατά το έστην ανήκουν στο θέμα ή είναι προσφύματα. Και διαπίστωσα ότι σε άλλες περιπτώσεις ανήκουν στο θέμα, όπως στο έγνων και στο έβην (οπότε αυτό αποτελεί διαφορά από το επλάγην και το ελύθην), σε άλλες όμως είναι προσφύματα, όπως στο εάλων και στο ερρύην.
Επομένως ποια η διαφορά από τα επλάγην και ελύθην; Γιατί κατατάσσονται σε διαφορετική κατηγορία, ειδικά το ερρύην το οποίο έχει πρόσφυμα ε και η, ακριβώς όπως ο παθητικός αόριστος β του τύπου επλάγην. Και τελικά το εχάρην που ανήκει; Μπορείτε να με βοηθήσετε να βρω τη διαφορά;

 

[apri]

Σε μια γραμματική (τύπου βοηθήματος, η οποία όμως είναι καλή) ο αόριστος β εχάρην παρουσιάζεται  να έχει δύο θέματα (η και ε ) και  να κλίνεται όπως το ερρύην.

Το "εχάρην" είναι παθητικός αόριστος β' και ως εκ τούτου δεν έχει σχέση με το "ερρύην", που είναι ενεργητικός αόριστος β' και έχει δυο θέματα (ισχυρό-αδύνατο).

Το άλλο που έψαξα είναι αν τα διάφορα φωνήεντα των αορίστων β κατά το έστην ανήκουν στο θέμα ή είναι προσφύματα. Και διαπίστωσα ότι σε άλλες περιπτώσεις ανήκουν στο θέμα, όπως στο έγνων και στο έβην (οπότε αυτό αποτελεί διαφορά από το επλάγην και το ελύθην), σε άλλες όμως είναι προσφύματα, όπως στο εάλων και στο ερρύην.

Δεν έχουν προσφύματα το "εάλων" και το "ερρύην", αλλά δύο θέματα (αλω/αλο και ρυη/ρυε).

[MARKOS]

 στο νησί μου λέμε : "ηχάρηκα" πολύ που σε είδα

[Dwrina]

Το "εχάρην" είναι παθητικός αόριστος β' και ως εκ τούτου δεν έχει σχέση με το "ερρύην", που είναι ενεργητικός αόριστος β'


[/quote

Τι εννοείς ενεργητικός αόριστος β; Ότι είναι ενεργητικής διάθεσης ή εννοείς κάτι άλλο;
Γιατί και το εχάρην ενεργητικής διάθεσης είναι (ή ίσως μέσης, πάντως σίγουρα όχι παθητικής.) Και το εβουλήθην είναι παθητικός αόριστος α, αλλά είναι ενεργητικής διάθεσης. Ενώ το εάλων, που κατατάσσεται μαζί με το ερρύην είναι παθητικής διάθεσης.

Δεν έχουν προσφύματα το "εάλων" και το "ερρύην", αλλά δύο θέματα (αλω/αλο και ρυη/ρυε).

Το λεξικό του Αναγνωστόπουλου γράφει για το αλίσκομαι:  Οι άλλοι χρόνοι (δηλαδή εκτός του Ενεστώτα) από ρ. Fαλ- >ἁλ + πρόσφυμα -ο-> θέμα ἁλο- του οποίου ο χαρακτήρας τρέπεται σε ω.
Για το ρέω: Από το θέμα ρευ- με μετάπτωση ρυ- και πρόσφυμα -ε- , που πριν από σύμφωνο τρέπεται σε η >
ο ΜΕΛΛ. ρυ-έ-σομαι-ρυήσομαι, ο ΑΟΡ. ερρύην και ο ΠΡΚ. ερρύηκα.
Ενώ για το γιγνώσκω γράφει: Από αρχικό θέμα νο-. Το θέμα νο- προσλαμβάνει στην αρχή το γ και γίνεται γνο- και με μετάπτωση γνω-. Στην περίπτωση του γιγνώσκω δεν αναφέρει κάποιο πρόσφυμα όπως στα άλλα.

 Μήπως η διαφορά είναι ότι στα παραπάνω ρήματα σχηματίζονται και άλλοι χρόνοι με τα προσφύματα, οπότε κατά κάποιο τρόπο θεωρούνται ότι έχουν ενσωματωθεί στο θέμα; Ενώ στο επλάγην, για παράδειγμα, το πρόσφυμα -η/ ε- χρησιμοποιείται μόνο για τον σχηματισμό των παθητικών χρόνων (και δεν αναφέρεται καν στο λεξικό).  Πάντως και σε αυτήν την  περίπτωση το εχάρην δεν μπορεί να καταταχθεί με το ερρύην, γιατί για το χαίρω ο Αναγνωστόπουλος γράφει:Από το θέμα χαρ- κατευθείαν ο αόριστος β εχάρην. Θέμα χαιρ- + πρόσφυμα -ε-, που εκτείνεται σε -η>ΜΕΛΛ. χαιρέσω> χαιρήσω.
Πώς σου φαίνονται όλα αυτά;

[apri]

Τι εννοείς ενεργητικός αόριστος β; Ότι είναι ενεργητικής διάθεσης ή εννοείς κάτι άλλο;

Δεν μιλάω για διάθεση, αλλά για φωνή.
Το "έστην" και όσα κλίνονται σύμφωνα μ' αυτό, είναι ενεργητικής φωνής. Από εκεί και πέρα, κάθε ρήμα ανάλογα με τη σημασία του έχει και ανάλογη διάθεση.

Το λεξικό του Αναγνωστόπουλου γράφει για το αλίσκομαι:  Οι άλλοι χρόνοι (δηλαδή εκτός του Ενεστώτα) από ρ. Fαλ- >ἁλ + πρόσφυμα -ο-> θέμα ἁλο- του οποίου ο χαρακτήρας τρέπεται σε ω.
Για το ρέω: Από το θέμα ρευ- με μετάπτωση ρυ- και πρόσφυμα -ε- , που πριν από σύμφωνο τρέπεται σε η >
ο ΜΕΛΛ. ρυ-έ-σομαι-ρυήσομαι, ο ΑΟΡ. ερρύην και ο ΠΡΚ. ερρύηκα.
Ενώ για το γιγνώσκω γράφει: Από αρχικό θέμα νο-. Το θέμα νο- προσλαμβάνει στην αρχή το γ και γίνεται γνο- και με μετάπτωση γνω-. Στην περίπτωση του γιγνώσκω δεν αναφέρει κάποιο πρόσφυμα όπως στα άλλα.
........................................................
Πώς σου φαίνονται όλα αυτά;

Δεν χρησιμοποιεί σωστά τον όρο "θέμα".
Τα προσφύματα που αναφέρει, προστίθενται στη ρίζα, για να σχηματιστεί το θέμα του ρήματος.

Δεν πρόκειται για θεματικά φωνήεντα που προστίθενται στο θέμα του ρήματος κατά την κλίση.

[Dwrina]

Δεν μιλάω για διάθεση, αλλά για φωνή.
Το "έστην" και όσα κλίνονται σύμφωνα μ' αυτό, είναι ενεργητικής φωνής. Από εκεί και πέρα, κάθε ρήμα ανάλογα με τη σημασία του έχει και ανάλογη διάθεση.

Αυτό δεν το ήξερα για το έστην. Η αλήθεια είναι ότι και για το ελύθην ποτέ δεν ήμουν σίγουρη σε ποια φωνή ανήκει.
Αλλά, λογικά, αν είναι το έστην ενεργητικής φωνής, δεν θα είναι και το ελύθην, αφού κλίνονται με τον ίδιο τρόπο και αφού παθητική φωνή δεν υπάρχει στην αρχαία ελληνική;

Δεν χρησιμοποιεί σωστά τον όρο "θέμα".
Τα προσφύματα που αναφέρει, προστίθενται στη ρίζα, για να σχηματιστεί το θέμα του ρήματος.

Δεν πρόκειται για θεματικά φωνήεντα που προστίθενται στο θέμα του ρήματος κατά την κλίση.

Δηλαδή το η στον παθητικό αόριστο β και  (μαζί με το θ) στον παθητικό αόριστο α είναι θεματικά φωνήεντα; Για αυτό ο Σταματάκος χαρακτηρίζει το έστην και τους αορίστους που κλίνονται όπως αυτό αθεματικούς, γιατί σε αυτούς τα αντίστοιχα φωνήεντα δεν είναι θεματικά;

[anemona]

Το έστην είναι αόριστος β και δεν πρέπει να συγχέεται με τον παθητικό αόριστο α ελύθην ή με τον παθητικό αόριστο β εγράφην.Αν και παθητικός αόριστος α και και β κλίνονται όμοια εκτός του β ενικού προστακτικής.Λύθητι και γραφηθι αντίστοιχα.

[Dwrina]

Το έστην είναι αόριστος β και δεν πρέπει να συγχέεται με τον παθητικό αόριστο α ελύθην ή με τον παθητικό αόριστο β εγράφην.Αν και παθητικός αόριστος α και και β κλίνονται όμοια εκτός του β ενικού προστακτικής.Λύθητι και γραφηθι αντίστοιχα.

Ναι, αλλά ψάχνω να βρω σε τι διαφέρουν και δεν πρέπει να συγχέονται. Μέχρι στιμγής ήξερα απλώς, με βάση την συνήθη κατάταξη της γραμματικής, ότι διαφέρουν, αλλά δεν είχα αναζητήσει τον λόγο. Μετά από όσα έγραψε η apri καταλήγω στο ότι μία διαφορά είναι το θεματικό φωνήεν. Περιμένω όμως να μου το επιβεβαιώσει και να μου πει αν υπάρχει και άλλη διαφορά. Μήπως έχεις  και εσύ κάτι υπ' όψιν σου;