Αυτοδιδασκαλία αρχαίων ελληνικών

[Μόρφω]

Γεια σας, αγαπητοί φιλόλογοι!

Στην αναζήτησή μου για μία "μέθοδο αυτοδιδασκαλίας" των αρχαίων ελληνικών, βρέθηκα στο forum σας, όπου με μεγάλη μου χαρά είδα, ότι κάθε άλλο παρά φειδωλοί είστε στις απαντήσεις σας, τουλάχιστον όταν πρόκειται για απορίες στα αρχαία ελληνικά. Σκοπεύω, λοιπόν, να σας "εκμεταλλευτώ" στο έπακρο...  Εξηγούμαι:

Είμαι 40 χρονών και δεν έχω διδαχθεί αρχαία. Τα τελευταία χρόνια έχει αναπτυχθεί ένας έρωτας ανάμεσα σε εμένα και τη γλώσσα μας, ο οποίος εκφράζεται ποικιλοτρόπως...  Έτσι -και αφού παρακολούθησα 2-3 μαθήματα σε ένα σεμινάριο αρχαίων, που όμως θα διακόψω-, έχοντας και την πολυτέλεια του χρόνου, αποφάσισα να τολμήσω την αυτοδιδασκαλία μου.

Ψάχνοντας στο διαδίκτυο, βρήκα δύο αγγλόφωνα site με μεθόδους αυτοδιδασκαλίας α.ε. και ένα γερμανόφωνο, δυστυχώς όμως, όχι κάτι αντίστοιχο στα ελληνικά. Εκτός από την "Πύλη για την Ελληνική Γλώσσα" (θα φτάσω και σε αυτήν) και κάποιες σκόρπιες φιλότιμες προσπάθειες συναδέλφων σας, το ελληνικό διαδίκτυο δεν διαθέτει ακόμη ανάλογες πηγές! Ξεκίνησα, λοιπόν, να μελετάω τις "Αρχές Σύνταξης" από την "Πύλη", αλλά συνειδητοποίησα ότι κατ' αυτόν τον τρόπο δεν μπορώ να κάνω μία ολοκληρωμένη μελέτη, για δύο λόγους: 1) Το κείμενο συνοδεύεται μεν από παραδείγματα, όμως αντιστοιχούν ελάχιστες ασκήσεις σε κάθε ενότητα (π.χ. Υποκείμενο: 1 άσκηση) και, κυρίως, 2) Αν δεν κάνω λάθος, τέσσερις είναι οι "τομείς" που πρέπει να μελετώνται παράλληλα στην εκμάθηση των αε.: α) Συντακτικό, β) Γραμματική, γ) Σύνθεση λέξεων (όπου μία ματιά που έριξα στο αντίστοιχο κεφάλαιο της "Πύλης" με αποθάρρυνε κάπως, δεν ξέρω αν φταίει ο τρόπος συγγραφής του ή το ότι είναι ούτως ή άλλως αποθαρρυντικό το θέμα από μόνο του...), δ) Κατανόηση κειμένου και Λεξιλόγιο. Φαντάζομαι, λοιπόν, ότι πρέπει να οργανώσω τη μελέτη μου με τέτοιον τρόπο, ώστε να έχω ένα κείμενο (και σε μετάφραση) και να εξασκώ επάνω σε αυτό ό,τι μαθαίνω. Αλλά πώς θα το κάνω αυτό, εάν δεν έχω συγκεκριμένες ερωτήσεις (και απαντήσεις βέβαια, ώστε να μπορώ να επιβεβαιώσω) για τα συγκεκριμένα π.χ. φαινόμενα στο κείμενο που μελετάω;

Και εδώ ξεκινάει η "εκμετάλλευση":  Υπάρχουν κάποια βιβλία (κατά προτίμηση οικονομικά), με τα οποία θα μπορούσα να οργανώσω μία ολοκληρωμένη αυτοδιδασκαλία; Έχετε κάποιες συμβουλές να μου δώσετε, όσον αφορά στον τρόπο μελέτης; 

Να ξεκαθαρίσω ότι στόχος μου είναι η κατανόηση των αρχαίων κειμένων, αλλά κυρίως η ικανότητα να προσεγγίζω ετυμολογικά τις λέξεις.

Ευχαριστώ εκ των προτέρων!

[PDE ads]

[MARKOS]

aliceinnowland   πολυ ωραια η προσπαθεια σου !!!
Θεωρώ πως τα παλιά βιβλία των αρχαιων ελληνικων του οργανισμού ειναι ο,τι πρεπει για μια καλή,σωστή και οικομομική-οπως τη θελεις - αρχή.

[Μόρφω]

Μετά από ερώτηση που μου έγινε, ας γίνω λίγο πιο σαφής...

Αυτό που θέλω πρώτα απ' όλα, είναι να μάθω αρχαία μόνη μου...
Πιστεύω, λοιπόν, ότι χρειάζομαι βιβλία γραμματικής, συντακτικού και σύνθεσης λέξεων, γραμμένα με τρόπο σαφή και κατανοητό, τα οποία να συνοδεύονται από ασκήσεις με τις απαντήσεις τους, όπως επίσης και ένα λεξικό.

Επίσης, χρειάζομαι πρακτικές υποδείξεις τρόπου μελέτης των κειμένων: Για παράδειγμα, όταν ξεκίνησα από την "Πύλη για την Ελληνική Γλώσσα", τελειώνοντας το Υποκείμενο, είπα να πιάσω ένα κείμενο τυχαίο (από ένα φύλλο εργασίας της Πύλης) και να βρω μόνη μου τις τυχόν συμφωνίες και ασυμφωνίες του με το ρήμα, αλλά τότε ήρθε το χάος! Εδώ πολλές φορές δεν αναγνώριζα ούτε το ρήμα! Που σημαίνει ότι για μία και μόνη πρόταση, έπρεπε να ανατρέξω πάμπολλες φορές πρώτα στο λεξικό και αρκετές φορές στη γραμματική για να αναγνωρίσω τους τύπους των αντωνυμιών και των ρημάτων κλπ. Αφού όμως τα έκανα αυτά, κατάλαβα ότι με αυτόν τον τρόπο θα τα κάνω άνω-κάτω στο κεφάλι μου, γιατί θα τα μαθαίνω με τη σειρά που τα συναντώ στο κείμενο και όχι ομαδοποιημένα...

Οπότε, συνοψίζοντας, φαντάζομαι ότι πρέπει να διαβάζω παράλληλα και τα τρία (γραμματική-συντακτικό-σύνθεση), αλλά ένα άγνωστο κείμενο, με ποιον τρόπο θα το προσεγγίζω, ώστε να εξασκώ παράλληλα στην πράξη αυτά που έχω μάθει; Ή και ανεξάρτητα από αυτά που έμαθα, πώς προσεγγίζεται ένα αρχαίο κείμενο, από τη στιγμή που δεν είμαι σε θέση να κάνω συντακτική αναγνώριση κλπ.; Μήπως υπάρχει κάποιο βιβλίο (ίσως σχολικό), το οποίο θα δίνει κείμενα με την ανάλυσή τους, σε μία λογική σειρά ως προς τα διάφορα φαινόμενα (γραμματικά/συντακτικά κλπ), ώστε να έχω έναν μπούσουλα και να διαβάζω παράλληλα τα αντίστοιχα κεφάλαια σε συντακτικό κλπ.;

Θεωρώ πως τα παλιά βιβλία των αρχαιων ελληνικων του οργανισμού ειναι ο,τι πρεπει για μια καλή,σωστή και οικομομική-οπως τη θελεις - αρχή.

Μάρκο, ευχαριστώ, αλλά πάλι θέλω διευκρίνιση, καθώς με τα βιβλία του οργανισμού ουδεμία σχέση έχω... Ποια βιβλία, ποιας τάξης, ποιας χρονιάς;;;

[apri]

@Μόρφω

Ωραία η προσπάθειά σου, αλλά φοβάμαι ότι θα αποδειχθεί λίγο δύσκολη για να τη φέρεις σε πέρας εντελώς μόνη.
Κάποια πράγματα χρειάζονται εξήγηση και τα βιβλία δεν επαρκούν από μόνα τους.
Το δε θέμα της ετυμολογίας που σε ενδιαφέρει, προϋποθέτει ευρύτερες γλωσσολογικές γνώσεις, αν θέλεις να το κάνεις σωστά.

Αν θες ωστόσο να μάθεις κάποια βασικά πράγματα που θα σου επιτρέψουν να προσεγγίζεις κουτσά- στραβά ένα αρχαίο κείμενο και πώς έχουν προκύψει κάποιες λέξεις, μπορείς να μελετήσεις τα σχολικά εγχειρίδια, όπως σου πρότεινε ο Μάρκος.
Αυτά που θα βρεις πιο εύκολα είναι αυτά που χρησιμοποιούνται τώρα στο Γυμνάσιο.
Ξεκίνα λοιπόν από το βιβλίο της Α' Γυμνασίου.

[PDE ads]

[Μόρφω]

Γεια σου apri!

Όχι, δεν θέλω να μάθω κουτσά-στραβά τίποτα, αρκετοί κουτσόστραβοι κυκλοφορούν ανάμεσά μας, ας μην προσθέσουμε κι άλλους... Ναι, είμαι σίγουρη ότι το να μάθει κάποιος αρχαία είναι δύσκολο από μόνο του και το εγχείρημα γίνεται τεράστιο όταν θέλει να το κάνει μόνος του, όπως είμαι σίγουρη ότι υπάρχουν άνθρωποι που το έχουν φέρει εις πέρας Δεν είμαι σίγουρη για το αν εγώ θα τα καταφέρω, μπορώ όμως να προσπαθώ όσο εξακολουθεί να με συνεπαίρνει - και δεν εννοώ μόνο ως ιδέα, αλλά και με την "ανακάλυψη" της γλώσσας... Ας μην κουράσω με παραδείγματα...

Σχετικά με την επάρκεια των βιβλίων, νομίζω ότι πάντα θα υπάρχουν πηγές και άνθρωποι που μπορούν και θέλουν να καλύψουν τις όποιες απορίες, όπως καλή ώρα...!!!

[apri]

Ok. Μη με παρεξηγείς. Δεν θέλω να μειώσω τον ενθουσιασμό σου. Απλώς καλό είναι να είσαι λίγο προσγειωμένη ως προς τι επιδιώκεις να μάθεις μόνη σου.
Γιατί ο φιλολογικός χώρος, πολύ περισσότερο ο γλωσσολογικός κατατρέχονται από πολλούς που από αγάπη για τη γλώσσα μαθαίνουν πέντε πράγματα ανοίγοντας δυο-τρία βιβλία, νομίζουν ότι τα έχουν μάθει όλα και μετά ως ημιμαθείς εκφέρουν άποψη στους γύρω τους περί τα γλωσσικά. Δεν θα ήθελα να συμπεριληφθείς σ' αυτούς.
Θα χαιρόμουν, ωστόσο, αν ανακαλύψεις μέσα από αυτή τη διαδικασία της μάθησης όλα αυτά τα ενδιαφέροντα στοιχεία που κρύβει η αρχαία ελληνική και γενικότερα η γλώσσα.

Τα σχολικά βιβλία προσφέρονται για συστηματική εκμάθηση. Αν διαβάσεις μόνη σου κεφάλαια του συντακτικού και της γραμματικής, θα χαθείς.

Και φυσικά, μπορείς να ρωτάς και εδώ ό,τι θες. Το forum κατακλύζεται από φιλολόγους.
Όλο και κάποιος θα σου απαντήσει.

Καλή αρχή.

[θάνος73]

καλό κουράγιο Μόρφω!
Πιστεύω ότι η αυτομόρφωση είναι ουσιαστική και αναγκαία σε όλους τους τομείς. Προσωπικά, ελάχιστα ουσιαστικά πράγματα έμαθα από τους διδάσκοντες στο πανεπιστήμιο. Όπως λέω στους γονείς "εκατό φορές να του τα πω εγώ, αν δεν τα διαβάσει μία, δεν θα τα μάθει". Μπορείς να ξεκινήσεις με το βιβλίο "Αρχαία ελληνική γλώσσα" Α' Γυμνασίου του Ο.Ε.Δ.Β. θα το βρεις σε βιβλιοπωλεία που πουλάνε σχολικά βιβλία. Μπορείς επίσης να προμηθευτείς και κάποιο βοήθημα για να βλέπεις τις μεταφράσεις και πρόσθετες ασκήσεις. Μην "σνομπάρεις" τα βιβλία του γυμνασίου, όποιος ξέρει πραγματικά την ύλη τους, γνωρίζει καλούτσικα αρχαία! μετά θα κάνεις το ίδιο και με τα βιβλία των άλλων τάξεων του γυμνασίου, του λυκείου κλπ με συχνές επαναλήψεις μέχρι που θα γίνεις αστέρι. και, πού ξέρεις, δεν απαγορεύεται σε κανέναν να δώσει εξετάσεις για τη φιλολογία!

[MARKOS]

Ακόμα πιο "βατό" βιβλιο για αυτομάθηση Αρχαίας Ελληνικής Γλωσσας θεωρω το " Αναγνωστικό της Αρχαίας Ελληνικής Γλωσσας" του Γ.Ζήκου,(διδασκόταν στο 7ταξιο Γυμνάσιο) 

Ο αναγνώστης διαβάζει αργά, προσπαθώντας να εναρμονίσει το ρυθμό της ανάγνωσης με τους εσωτερικούς ρυθμούς της αφήγησης... Ο αναγνώστης έχει την ικανότητα να διαβάζει ακόμα και ανάμεσα στις γραμμές, γιατί ξέρει οτι αυτές οι μικρές σιωπές που δημιουργούνται στα κενά των κειμένων είναι αποκλειστικά δικός του χώρος: χώρος για να συλλογιστεί και να δημιουργήσει, για να ονειρευτεί... Για τον συγγραφέα όπως και για τον αναγνώστη, σημασία έχει το ταξίδι, όχι ο προορισμός ...

Δες το βιβλιο εδω:
http://ellinikiglossa-lexarithmoi.blogspot.com/2009/11/blog-post_13.html

συμφωνώ ομως με τους συναδελφους πως η βοηθεια χρειάζεται. Ξεκινα με αυτο που είναι το πλέον βολικό και βλέπεις. Εδω θα σε βοηθαμε οσο και οπως μπορουμε 

[apri]

Ο αναγνώστης διαβάζει αργά, προσπαθώντας να εναρμονίσει το ρυθμό της ανάγνωσης με τους εσωτερικούς ρυθμούς της αφήγησης... Ο αναγνώστης έχει την ικανότητα να διαβάζει ακόμα και ανάμεσα στις γραμμές, γιατί ξέρει οτι αυτές οι μικρές σιωπές που δημιουργούνται στα κενά των κειμένων είναι αποκλειστικά δικός του χώρος: χώρος για να συλλογιστεί και να δημιουργήσει, για να ονειρευτεί... Για τον συγγραφέα όπως και για τον αναγνώστη, σημασία έχει το ταξίδι, όχι ο προορισμός ...

Καλά, Mάρκο, ζωγράφισες πάλι...


Τώρα στο θέμα του σχολικού εγχειριδίου, επίσης πολύ καλά και βατά κείμενα είχε και το βιβλίο των αρχαίων της Α' Λυκείου τη δεκαετία του 1990. Δεν ξέρω όμως αν υπάρχει στο εμπόριο πια.

Το λέω γιατί τα κείμενα του τωρινού βιβλίου της Α' Γυμνασίου δεν είναι και τα πιο βατά για πρώτη προσέγγιση στα αρχαία. Γι' αυτό και οι ιθύνοντες είχαν και τη φαεινή ιδέα να μην αφήνουν τα παιδιά να μεταφράζουν στις δυο πρώτες τάξεις.
Ωστόσο, ως προς τη γραμματική και το συντακτικό είναι καλό βιβλίο.

[Μόρφω]

Πω, πω! Δεν σας προλαβαίνω...

@apri: Όχι, όχι, δεν παρεξηγώ, ούτε αποθαρρύνομαι με δυο κουβέντες! Απλώς διευκρινίζω τα ζητούμενα! 

@θάνο: Γεια σου, Θάνο! Πώς να σνομπάρω τα βιβλία του οργανισμού, όταν δεν τα έχω καν δει; Εσάς ακούω και προσπαθώ να βγάλω άκρη... Όσο για τις εξετάσεις, την τελευταία φορά που κοίταξαν προϋπέθεταν απολυτήριο Λυκείου, δεν ισχύει ακόμα; 

@Μάρκο: Γεια χαρά! Το link για το αρχείο με το Αναγνωστικό του Ζήκου είναι σπασμένο, αλλά δες παρακάτω...

Λοιπόν, ανακεφαλαιώνοντας, φαντάζομαι ότι όταν μιλούσε ο Μάρκος για παλαιότερα βιβλία του Οργανισμού, αναφερόταν σε αυτό της Α΄ Λυκείου που προτείνει και η Apri. Πλεονέκτημα: βατό κείμενο - Μειονέκτημα: δυσεύρετο το ίδιο, αλλά και το υποστηρικτικό υλικό.

Το τρέχον βιβλίο της Α΄ Γυμνασίου, για το οποίο μπορώ εύκολα να βρω βοηθήματα κλπ., έχει το μειονέκτημα του δύσβατου κειμένου, που όμως δεν με πολυπειράζει. Διάβασα ένα απόσπασμα από το Αναγνωστικό του Ζήκου, που προτείνει ο Μάρκος, και σχεδόν το κατάλαβα. (Παρεμπιπτόντως, το βρήκα σε μία συλλογή βιβλίων σε μορφή pdf, που τιτλοφορείται "Τα βιβλία των παππούδων", μαζί με τη Γραμματική και το Συντακτικό του Τζάρτζανου, κι άλλα πολλά, όποιος την θέλει, ας μου στείλει pm). Όμως εμένα θα με ενδιέφερε να καταλαβαίνω τη σύνταξη πιο δύστροπων κειμένων. Με προβληματίζει όμως αυτό που αναφέρει η Apri, ότι δεν γίνεται μετάφραση στις δύο πρώτες τάξεις. Αυτό σημαίνει ότι το βιβλίο δεν έχει μεταφραστικές ασκήσεις; (Αλήθεια, υπάρχουν μεταφραστικές ασκήσεις;;;  )

Όπως και να έχει, με έχετε ήδη βοηθήσει να καταλήξω σε σχολικά βιβλία. Πιστεύω ότι θα νιώθω και πιο ασφαλής έχοντας έναν μπούσουλα.

Σας ευχαριστώ πολύ για την ανταπόκριση, την ενθάρρυνση, τη βοήθεια, τη μελλοντική βοήθεια...  Ξέχασα κάτι;;;

[apri]

Όμως εμένα θα με ενδιέφερε να καταλαβαίνω τη σύνταξη πιο δύστροπων κειμένων. Με προβληματίζει όμως αυτό που αναφέρει η Apri, ότι δεν γίνεται μετάφραση στις δύο πρώτες τάξεις.

Για να καταλάβεις πλήρως πιο δύσκολα κείμενα, θα πρέπει να έχεις προχωρήσει στη γραμματική και το συντακτικό.
Αυτό ισχύει στην εκμάθηση όλων των γλωσσών και για οποιονδήποτε.
Αν προσπαθήσεις να τα καταλάβεις όλα με τη μια, θα πελαγώσεις χωρίς λόγο.

Τα συγκεκριμένα κείμενα δεν είναι γενικώς τα πιο δύσκολα που υπάρχουν.
Απλώς έχουν κάποια σημεία που απαιτούν περισσότερες γνώσεις από αυτές που έχεις σ' εκείνο το χρονικό σημείο.

Γι' αυτόν τον λόγο δεν ζητείται μετάφραση από τους μαθητές, αλλά απλώς το νόημα.
Ένας πρόσθετος λόγος ίσως είναι και το γεγονός ότι μιλάμε για μικρούς μαθητές, που ακόμα δεν έχουν εμπεδώσει τα αντίστοιχα κεφάλαια γραμματικής και συντακτικού στα νέα ελληνικά, οπότε γίνεται μια προσπάθεια να μην πέσουν σε βαθιά νερά απευθείας.

Μπορείς, ωστόσο, να προσπαθήσεις να μεταφράζεις κάθε φορά κάποια τμήματα του κειμένου.
Υπάρχει δίπλα και σχετικό λεξιλόγιο που σε βοηθά.