0 μέλη και 1 επισκέπτης διαβάζουν αυτό το θέμα.
Αυτό δεν το ήξερα για το έστην. Η αλήθεια είναι ότι και για το ελύθην ποτέ δεν ήμουν σίγουρη σε ποια φωνή ανήκει.Αλλά, λογικά, αν είναι το έστην ενεργητικής φωνής, δεν θα είναι και το ελύθην, αφού κλίνονται με τον ίδιο τρόπο και αφού παθητική φωνή δεν υπάρχει στην αρχαία ελληνική;
Δηλαδή το η στον παθητικό αόριστο β και (μαζί με το θ) στον παθητικό αόριστο α είναι θεματικά φωνήεντα; Για αυτό ο Σταματάκος χαρακτηρίζει το έστην και τους αορίστους που κλίνονται όπως αυτό αθεματικούς, γιατί σε αυτούς τα αντίστοιχα φωνήεντα δεν είναι θεματικά;
Το "εχάρην" είναι παθητικός αόριστος β' και ως εκ τούτου δεν έχει σχέση με το "ερρύην", που είναι ενεργητικός αόριστος β'
Δεν μιλάω για διάθεση, αλλά για φωνή.Το "έστην" και όσα κλίνονται σύμφωνα μ' αυτό, είναι ενεργητικής φωνής.
Τo "ελύθην" είναι παθητική φωνή.
Δεν είναι ακριβές ότι κλίνονται το ίδιο το "ελύθην" με το "έστην".Έχουν κοινές καταλήξεις, οι οποίες δηλώνουν ρήμα αμετάβατο. Ο παθητικός αόριστος δηλώνεται με το χρονικό πρόσφυμα θη- ή η-. Ο ενεργητικός αόριστος β' (έστην") δεν παίρνει κάποιο πρόσφυμα.
Έχουν κοινές καταλήξεις, οι οποίες δηλώνουν ρήμα αμετάβατο.
Οι ευκτικές που σχηματίζονται με ιη και ι, όπως του ειμί, του παθητικού αορίστου, των ρημάτων τίθημι κ.λπ. έχουν κάποιο κοινό χαρακτηριστικό που τις διαχωρίζει από τις άλλες, οι οποίες σχηματίζονται μόνο με ι και έχουν διαφορετικές καταλήξεις στον ενικό (όπως του λύω). Θέλω να πω, ανήκουν σε συγκεκριμένη κατηγορία (μήπως σε αυτή των ρημάτων της β συζυγίας; Αλλά ο παθητικός αόριστος είναι α συζυγίας). Έχουν κάποια κοινή ονομασία αυτές οι ευκτικές;
Όταν λέμε φωνή, εννοούμε τον γραμματικό τύπο, δηλαδή την μορφή του, για αυτό το ρήμα που λήγει σε –ω ή –μι (ή σε άλλους χρόνος –ν, -α, -ειν) είναι ενεργητικής φωνής, ενώ αυτό που λήγει σε –μαι (ή στους ιστορικούς χρόνους –μην) είναι μέσης. Το ερώτημα είναι σε ποια φωνή ανήκουν οι τύποι που λήγουν σε –ην. Εμένα οι καταλήξεις της κλίσεώς τους μου δίνουν την εντύπωση ενεργητικής φωνής. Πάντως, αν ισχύει ότι η φωνή έχει να κάνει με τη μορφολογία, ό,τι είναι το ἐλύθην, πρέπει να είναι και το ἔστην. Πώς αλλιώς; Αφού η κλίση τους εμφανίζει ακριβώς την ίδια μορφή.Τι σχέση έχει το αν προστίθεται στο θέμα ενός ρήματος χρονικό πρόσφυμα με την κλίση του; Οι καταλήξεις, ανεξαρτήτως προσφυμάτων, κατά την κλίση ενός ρήματος δεν είναι αυτές που καθορίζουν τη φωνή;
Ποια είναι η διαφορά του "ελύθην" από το "έστην" ; Έχουν κατάληξη ενεργητικού ιστορικού χρόνου (-ν), αλλά ο παθητικός αόριστος έχει το πρόσφημα -θη, ενώ το "έστην" έχει απλώς το θέμα του αορίστου β' (στη-). Μορφολογικά, δεν είναι το ίδιο.Οι παθητικοί τύποι χρησιμοποιούν καταλήξεις της μέσης φωνής (ο παθητικός μέλλοντας) ή της ενεργητικής (ο παθητικός αόριστος) με την προσθήκη προσφυμάτων θη- ή η-
Και οι δυο θεωρούνται τύποι της μέσης φωνής με παθητική διάθεση.To "έστην" είναι τύπος της ενεργητικής φωνής με μέση διάθεση.
Εσύ τι εννοείς, όταν λες ότι ο παθητικός αόριστος θεωρείται τύπος της μέσης φωνής, ενώ το ἔστην τύπος της ενεργητικής φωνής (με μέση διάθεση); Αν εννοείς ότι (π.χ. στους αρχικούς χρόνους ή σε μια χρονική αντικατάσταση) δίνουμε τον παθητικό αόριστο στη μέση φωνή, το ίδιο ισχύει και με τα ἔστην, ἔφυν, ἔδυν, τα οποία δίνουμε στη μέση φωνή (γιατί έχουν μέση διάθεση), ενώ στην ενεργητική ἔστησα, ἔφυσα, ἔδυσα αντίστοιχα. Δεν ξέρω αν είναι σωστό αυτό, αλλά σίγουρα έτσι γίνεται (και για το ἔστην το θυμάμαι και από μαθήτρια που μας το τόνιζε η καθηγήτρια, να μην το δίνουμε στους αρχικούς χρόνους της ενεργητικής φωνής). Θέλω να πω ότι, όπως φαίνεται, το αν ανήκει ένας τύπος (ό,τι και να είναι μορφολογικά) στους χρόνους της ενεργητικής ή της μέσης φωνής εξαρτάται μόνο από τη διάθεση∙ αν έχει ενεργητική το δίνουμε στην ενεργητική φωνή, αν έχει μέση ή παθητική, το δίνουμε στη μέση (έτσι δίνουμε π.χ. και τον ενεργητικό γραμματικά παρακείμενο ἕστηκα στη μέση φωνή, δηλαδή ως παρακείμενο του ἵσταμαι και όχι του ἵστημι, ενώ τον μέσο γραμματικά μέλλοντα ἀκούσομαι τον δίνουμε στην ενεργητική, ως μέλλοντα του ἀκούω).
Άρα, συμφωνούμε ότι και ο παθητικός αόριστος και οι αόριστοι κατά το ἔστην έχουν καταλήξεις ενεργητικής φωνής και κλίνονται κατά τον ίδιο τρόπο. Και μπορεί να διαφέρουν μορφολογικά, αλλά αυτή η διαφορά αφορά μόνο τον σχηματισμό τους (με πρόσφυμα ο παθητικός, χωρίς οι άλλοι), αλλά όχι και την κλίση τους.
Στις χρονικές αντικαταστάσεις αντικαθιστούμε το ρήμα σε όλους τους χρόνους με βάση τη σημασία που έχει στο κείμενο και όχι αυστηρά με βάση τη μορφολογία του.Γι' αυτό και βάζουμε μόνο το "έστησα" ως αόριστο του "ίστημι", γι' αυτό βάζουμε το "ακούσομαι" ως μέλλοντα του "ακούω" και γι' αυτό βάζουμε το "αλίσκομαι" ως παθητικό του "αιρώ" αντί για το "αιρούμαι".Άλλο η χρονική αντικατάσταση, άλλο η γραμματική αναγνώριση ενός τύπου.
Το λέω γιατί συνήθως όταν λέμε "κλίση του ρήματος", νομίζω πως εννοούμε ό,τι απαρτίζει τον ρηματικό τύπο, δηλ. θέμα και προσφύματα (αύξηση, χρονικός χαρακτήρας, χρονικό πρόσφυμα, κατάληξη).
Που σημαίνει ότι δεν είναι η διάθεση, η σημασία του παθητικού αορίστου, ο λόγος που τον θεωρείς τύπο της μέσης φωνής.
Επομένως, για να καταλήξω κάπου, το πρόσφυμα είναι αυτό που καθιστά τον παθητικό αόριστο τύπο της μέσης φωνής, ενώ το ἔστην είναι τύπος της ενεργητικής, παρόλο που και τα δύο έχουν καταλήξεις ενεργητικής φωνής, ενώ κανένα από τα δύο δεν έχει ενεργητική διάθεση;
Α, εσύ εννοείς άλλο πράγμα με το "κλίση", για αυτό υπήρξε μια δυσκολία στη συνεννόηση μεταξύ μας! Εγώ ήξερα ότι η αύξηση, τα χρονικά προσφύματα κ.λπ. έχουν σχέση με τον σχηματισμό των ρημάτων, ενώ η κλίση αφορά τις καταλήξεις (για αυτό και επισημαίνω στους μαθητές ότι ο αόριστος των ενρινόληκτων και υγρόληκτων ρημάτων σχηματίζεται μεν διαφορετικά από αυτόν των φωνηεντόληκτων και αφωνόληκτων, αλλά κλίνεται κατά τον ίδιο τρόπο). Τώρα, αν στη γλωσσολογία ο όρος "κλίση" χρησιμοποιείται και για τα υπόλοιπα, εσύ το ξέρεις καλύτερα.
Κλίση είναι ο σχηματισμός διαφορετικών τύπων μιας λέξης με τον συνδυασμό συγκεκριμένου θέματος και κλιτικών προσφυμάτων (βλ. Αγγελική Ράλλη "Μορφολογία", εκδ. Πατάκη, 2005).Αυτό σημαίνει ότι στην κλίση του ρήματος μας ενδιαφέρουν α) οι μεταπτώσεις του θέματος, γιατί είναι δηλωτικές του χρόνου και β) τα κλιτικά προσφύματα.Τα κλιτικά προσφύματα του ρήματος είναι προσφύματα που δηλώνουν γραμματικές πληροφορίες (πρόσωπο, αριθμό, χρόνο, έγκλιση, ποιόν ενεργείας, φωνή) και συμμετέχουν στον σχηματισμό νέων ρηματικών τύπων. Υπάρχουν κλιτικά προθήματα (αύξηση, αναδιπλασιασμός) και κλιτικά επιθήματα (κατάληξη, χρονικός χαρακτήρας, χρονικό πρόσφυμα, θεματικό φωνήεν, εγκλιτικό φωνήεν).