ΨΗΦΟΦΟΡΙΑ: Τρόπος ορισμού τμημάτων

[killbill]

Σέβομαι όλες τις απόψεις παρόλο που είναι διαφορετικές από τη δική μου!

Όμως εσείς που λέτε ότι ο διαχωρισμός είναι αντιπαιδαγωγικός, πείτε μου συγκεκριμένα αν έχεις έναν μαθητή του 20 που θέλει να κάνει πολύ προχωρημένες ασκήσεις, και έναν μαθητή του 0.5, τι θα κάνεις σε 1 ώρα διδασκαλίας για να βοηθήσεις και τους δύο στο 100% και να μείνουν ικανοποιημένοι;

Αυτό θα ήθελα να ακούσω!

Παραβλέπετε το εξής: Καταρχήν ο διαχωρισμός θα αφορά συγκεκριμένα μαθήματα με δυνατότητα αλλαγής-μεταπήδησης επιπέδου στην συνέχεια μόλις σημειωθεί βελτίωση. Δεν καταδικάζεις ούτε χαρακτηρίζεις με ταμπέλα κάποιον λοιπόν ως  άσχετο. Ευκαιρία του δίνεις!

Επίσης, μπορεί ένας να είναι στο "καλό" τμήμα των Μαθηματικών αλλά να είναι στο "χαμηλό" τμήμα των Αρχαίων και αντίστοιχα ένας άλλος να είναι στο "καλό" τμήμα των ΑΡχαίων και στο "χαμηλό" των Μαθηματικών!
Δεν είναι απαραίτητο (μάλλον απίθανο είναι) κάποιος να είναι στα "καλά" τμήματα σε όλα τα μαθήματα. Αυτοί συνήθως είναι 1-2 άτομα το πολύ σε ένα σχολείο.
Που το πρόβλημα λοιπόν;

Λοιπόν περιμένω συγκεκριμένα να μου περιγράψετε ένα σχέδιο διδασκαλίας στην τάξη όταν έχεις μαθητές του 20 και μαθητές του 0! Πως θα ικανοποιήσεις και τους δύο;

Σας ακούω!!

Σας καταθέτω εγώ το δικό μου για τα Μαθηματικά σε 2 γραμμές! :
--Στο τμήμα των άριστω λύνω ότι πιο δύσκολο θέμα έχει μπει σε πανελλήνιες
--Στο τμήμα των άσχετων ξεκινάω μαθαίνοντας τους πως κάνουμε 2 κλάσματα ομώνυμα, πως κάνουμε πράξεις, τι σημαίνει συνάρτηση.
Έτσι από το 0 που βρίσκονται και που θα βρίσκονταν μόνιμα όλη τη χρονιά αν ήταν στο ίδιο τμήμα με τους αριστούχους, τους πήγα στο 2. Λίγο λίγο θα τους πάω στο 10! Από ασκήσεις θα τους κάνω μόνο τα Σωστό Λάθος και τη θεωρία και στη συνέχεια τα πιο εύκολα ερωτήματα που μπαίνουν σχεδόν κάθε χρόνο ώστε να πετύχουμε να πιάσουν μια βάση στις πανελλήνιες

[PDE ads]

[karxarias29]

Πραγματικά θα ήταν ιδιαίτερα βολικός για τον διδάσκοντα ένας τέτοιος χωρισμός τμημάτων. Σαφώς, όμως, πιστεύω ότι η ομάδα των αδύναμων μαθητών θα... καταβαραθρωνόταν ψυχολογικά. Και μάλιστα, στην Έκθεση έχει ένα αντίστοιχο θέμα και, όταν το συζητάμε στην τάξη, διαπιστώνω ΠΑΝΤΑ ότι οι μόνοι που συμφωνούν με το χωρισμό σε επίπεδα είναι οι καλοί μαθητές.
Άλλωστε θεωρώ ότι το θέμα έχει και άλλες παραμέτρους όπως οι γονείς και το πώς θα αισθανθούν. Αν κρίνω ως εκπαιδευτικός, φυσικά και θα με βόλευε ένα ομοιογενές τμήμα. Αν κρίνω, όμως, ως γονιός, πιστεύω ότι θα αισθανόμουν ιδιαίτερα πιεσμένη και αγχωμένη για το αν το παιδί μου θα έμπαινε στο "καλό" ή στο "κακό" τμήμα, ιδιαίτερα αν πχ όσο και αν ήθελα, δεν είχα την οικονομική δυνατότητα να προσφέρω στο παιδί μου όσα ο πλούσιος. Και μάλιστα θα αισθανόμουν και ενοχές για το ότι το παιδί μου "πληρώνει" τη δική μου πιθανή οικονομική δυσπραγία ή το δικό μου χαμηλό μορφωτικό επίπεδο.
Τέλος, όλοι γνωρίζουμε ότι αν εφαρμοζόταν κάτι τέτοιο, θα γινόταν σκοτωμός στο σύλλογο για το ποιος θα πάρει τι, αφού, σίγουρα οι περισσότεροι θα ήθελαν τους "καλούς". Επομένως, αναπόφευκτα, και τρομακτικές έριδες θα δημιουργούνταν μεταξύ των "συναδέλφων"   και εμείς οι ίδιοι θα χαρακτηριζόμασταν συνακολούθως ως "καλοί ή κακοί" ανάλογα με το ποιο τμήμα θα παίρναμε.
Και για να ολοκληρώσω, πιστεύω ότι το πρόβλημα που αντιμετωπίζουμε στην τάξη δεν είναι η ανομοιογένεια, αλλά ο μεγάλος αριθμός των μαθητών. Όταν μου βάζεις (όπως είχα εγώ πέρυσι) 27 άτομα στην Κατεύθυνση και 31 στη Γενική, δε μου φταίει η ανομοιογένεια, αλλά το γεγονός ότι δεν προλαβαίνω να κάνω σωστά τη δουλειά μου. Δώσε μου ένα τμήμα με 10 - 12 μαθητές και θα δεις μετά αν μπορώ να κάνω... παπάδες!

[killbill]

Να το θέσω κάπως αντίστροφα το ερώτημα:

Ωραία δεν σας αρέσει να μπει στο "χαμηλό" τμήμα. Τι κερδίζει σε ένα τμήμα με αριστούχους όταν είναι αδύνατον να τους συναγωνιστεί και έχει πολλά κενά που είναι αδύνατον να καλυφθούν γιατί αλλιώς θα καθυστερήσουν οι καλοί;
Είναι καλύτερα έτσι δηλαδή;

Προτιμάτε να παραμείνει στουρνάρι για να έχετε απλά την ικανοποίηση ότι είναι σε ένα τμήμα με αριστούχους και δεν υπάρχει διάκριση;
Η διάκριση έτσι κι αλλιώς δεν υπάρχει όταν θα πάρει βαθμούς ή γράψει στις πανελλήνιες 0 ενώ οι άλλοι 20;

Γιατί να κρυβόμαστε πίσω από το δάχτυλό μας; ενω μπορούμε να βοηθήσουμε και να αφιερώσουμε χρόνο και στους άσχετους και κάτι να κάνουμε για αυτούς.

Να θέσω και το ερώτημα από άλλη σκοπιά.
Έχεις ένα ιδιαίτερο με έναν μαθητή του 20 που πηγαίνει στην Μαθματική Εταιρία κάθε χρόνο και διαπρέπει.
Και έχεις ιδιαίτερο και έναν μαθητή του 0 που έχει μείνει 2 χρονιές στην ίδια τάξη και μαθηματικά στο τέλος έδωσε λευκή κόλα.

Θα τους βάζατε και τους δύο μαζί να τους κάνετε μάθημα;

[AntreaEirini]

Καταρτίζεις διαφορετικές ασκήσεις με διαφορετικούς σκοπούς για ομάδες διαφορετικών επιπέδων, χωρίς να ξεχωρίζεις κάποιον. Ασχολείσαι όσο μπορείς με ομάδες διαφορετικών επιπέδων. Εγώ αυτό προσπαθώ τουλάχιστον. Θέλει κόπο και έξτρα χρόνο.
Ικανοποιημένοι 100% το θεωρώ απίθανο να μείνουν όλοι οι μαθητές. Για πολλούς και διάφορους λόγους που δε σχετίζονται απαραίτητα με το διδάσκοντα.

Δηλαδή σε ένα σχολείο υπάρχουν μόνο 1-2 άριστοι μαθητές; Δε νομίζω.
Ούτε είναι 1-2 οι μαθητές πολύ χαμηλού επιπέδου μόνο.

Ούτως ή άλλως όλα είναι θέμα στόχων και σκοπών. Προσωπικά θεωρώ ότι ο στόχος της γνώσης μόνος του είναι ελλιπής και δημιουργεί τις διακρίσεις.

Το να μάθεις τα βασικά σε αδύναμους μαθητές μπορεί να γίνει στο πλαίσιο υποστηρικτικών τμημάτων μέσα στο ίδιο το σχολείο, ώστε μετά να συμμετάσχουν ευκολότερα στο κανονικό μάθημα.

[PDE ads]

[syrrahm]

Πάντως κάτι πρέπει να γίνει. Θα μπορούσε π.χ να υπάρχει ένας κορμός μαθημάτων κοινός για όλους και μία ομάδα μαθημάτων από την οποία θα επέλεγαν οι μαθητές ορισμένα μαθήματα ανάλογα με τις κλίσεις τους, τα ενδιαφέροντά τους κτλ. Σε τι ωφελείται λ.χ. ένας μαθητής Γ' Γυμνασίου, όταν είναι υποχρεωμένος να κάνει 3 ώρες Αρχαία την εβδομάδα, ο οποίος έχει επιλέξει ότι θα γίνει υδραυλικός ή μηχανικός αυτοκινήτων ( αν έκανα σύγκριση, θα τα έβαζα και τα δύο σε ανώτερη θέση από το επάγγελμα του εκπαιδευτικού), δεν μπορώ να το καταλάβω. Ούτε ο μαθητής του παραδείγματος ωφελείται ούτε και ο μαθητής που θα πάει στη θεωρητική κατεύθυνση, καθώς ο καθηγητής θα πρέπει να κατεβάζει το επίπεδο, ώστε να υπάρχει μία ισορροπία. Στην περίπτωση αυτή ο καθηγητής, που  δεν μπορεί να κάνει θαύματα, γίνεται ένας απλός διεκπεραιωτής του συστήματος, χωρίς να μπορεί να ανταποκριθεί σωστά στο ρόλο του ούτε στο μαθησιακό ούτε στο παιδαγωγικό κομμάτι.

[AntreaEirini]

Να το θέσω κάπως αντίστροφα το ερώτημα:

Ωραία δεν σας αρέσει να μπει στο "χαμηλό" τμήμα. Τι κερδίζει σε ένα τμήμα με αριστούχους όταν είναι αδύνατον να τους συναγωνιστεί και έχει πολλά κενά που είναι αδύνατον να καλυφθούν γιατί αλλιώς θα καθυστερήσουν οι καλοί;
Είναι καλύτερα έτσι δηλαδή;

Προτιμάτε να παραμείνει στουρνάρι για να έχετε απλά την ικανοποίηση ότι είναι σε ένα τμήμα με αριστούχους και δεν υπάρχει διάκριση;
Η διάκριση έτσι κι αλλιώς δεν υπάρχει όταν θα πάρει βαθμούς ή γράψει στις πανελλήνιες 0 ενώ οι άλλοι 20;

Γιατί να κρυβόμαστε πίσω από το δάχτυλό μας; ενω μπορούμε να βοηθήσουμε και να αφιερώσουμε χρόνο και στους άσχετους και κάτι να κάνουμε για αυτούς.

Να θέσω και το ερώτημα από άλλη σκοπιά.
Έχεις ένα ιδιαίτερο με έναν μαθητή του 20 που πηγαίνει στην Μαθματική Εταιρία κάθε χρόνο και διαπρέπει.
Και έχεις ιδιαίτερο και έναν μαθητή του 0 που έχει μείνει 2 χρονιές στην ίδια τάξη και μαθηματικά στο τέλος έδωσε λευκή κόλα.

Θα τους βάζατε και τους δύο μαζί να τους κάνετε μάθημα;

Το μήνυμά σου περιέχει αξιολογικούς χαρακτηρισμούς για τους μαθητές που βασίζονται μόνο σε κριτήρια γνώσης! Δε λαμβάνουμε τίποτα άλλο υπόψη για τους μαθητές;

Και ο δικός μας ρόλος στο ότι τα παιδιά είναι στουρνάρια ποιος είναι;
Τι κάνουμε εμείς για τα "στουρνάρια" όπως έχουν έτσι όπως έχουν τα πράγματα τώρα; Ποια κίνητρα τους δίνουμε;

[MARKOS]

Ρατσιμός και στην εκπαιδευση? !!!  Εχουν ανακατεψει ολες τις θεωριες των Παιδαγωγων με αποτελεσμα τη μπαχαλοποιηση.
Θα εχουν την ευκαρια οι "αριστοι" μαθητες να δειξουν τις ικανοτητες τους αργοτερα ακομα και αν το σχολειο εχει τελειωσει.
Ο σκοπος δεν ειναι να βγαλουμε "αισταιν" αλλα ΑΝΘΡΩΠΟΥΣ !!!!!!!! και η ανθρωπια μαθαινεται μεσα απο συμπεριφορες και συνεργασιες σε ανομοιογ τμηματα.Ειναι η εικονα της κοινωνιας μας αυτη ετσι κι αλλιως. 

[panos2]

Θα κάνω μια προσπάθεια μιας λίγο πιο αναλυτικής προσέγγισης με βάση την προσωπική μου εμπειρία.
Η πραγματικότητα στην Β’θμια στην χώρα μας σήμερα είναι  πως, τόσο στο Γυμνάσιο, όσο και στο Λύκειο στοιβάζεται σε κάθε τμήμα ένας μεγάλος αριθμός μαθητών με τεράστιες  αποκλίσεις σε γνωστικό επίπεδο.
Έτσι, πράγματι το διδακτικό έργο του εκπαιδευτικού δυσχεραίνει, αλλά και το αποτέλεσμα είναι να αποφοιτούν ταυτόχρονα αμόρφωτα παιδιά που δεν βοηθήθηκαν στο σχολείο  όσο θα έπρεπε, αλλά και άριστοι μαθητές των οποίων την εκπαίδευση την ανέλαβαν τελικά ιδιωτικά φροντιστήρια. Αυτό είναι το αποτέλεσμα των υπερβολικά ανομοιογενών τμημάτων, ένα αποτέλεσμα που παίρνει ακόμη πιο αρνητικές διαστάσεις με την αύξηση του αριθμού των μαθητών ανά τμήμα. Τι γίνεται στις άλλες χώρες, όπως στην Γερμανία;

Στην Γερμανία υπάρχει ένας διαχωρισμός των μαθητών μετά την Δ’ Δημοτικού ήδη. Το σχολείο αξιολογεί, υπερβολικά νωρίς κατά την γνώμη μου τους μαθητές και τους διαχωρίζει σε 3 διαφορετικούς τύπους σχολείων.
1. Gymnasium. Πηγαίνουν οι μαθητές  που στοχεύουν σε ανώτατες σπουδές.
2. Hauptschule. Εκεί κατευθύνουν τους μαθητές με έφεση τα τεχνικά επαγγέλματα.
3. Realschule. Kάτι ανάμεσα στα 2 προηγούμενα. Ταιριάζει περισσότερο με το Gymnasium.

Αφού και οι Γερμανοί παιδαγωγοί εντυπωσιάστηκαν  από τα σκανδιναβικά μοντέλα (όπως και η δικιά μας  ), στα κρατίδια που κυβερνούσαν για πολλά χρόνια οι σοσιαλδημοκράτες δοκίμασαν και το ενιαίο σχολείο  (Gesamtschule),   το οποίο δεν είχε και τα αναμενόμενα καλά αποτελέσματα, γιατί τα "Γυμνάσια" που υπήρχαν ταυτόχρονα στα κρατίδια εξακολουθούσαν να απορροφούν τους ικανότερους μαθητές.
Για να μπορέσει να λειτουργήσει το ενιαίο σχολείο, όπως το φαντάστηκαν οι Σκανδιναβοί, αλλά και το εφάρμοσαν με μικρότερη επιτυχία οι Γερμανοί πρέπει, σύμφωνα με τον έγκριτο αναλυτή εκπαιδευτικών θεμάτων και φανατικό παιδαγωγό (το τονίζω αυτό  )  panos2,    να ισχύουν 2 προϋποθέσεις:

1. Μικρός αριθμός μαθητών ανά τμήμα.
2. Εντελώς διαφορετικές διδακτικές προσεγγίσεις, με   συνδιδασκαλία περισσοτέρων εκπαιδευτικών, ομαδοσυνεργατικές μέθοδοι διδασκαλίας, κλπ..(βλέπε: Φινλανδία)

Για την Ελλάδα δεν ισχύουν και οι δύο προϋποθέσεις. Για την 1η δεν το συζητώ πια. Εδώ θέλω να ξαναυπογραμμίσω την ζημιά που κάνει η τωρινή ηγεσία σε μια ολόκληρη γενιά μαθητών. Και όσο για την 2η έχω να πω το εξής: κανένας επιμορφωτής στα ΠΕΚ που παρακολούθησα πέρυσι δεν ήταν σε θέση να διαμορφώσει πρακτικά μια ομαδοσυνεργατική διδασκαλία!!!

Με αυτά τα λυπηρά δεδομένα για την Ελλάδα και μέχρι να αλλάξει αυτό (θέλει αρκετά χρόνια και μεγάλη προσπάθεια), μάλλον τα δημόσια Γυμνάσια και Λύκεια θα έχουν καλύτερο διδακτικό αποτέλεσμα, αν χωρίζονται με κάποιο τρόπο σε επίπεδα τα ίδια ή να χωρίζονται τα τμήματα σε επίπεδα…

ΥΓ. Αυτό είναι ένα βαθιά συντηρητικό συμπέρασμα... Κάπως δεν έχει όραμα... Συμφώνησα και με τον killbill 
     Δεν είμαι καλά...

[ΠΕ01]

Ας καταθέσω λοιπόν και εγώ την προσωπική μου εμπειρία.

Όταν ήμουν Γ' Γυμν πριν από 20+ χρόνια αποφάσισε ο γυμνασιάρχης και ο σύλλογος καθηγητών να μας χωρίσουν σε τμήματα όχι αλφαβητικά, αλλά ανάλογα με την επίδοση, όχι όμως όπως αναφέρεις φίλτατε killbil, αλλά έβαλαν 5 αριστούχους, 5 μέτριους, 5 αδύναμους και 5 πάτους σε ένα τμήμα και έτσι είχαμε 4 τμήματα στην τρίτη γυμνασίου, τα οποία θεωρήθηκαν ομοιόμορφα όσον αφορά την επίδοση. Γιατί κατέλειξαν σε αυτήν την λύση? Καθαρά συμπτωματικά και ενώ τα τμήματα είχαν χωριστεί αλφαβητικά από την α' γυμν είχαμε ένα τμήμα αριστούχων ένα μέτριο ένα αδύναμο και ένα πάτο (όχι απόλυτα αλλά αυτή ήταν η γενική εικόνα και εμπειρία όλων, μαθητών και καθηγητών) Μέσα σε δύο χρόνια οι αδύναμοι μαθητές σέρνονταν και οι άριστοι μαθητές απέκτησαν τρομακτική αλαζονεία   

Με την ανακατανομή των τμημάτων και οι αδύναμοι σήκωσαν κεφάλι και οι άριστοι ανταγωνίστηκαν μαθητές που τους θεωρούσαν κατώτερους, αλλά δεν ήταν.

Οφείλω να ομολογήσω πως στην ελιτίστικη συμπεριφορά συμβάλλουν και οι ίδιοι οι καθηγητές. Θυμάμαι κάποιους χαρακτηριστικά που έλεγαν: καμάρια μου! μπράβο! όχι σαν τους κουμπούρες του τάδε τμήματος...

Προσωπικά, επειδή είχε γίνει δυσβάσταχτη η κατάσταση στα 2 πρώτα χρόνια του γυμνασίου, θυμάμαι εκείνη την χρονιά με μια γλύκα, ήταν σαν να έκανα μεταγραφή σε άλλο σχολείο 

[MARKOS]

και υστερα.....ηρθαν οι μελισσες (panos2). Bλεπω τους καθηγητες να πλακωνονται για το ποιος ΔΕΝ θα παρει τους ....κουμπούριδες. Ε, και μετα τα γνωστα....θα ζηταμε να γυρισουμε πισω σε αυτα που τωρα εχουμε.

Αμ, δεν ειναι στραβος ο γυαλος......εμεις αρμενιζουμε στραβά! (για να μη πω την αλλη παροιμια και με διαγραψουν οι συντονιστες!!!)

[MARKOS]

και συνεχίζω λέγοντας πολεμόχαρη φυλή μου πως, αντι να σκύψουμε στις αιτίες που έχουμε μαθητές που γράφουν μηδέν και να δούμε πότε και πώς πρέπει να επέμβουμε κοιτάμε ένα πόδι με γάγγραινα από τον μηρό να ξεχωρίσουμε ποια δάχτυλα μπορούμε να "σώσουμε".

[kyriakh]

Οσοι  συναδελφοι εφαρμοζουν πιστα την ομαδοσυνεργατικη χωρις δικους τους αυτοσχεδιασμους,αποκλειεται να αντιμετωπιζουν προβλημα με την ανομοιογενεια στα επιπεδα της ταξης.Το  λυπηρο  ειναι οτι το 90% των συναδελφων χρησιμοποιουν μονο τη μετωπικη,δεν εχουν δουλεψει  κανενα project,κανενα εκπαιδευτικο σεναριο και υπνωτιζουν μαθητες που υπο αλλες συνθηκες δρασης στην ταξη θα εκαναν πολλα αντι να αδιαφορουν για την αυταρεσκη διαλεξη τους.Σχετιζεται και με τη διαχειριση της ταξης

[new_pe06]

Οσοι  συναδελφοι εφαρμοζουν πιστα την ομαδοσυνεργατικη χωρις δικους τους αυτοσχεδιασμους,αποκλειεται να αντιμετωπιζουν προβλημα με την ανομοιογενεια στα επιπεδα της ταξης.Το  λυπηρο  ειναι οτι το 90% των συναδελφων χρησιμοποιουν μονο τη μετωπικη,δεν εχουν δουλεψει  κανενα project,κανενα εκπαιδευτικο σεναριο και υπνωτιζουν μαθητες που υπο αλλες συνθηκες δρασης στην ταξη θα εκαναν πολλα αντι να αδιαφορουν για την αυταρεσκη διαλεξη τους.Σχετιζεται και με τη διαχειριση της ταξης

Νομίζω οτι η παρέμβασή σου θα ήταν πιο χρήσιμη αν έδινες παραδείγματα ομαδοσυνεργατικής διδασκαλίας που εφάρμοσες στα μαθηματικά και πήγαν καλά παρά απλά να προβαίνεις σε χαρακτιρισμούς (βλέπε αυτάρεσκη διάλεξη κτλ). Και ο Panos2 και ο killbill ουσιαστικά δεν βλέπουν πως μπορεί στην πράξη να γίνει αυτό που λες. Ο Panos2 συγκεκριμένα λέει οτι πήγε με προσδοκίες στα ΠΕΚ και δεν τον βοήθησε κανένας γιατί ουτε ο εκπαιδευτής είχε κάποιο έτοιμο ομαδοσυνεργατικό σχέδιο να του προτείνει. Δώσε ένα παράδειγμα απο ένα κεφάλαιο του βιβλίου των μαθηματικών που το δίδαξες ομαδοσυνεργατικά για να πείσεις ότι ο χωρισμός σε επίπεδα δεν είναι η μόνη λύση. Εγώ δεν μπορώ να βοηθήσω ιδιαίτερα γιατί είμαι της Αγγλικής.
Είδα πάντως οτι πάρα πολλοί υποστήριξαν τα ανομοιογενή τμήματα οπότε καλό θα ήταν όλοι αυτοί να δώσουν και μια ιδέα για το πως γίνεται στην πράξη για να βοηθήσουν αυτούς που δεν γνωρίζουν πως θα μπορούσαν να εκμεταλλευτούν την ανομοιογενή τάξη.

[vpdt]

Συμφωνώ με όσους ανέφεραν ότι το σημαντικότερο πρόβλημα δεν είναι η ανομοιογένεια ενός τμήματος, αλλά κυρίως ο μεγάλος αριθμός μαθητών ανά τμήμα. Σε μικρότερο τμήμα προλαβαίνεις να ασχοληθείς με τον κάθε μαθητή χωριστά αν χρειαστεί. Στους "δυνατούς" θα αναθέσεις δυσκολότερες ασκήσεις και στους "αδύνατους"  ευκολότερες, ώστε να μπορέσουν να τις λύσουν και να έχουν κι αυτοί "βιώματα επιτυχίας" γεγονός που αυξάνει τα κίνητρα μάθησης. Εννοείται πως δε λες ότι βάζεις σε κάποιους ευκολότερες ασκήσεις, οι μαθητές ούτως ή άλλως το αντιλαμβάνονται, ο εκπαιδευτικός όμως δεν πρέπει να το επισημαίνει.