Αρχαία Ελληνικά: Αδίδακτο κείμενο

[Dwrina]

Dwrina, o Goodwin και ο Smyth απλώς εξηγούν πώς έχει προκύψει ο κατηγορηματικός προσδιορισμός και το κατηγορούμενο αντικειμένου, δηλ με παράλειψη κάποιου τύπου του "ειμί".

Μα, αυτοί δεν διακρίνουν μεταξύ των δύο.

Δηλ στον κατηγ.προσδιορισμό η μτχ που λειτουργούσε ως προσδιορισμός λείπει και έχει μείνει το επίθετο, ενώ στο κατ.αντικειμένου έχει παραλειφθεί η μτχ ή το απαρέμφατο που ήταν το πραγματικό συμπλήρωμα του ρήματος και έχει μείνει το επίθετο στη θέση του.

Δεν έρχονται σε κάποια συγκρουση με τη διάκριση που κάνουμε εμείς. Απλώς, τα ελληνικά συντακτικά δεν λένε πώς προήλθαν οι συντακτικές δομές.

Δηλαδή, θέλεις να πεις ότι στο παράδειγμα του Goodwin ἀθάνατον τὴν μνήμην καταλείψουσιν =  καταλείψουσιν  τὴν μνήμην οὖσαν ἀθάνατον το οὖσαν ήταν το πραγματικό συμπλήρωμα του καταλείψουσιν, το οποίο παραλείφθηκε και τη θέση του πήρε το ἀθάνατον επίσης ως συμπλήρωμα του ρήματος, άρα κατηγορούμενο,  ενώ στο ἐλαύνων τῷ ἵππῳ (ὄντι) ἱδροῦντι η μετοχή ὄντι ήταν απλώς προσδιορισμός -πού όμως και τι προσδιορισμός; - και όχι συμπλήρωμα, για αυτό και το ἱδροῦντι που παίρνει τη θέση του είναι απλώς προσδιορισμός, κατηγορηματικός, και όχι συμπλήρωμα – κατηγορούμενο; 

[PDE ads]

[apri]

Μα, αυτοί δεν διακρίνουν μεταξύ των δύο.

Αν εννοείς το κεφάλαιο όπου ο Smyth μιλάει γενικά για τη θέση του άρθρου σε σχέση με το επίθετο σε κατηγορηματική χρήση, όχι εκεί δεν κάνει διάκριση.
Ούτε χρησιμοποιεί ξεχωριστούς όρους για τον κατηγ. προσδιορισμό και το επιρρηματικό κατηγορούμενο.

Έχει όμως ξεχωριστή αναφορά στο κατηγορούμενο αντικειμένου, όπου μιλάει για δύο αιτιατικές που η μία συμπληρώνει το ρήμα ως εξωτερικό αντικείμενο και η δεύτερη ως κατηγορούμενο.
(δες παρεμπιπτόντως ότι έχει και το "παρέχω" με κατ.αντικ)
http://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Perseus%3Atext%3A1999.04.0007%3Apart%3D4%3Achapter%3D42%3Asection%3D97%3Asubsection%3D92

Δηλαδή, θέλεις να πεις ότι στο παράδειγμα του Goodwin ἀθάνατον τὴν μνήμην καταλείψουσιν =  καταλείψουσιν  τὴν μνήμην οὖσαν ἀθάνατον το οὖσαν ήταν το πραγματικό συμπλήρωμα του καταλείψουσιν, το οποίο παραλείφθηκε και τη θέση του πήρε το ἀθάνατον επίσης ως συμπλήρωμα του ρήματος, άρα κατηγορούμενο,  ενώ στο ἐλαύνων τῷ ἵππῳ (ὄντι) ἱδροῦντι η μετοχή ὄντι ήταν απλώς προσδιορισμός -πού όμως και τι προσδιορισμός; - και όχι συμπλήρωμα, για αυτό και το ἱδροῦντι που παίρνει τη θέση του είναι απλώς προσδιορισμός, κατηγορηματικός, και όχι συμπλήρωμα – κατηγορούμενο; 

Ναι. Με βάση αυτά που λένε, αυτό πρέπει να έχει συμβεί.

Τι προσδιορισμός; Ε, εκεί που είναι, μάλλον ήταν επιθετικός προσδιορισμός.
 

[Dwrina]

Τι προσδιορισμός; Ε, εκεί που είναι, μάλλον ήταν επιθετικός προσδιορισμός.

Καλά, η συγκεκριμένη θέση της εννοούμενης μετοχής ὄντι είναι δικό μου λάθος.  Δεν γίνεται να ήταν επιθετικός, γιατί τότε θα ήταν επιθετικός προσδιορισμός και το ἱδροῦντι, το οποίο παίρνει τη θέση της, όταν η μετοχή παραλείπεται,  αλλά αυτό είναι κατηγορηματικός.

[apri]

Δεν γίνεται να ήταν επιθετικός, γιατί τότε θα ήταν επιθετικός προσδιορισμός και το ἱδροῦντι, το οποίο παίρνει τη θέση της, όταν η μετοχή παραλείπεται,  αλλά αυτό είναι κατηγορηματικός.

Όχι απαραίτητα.


Όταν παραλείπεται λχ απαρέμφατο του "ειμί"  (κι αυτό ξέρουμε ότι συμβαίνει γιατί έχουν σωθεί πλήρεις δομές) που ηταν έμμεσο αντικείμενο,  στη θέση του μένει το κατηγορούμενο που λειτουργεί πλέον ως κατηγ.αντικειμένου του ρήματος.
Δηλ φεύγει ρηματικό συμπλήρωμα (αντικείμενο) και μένει άλλος όρος να λειτουργεί ως ρηματικό συμπλήρωμα (κατηγορούμενο).
“πχ “σοφιστὴν ὀνομάζουσι τὸν ἄνδρα εἶναι”----->““σοφιστὴν ὀνομάζουσι τὸν ἄνδρα”

Αν ισχύει η ίδια λογική και στον κατηγ.προσδιορισμό, φεύγει η επιθετική μετοχή ως ονοματικός προσδιορισμός και μένει το κατηγορούμενο στη θέση του να λειτουργεί ως ονοματικός προσδιορισμός.
Απλώς έχει κατηγορηματική φύση λόγω της θέσης του στη βαθεία δομή της πρότασης.

Καλά, η συγκεκριμένη θέση της εννοούμενης μετοχής ὄντι είναι δικό μου λάθος.

Δεν είναι λάθος. Και ο κατηγορηματικός προσδιορισμός και το κατηγορούμενο αντικειμένου κανονικά έπονται του ονόματος στο οποίο αναφέρονται. Όταν προηγούνται, έχουν μετακινηθεί μπροστά για έμφαση.

[PDE ads]

[Dwrina]

Σε ευχαριστώ πολύ, apri!

[Dwrina]

δεόμεθα δὴ καὶ πατέρων καὶ μητέρων τῇ αὐτῇ ταύτῃ διανοίᾳ χρωμένους τὸν ἐπίλοιπον βίον διάγειν, καὶ εἰδέναι ὅτι οὐ θρηνοῦντες οὐδὲ ὀλοφυρόμενοι ἡμᾶς ἡμῖν μάλιστα χαριοῦνται, ἀλλ᾽ εἴ τις ἔστι τοῖς τετελευτηκόσιν αἴσθησις  τῶν ζώντων, οὕτως ἀχάριστοι εἶεν ἂν μάλιστα, ἑαυτούς τε κακοῦντες καὶ βαρέως φέροντες τὰς συμφοράς· κούφως δὲ καὶ μετρίως μάλιστ᾽ ἂν χαρίζοιντο:


Έχουμε το χαριοῦνται και το ἀχάριστοι εἶεν,  τα οποία είναι ρήματα  ευεργεσίας – αδικοπραγίας. Οπότε οι μετοχές που έχω με έντονη γραφή θα πρέπει να είναι κατηγορηματικές. Οι δεύτερες μετοχές όμως, κακοῦντες και  φέροντες, είναι επεξηγήσεις στο οὕτως. Ως επεξηγήσεις όμως  στο οὕτως, το οποίο λογικά εμπεριέχει υπόθεση (όπως και το επόμενο κούφως) γίνεται να είναι κατηγορηματικές και όχι υποθετικές; Αλλά, αν χαρακτηρίσω αυτές υποθετικές, θα πρέπει το ίδιο να κάνω και με τις άλλες, θρηνοῦντες και ὀλοφυρόμενοι. Οπότε; 

Μπορείτε να μου πείτε πρώτον,  ποιο είναι το σωστό συντακτικά και

δεύτερον, ποιος χαρακτηρισμός αρμόζει καλύτερα για τη σχολική διδασκαλία, γιατί έχω την αίσθηση ότι οι περισσότερο (αν όχι όλοι), θα τις χαρακτήριζαν υποθετικές. Πάντως το σίγουρο είναι ότι ό,τι ισχύει πρέπει να ισχύει και τα δύο ζεύγη μετοχών, σωστά; 

[apri]

Το "χαρίζομαι", αν κοιτάξεις στα λεξικά, θα δεις ότι παίρνει διάφορα συμπληρώματα, μεταξύ των οποίων κάποια που εκφράζουν τρόπο.

Αντιγράφω από το LSJ:

"....ὁ τρόπος ἐκφέρεται διὰ προσδιορισμοῦ κατὰ μετοχήν, χαρίζετο ... ἱερὰ ῥέζων Ὀδ. Α. 61, πρβλ. Ἡρόδ. 1. 90, Ἀριστοφ. Ἐκκλ. 1045, Πλάτ. Πολ. 338Α, 426C, κλπ.· - ἢ συνηθέστερον διὰ δοτ. τρόπου, μήτε τί μοι ψεύδεσσι χαρίζετο, μὴ ζήτει εὔνοιαν ἢ χάριν διὰ ψευδολογιῶν, Ὀδ. Ξ. 387· οὕτω, χαρίζεσθαι φιλότητι Κ. 43, κλπ.· τῷ αὐτῷ, διὰ τοῦ αὐτοῦ τεχνάσματος, Θουκ. 3. 42· λόγῳ θωπεῦσαι καὶ ἔργῳ χ. Πλάτ. Θεαίτ."

Πρόκειται για τροπικές εκφράσεις που προβλέπονται από τη σημασία του ρήματος και συμπληρώνουν τη σημασία του, δηλ είναι συμπληρώματα του (και όχι προσαρτήματα που εμφανίζονται προαιρετικά).

Στο κείμενο λοιπόν οι δύο πρώτες μετοχές εκφράζουν τρόπο και συμπληρώνουν το "χαριούνται".
Δηλ είναι συμπληρωματικές/κατηγορηματικές μετοχές.

Οι άλλες δύο είναι πάλι τροπικές, αλλά επεξηγούν το τροπικό επίρρημα "ούτως" (κι αυτό κατά κάποιον τρόπο συμπληρώνει την περίφραση "αχάριστοι είεν αν"=ου χαρίζοιντο αν)

Άρα, στην ουσία, τροπικές είναι όλες, αλλά οι πρώτες δύο, επειδή συμπληρώνουν το ρήμα, τις λέμε κατηγορηματικές. Αν τις λέγαμε "συμπληρωματικές" (supplementary), όπως τα ξένα συντακτικά, θα ήταν πιο σαφές το πράγμα.

Και υποθετικές να τις πάρεις όλες, πάλι βγαίνει νόημα. Αλλά φοβάμαι ότι μαζεύονται πολλές υποθέσεις σε μια περίοδο και υπάρχει και το πρόβλημα ότι το "χαρίζομαι" περιλαμβάνεται στα ρήματα που παίρνουν κατηγορηματική μετοχή.

[Dwrina]

Πρόκειται για τροπικές εκφράσεις που προβλέπονται από τη σημασία του ρήματος και συμπληρώνουν τη σημασία του, δηλ είναι συμπληρώματα του (και όχι προσαρτήματα που εμφανίζονται προαιρετικά).

Στο κείμενο λοιπόν οι δύο πρώτες μετοχές εκφράζουν τρόπο και συμπληρώνουν το "χαριούνται".
Δηλ είναι συμπληρωματικές/κατηγορηματικές μετοχές.

Οι άλλες δύο είναι πάλι τροπικές, αλλά επεξηγούν το τροπικό επίρρημα "ούτως" (κι αυτό κατά κάποιον τρόπο συμπληρώνει την περίφραση "αχάριστοι είεν αν"=ου χαρίζοιντο αν)

Δεν μπορεί λοιπόν να είναι και αυτές κατηγορηματικές ως επεξήγηση στο οὕτως;

Και υποθετικές να τις πάρεις όλες, πάλι βγαίνει νόημα.

Και νόημα βγαίνει και συνηγορούν υπέρ των υποθετικών μετοχών ο μέλλοντας και η δυνητική ευκτική των προτάσεων στις οποίες ανήκουν. Αν όμως δεχόμαστε ότι οι μετοχές συμπληρώνουν το ρήμα (ή έστω επεξηγούν συμπλήρωμα ρήματος), δεν μπορεί παρά να χαρακτηριστούν κατηγορηματικές, έτσι δεν είναι;

[apri]

Δεν μπορεί λοιπόν να είναι και αυτές κατηγορηματικές ως επεξήγηση στο οὕτως;

Κοίτα, η επεξήγηση/ παράθεση (appositive) είναι συντακτικά ισοδύναμη με τον όρο που προσδιορίζει (anchor) αλλά σε σχέση με τον όρο εξάρτησης τους.
Πχ η επεξήγηση/παράθεση του αντικειμένου ενός ρήματος έχει κι αυτή λειτουργία αντικειμένου σε σχέση με το ρήμα.
Όμως, όταν κάνουμε σύνταξη, λέμε μόνο ότι είναι επεξήγηση.
Άρα, πώς θα πούμε ότι μια μετοχή είναι κατηγορηματική, όταν επεξηγεί το συμπλήρωμα του ρήματος; Άλλωστε, δεν θα προκαλέσει μεγαλύτερη απορία πώς γίνεται μια κατηγορηματική μετοχή να επεξηγεί τροπικό επίρρημα;

Και νόημα βγαίνει και συνηγορούν υπέρ των υποθετικών μετοχών ο μέλλοντας και η δυνητική ευκτική των προτάσεων στις οποίες ανήκουν. Αν όμως δεχόμαστε ότι οι μετοχές συμπληρώνουν το ρήμα (ή έστω επεξηγούν συμπλήρωμα ρήματος), δεν μπορεί παρά να χαρακτηριστούν κατηγορηματικές, έτσι δεν είναι;

Ναι, οι εγκλίσεις στις κύριες συνηγορούν, αν και η ύπαρξη υποθετικής πρότασης και δύο υποθετικών μετοχών με την ίδια απόδοση μου φαίνεται περίεργη.

Από την άλλη, το γεγονός ότι βάζει ως συμπλήρωμα τροπικό επίρρημα συνηγορεί στο ότι εκφράζουν τρόπο και οι μετοχές που το επεξηγούν. Χώρια που όπως φαίνεται στο λεξικό, οι εκφράσεις τρόπου συνηθίζονται με αυτό το ρήμα.

Δες εδώ και τη μετάφραση του perseus που τις αποδίδει τροπικά.
http://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Perseus%3Atext%3A1999.01.0180%3Atext%3DMenex.%3Apage%3D248

We beseech both fathers and mothers to pass the rest of their lives holding to this same conviction, and to be well assured that it is not by mourning and lamenting us that they will gratify us most; nay, if the dead [248c] have any perception of the living, it is thus that they would gratify us least, by debasing themselves and bearing their sorrows with a heavy heart; whereas by a light-hearted and temperate demeanor they would gratify us most.