Αρχαία Ελληνικά: Αδίδακτο κείμενο

[daffyduck]

Επειδή με το αδίδακτο κείμενο πάντα ανοίγονται διάφορα θέματα, στο ζήτημα του λεξιλογίου χρειάζομαι κι εγώ τα φώτα/βοήθεια/συμβουλές παλαιότερων ή εμπειρότερων συναδέλφων:

πως ακριβώς μπορούμε να διδάξουμε συστηματικά το λεξιλόγιο; δηλ. οκ, σε κάθε κείμενο δίνονται άγνωστες λέξεις, αλλά απο κει και πέρα;;  γνωρίζω το σύστημα του ευρετηρίου (τετράδιο δηλαδή όπου μεταφέρονται οι λέξεις αυτές) αλλά απαιτεί εξαιρετικά επιμελείς μαθητές. Από την άλλη υπάρχουν κάπου κατάλογοι με βασικές λέξεις που χρειάζονται στο αδίδακτο κείμενο που να καλύπτει τις βασικές σχολικές απαιτήσεις; ή πως αλλιώς τέλος πάντων;

[PDE ads]

[MARKOS]

Γνωρίζω πως υπαρχει  καποιο φυλλάδιο με λεξιλόγιο απο Θουκυδίδη και απο Δικανικο λόγο. Ειναι απλως η λεξη με τη σημασια της.
Δεν ξερω αν κυκλοφορει κατι άλλο.

Προσωπικα, εχω κανει δικη μου δουλεια πανω σε αυτο, οπου η λεξη ειναι μεσα σε πρόταση και που ως ασκηση καλειται ο μαθητης να βρει τη σημασια της.

Σωστα το λες οσο αφορα τους μαθητες, μαλλον δικη μας  επιπλεον προσωπικη δουλεια χρειαζεται παρα απο το μαθητη.
Μπορεις να κανεις το εξης: οταν συναντας λεξη ή φραση με καποια ιδιαιτερη σημασια κρατα την σε ενα "τετραδιο ασκησεων λεξιλογίου" (ετσι το εχω ονομασει εγω), και με τη συχνη επαφη σου με τα κειμενα θα το εμπλουτιζεις .....

Δεν μπορω να σκεφτω κατι αλλο.   
 

[θάνος73]

εγώ εξετάζω το λεξιλόγιο με δύο τρόπους: 1. γράφουν σπίτι τη μετάφραση των κειμένων που κάνουμε μαζί και ζητώ να ξέρουν το λεξιλόγιο των κειμένων αυτών, το οποίο ελέγχω, ζητώντας να μου μεταφράσουν αποσπάσματα από τα διδαγμένα κείμενα (προτού αρχίσουμε το νέο άγνωστο κείμενο) 2. τους έχω δώσει ένα φυλλάδιο με γενικό λεξιλόγιο από το οποίο έχουν σε κάθε μάθημα να αποστηθίσουν καμιά εικοσαριά λέξεις, ανεξάρτητα από το αν τις έχουν δει σε κείμενο.
Επίσης, γενικά βοηθά και το να μαθαίνει ο μαθητής μαζί με τους αρχικούς χρόνους ρημάτων τη σημασία τους, αλλά και όταν διαβάζει π.χ. παραθετικά, αντωνυμίες κλπ να ζητούμε επίμονα να μαθαίνουν και τη σημασία κάθε λέξης.
 βασική μου βέβαια αρχή είναι ότι το λεξιλόγιο μαθαίνεται ικανοποιητικά μέσα από τα κείμενα

[daffyduck]

το φυλλάδιο με το γενικό λεξιλόγιο που το έχεις βρει όμως; το έχεις φτιάξει εσύ; είναι πολυσέλιδο; με τι κριτήριο επέλεξες τις λέξεις; και δουλεύει αυτό το σύστημα με την ας πούμε στείρα απομνημονευση λέξεων που δεν έχουν δει σε κείμενα; παλιότερα που το είχα κάνει κι εγώ, δεν είχα δει ιδιαίτερα αποτελέσματα...

[PDE ads]

[MARKOS]

Εχω μιά θεματογραφία, η οποία δυστυχως ΔΕΝ κυκλοφορει πλεον, και εχει ειδικό παραρτημα λεξιλογικων ασκήσεων. Δεν κανει απλη παραθεση λεξεων δινοντας τη σημασια της δίπλα, αλλά ειναι η λέξη ενταγμενη μεσα σε "περιοδο" αποσπασματος απο καποιο κείμενο. Τα παραδείγματα αυτα δεν εχουν μεγαλη εκταση. άλλοτε 1 σειρα, άλλοτε 2 ή 3 σειρες το πολυ, ισα που να δινει στο μαθητη να καταλαβει απο μονος του τη σημασια.
Μακάρι να κυκλοφορουσε....αλλά οπως όλα τα καλά βιβλια.....χανονται...!!!

Οπως επισης, εχω και μια άλλη θεματογραφια αρχαιων ελληνικων, οπου εκει σου εξηγει βημα βημα το πως θα κατανοήσει ο μαθητης το κείμενο (δινει δηλαδή οδηγίες τοσο στον καθηγητή οσο αφορα τη σειρα που θα ακολουθησει αλλά και στο τί θα πει, τί να ρωτήσει οσο και στο τι πρεπει να κανει ο μαθητης)....
Η θεματογραφία αυτη ειναι του Εμμ.Παπαδάκη και λεγεται "Ερμηνευτική Μέθοδος Αρχαιου Ελληνικού Κειμένου"

[daffyduck]

αυτή η δεύτερη που λες, του Παπαδάκη, κυκλοφορεί στο εμπόριο; από ποιες εκδόσεις; πολύ χρήσιμη ακούγεται!

[MARKOS]

Oπως προείπα,δεν κυκλοφορει δυστυχως. Ειναι απο τον εκδοτικο οικο ΔΙΚΤΗ -ΑΘΗΝΑ 1974 ....και γω σε παλαιοπωλειο την πέτυχα....εχω τη Β΄εκδοση της του 1974. Η πρωτη ειναι του 1967. Απαριθμει 334 σελίδες. Κειμενα δεν εχει πολλα, γυρω στα 20, και αυτο γιατι κανει σε καθε ενα κειμενο πληρη  αναλυση διδασκαλιας.....

[daffyduck]

α δεν κυκλοφορεί καμία από τις δύο;;  γιατί ανέφερες δύο και νόμιζα ότι μόνο η πρώτη δεν κυκλοφορούσε!

κρίμα κρίμα...ακουγόταν ιδανική! σνιφ

[θάνος73]

το φυλλάδιο με το γενικό λεξιλόγιο που το έχεις βρει όμως; το έχεις φτιάξει εσύ; είναι πολυσέλιδο; με τι κριτήριο επέλεξες τις λέξεις; και δουλεύει αυτό το σύστημα με την ας πούμε στείρα απομνημονευση λέξεων που δεν έχουν δει σε κείμενα; παλιότερα που το είχα κάνει κι εγώ, δεν είχα δει ιδιαίτερα αποτελέσματα...

Ναι, το έχω φτιάξει εγώ. Είναι 20 σελίδες και περιλαμβάνει βασικές σημασίες λέξεων αλλά και δικανικούς λόγους, περιφράσεις, ιδιότυπες συντάξεις κλπ. μετά πολλή σκέψη πάνω στο θέμα (13 χρόνια δουλεύω στο αδίδακτο κείμενο) έλεγξα την αξιοπιστία του με δύο τρόπους: 1. φρόντισα να μην υστερεί σχετικά με το λεξιλόγιο που παρατίθεται σε διάφορες θεματογραφίες και λεξιλόγια που δίνονται από διάφορα φροντιστήρια 2. φρόντισα (φροντίζω) να καλύπτει επαρκώς τα κείμενα που εγώ από την αρχή της σχολικής περιόδου σίγουρα θα διδάξω.
Φυσικά, δεν υπάρχει τέλειο λεξιλόγιο, γι' αυτό κάθε χρονιά το ξανακοιτάζω, κάνω αλλαγές, διορθώσεις, συμπληρώσεις κλπ. Η τελειότητα βρίσκεται σε λεξικά τύπου Λίντελ - Σκοτ. Από την άλλη, όμως πρέπει να βοηθήσουμε και τα παιδιά που δίνουν εξετάσεις.
Τώρα, όσον αφορά την αποτελεσματικότητα τέτοιων φυλλαδίων, αυτή εξαρτάται από το ποιόν των μαθητών. κάποιοι το μαθαίνουν επαρκώς, κάποιοι άλλοι μέτρια, και κάποιοι άλλοι καθόλου. Σε γενικές γραμμές είμαι πεπεισμένος ότι βοηθά τον μαθητή σε συνδυασμό με τη μελέτη πολλών κειμένων και την καλή γνώση της γραμματικής.

Άλλοι συνάδελφοι κάνουν το εξής: δίνουν λεξιλόγιο κατά θεματικές ενότητες (π.χ. δικανικοί όροι, Θουκυδίδης, Πλάτων,  περιφράσεις, ιδιότυπες συντάξεις) σε μικρά, χωριστά φυλλάδια.


 

 

[aris82]

Καλημέρα και καλή χρονιά σε όλους!
Το λεξιλόγιο είναι μια δύσκολη και επώδυνη ιστορία. Κι εγώ έχω φτιάξει ένα τευχίδιο γύρω στις 50 σελίδες και το διανέμω, αλλά όσο το εμπλουτίζω τόσο συνειδητοποιώ ότι αυτό που κάνω είναι φαύλος κύκλος χωρίς νόημα. Εγώ απαιτώ από τους μαθητές μου να έχουν κατά την επεξεργασία τού κειμένου συγκεκριμένο λεξικό (δεν το αναφέρω για ευνόητους λόγους) και παράλληλα να διατηρούν ευρετήριο για βασικές λέξεις, περιφράσεις (π.χ μέγα φρονῶ, δίδωμι δίκην τινί κ.ο.κ.) και ιδιωματισμούς (π.χ. μὰ τὸν κύνα, βάλλ' ἐς κόρακας, παρέχω ἐμαυτὸν τοιοῦτον τῇ πόλει κ.ο.κ.). Χρειάζεται πολύ κόπο και τεράστια αφαιρετική ικανότητα για μια τέτοια δουλειά. Σού προτείνω για να κάνεις μια αρχή το appendix μιας Θεματογραφίας που απεχθάνομαι, τού Κ.Βασιλάτου. Έχει το sine qua non λεξιλόγιο απαρτιζόμενο από 500 περίπου λήμματα. Απλά για μια καλή αρχή (σ. 219-240). Για όσους ενδιαφέρονται, ο Βασιλάτος στην αυτή Θεματογραφία έχει κάνει μια αξιόλογη δουλειά. Έχει τα έργα που απαρτίζουν το corpus κάθε αττικού πεζογράφου (όλα!) με μια σύντομη περιγραφή τής υπόθεσης (δυο τρεις σειρές) στο καθένα. Θα τα βρείτε στις σελ. 181-218). Χρειάζεται κατά τον πραγματολογικό υπομνηματισμό κάθε κειμένου, για μια πολύ γρήγορη ματιά πριν μπλεχτεί κάποιος με τον κυκεώνα του Lesky, των Easterling- Knox και Montanari.
Υ.Γ.: Μάρκο, θέλω την διεύθυνση τού παλαιοπωλείου! Ξέρεις εσύ 

[MARKOS]

Η πρώτη θεματογραφία που αναφέρω κυκλοφορουσε στο εμπόριο πριν λιγα χρονια. Τωρα δεν υπαρχει πλεον, δυστυχως. Σε μια μαθητρια μου αναγκαστηκα να τη βγαλω φωτοτυπια.

Τη δευτερη ( Ερμηνευτική Μεθολογία Αρχαίου Ελληνικού Κειμένου) την "περτυχα" σε ενα παλαιοπωλειο στο Πειραια, ψαχνοντας τότε για καποιο άλλο βιβλιο και "επεσα" πανω σε αυτο. Εδραξα την ευκαιρια.

Στο Μοναστηρακι υπαρχουν αρκετα παλαιοπωλεια που εχουν βιβλια παρα πολυ παλια καθως και περιοδικά. Στη Σολωνος , στο κεντρο της Αθηνας το "Μικρο Μοναστηρακι" (κανει και καλες τιμες εκει)
καθως και πληθος άλλα βιβλιοπωλεια. Θελει πολυ ψαξιμο και κυριως "τυχη"....

προσωπικα οταν παω σε τετοιου ειδους μαγαζί εχω παντα ενα καφε στο χερι και ενα πακετο τσιγαρα και καθομαι πανω απο 2 ωρες και ψαχνω σαν τον ... "ποντικό"....ξερω ομως πως θα φυγω ειτε ευχαριστημένος ειτε (συχνα) δυσαρεστημένος....ωστοσο το "ταξίδι" του ψαξίματος με αποζημιωνει...

[turpis]

Καλημέρα...Η μεθοδολογία η δική μου ως προς το λεξιλόγιο του αδίδακτου κειμένου βασίζεται περισσότερο στο μαθητή και λιγότερο σε μένα.Κι εγώ τους προτείνω ένα λεξικό από το οποίο θα πρέπει σε κάθε κείμενο να βρίσκουν τις λέξεις που δεν ξέρουν και να τις σημειώνουν στο τετράδιο τους ή στο φυλλάδιο του κειμένου ή οι πιο επιμελείς σε καποιο ευρετήριο.Βέβαια στα πρώτα μαθήματα έχω και εγώ αρκετές σημειωμένες πάντα όμως λέξεις από το ίδιο το κείμενο.Αποφεύγω να δίνω εκτεταμμένο λεξιλόγιο....Νομίζω πως όταν ψάχνουν μόνοι τους θυμούνται και πιο εύκολα μετά την ερμηνεία των λέξεων που βρίσκουν και επισης μαθαίνουν και να δουλεύουν!!!Εννοείται πως ,επειδή το λεξικό που χρησιμοποιούν τα παιδιά απευθύνεται σε μαθητές και δεν είναι τόσο εξιδεικευμένο , λέξεις ή φράσεις ή ακόμα και χρήσεις ρημάτων που είναι πιο ιδιαίτερες τους τις σημειώνω η ίδια.Νομίζω ειδικά για το αδίδακτο είναι καλό να δουλεύουν οι μαθητές το λεξιλόγιο και μόνοι τους.Εμένα ως μαθήτρια με βοήθησε πολύ και πιστεύω πολύ σε αυτή τη μέθοδο.

[elbono]

ρε παιδια εγω τους δινω καποιο λεξιλογιο,σε καθε κειμενακι καποιες αγνωστες λεξεις κ απο το λεξικο ανωμαλων να μαθαινουν τη σημασια τους κ στη συνταξη τις ιδαιτερες εκφρασεις,ε ποτε κανενας δεν τα μαθαινει παπαγαλια,μονο με την τριβη μαθαινουν κ αναρωτιεμαι αν κανω κατι λαθος?δηλαδη να βαζω κ τεστ στ λεξιλογιο,αλλο τι θα κανω σε 1,5 ωρα???

[apri]

Εγώ πάντως να πω την αλήθεια, ουδέποτε μπόρεσα να μάθω κάτι παπαγαλία (με εξαίρεση την Ιστορία Δέσμης, που ήταν για εμένα μεγάλη καταπίεση) και ούτε θα το κάνω ποτέ, γιατί πέρα από το ότι βαριέμαι αφόρητα αυτήν τη διαδικασία, δεν βρίσκω να αποδίδει, γιατί τα ξεχνάω πολύ εύκολα μετά.
Ό,τι έμαθα σε επίπεδο λεξιλογίου, το έχω μάθει λόγω της συχνής εμφάνισής του στα κείμενα ή γιατί για κάποιον λόγο μου έκανε εντύπωση από την πρώτη φορά που το είδα.
Ούτε τώρα μετά από τόσα χρόνια ξέρω τα αρχαία λεξικά απ' έξω. Ό,τι δεν ξέρω, το ψάχνω και αν δεν είναι δυνατό αυτό εκείνη τη στιγμή, προσπαθώ να βγάλω το νόημα από τα συμφραζόμενα.

Άλλωστε, και στις εξετάσεις κανείς δεν σε ρωτά τι σημαίνει ακριβώς η κάθε λέξη. Σου ζητούν το νόημα των προτάσεων. Κι αν μια πρόταση μεταφραστεί λίγο πιο ελεύθερα, θα χαθεί ο κόσμος;
 
Ο καθένας όμως έχει άλλον τρόπο μάθησης. Μπορεί κάποιοι μαθητές να διευκολύνονται με τέτοια λεξιλόγια.