Αρχαία Ελληνικά: Σύνταξη

[apri]

Ποια είναι η αναλυτική σύνταξη στο: Ου πονου πολλου με δει; (=δε χρειαζεται να μπω σε μεγαλο κοπο)

Το "δει" λειτουργεί απρόσωπα και το "πόνου" είναι αντικείμενο σ' αυτό.
Το πρόβλημα είναι η αιτιατική "με".

O Smyth περιγράφει το παράδειγμα ως εξής:

• 1400. δεῖ μοί τινος means I have need of something. In place of the dative (1467) an accusative of the person is rarely allowed in poetry on the analogy of δεῖ with the infinitive (1985): ““οὐ πόνου πολλοῦ με δεῖ” I have need of no great toil” E. Hipp. 23 (often in E.). The thing needed is rarely put in the accusative: ““εἴ τι δέοι τῷ χορῷ” if the chorus need anything” Ant. 6.12 (here some regard τὶ as nominative). Cp. 1562.[/color]
  
  
  Με βάση το παραπάνω, δυο εκδοχές μπορώ να σκεφθώ για το "με":
  α) να το θεωρήσουμε αντικείμενο (άμεσο). Σ' αυτήν την περίπτωση το "δει" λειτουργεί ως ιδιόμορφο απρόσωπο, δηλ. δεν παίρνει υποκείμενο, γιατί ισοδυναμεί με το "ένδεια εστί".
  β) να εννοήσουμε κάποιο απαρέμφατο από τα συμφραζόμενα ως υποκείμενο του "δει", οπότε το "με" θα είναι υποκείμενο του απαρεμφάτου.
  
  Θα μπορούσαμε να πούμε, βέβαια, και ότι το "με" βρίσκεται σε αιτιατική αντί για δοτική προσωπική, αλλά μου μοιάζει λίγο σαν υπεκφυγή.
  Δεν ξέρω αν κάποιος άλλος σκέφτεται κάποια άλλη ανάλυση...
  
  
  

[PDE ads]

[Dwrina]

Η σύνταξη του δει με αιτιατική προσώπου και γενική  βρίσκεται μόνο σε ποιητικά κείμενα. Στην περίπτωση αυτή, νομίζω, και η αιτιατική και η γενική θεωρούνται αντικείμενα, ενώ ως υποκείμενο εννοείται η αφηρημένη σύστοιχη έννοια που προκύπτει από το δει.

[Dwrina]

Για την μετοχή στην πρόταση Μαχόμενος ἀναγκάζοιτο διάγειν τὸν βίον να προσθέσω ότι στο λεξικό του Δημητράκου δίνεται ως παράδειγμα του διάγω με μετοχή. Νομίζω ότι, όταν κάποιος φιλόλογος γράφει ότι το τάδε ρήμα βρίσκεται με μετοχή εννοεί την κατηγορηματική, αλλά δεν είμαι και σίγουρη, γιατί δεν έγραφε «συντάσσεται». Για παράδειγμα, και για τα ρήματα κίνησης γράφουν τα συντακτικά ότι απαντούν με μετοχή, αλλά εκεί η μετοχή είναι τελική.

[Dwrina]

Sali  και apri, αυτά που γράψατε μου θύμισαν απορίες άλυτες και σκόρπια πράγματα στο μυαλό μου που προσπαθώ να βάλω σε τάξη. Τώρα θα ρωτήσω για όλα και ελπίζω να μην σας ζαλίσω πολύ και να μου απαντήσετε.

Sali, εσύ που έχεις το συντακτικό του Schwyzer, μπορείς να μου πεις αν αυτά που γράφει η apri ότι αναφέρει ο Woodcock είναι τα ίδια με αυτά που λέει ο Schwyzer; Γιατί και εμένα μου φάνηκε ότι, όπως τα γράφει Schwyzer, δεν υπάρχει σαφής διάκριση κατηγορηματικών και επιρρηματικών μετοχών, ενώ στην σελ. 486 γράφει (προφανώς αναφερόμενος σε όλες τις μετοχές) ότι χρησιμοποιούνταν κυρίως ως κατηγορηματικές παραθέσεις  [;].

Αυτά που γράφεις εσύ για την κατηγορηματική μετοχή ως αντικείμενο με το υποκείμενό της με παραπέμπει στις απόλυτες μετοχικές συντάξεις και σε αυτό που λέει ο Schwyzer, δηλαδή ότι «κατηγορηματική ήταν κυρίως η μετοχή στις λεγόμενες απόλυτες μετοχικές συντάξεις», πράγμα το οποίο επίσης συνηγορεί υπέρ του ότι δεν υπάρχει σαφής διάκριση κατηγορηματικών και επιρρηματικών μετοχών.

Επίσης, με όλα αυτά θυμήθηκα και κάτι που είχα διαβάσει πριν δυο-τρία χρόνια στο forum, το οποίο έγραφε κάποιος Σωτήρης. Έλεγε, αναφερόμενος βέβαια κυρίως στην λατινική γλώσσα, ότι στις απόλυτες συντάξεις δεν είναι η μετοχή που βρίσκεται σε απόλυτη χρήση, αλλά το όνομα που τη συνοδεύει, δηλαδή το υποκείμενό της, ενώ η μετοχή λειτουργεί ως κατηγορηματικός προσδιορισμός  (και γενικά υποστήριζε ότι όλες οι μετοχές είναι επίθετα, όπως λέει η apri).

Μπορείτε να με βοηθήσετε να τα βάλω όλα αυτά σε τάξη και να τα κατανοήσω;
Να συνοψίσω τα ερωτήματά μου:

Τελικά η διάκριση κατηγορηματικών  και επιρρηματικών μετοχών είναι δημιούργημα των σχολικών συντακτικών;

Όλες οι μετοχές λειτουργούν πράγματι ως επίθετα; Πώς εξηγείται αυτό, όταν μεταφράζουμε επειδή, αν και, όταν, για να, αν ;

Οι απόλυτες μετοχικές συντάξεις προήλθαν από κατηγορηματικές μετοχές; 

Με βάση τα παραπάνω οι μετοχές άγων, φέρων, έχων, λαβών με ρήματα κίνησης πρέπει τελικά να χαρακτηρίζονται κατηγορηματικές και όχι τροπικές, όπως συνήθως τις διδάσκουμε στα παιδιά;

[PDE ads]

[primus inter pares]

Το "δει" λειτουργεί απρόσωπα και το "πόνου" είναι αντικείμενο σ' αυτό.
Το πρόβλημα είναι η αιτιατική "με".

O Smyth περιγράφει το παράδειγμα ως εξής:

• 1400. δεῖ μοί τινος means I have need of something. In place of the dative (1467) an accusative of the person is rarely allowed in poetry on the analogy of δεῖ with the infinitive (1985): ““οὐ πόνου πολλοῦ με δεῖ” I have need of no great toil” E. Hipp. 23 (often in E.). The thing needed is rarely put in the accusative: ““εἴ τι δέοι τῷ χορῷ” if the chorus need anything” Ant. 6.12 (here some regard τὶ as nominative). Cp. 1562.[/color]
  
  
  Με βάση το παραπάνω, δυο εκδοχές μπορώ να σκεφθώ για το "με":
  α) να το θεωρήσουμε αντικείμενο (άμεσο). Σ' αυτήν την περίπτωση το "δει" λειτουργεί ως ιδιόμορφο απρόσωπο, δηλ. δεν παίρνει υποκείμενο, γιατί ισοδυναμεί με το "ένδεια εστί".
  β) να εννοήσουμε κάποιο απαρέμφατο από τα συμφραζόμενα ως υποκείμενο του "δει", οπότε το "με" θα είναι υποκείμενο του απαρεμφάτου.
  
  Θα μπορούσαμε να πούμε, βέβαια, και ότι το "με" βρίσκεται σε αιτιατική αντί για δοτική προσωπική, αλλά μου μοιάζει λίγο σαν υπεκφυγή.
  Δεν ξέρω αν κάποιος άλλος σκέφτεται κάποια άλλη ανάλυση...
  
  [/
  
  Ποιο απαρεμφατο θα μπορούσε να εννοηθεί;Ευχαριστώ πολύ για τη βοήθεια!

[Sali]

Με βάση τα συντακτικά, έτσι έχουν τα πράγματα.

Επειδή όμως ζήτησες κι άλλη γνώμη, θα πω και τη δική μου, έτσι απλώς για προβληματισμό.

Κατ' αρχάς, δεν ξέρω αν θυμάσαι μια άλλη φορά που συζητούσαμε για μετοχές και είχα αναφέρει μια πολύ ενδιαφέρουσα άποψη του Woodcock πάνω στις μετοχές στα λατινικά (http://www.pde.gr/index.php?topic=2948.854).
Έλεγε ότι δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι οι μετοχές είναι ρηματικά επίθετα και ότι -αν εξαιρέσουμε τις επιθετικές- λειτουργούν κατηγορηματικά στο λόγο (π.χ ως κατηγορούμενα, κατηγορηματικοί προσδιορισμοί, επιρρηματικά κατηγορούμενα). Τις διακρίνει ωστόσο σε δυο κατηγορίες, ανάλογα με το αν συμπληρώνουν την έννοια του ρήματος (συμπληρωματικές/αυτές που εμείς λέμε "κατηγορηματικές") ή αν είναι χαλαρά συνδεδεμένες μαζί του (επιρρηματικές).

Η σκέψη που κάνω, λοιπόν, με βάση τα παραπάνω, είναι πως το "διάγω", συντάσσεται με μετοχή που λειτουργεί ως επιρρηματικό κατηγορούμενο, δηλ. μας δείχνει σε ποια κατάσταση είναι το υποκείμενο τη στιγμή της πράξης.
Ωστόσο, δεν μου φαίνεται να λειτουργεί ως απαραίτητο συμπλήρωμα, δηλ. ως ένας όρος χωρίς τον οποίο το νόημα θα ήταν λειψό. Αυτόν το ρόλο τον έχει η λέξη "τον βίον", είτε υπάρχει στην πρόταση είτε εννοείται. Οπότε θα έλεγα ότι η μετοχή λειτουργεί επιρρηματικά (παρότι τα συντακτικά λένε ότι είναι κατηγορηματική).


Αντιθέτως, στα ρήματα έναρξης-λήξης η μετοχή φαίνεται να λειτουργεί ως συμπλήρωμα, γιατί προβλέπεται από τη σημασία του ρήματος. Εδώ, μια ιδέα, που μου περνά από το μυαλό εκ των υστέρων, είναι ότι, επειδή αυτά τα ρήματα συντάσσονται και με απαρέμφατο, ίσως να έχουμε περίπτωση περίφρασης, δηλ. η φράση "άρχομαι λέγων" να έχει προκύψει από το "άρχομαι λέγων είναι", όπου η μετοχή είναι σε θέση κλασικού κατηγορούμενου.
Είχα γράψει σε εκείνη την παλιά συζήτηση το ίδιο και για τις κατηγορηματικές που εξαρτώνται από ρήματα αντίληψης. (Για εκείνες είμαι πιο σίγουρη).

Apri, τη θυμάμαι εκείνη τη συζήτηση και είμαι καθ' όλα σύμφωνος με όσα λες. Απλώς μετέφερα την κρατούσα άποψη με βάση τα (περισσότερα) ελληνικά και ξένα Συντακτικά της αρχαίας Ελληνικής.

[Sali]

Εγώ στο παράδειγμα που παραθέσατε θα έκανα την εξής συντακτική ανάλυση: τούς Θηβαίους: Αντικείμενο στο κατενόησαν-όντας: κατηγορηματική μετοχή , που αναφέρεται στο αντικείμενο,κατηγορηματικός προσδιορισμός.

Πραγματικά, όποιο Συντακτικό κι αν ανοίξεις, αυτή τη σύνταξη θα σου υποδείξει. Συχνά όμως εδώ εκφράζουμε και προσωπικές απόψεις οι οποίες ενδέχεται να αποκλίνουν, λιγότερο ή περισσότερο, από τις κρατούσες.

Πουθενά λοιπόν, όσο μπορώ να ξέρω, δεν αναφέρεται ρητά ότι η κατηγ. μτχ. μπορεί να λειτουργήσει ως αντικείμενο. Φυσικά μιλάμε για τις κατηγορηματικές μετοχές του πλαγίου λόγου, αυτές που εξαρτώνται από ρήματα αίσθησης, δείξης, γνώσης και τα συναφή. Στις περιπτώσεις αυτές η κατηγ. μτχ. δεν έχει δευτερεύοντα ρόλο, όπως γίνεται με  τους καθαυτό κατηγορηματικούς προσδιορισμούς, αλλά είναι το άμεσο και κύριο συμπλήρωμα του ρήματος εξαρτήσεως, είναι δηλαδή το αντικείμενο της νοήσεως, ενώ το τυπικώς φερόμενο ως αντικείμενο έχει σαφώς δευτερεύοντα ρόλο. Έτσι, στο παράδειγμα που παρέθεσα αυτό που κατάλαβαν οι Πλαταιείς δεν ήταν βέβαια οι Θηβαίοι (ποιο νόημα θα είχε να λέγαμε: "κατανόησαν τους Θηβαίους"; ) αλλά ότι οι Θηβαίοι δεν ήταν πολλοί. Αν λοιπόν επιχειρούσαμε να διακρίνουμε τα νοήματα του παραδείγματος, θα είχαμε το εξής σχήμα: [κατενόησαν] [οὐ πολλοὺς τοὺς Θηβαίους ὄντας] και όχι: [κατενόησαν τοὺς Θηβαίους] [οὐ πολλοὺς ὄντας]. Γι' αυτό ακριβώς και η ισόκυρη σύνταξη με ειδική πρόταση (που, είτε το θέλουμε είτε όχι, είναι αντικείμενο του ρ. εξάρτησης) δεν αφήνει την αιτιατική αμετάβλητη, αλλά την τρέπει σε ονομαστική και την εντάσσει στην ειδική πρόταση. Αλλά, ακόμη κι αν αφήναμε άθικτη την αιτιατική τοὺς Θηβαίους, ξέρουμε πολύ καλά ότι δεν θα ήταν αυτή το βασικό αντικείμενο του ρήματος ("αντικείμενο κατά πρόληψη" το αποκαλούμε) αλλά η ακόλουθη ειδική πρόταση: κατενόησαν τοὺς Θηβαίους ὅτι οὐ πολλοὶ εἶεν (ἦσαν).

Απεναντίας, η λειτουργία της κατηγορηματικής μετοχής ως κατηγορηματικού προσδιορισμού στο αντικείμενο του ρήματος έχει να κάνει με τη μετοχή που δεν ανήκει στον πλάγιο λόγο και που, όταν εξαρτάται από ρήματα αίσθησης, αυτά φανερώνουν φυσική και άμεση αντίληψη. Εδώ το αντικείμενο είναι αυτό που έχει τον πρωτεύοντα ρόλο και η κατηγ. μετοχή τον δευτερεύοντα. Δύο παραδείγματα μόνο: Ξενοφ. Κ.Α. IV, 2, 5 καταλαμβάνουσι τοὺς φύλακας ἀμφὶ πῦρ καθημένους = βρήκαν τους φύλακες να κάθονται/καθισμένους γύρω από τη φωτιά. Εδώ είναι σαφέστατο ότι το τοὺς φύλακας είναι αντικείμενο του ρ. καταλαμβάνουσι και η κατηγορηματική μτχ. καθημένους λειτουργεί ως κατηγορηματικός προσδιορισμός (όταν τους βρήκαν, ήταν καθισμένοι γύρω από τη φωτιά = παροδική ιδιότητα). Η διάκριση των νοημάτων εδώ είναι: [καταλαμβάνουσι τοὺς φύλακας] [ἀμφὶ πῦρ καθημένους]· Ξενοφ. Απομν. Β, 4, 1 ἤκουσα αὐτοῦ καὶ περὶ φίλων διαλεγομένου = τον άκουσα να μιλάει και για φίλους. Τα ίδια και εδώ: το αὐτοῦ αντικείμενο του ἤκουσαν (άμεση αντίληψη) και η κατηγ. μτχ. διαλεγομένου ως κατηγ. προσδιορισμός στο αντικείμενο (όταν τον άκουσα, μιλούσε για φίλους = παροδική ιδιότητα). Η διάκριση των νοημάτων: [ἤκουσα αὐτοῦ] [καὶ περὶ φίλων διαλεγομένου].

Αυτή είναι η προσωπική μου άποψη για τα συζητούμενα εδώ. Τώρα, αν αυτά αναφέρονται έτσι σε κάποιο Συντακτικό, δεν το ξέρω, αλλά και δεν με αφορά. Εκθέτω στους συναδέλφους τις απόψεις μου προς κριτική.

[apri]

Ποιο απαρεμφατο θα μπορούσε να εννοηθεί;Ευχαριστώ πολύ για τη βοήθεια!

Για να σου πω ποιο απαρέμφατο μπορεί να εννοείται, θα πρέπει να έχω μπροστά μου το κείμενο που προηγείται της φράσης.
Διαφορετικά, αν δηλ. έχουμε τη φράση αποκομμένη, το μόνο που μπορείς να κάνεις είναι να πεις το "με" αντικείμενο.

Apri, τη θυμάμαι εκείνη τη συζήτηση και είμαι καθ' όλα σύμφωνος με όσα λες. Απλώς μετέφερα την κρατούσα άποψη με βάση τα (περισσότερα) ελληνικά και ξένα Συντακτικά της αρχαίας Ελληνικής.

Ναι, το ξέρω ότι μετέφερες την κρατούσα άποψη. Απλώς, επειδή ζήτησες και άλλη γνώμη, έγραψα και τη δική μου.

Τελικά η διάκριση κατηγορηματικών  και επιρρηματικών μετοχών είναι δημιούργημα των σχολικών συντακτικών;

Όλες οι μετοχές λειτουργούν πράγματι ως επίθετα; Πώς εξηγείται αυτό, όταν μεταφράζουμε επειδή, αν και, όταν, για να, αν ;

Θα σου απαντήσω μόνο σ' αυτά τα δύο, γιατί δεν έχω τον Schwyzer, για να σχολιάσω τα υπόλοιπα.

Οι επιρρηματικές μετοχές διακρίνονται αντικειμενικά από τις κατηγορηματικές, γιατί οι πρώτες λειτουργούν ως προσάρτημα στο ρήμα (δηλ. είναι πρόσθετο, προαιρετικό στοιχείο), ενώ οι δεύτερες ως συμπλήρωμά του (δηλ. ως απαραίτητο συνοδευτικό του ρήματος).
Θεωρώ ωστόσο ότι ο Woodcock έχει δίκιο που προτιμά τον όρο "συμπληρωματικές" για τις κατηγορηματικές.

Όλες οι μετοχές λειτουργούν ως ρηματικά επίθετα. Γι' αυτό και λέγονται "μετοχές", επειδή μετέχουν των ιδιοτήτων του επιθέτου και του ρήματος. Μπορείς να αναλύσεις τις επιρρηματικές μετοχές με αντίστοιχες επιρρηματικές προτάσεις, γιατί λειτουργούν ως επιρρηματικά κατηγορούμενα.
Σκέψου και τα απλά επίθετα που λειτουργούν ως επιρρηματικά κατηγορούμενα. Θα μπορούσες να τα μεταφράσεις με κάποιο επίρρημα, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι δεν είναι επίθετα.

[Sali]

Με βάση το παραπάνω, δυο εκδοχές μπορώ να σκεφθώ για το "με":
α) να το θεωρήσουμε αντικείμενο (άμεσο). Σ' αυτήν την περίπτωση το "δει" λειτουργεί ως ιδιόμορφο απρόσωπο, δηλ. δεν παίρνει υποκείμενο, γιατί ισοδυναμεί με το "ένδεια εστί".
β) να εννοήσουμε κάποιο απαρέμφατο από τα συμφραζόμενα ως υποκείμενο του "δει", οπότε το "με" θα είναι υποκείμενο του απαρεμφάτου.

Θα μπορούσαμε να πούμε, βέβαια, και ότι το "με" βρίσκεται σε αιτιατική αντί για δοτική προσωπική, αλλά μου μοιάζει λίγο σαν υπεκφυγή.
Δεν ξέρω αν κάποιος άλλος σκέφτεται κάποια άλλη ανάλυση...

Από τις δύο εκδοχές προτιμώ τη δεύτερη, αλλά για να είμαι πιο σαφής, θα έλεγα πως πρόκειται για ένα είδος σύμφυρσης, που μου έφερε στο μυαλό κάτι ανάλογο με τη σύνταξη των ρηματικών επιθέτων: αντί για δοτική του ενεργούντος προσώπου έχουμε κάποτε αιτιατική λόγω επίδρασης από την ταυτόσημη σύνταξη του δεῖ + απαρ.: Πλάτ. Γοργ. 507 d τὸν βουλόμενον εὐδαίμονα είναι σωφροσύνην διωκτέον καὶ ἀσκητέον.

[apri]

Στην περίπτωση αυτή, νομίζω, και η αιτιατική και η γενική θεωρούνται αντικείμενα, ενώ ως υποκείμενο εννοείται η αφηρημένη σύστοιχη έννοια που προκύπτει από το δει.

Ξέρω ότι παραδοσιακά αυτό λέγεται. Κι εγώ έτσι το διδάχθηκα ως μαθήτρια.
Όμως, δεν είναι σωστό να λέμε ότι το υποκείμενο ενός απρόσωπου ρήματος είναι ένα εννοούμενο αφηρημένο όνομα. Κατ' αρχάς, αν εννοήσεις κάποιο όνομα ως υποκείμενο, τότε παύει να είναι απρόσωπο το ρήμα. Επιπλέον, το νόημα που προκύπτει είναι παλαβό (δηλ. η ένδεια έχει ανάγκη ....).
Τέλος, δεν έχω υπ' όψιν κάποιο ξένο συντακτικό που να εννοεί κάποιο υποκείμενο σ' αυτά τα ρήματα.

Η αλήθεια είναι ότι η περιγραφή που δίνεται στο συντακτικό του γυμνασίου, είναι λίγο ασαφής:
"Μερικά απρόσωπα ρήματα τίθενται στο λόγο χωρίς υποκείμενο, γιατί αυτό εμπεριέχεται στη ρηματική έννοια".
Αν κρίνω και από τα παραδείγματα που δίνει, προσπαθεί να πει ότι αυτά τα απρόσωπα ρήματα ισοδυναμούν με ομόρριζες υπαρκτικές εκφράσεις που έχουν υποκείμενο (π.χ δει μοι τινός=ένδεια εστί μοι τινός)

Ίσως κάτι παραπλήσιο μπορεί να θεωρηθεί το νεοελληνικό απρόσωπο "έχει" που συντάσσεται με αιτιατική ως αντικείμενο (π.χ έχει κρύο εδώ μέσα/ έχει απεργία σήμερα), και το οποίο δεν παίρνει υποκείμενο, γιατί ισοδυναμεί με υπαρκτικό ρήμα (π.χ υπάρχει).

[Sali]

Οι επιρρηματικές μετοχές διακρίνονται αντικειμενικά από τις κατηγορηματικές, γιατί οι πρώτες λειτουργούν ως προσάρτημα στο ρήμα (δηλ. είναι πρόσθετο, προαιρετικό στοιχείο), ενώ οι δεύτερες ως συμπλήρωμά του (δηλ. ως απαραίτητο συνοδευτικό του ρήματος).
Θεωρώ ωστόσο ότι ο Woodcock έχει δίκιο που προτιμά τον όρο "συμπληρωματικές" για τις κατηγορηματικές.

Αυτή είναι η πιο "νηφάλια" άποψη για τη διάκριση των μετοχών. Αυτό υποστηρίζει, με τη δική του ορολογία, και ο Albert Rijksbaron, The Syntax and Semantics of the verb in classical Greek, 37-39. O Rijksbaron ονομάζει predicative τόσο τις κατηγορηματικές όσο και τις επιρρηματικές μετοχές, αλλά τις πρώτες τις θεωρεί obligatory constituent και τις δεύτερες non-obligatory constituent ή μετοχές που λειτουργούν "as a satellite".

[apri]

Από τις δύο εκδοχές προτιμώ τη δεύτερη, αλλά για να είμαι πιο σαφής, θα έλεγα πως πρόκειται για ένα είδος σύμφυρσης, που μου έφερε στο μυαλό κάτι ανάλογο με τη σύνταξη των ρηματικών επιθέτων: αντί για δοτική του ενεργούντος προσώπου έχουμε κάποτε αιτιατική λόγω επίδρασης από την ταυτόσημη σύνταξη του δεῖ + απαρ.: Πλάτ. Γοργ. 507 d τὸν βουλόμενον εὐδαίμονα είναι σωφροσύνην διωκτέον καὶ ἀσκητέον.

Κάτι τέτοιο είναι. Γι' αυτό στη συντακτική ανάλυση ή θα πρέπει να παραπέμψουμε στην ιδεατή σύνταξη (αιτιατική στη θέση δοτικής λόγω σύμφυρσης συντάξεων) ή θα πρέπει να χαρακτηρίσουμε κάπως την αιτιατική που έχει προκύψει. Αν κάνουμε το δεύτερο, έχεις δίκιο ότι είναι καλύτερο να την πούμε υποκείμενο κάποιου εννοούμενου απαρεμφάτου, γιατί η αλήθεια είναι ότι στο "δει" δεν έχουμε κάποια ενέργεια που μεταβιβάζεται σε κάποιον/κάτι, για να έχουμε αντικείμενο σε αιτιατική.

[apri]

Αυτή είναι η πιο "νηφάλια" άποψη για τη διάκριση των μετοχών. Αυτό υποστηρίζει, με τη δική του ορολογία, και ο Albert Rijksbaron, The Syntax and Semantics of the verb in classical Greek, 37-39. O Rijksbaron ονομάζει predicative τόσο τις κατηγορηματικές όσο και τις επιρρηματικές μετοχές, αλλά τις πρώτες τις θεωρεί obligatory constituent και τις δεύτερες non-obligatory constituent ή μετοχές που λειτουργούν "as a satellite".

Να συμπληρώσω μόνο -επειδή τις έχουμε αφήσει έξω από τη συζήτηση- ότι οι επιθετικές/αναφορικές μετοχές λειτουργούν ως προσδιοριστικές (attributive) του ονόματος.

[apri]

Δύο παραδείγματα μόνο: Ξενοφ. Κ.Α. IV, 2, 5 καταλαμβάνουσι τοὺς φύλακας ἀμφὶ πῦρ καθημένους = βρήκαν τους φύλακες να κάθονται/καθισμένους γύρω από τη φωτιά. Εδώ είναι σαφέστατο ότι το τοὺς φύλακας είναι αντικείμενο του ρ. καταλαμβάνουσι και η κατηγορηματική μτχ. καθημένους λειτουργεί ως κατηγορηματικός προσδιορισμός (όταν τους βρήκαν, ήταν καθισμένοι γύρω από τη φωτιά = παροδική ιδιότητα).

Ξενοφ. Απομν. Β, 4, 1 ἤκουσα αὐτοῦ καὶ περὶ φίλων διαλεγομένου = τον άκουσα να μιλάει και για φίλους. Τα ίδια και εδώ: το αὐτοῦ αντικείμενο του ἤκουσαν (άμεση αντίληψη) και η κατηγ. μτχ. διαλεγομένου ως κατηγ. προσδιορισμός στο αντικείμενο (όταν τον άκουσα, μιλούσε για φίλους = παροδική ιδιότητα).

Nα ρωτήσω κάτι; Γιατί το σκέφτομαι από το μεσημέρι που το διάβασα αυτό το κομμάτι.
Ο κατηγορηματικός προσδιορισμός είναι ένας προαιρετικός προσδιορισμός του ονόματος, δεν είναι συμπλήρωμα του ρήματος, όπως συμβαίνει με τις κατηγορηματικές μετοχές που λειτουργούν ως κατηγορούμενα.

Μήπως οι συγκεκριμένες μετοχές των παραδειγμάτων δεν λειτουργούν ως κατηγορηματικοί προσδιορισμοί, αλλά ως κατηγορούμενα αντικειμένου;