Τελικά επάγγελμα ή λειτούργημα...

[guestteacher]

Λόγω του γεγονότος ότι κανένας μέχρι στιγμής δεν μου έχει δώσει μια πρακτικά απάντηση παρά θεωρητικές προσεγγίσεις που πηγάζουν από την προσωπική του καθαρά ιδεολογία παραθέτω το παρακάτω απόσπασμα (εκτενές είναι η αλήθεια) το οποίο χωρίς να συμφωνώ απόλυτα μου έθεσε κάποια διλήμματα. Σίγουρα δεν πήρα απάντηση αλλά με έκανε σοφότερο...αν μη τι άλλο ο συγγραφέας το το έχει μελετήσει...

http://archive.patris.gr/articles/16751#.WiuzZEpl-Uk

[PDE ads]

[Έσπερος]

Η ανάλυση είναι ενδιαφέρουσα και θίγει πολλά ζητήματα. Ομολογώ ότι δεν καταλαβαίνω αν καταλήγει κάπου σχετικά με το δίλημμα. Το προσεγγίζει όμως πολύπλευρα.

Εγώ θα ήθελα να προσθέσω εδώ μια κατά τη γνώμη μου κάπως παρεξηγημένη χρήση της έννοιας του επαγγέλματος, ειδικά σε σχέση με τον κλάδο μας. Υπάρχει μια νεφελώδης ιδέα ότι όταν κάποιος συμπεριφέρεται επαγγελματικά είναι τυπικός, αποστασιοποιημένος, κάνει  ό,τι απαιτείται, που μπορεί να το κάνει εξαιρετικά, αλλά χωρίς συναισθηματική εμπλοκή. Από την άλλη, ακούμε πολλές φορές για τη δουλειά μας ότι (πρέπει να) υπάρχει φιλότιμο και μια αίσθηση ανιδιοτέλειας, πράγματα που θεωρούνται συχνά ασύμβατα με τον επαγγελματισμό. Όμως αυτό νομίζω ότι πηγάζει από μια περιοριστική ερμηνεία του τι είναι επαγγελματίας. Η δουλειά μας, όπως και των γιατρών, έχει άμεση συναισθηματική εμπλοκή αφού δεν διαχειρίζόμαστε απλά μια κατάσταση με καθαρά τεχνικούς όρους (όπως π.χ. ένας μηχανικός), αλλά ενδιαφερόμαστε και για την ψυχολογία και την εξατομίκευση οποιασδήποτε μεθόδου χρησιμοποιούμε με βάση τις ανάγκες του ανθρώπου στον οποίο απευθυνόμαστε. Αυτό ο εκπαιδευτικός μπορεί να το κάνει όντας άψογος επαγγελματίας, όπως θεωρείται αυτονόητο ότι θα το κάνει ένας γιατρός. Αντίθετα, όταν μπαίνουν έννοιες όπως το φιλότιμο, ή το δίνω την ψυχή μου κλπ, φοβάμαι ότι περνάμε στην γκρίζα ζώνη του να θεωρείται αυτονόητο ότι κάνουμε πράγματα χωρίς να ζητάμε αντάλλαγμα, άρα θεωρούμε δεδομένο ότι όσο κι αν χειροτερέψουν οι εργασιακές συνθήκες, εμείς θα είμαστε εκεί απτόητοι, να πληρώνουμε αναλώσιμα από την τσέπη μας, να ξενυχτάμε για να κάνουμε τις άψογες γιορτές, να οργανώνουμε φιέστες και πανηγύρια για κάθε παγκόσμια ημέρα που θυμάται το υπουργείο να μας επιβάλει να γιορτάσουμε, να επιδιορθώνουμε τις υλικοτεχνικές υποδομές του σχολείου, να εξυπηρετούμε τους γονείς όποια ώρα θυμούνται να έρθουν στο σχολείο εκτός ωρών επικοινωνίας με το κοινό κλπ. Αυτά σε μικρή κλίμακα μας κάνουν να απολαμβάνουμε την εκτίμηση μιας τοπικής κοινωνίας, ειδικά στην επαρχία, αλλά σε μεγάλη κλίμακα, μας καθιστούν κορόιδα, γιατί καταλήγουμε να δουλεύεις με όρους που φυσιολογικά είναι αδιανόητοι για άτομα της επιστημονικής εξειδίκευσής μας. Έχω ακούσει κιόλας πολλούς να συνδέουν την έννοια του λειτουργήματος με αυτήν ακριβώς την ανιδιοτέλεια, όταν αναφέρονται στους εκπαιδευτικούς. Δεν χρησιμοποιείται όμως το ίδιο η έννοια λειτούργημα όταν αναφερόμαστε στους δικαστικούς λειτουργούς για παράδειγμα...

Επίσης κάποιες φορές στον χώρο μας, επειδή διακρινόμαστε κι από ρομαντισμό, φοβόμαστε να σκεφτούμε λίγο πιο τεχνοκρατικά και παραγωγικά. Δεν εννοώ με μετρήσιμα αποτελέσματα όπως θέλουν να επιβάλουν οι νεοφιλελεύθερες ιδεολογίες. Εννοώ απλώς να σκεφτούμε μια φορά με στόχους και με αποτίμηση των αποτελεσμάτων, σε ατομικό επίπεδο ο καθένας αν δεν θέλουμε να μπλέξουμε με αυτοαξιολογήσεις, συγκρίσεις και λοιπά ύποπτα. Τι εννοώ: όσοι σπεύδουμε να κάνουμε το παραπάνω (παραπάνω φωτοτυπίες, παραπάνω ασκήσεις, παραπάνω υλικό, παραπάνω τεστ) έχουμε σκεφτεί αν όντως αυτά έχουν αποτέλεσμα στις συγκεκριμένες τάξεις που τα εφαρμόζουμε, ή τα κάνουμε απλώς επειδή πιστεύουμε ότι πρέπει να κάνουμε το παραπάνω; Ο επαγγελματίας κατά τη γνώμη μου από αυτά τα "παραπάνω" θα αναστοχαστεί και σε κάθε τμήμα θα επιλέξει όσα κρίνει ότι έχουν αποτέλεσμα, και δεν θα φοβηθεί σε ένα τμήμα να κάνει και το "παρακάτω", αν βλέπει ότι αυτό μπορεί να βοηθήσει. Αντίθετα όποιος το βλέπει πιο ρομαντικά και με μια αόριστη ευσυνειδησία, θα σκιστεί να κάνει το παραπάνω επειδή πιστεύει ότι έτσι πρέπει, γιατί έτσι του έχει περάσει στη συνείδησή του ότι κάνει ο "καλός" εκπαιδευτικός, άσχετα αν αυτό δεν έχει κανένα παιδαγωγικό αποτέλεσμα.

Δεν ξέρω αν  με αυτές τις σκέψεις καλύπτω την προβληματική του θεματοθέτη, απλώς ένιωσα ότι είναι συναφές το θέμα...

[guestteacher]

Η ανάλυση είναι ενδιαφέρουσα και θίγει πολλά ζητήματα. Ομολογώ ότι δεν καταλαβαίνω αν καταλήγει κάπου σχετικά με το δίλημμα. Το προσεγγίζει όμως πολύπλευρα.

Εγώ θα ήθελα να προσθέσω εδώ μια κατά τη γνώμη μου κάπως παρεξηγημένη χρήση της έννοιας του επαγγέλματος, ειδικά σε σχέση με τον κλάδο μας. Υπάρχει μια νεφελώδης ιδέα ότι όταν κάποιος συμπεριφέρεται επαγγελματικά είναι τυπικός, αποστασιοποιημένος, κάνει  ό,τι απαιτείται, που μπορεί να το κάνει εξαιρετικά, αλλά χωρίς συναισθηματική εμπλοκή. Από την άλλη, ακούμε πολλές φορές για τη δουλειά μας ότι (πρέπει να) υπάρχει φιλότιμο και μια αίσθηση ανιδιοτέλειας, πράγματα που θεωρούνται συχνά ασύμβατα με τον επαγγελματισμό. Όμως αυτό νομίζω ότι πηγάζει από μια περιοριστική ερμηνεία του τι είναι επαγγελματίας. Η δουλειά μας, όπως και των γιατρών, έχει άμεση συναισθηματική εμπλοκή αφού δεν διαχειρίζόμαστε απλά μια κατάσταση με καθαρά τεχνικούς όρους (όπως π.χ. ένας μηχανικός), αλλά ενδιαφερόμαστε και για την ψυχολογία και την εξατομίκευση οποιασδήποτε μεθόδου χρησιμοποιούμε με βάση τις ανάγκες του ανθρώπου στον οποίο απευθυνόμαστε. Αυτό ο εκπαιδευτικός μπορεί να το κάνει όντας άψογος επαγγελματίας, όπως θεωρείται αυτονόητο ότι θα το κάνει ένας γιατρός. Αντίθετα, όταν μπαίνουν έννοιες όπως το φιλότιμο, ή το δίνω την ψυχή μου κλπ, φοβάμαι ότι περνάμε στην γκρίζα ζώνη του να θεωρείται αυτονόητο ότι κάνουμε πράγματα χωρίς να ζητάμε αντάλλαγμα, άρα θεωρούμε δεδομένο ότι όσο κι αν χειροτερέψουν οι εργασιακές συνθήκες, εμείς θα είμαστε εκεί απτόητοι, να πληρώνουμε αναλώσιμα από την τσέπη μας, να ξενυχτάμε για να κάνουμε τις άψογες γιορτές, να οργανώνουμε φιέστες και πανηγύρια για κάθε παγκόσμια ημέρα που θυμάται το υπουργείο να μας επιβάλει να γιορτάσουμε, να επιδιορθώνουμε τις υλικοτεχνικές υποδομές του σχολείου, να εξυπηρετούμε τους γονείς όποια ώρα θυμούνται να έρθουν στο σχολείο εκτός ωρών επικοινωνίας με το κοινό κλπ. Αυτά σε μικρή κλίμακα μας κάνουν να απολαμβάνουμε την εκτίμηση μιας τοπικής κοινωνίας, ειδικά στην επαρχία, αλλά σε μεγάλη κλίμακα, μας καθιστούν κορόιδα, γιατί καταλήγουμε να δουλεύεις με όρους που φυσιολογικά είναι αδιανόητοι για άτομα της επιστημονικής εξειδίκευσής μας. Έχω ακούσει κιόλας πολλούς να συνδέουν την έννοια του λειτουργήματος με αυτήν ακριβώς την ανιδιοτέλεια, όταν αναφέρονται στους εκπαιδευτικούς. Δεν χρησιμοποιείται όμως το ίδιο η έννοια λειτούργημα όταν αναφερόμαστε στους δικαστικούς λειτουργούς για παράδειγμα...

Επίσης κάποιες φορές στον χώρο μας, επειδή διακρινόμαστε κι από ρομαντισμό, φοβόμαστε να σκεφτούμε λίγο πιο τεχνοκρατικά και παραγωγικά. Δεν εννοώ με μετρήσιμα αποτελέσματα όπως θέλουν να επιβάλουν οι νεοφιλελεύθερες ιδεολογίες. Εννοώ απλώς να σκεφτούμε μια φορά με στόχους και με αποτίμηση των αποτελεσμάτων, σε ατομικό επίπεδο ο καθένας αν δεν θέλουμε να μπλέξουμε με αυτοαξιολογήσεις, συγκρίσεις και λοιπά ύποπτα. Τι εννοώ: όσοι σπεύδουμε να κάνουμε το παραπάνω (παραπάνω φωτοτυπίες, παραπάνω ασκήσεις, παραπάνω υλικό, παραπάνω τεστ) έχουμε σκεφτεί αν όντως αυτά έχουν αποτέλεσμα στις συγκεκριμένες τάξεις που τα εφαρμόζουμε, ή τα κάνουμε απλώς επειδή πιστεύουμε ότι πρέπει να κάνουμε το παραπάνω; Ο επαγγελματίας κατά τη γνώμη μου από αυτά τα "παραπάνω" θα αναστοχαστεί και σε κάθε τμήμα θα επιλέξει όσα κρίνει ότι έχουν αποτέλεσμα, και δεν θα φοβηθεί σε ένα τμήμα να κάνει και το "παρακάτω", αν βλέπει ότι αυτό μπορεί να βοηθήσει. Αντίθετα όποιος το βλέπει πιο ρομαντικά και με μια αόριστη ευσυνειδησία, θα σκιστεί να κάνει το παραπάνω επειδή πιστεύει ότι έτσι πρέπει, γιατί έτσι του έχει περάσει στη συνείδησή του ότι κάνει ο "καλός" εκπαιδευτικός, άσχετα αν αυτό δεν έχει κανένα παιδαγωγικό αποτέλεσμα.

Δεν ξέρω αν  με αυτές τις σκέψεις καλύπτω την προβληματική του θεματοθέτη, απλώς ένιωσα ότι είναι συναφές το θέμα...

Να σου πω την αλήθεια όταν άνοιξα το θέμα δεν σκεφτόμουν να απαντήσω σε καμία τοποθέτηση. Μου επιβάλεις ένα ερώτημα - έμμεσο - στο τέλος... Αρα όταν κάνω λειτούργημα επαφίεται στην ηθική μου, στις αρχές μου, στις εμπειρίες μου κ.α. που με συνθέτουν ως ξεχωριστή και μοναδική προσωπικότητα όπως άλλωστε όλοι μας. Αυτό όμως δεν γίνεται και σε άλλα επαγγέλαματα; Π.χ. στον μηχανικό που ανέφερες...Ενας καθαρά επαγγελματίας θα ακολουθήσει προδιαγραφές, στανταρ κ.α. όταν φτιάχνει μια γέφυρα...Οταν όμως βάλει συναισθηματισμό ή ηθική και ξεφύγει πάνω από τα στανταρ γιατί π.χ. δεν θέλει η γέφυρα να αντέξει 20 αλλά 40 χρόνια, δεν θέλει να έχει περιθώριο ασφαλείας +5% αλλά +10% με σκοπό να είναι ακόμα πιο ασφαλής άσχετα αν εν τέλει χάσει τον διαγωνισμό τότε αυτόματα δεν γίνεται λειτουργός? Οταν φτιάχνει ένα πρόγραμμα ή συσκευή σε μια αμυντική ( ; ) βιομηχανία και αυτό το πρόγραμμα ή συσκευή μπορεί κάλλιστα να χρησιμοποιηθεί εν αγνοία του για την άμυνα ή την επίθεση μιας χώρας τότε τι είναι λειτουργός ή στυγνός επαγγελματίας. Αν η εκπαίδευση που παρέχει ένας εκπαιδευτικός οδηγήσει σε καλύτερη κοινωνία ή κοινωνία συμφεροντολόγων εν αγνοία του πάλι τι έιναι;  Ας το πάμε ένα βήμα παραπέρα...ένας καλλιτέχνης πότε είναι επαγγελματίας και πότε ασκεί λειτούργημα? Χμμμ ζορίζουν τα πράγματα μάλλον εδω ακόμα περισσότερο ... Μήπως τελικά όταν βάζουμε κάποιους όρους και δεν έχουμε εκπαιδεύσει εμάς τους ίδιους, τους συναδέλφους πόσο μάλλον το κοινωνικό σύνολο ίσως λέω ίσως δεν είναι και ότι καλύτερο να μένουμε στην αναπαραγωγή του όρου ή τέλος πάντων να τον χρησιμοποιούμε κατά το δοκούν όπου μας συμφέρει; Γενικό το ερώτημα

[Έσπερος]

Να σου πω την αλήθεια όταν άνοιξα το θέμα δεν σκεφτόμουν να απαντήσω σε καμία τοποθέτηση. Μου επιβάλεις ένα ερώτημα - έμμεσο - στο τέλος... Αρα όταν κάνω λειτούργημα επαφίεται στην ηθική μου, στις αρχές μου, στις εμπειρίες μου κ.α. που με συνθέτουν ως ξεχωριστή και μοναδική προσωπικότητα όπως άλλωστε όλοι μας. Αυτό όμως δεν γίνεται και σε άλλα επαγγέλαματα; Π.χ. στον μηχανικό που ανέφερες...Ενας καθαρά επαγγελματίας θα ακολουθήσει προδιαγραφές, στανταρ κ.α. όταν φτιάχνει μια γέφυρα...Οταν όμως βάλει συναισθηματισμό ή ηθική και ξεφύγει πάνω από τα στανταρ γιατί π.χ. δεν θέλει η γέφυρα να αντέξει 20 αλλά 40 χρόνια, δεν θέλει να έχει περιθώριο ασφαλείας +5% αλλά +10% με σκοπό να είναι ακόμα πιο ασφαλής άσχετα αν εν τέλει χάσει τον διαγωνισμό τότε αυτόματα δεν γίνεται λειτουργός? Οταν φτιάχνει ένα πρόγραμμα ή συσκευή σε μια αμυντική ( ; ) βιομηχανία και αυτό το πρόγραμμα ή συσκευή μπορεί κάλλιστα να χρησιμοποιηθεί εν αγνοία του για την άμυνα ή την επίθεση μιας χώρας τότε τι είναι λειτουργός ή στυγνός επαγγελματίας. Αν η εκπαίδευση που παρέχει ένας εκπαιδευτικός οδηγήσει σε καλύτερη κοινωνία ή κοινωνία συμφεροντολόγων εν αγνοία του πάλι τι έιναι;  Ας το πάμε ένα βήμα παραπέρα...ένας καλλιτέχνης πότε είναι επαγγελματίας και πότε ασκεί λειτούργημα? Χμμμ ζορίζουν τα πράγματα μάλλον εδω ακόμα περισσότερο ... Μήπως τελικά όταν βάζουμε κάποιους όρους και δεν έχουμε εκπαιδεύσει εμάς τους ίδιους, τους συναδέλφους πόσο μάλλον το κοινωνικό σύνολο ίσως λέω ίσως δεν είναι και ότι καλύτερο να μένουμε στην αναπαραγωγή του όρου ή τέλος πάντων να τον χρησιμοποιούμε κατά το δοκούν όπου μας συμφέρει; Γενικό το ερώτημα

Με αυτό το τελευταίο συμφωνώ απολύτως! Γιατί νιώθω ότι έχουμε την τάση να χρησιμοποιούμε τον όρο λειτούργημα ανάλογα με το συμφέρον μας. Θέλουμε να θεωρούμαστε λειτουργοί με την έννοια ότι προσφέρουμε μια πολύτιμη υπηρεσία άρα αναμένουμε και ανάλογη αντιμετώπιση, από την άλλη όμως ενοχλούμαστε (και πολύ σωστά) αν κάποιος χρησιμοποιήσει τον όρο με την έννοια ότι αφού η υπηρεσία μας είναι τόσο πολύτιμη και σπουδαία, πρέπει να την παρέχουμε και σχεδόν ανιδιοτελώς ή τέλος πάντων παραβλέποντας τα εργασιακά μας δικαιώματα.

Εμένα προσωπικά δεν μου αρέσει ο όρος λειτούργημα γιατί δεν καταλαβαίνω ποια ακριβώς είναι αυτά τα όρια. Λειτούργημα είναι ό,τι προσφέρει στην κοινωνία; Μα τότε οποιοσδήποτε δημόσιος υπάλληλος είναι λειτουργός γιατί οι υπηρεσίες του παρέχονται προς όφελος της κοινωνίας και όχι για το κέρδος κάποιου ιδιώτη.

Γι' αυτό μίλησα προηγουμένως για τον επαγγελματισμό, γιατί νομίζω ότι πάνω στον συναισθηματισμό και την τάση για προσφορά που σίγουρα έχει όποιος επιλέγει να γίνει εκπαιδευτικός, έχουμε χάσει την αυτοεκτίμηση για την επιστημονική μας εξειδίκευση (τόσο στο αντικείμενο που διδάσκουμε όσο και στην παιδαγωγική). Ειλικρινά με ενοχλούσε όταν στα δελτία ειδήσεων άκουγα να χαρακτηρίζουν επιστήμονες τους γιατρούς, μηχανικούς, δικηγόρους, όταν γινόταν η συζήτηση για τα μπλοκάκια, λες και εμείς δεν είμαστε επιστήμονες. Γιατί όσα κι αν λέμε μεταξύ μας για την καταλληλότητα διαφόρων ατόμων του κλάδου, είναι βέβαιο ότι έχουμε προσληφθεί εξαιτίας της επιστημονικής μας εξειδίκευσης για να κάνουμε μια συγκεκριμένη και εξειδικευμένη δουλειά που δεν μπορεί να την κάνει κάποιος άλλος. Υπό αυτήν την έννοια, είμαστε όσο επιστήμονες δικαιούνται να είναι οι γιατροί, οι μηχανικοί, οι δικηγόροι, οι λογιστές κλπ. Δεν είμαστε απλά υπάλληλοι πανεπιστημιακής εκπαίδευσης που κάνουν μια οποιαδήποτε δουλειά γραφείου.  Δεν είμαστε ούτε ανώτεροι, ούτε κατώτεροι, απλώς η δουλειά μας είναι διαφορετική και πολύ συγκεκριμένη. Κι αυτό πιστεύω ότι θα έπρεπε να είναι το βασικό μας επιχείρημα για όποιον διανοείται να ανοίξει θέμα για το πόσες ώρες την ημέρα είμαστε στην υπηρεσία ή κάνουμε διακοπές.

[PDE ads]

[gia 96]

Δεν χρειάζεται να ξαναγράψω όσα έγραψα σε άλλο νήμα σχετικά με τους εκπαιδευτικούς και το αν ασκούν επάγγελμα ή λειτούργημα, χαίρομαι πάντως που σου ἐδωσα, guestteacher,  "τροφή" να αναρωτηθείς και να σκεφτείς κάποια πράγματα και κυρίως να βολιδοσκοπήσεις τις απόψεις κι άλλων!
Το λειτούργημα σχετίζεται με τον σοβαρό και υπεύθυνο κοινωνικό ρόλο του ανθρώπου που το εξασκεί και με την ανεκτίμητη προσφορά του προς το ευρύτερο σύνολο. Έτσι, οι εκπαιδευτικοί, οι γιατροί, οι νοσοκόμοι, οι δικαστικοί ασφαλώς επιτελούν λειτουργήματα, καθώς παρέχουν κοινωνικά αγαθά μεγάλης αξίας και ποιοτικές λειτουργίες, πάντα με την θέλησή τους κι όχι καταναγκαστικά, γεγονός που τους χαροποιεί ανεξαρτήτως των οικονομικών τους απολαβών. Άλλωστε και η όλη νοοτροπία τους είναι τέτοια που δεν προτάσσουν τις οικονομικές τους απολαβές! Παράλληλα, όμως, ο οποιοσδήποτε επαγγελματίας που δεν μένει στις τυπικές υποχρεώσεις του επαγγέλματός του και δεν διέπεται από τη στυγνή δημοσιουπαλληλική νοοτροπία, εξελίσσει το επάγγελμά του σε λειτούργημα. Κάτω απ'αυτή την προυπόθεση και ο καλλιτέχνης και ο μηχανικός και ο οποιοσδήποτε επαγγελματίας μπορούν να θεωρηθούν λειτουργοί.
Επιπρόσθετα, ως προς το λειτούργημα των εκπαιδευτικών έχω να υπογραμμίσω ότι οι τελευταίοι για τον λόγο ότι καθημερινά έρχονται σε επαφή με μικρούς και ευεπηρέαστους μαθητές , για τον λόγο ότι συχνά αποτελούν πρότυπα για τα παιδιά με την προσωπικότητα και τον χαρακτήρα τους και για τον λόγο ότι αντιπροσωπεύουν όχι μόνο την γνώση, την αλήθεια και την συνέπεια, αλλά κυρίως τον ζήλο, την αυταπάρνηση και την προσφορά αποτελούν εκ προοιμίου από τα πιο σεβαστά και αποδεκτά λειτούργηματα!
Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι στις δύσκολες εποχές που ζούμε οι εκπαιδευτικοί θα πρέπει να εξασκούν το λειτούργημά τους με οποιουσδήποτε όρους η εργοδοσία θέλει να επιβάλει! Σήμερα, το να είναι και να εργάζεται κάποιος ως εκπαιδευτικός σε δημόσιο σχολείο είναι συνώνυμο της υποχρέωσης που έχει απέναντι στην κοινωνία με οποιουσδήποτε όρους! Μοιάζει να επιτελεί το λειτούργημά του, όπως ακριβώς οι ιερείς, που σε καιρό πολέμου ενταφιάζουν τους νεκρούς αμισθί, επειδή έχουν αυτό το ιερό καθήκον! Μην ξεχνάμε όμως ότι το λειτούργημα βασίζεται στην προσωπική επιλογή κι όχι στην υποχρέωση και τον καταναγκασμό! Όλοι οι εκπαιδευτικοί εξαναγκάζονται να ασκήσουν το λειτούργημά τους, όπως η Πολιτεία και το Υπουργείο τους υποχρεώνει κι όχι όπως οι ίδιοι έχουν επιλέξει, δυστυχώς (δηλ. μακριά από τα σπίτια τους, με μισθούς πείνας, με μετακινήσεις καθημερινά)! Και επιπλέον, σήμερα η εργοδοσία θέλει να τους επιβαρύνει με περισσότερες και πιο δυσβάστακτες υποχρεώσεις (30+ μαθητές στην τάξη, περισσότερες ώρες διδασκαλίας την εβδομάδα, σύνταξη στα 67 κλπ.)! Κι ο πιο αλτρουιστής και πρόθυμος εκπαιδευτικός, δύσκολα αντέχει όλα αυτά τα βάρη, που οι άλλοι κρίνουν και αποφασίζουν για τον ίδιον, χωρίς μάλιστα να τον ρωτήσουν!
Τα συμπεράσματα δικά σας!

[Έσπερος]

Αυτά είναι πολύ ωραία στα λόγια, στην πράξη όμως τι γίνεται;  Πολλές πτυχές της δουλειάς μας, όπως η όποια δημιουργικότητα χωράει στο μάθημα, ή η επαφή με τους μαθητές και η αγάπη που δεχόμαστε, είναι πράγματα που μας κάνουν να αντέχουμε και τις εργασιακές συνθήκες, και την αβεβαιότητα για τον τόπο κατοικίας μας, και την απομάκρυνση από τις οικογένειες, και τους χαμηλούς μισθούς. Δεν υπάρχουν όμως όρια; Πού μπαίνει η προσωπική γραμμή του καθενός;

Εγώ για παράδειγμα έχω πει ότι δεν θα κάνω καμία έκπτωση στο πόσο ασχολούμαι στην τάξη ή πόσο προβληματίζομαι για την κάθε περίπτωση μαθητή, ούτε θα κάνω έκπτωση στην προετοιμασία ή στη σχολαστικότητα διορθώματος, ή στο να βάλω ένα τεστάκι παραπάνω αν νιώθω ότι χρειάζεται, ή να ετοιμάσω σημειώσεις και φωτοτυπίες αν βλέπω ότι οι μαθητές βοηθιούνται. Όμως: δεν θα δέχομαι να γίνονται ενημερώσεις γονέων σε απογευματινές ώρες επειδή δήθεν δεν μπορούν γιατί δουλεύουν τα πρωινά, γιατί και εγώ  τα πρωινά δουλεύω - δεν θα πηγαίνω σε προαιρετικά σεμινάρια που γίνονται εκτός ωραρίου ακόμα κι αν με ενδιαφέρει το θέμα τους - αν δεν προλαβαίνω να δω τα τετράδια των μαθητών όπως πρέπει, δεν θα τα παίρνω στο σπίτι, γιατί έχω ήδη αρκετή δουλειά με διόρθωση διαγωνισμάτων και εκθέσεων και προετοιμασία για το μάθημα και έχω και οικογένεια και έχω και δικαίωμα στον ελεύθερο χρόνο - δεν θα δέχομαι αγγαρείες την ώρα του κενού μου αν έχω να ετοιμάσω φωτοτυπίες, να προετοιμαστώ για το μάθημα ή να διορθώσω - θα βάζω όρια στο να μου φορτώνουν οποιαδήποτε εργασία ενώ κάποιοι άλλοι λουφάρουν και θα προσπαθώ να υπερασπίζομαι συναδέλφους που πέφτουν θύματα αυτής της τακτικής - δεν θα κάνω δικό μου πρόβλημα την αδιαφορία του κάθε γονιού για το παιδί του - δεν θα ικανοποιώ την υστερία του κάθε διευθυντή για φιέστες και δημόσιες σχέσεις χωρίς παιδαγωγικό όφελος - δεν θα δέχομαι πιέσεις για να συνοδεύσω σε πολυήμερες "για να μη χάσουν την εκδρομή τους τα παιδιά".

Κάποιος άλλος τα όριά του μπορεί να τα θέτει υψηλότερα ή χαμηλότερα. Ο διευθυντής μου για παράδειγμα θεωρεί ότι στα σεμινάρια πρέπει να εμφανιζόμαστε με μια αξιοπρεπή συμμετοχή "για το κύρος του σχολείου", στις εκδρομές πρέπει να πηγαίνουμε καταναγκαστικά "για το καλό των παιδιών", για τους γονείς θα πρέπει να είμαστε διαθέσιμοι αν είναι δυνατόν και όλο το 24ωρο "για να τους διευκολύνουμε", όσοι δεν είμαστε τεμπέληδες πρέπει να κάνουμε τη δουλειά των άλλων "για το καλό του σχολείου" και δεν πρέπει να διαμαρτυρόμαστε για τις αδικίες στην κατανομή ή στο ωρολόγιο πρόγραμμα "για την ανωτερότητά μας", οπότε κάπως έτσι, ο μόνιμα και εκ πεποιθήσεως λουφαδόρος εξισώνεται στη συνείδησή του με αυτόν που θέτει κάποια όρια και προσπαθεί να διαφυλάξει την αξιοπρέπειά του. Άλλοι συνάδελφοι λένε ότι αφού γενικά τις περισσότερες μέρες φεύγουμε πριν τις 2, δεν χάθηκε κι ο κόσμος αν αφιερώσουμε ένα απόγευμα για την ενημέρωση γονέων ή αν κάνουμε συνεδριάσεις εκτός ωραρίου. Στα μάτια τους μπορεί κι εγώ να είμαι αδιάφορη και λουφαδόρος και να λένε ότι έχω νοοτροπία δημοσίου υπαλλήλου και προκαλώ την κοινωνία κλπ.

Άλλοι συνάδελφοι, στους οποίους εγώ προσωπικά δεν μπορώ να καταλογίσω αδιαφορία ή τεμπελιά, γιατί ξέρω τη θέση τους στο σχολείο και το αποτέλεσμα της δουλειάς τους, έχουν ξεκαθαρίσει ότι θεωρούν άδικο να πληρώνεται το ίδιο όποιος έχει διορθώματα και όποιος δεν έχει, και πέρα από τα απολύτως υποχρεωτικά από το νόμο, δεν κάνουν τίποτα άλλο εκτός τάξης (πέραν των εξωδιδακτικών που τους έχουν ανατεθεί), ξέρω όμως ότι μέσα στην τάξη κάνουν εξαιρετική δουλειά (όταν είσαι χρόνια σε ένα σχολείο, ξέρεις καλά ποιος δουλεύει και ποιος δεν δουλεύει στο μάθημά του). Δεν συμφωνώ απόλυτα με την προσέγγισή τους, δεν μπορώ όμως να και να πω ότι έχουν άδικο, ούτε να πω ότι δεν είναι καλοί εκπαιδευτικοί, γιατί εντέλει πώς αποτιμάται η δουλειά μας; Από το βαθμό αυτοθυσίας μας ή την αποτελεσματικότητα του μαθήματος; Ο άντρας μου πάλι, στον ίδιο χώρο, αλλά πιο τεχνοκρατικής ειδικότητας, θεωρεί ότι και πάλι εγώ πολλά κάνω και ασχολούμαι παραπάνω απ'όσο χρειάζεται και πιστεύει ότι έτσι δίνουμε το δικαίωμα για παραπάνω υποτίμηση και της αξίας μας και του μισθού μας. Ο ίδιος βέβαια στο δικό του σχολείο κάνει πράγματα που τον ευχαριστούν που εγώ ούτε κατά διάνοια θα τα έκανα, άρα ακόμα κι οι ίδιοι ενώ έχουμε στο μυαλό μας κάποια όρια, δεν τα εφαρμόζουμε πιστά -γιατί παρασυρόμαστε, γιατί θέλουμε να δείξουμε μια πιο συγκαταβατική διάθεση, γιατί κατά βάθος είμαστε πιο ευαίσθητοι απ' όσο θέλουμε να δείχνουμε; δεν ξέρω γιατί. Σίγουρα πρόκειται για ένα καθαρά υποκειμενικό θέμα το πώς εκλαμβάνεται ο καθένας την ευχαρίστηση που αντλεί από τη δουλειά σε σχέση με τις οικονομικές απολαβές και τις εργασιακές συνθήκες.

Και πέρα όμως από τα προσωπικά όρια, δεν υπάρχουν και όρια στην ανοχή του κλάδου; Γιατί ντρεπόμαστε να εκφράσουμε επαγγελματικά αιτήματα; Γιατί διαρκώς διεκδικούμε γενικώς "το καλό της παιδείας" και όχι κάτι συγκεκριμένο για εμάς; Δηλαδή όποιος έχει υψηλή συνείδηση της προσφοράς και της ευθύνης του απέναντι στο κοινωνικό σύνολο, θα το κάνει αυτό ακόμα και για ψίχουλα; Δεν υποβαθμίζουμε έτσι τη θέση μας; Μήπως τελικά γινόμαστε τόσο εύκολα θύματα κοινωνικού αυτοματισμού ακριβώς γιατί θυματοποιούμε μόνοι μας τον εαυτό μας;

[Daidalos]

Συμφωνώ με τον Έσπερο. Τελικά, η όλη συζήτηση περί λειτουργήματος των εκπαιδευτικών έχει να κάνει κυρίως με την προσπάθεια κάποιων (κυρίως διευθυντών κατά τη γνώμη μου) να "φορτώσουν" με όσο το δυνατόν περισσότερες εξωδιδακτικές δραστηριότητες τους εκπαιδευτικούς της μονάδας τους. Για παράδειγμα, υπάρχουν αρκετά δημοτικά, κυρίως στην Αθήνα (βλ. κέντρο), όπου υποχρεώνονται (εμμέσως πλην σαφώς) να αναλάβουν την έκδοση σχολικών εφημερίδων, τη διαχείριση site & forum του σχολείου, τη διοργάνωση θεατρικών παραστάσεων, ακόμη και την προετοιμασία σεμιναρίων και... καφέ (βουτημάτων;) για τους συμμετέχοντες, κατά τη διάρκεια Σαββατοκύριακων μέσα στη χρονιά! Επίσης, υπάρχουν σχολεία δευτεροβάθμιας όπου οι διευθύντριες (συνήθως) δεν ξέρουν να στείλουν ούτε e-mail (προφανώς, "απαξιούν" να μάθουν) και τα φορτώνουν όλα σε εκπαιδευτικούς της μονάδας τους, ενώ το μόνο που τις απασχολεί είναι η προώθηση των δημοσίων σχέσεών τους (ελληνιστί PR: Public Relations). Υπό αυτή την έννοια, είναι προτιμότερος ο όρος "επαγγελματίες" γιατί ο όρος "λειτουργοί" εμπεριέχει κρίσιμες ασάφειες που γίνονται αφορμή προς εργασιακή εκμετάλλευση των εκπαιδευτικών. 

[topsy]

ΕΠΑΓΓΕΛΜΑ . Όλοι ασχέτως χώρου πρέπει να ασκούν με συνείδηση αυτό που επέλεξαν να κάνουν. Το υπόλοιπα περί λειτουργήματος ειναι εκ του πονηρού για να φορτωνόμαστε περισσότερα, να μην απεργούμε....

[gia 96]

ΕΠΑΓΓΕΛΜΑ . Όλοι ασχέτως χώρου πρέπει να ασκούν με συνείδηση αυτό που επέλεξαν να κάνουν. Το υπόλοιπα περί λειτουργήματος ειναι εκ του πονηρού για να φορτωνόμαστε περισσότερα, να μην απεργούμε....
[/quote

Πιστεύω ότι είναι λάθος να κρίνετε πως οι εκπαιδευτικοί ως λειτουργοί φορτωνόμαστε με περισσότερες υποχρεώσεις, καθώς έγραψα αναλυτικά και παραπάνω (αλλά μάλλον δεν τα διαβάζετε) ότι στο λειτούργημα δεν υπάρχει καταναγκασμός ούτε υποχρέωση! Υπάρχει μόνο η προσωπική επιλογή του καθενός, η συναίσθηση του σοβαρού ρόλου που έχει απέναντι στην κοινωνία, η επίγνωση της μεγάλης αξίας του έργου του και ασφαλώς η νοοτροπία του, η οποία είναι απαλλαγμένη από δημοσιουπαλληλίστικα φερσίματα!
Δηλ. το να καθίσει ο εκπαιδευτικός μια φορά τον μήνα μία, μιάμιση ώρα παραπάνω μετά την λήξη του ωραρίου, για να δει και να ενημερώσει τους γονείς των μαθητών του ή το να βοηθήσει τους μαθητές να οργανώσουν την θεατρική παράσταση για το τέλος της σχολικής χρονιάς είναι τόσο δύσκολες, βαρετές, κουραστικές και μίζερες υποχρεώσεις, ώστε να μην τις αναλάβει, μιας και δεν πληρώνεται γι'αυτά; Ας μην υπερβάλουμε!

[gia 96]

Πιστεύω ότι είναι λάθος να κρίνετε πως οι εκπαιδευτικοί ως λειτουργοί φορτωνόμαστε με περισσότερες υποχρεώσεις, καθώς έγραψα αναλυτικά και παραπάνω (αλλά μάλλον δεν τα διαβάζετε) ότι στο λειτούργημα δεν υπάρχει καταναγκασμός ούτε υποχρέωση! Υπάρχει μόνο η προσωπική επιλογή του καθενός, η συναίσθηση του σοβαρού ρόλου που έχει απέναντι στην κοινωνία, η επίγνωση της μεγάλης αξίας του έργου του και ασφαλώς η νοοτροπία του, η οποία είναι απαλλαγμένη από δημοσιουπαλληλίστικα φερσίματα!
Δηλ. το να καθίσει ο εκπαιδευτικός μια φορά τον μήνα μία, μιάμιση ώρα παραπάνω μετά την λήξη του ωραρίου, για να δει και να ενημερώσει τους γονείς των μαθητών του ή το να βοηθήσει τους μαθητές να οργανώσουν την θεατρική παράσταση για το τέλος της σχολικής χρονιάς είναι τόσο δύσκολες, βαρετές, κουραστικές και μίζερες υποχρεώσεις, ώστε να μην τις αναλάβει, μιας και δεν πληρώνεται γι'αυτά; Ας μην υπερβάλουμε!

[Daidalos]

Πιστεύω ότι είναι λάθος να κρίνετε πως οι εκπαιδευτικοί ως λειτουργοί φορτωνόμαστε με περισσότερες υποχρεώσεις, καθώς έγραψα αναλυτικά και παραπάνω (αλλά μάλλον δεν τα διαβάζετε) ότι στο λειτούργημα δεν υπάρχει καταναγκασμός ούτε υποχρέωση! Υπάρχει μόνο η προσωπική επιλογή του καθενός, η συναίσθηση του σοβαρού ρόλου που έχει απέναντι στην κοινωνία, η επίγνωση της μεγάλης αξίας του έργου του και ασφαλώς η νοοτροπία του, η οποία είναι απαλλαγμένη από δημοσιουπαλληλίστικα φερσίματα!
Δηλ. το να καθίσει ο εκπαιδευτικός μια φορά τον μήνα μία, μιάμιση ώρα παραπάνω μετά την λήξη του ωραρίου, για να δει και να ενημερώσει τους γονείς των μαθητών του ή το να βοηθήσει τους μαθητές να οργανώσουν την θεατρική παράσταση για το τέλος της σχολικής χρονιάς είναι τόσο δύσκολες, βαρετές, κουραστικές και μίζερες υποχρεώσεις, ώστε να μην τις αναλάβει, μιας και δεν πληρώνεται γι'αυτά; Ας μην υπερβάλουμε!

Για ορισμένα σχολεία ισχύει αυτό που λες, αλλά για άλλα υπάρχει έμμεσος καταναγκασμός και μάλιστα με ιδιαίτερα πιεστικό τρόπο. Καλός ο ρομαντισμός, αλλά πρέπει να βλέπουμε τα πράγματα ρεαλιστικά. Δεν είναι απλώς προσωπικές απόψεις, είναι συμπέρασμα που βγήκε μετά από συζητήσεις με πολλές δεκάδες εκπαιδευτικούς και των δύο βαθμίδων για αρκετά χρόνια (η γυναίκα μου αλλά και αρκετοί φίλοι-φίλες είναι εκπαιδευτικοί), με συγκεκριμένα παραδείγματα σχολείων και διευθυντών. Τα όρια μεταξύ της ελεύθερης βούλησης και του καταναγκασμού είναι γενικά πολύ "θολά". Η συζήτηση ξεκαθαρίζει όμως τα πράγματα. 

[MARKOS]

αυτό το διαζευκτικό "ή" δεν θα έπρεπε να υπάρχει...

[Έσπερος]

Πιστεύω ότι είναι λάθος να κρίνετε πως οι εκπαιδευτικοί ως λειτουργοί φορτωνόμαστε με περισσότερες υποχρεώσεις, καθώς έγραψα αναλυτικά και παραπάνω (αλλά μάλλον δεν τα διαβάζετε) ότι στο λειτούργημα δεν υπάρχει καταναγκασμός ούτε υποχρέωση! Υπάρχει μόνο η προσωπική επιλογή του καθενός, η συναίσθηση του σοβαρού ρόλου που έχει απέναντι στην κοινωνία, η επίγνωση της μεγάλης αξίας του έργου του και ασφαλώς η νοοτροπία του, η οποία είναι απαλλαγμένη από δημοσιουπαλληλίστικα φερσίματα!
Δηλ. το να καθίσει ο εκπαιδευτικός μια φορά τον μήνα μία, μιάμιση ώρα παραπάνω μετά την λήξη του ωραρίου, για να δει και να ενημερώσει τους γονείς των μαθητών του ή το να βοηθήσει τους μαθητές να οργανώσουν την θεατρική παράσταση για το τέλος της σχολικής χρονιάς είναι τόσο δύσκολες, βαρετές, κουραστικές και μίζερες υποχρεώσεις, ώστε να μην τις αναλάβει, μιας και δεν πληρώνεται γι'αυτά; Ας μην υπερβάλουμε!

Δεν είναι ούτε καταναγκαστικές, ούτε μίζερες υποχρεώσεις. Όταν όμως γίνονται οργανωμένα από το σχολείο, υπάρχει κάποιο στοιχείο επιβολής. Το να κάτσεις μόνος σου να ετοιμάσεις σημειώσεις που μπορούν να εκδοθούν σε βιβλίο, είναι επιλογή σου. Το να αναλάβεις ένα περιβαλλοντικό ή πολιτιστικό χωρίς να είναι για συμπλήρωση ωραρίου και να κάτσεις κάποια απογεύματα, είναι -οριακά- επιλογή σου. Ὀμως οι συνεδριάσεις μέχρι αργά το απόγευμα ή οι ενημερώσεις γονέων εκτός σχολικού ωραρίου ή άλλες γιορτές / σεμινάρια τα απογεύματα, έχουν ένα στοιχείο καταναγκασμού γιατί αν το προτείνει ο διευθυντής ή αν το οργανώσει ο σύμβουλος, δεν μπορείς να το αποφύγεις, και βλέπουμε ότι τα τελευταία χρόνια αυτό πάει να επιβληθεί όλο και περισσότερο.

Ας μην ξεχνάμε και κάτι καθαρά πρακτικό, στο κάτω κάτω: ένα μεγάλο  ποσοστό εκπαιδευτικών σε όλη την Ελλάδα, είτε μόνιμων είτε αναπληρωτών, είναι μακριά από τον τόπο καταγωγής του και πολλοί επίσης είναι μόνοι τους με μικρά παιδιά μακριά από τους συζύγους τους. Κάνοντας αυτό το επάγγελμα ξέρεις ότι έχεις ένα συγκεκριμένο ωράριο και παίρνεις συγκεκριμένες αποφάσεις για την φροντίδα και την απασχόληση των παιδιών σου για την ώρα που εργάζεσαι. Δεν είναι δυνατόν κάθε λίγο και λιγάκι, σε ξένο τόπο, να πρέπει να βρίσκεις λύσεις για εργασία που σου επιβάλλεται εκτός ωραρίου. Ούτε έχει λογική να εμφανίζεται μόνο ο μισός σύλλογος σε εκδηλώσεις που υποτίθεται ότι υπάρχει απαρτία, ούτε έχει λογική να είσαι σε χώρο εργασίας με τα μωρά παιδιά σου επειδή δεν υπάρχει κανένας να τα απασχολήσει όσο λείπεις.

Τέλος,  υπό φυσιολογικές εργασιακές συνθήκες, ήταν αυτονόητο ότι όταν προσφέρεις εργασία εκτός του καθορισμένου ωραρίου, θα έχεις κάποια αποζημίωση. Σε ελάχιστους χώρους που υπάρχει ακόμα σεβασμός στον εργαζόμενο, αυτό τηρείται. Δεν είναι δυνατόν εμείς να φαινόμαστε τόσο large μόνο και μόνο επειδή μπορεί να είναι 2-3 απογεύματα το χρόνο, επειδή έχουμε αίσθηση ευθύνης απέναντι στο κοινωνικό σύνολο. Δηλαδή συγγνώμη, αν ένας εργαζόμενος θέλει να πάει σε μια υπηρεσία για να διεκπεραιώσει μια εργασία του, θα έχει την απαίτηση ο εργαζόμενος να τον εξυπηρετήσει απόγευμα επειδή τα πρωινά εκείνος δουλεύει; Γιατί να έχει αυτήν την απαίτηση από εμάς; Η ενημέρωση των γονέων ή οι σχολικές εκδηλώσεις δεν είναι κοινωνικά events, είναι εργασία.

[topsy]

Τέλος,  υπό φυσιολογικές εργασιακές συνθήκες, ήταν αυτονόητο ότι όταν προσφέρεις εργασία εκτός του καθορισμένου ωραρίου, θα έχεις κάποια αποζημίωση. Σε ελάχιστους χώρους που υπάρχει ακόμα σεβασμός στον εργαζόμενο, αυτό τηρείται. Δεν είναι δυνατόν εμείς να φαινόμαστε τόσο large μόνο και μόνο επειδή μπορεί να είναι 2-3 απογεύματα το χρόνο, επειδή έχουμε αίσθηση ευθύνης απέναντι στο κοινωνικό σύνολο. Δηλαδή συγγνώμη, αν ένας εργαζόμενος θέλει να πάει σε μια υπηρεσία για να διεκπεραιώσει μια εργασία του, θα έχει την απαίτηση ο εργαζόμενος να τον εξυπηρετήσει απόγευμα επειδή τα πρωινά εκείνος δουλεύει; Γιατί να έχει αυτήν την απαίτηση από εμάς; Η ενημέρωση των γονέων ή οι σχολικές εκδηλώσεις δεν είναι κοινωνικά events, είναι εργασία.
[/quote]
Κι αν είσαι σε 5-6 σχολεία, πρέπει ξαφνικά να δεις τι θα κανεις με τα παιδιά σου και τις απογευματινές τους υποχρεώσεις για ισάριθμα απογεύματα ανά τρίμηνο...