apri και 2 επισκέπτες διαβάζουν αυτό το θέμα.
Εδώ https://www.pde.gr/index.php?topic=2948.1372, απάντηση 1377 κ.ε, είχα ρωτήσει αν μια επιθετική μετοχή μέλλοντα μπορεί να είναι και υποθετική και με είχε προβληματίσει ότι θα πρέπει την αναλύσω με αναφορικοϋποθετική πρόταση με οριστική μέλλοντα (αν και είχα βρει μια τέτοια σπάνια περίπτωση αναφορικοϋποθετικής). Τώρα σκέφτομαι, θα μπορούσε, αν θεωρηθεί και υποθετική, να αναλυθεί με υποτακτική αορίστου (προσδοκώμενο), αφού έχουμε στην απόδοση απρόσωπο ρήμα + απαρέμφατο) ή αυτό (η ανάλυση μετοχής μέλλοντα με υποτακτική αορίστου) γίνεται μόνο στις τελικές μετοχές;
Να προσθέσω ότι το LSJ (σκοπέω, 2) δέχεται τη σύνταξη με γενική και παραθέτει αυτό το παράδειγμα από τον Ξενοφώντα και άλλο ένα από τον Πλάτωνα (Θεαίτ. 182a): σκόπει δὴ τόδε αὐτῶν.Κατά τη γνώμη μου, η γενική με το ρήμα αυτό λειτουργεί ισοδύναμα προς το εμπρόθετο περὶ + γεν., αλλά δεν είμαι σίγουρος αν είναι σωστό να τη χαρακτηρίσουμε ως αντικείμενο, αν και φαίνεται να είναι η μόνη εκδοχή (όχι όμως γενική της αναφοράς).
οὔτε διδασκάλους αὐτοῖς εὑρίσκετε τῆς δικαιοσύνης, εἴπερ μαθητόν—εἰ δὲ μελετητόν τε καὶ ἀσκητόν, οἵτινες ἐξασκήσουσιν καὶ ἐκμελετήσουσιν ἱκανῶς: Δόθηκε σε σχολικό διαγώνισμα ανάλυση του ρηματικού επιθέτου μαθητόν. Η σύνταξη στο μαθητόν (έστί) είναι προσωπική ή απρόσωπη; Εγώ νομίζω προσωπική με υποκείμενο δικαιοσύνη (και κατηγορούμενο σε ουδέτερο, γιατί το υποκείμενο είναι γενική έννοια). Συμφωνείτε;
Επομένως, στέκει το δυνατόν έστι τὴν δικαιοσύνην μανθάνεσθαι (ὐφ΄ ἡμῶν); [Ή θα έπρεπε να γίνει δυνατόν ἐστι ἡμῖν μανθάνειν τὴν δικαιοσύνην, όπως αναλύουμε την απρόσωπη σύνταξη;]
Βάζω στοίχημα ότι δεν μπήκαν στη διαδικασία να απαντήσουν πρώτα αυτοί στην άσκηση. Είδαν απλώς πρόταση με ρηματικό επίθετο και την έβαλαν.
ὅμως δὲ δεῖ ἐκ τῶν παρόντων ἄνδρας ἀγαθοὺς τελέθειν καὶ μὴ ὑφίεσθαι, ἀλλὰ πειρᾶσθαι ὅπως, ἢν μὲν δυνώμεθα, καλῶς νικῶντες σῳζώμεθα:Το ἐκ τῶν παρόντων τι εμπρόθετος είναι; Χρόνου, με την έννοια από αυτή τη χρονική στιγμή, από τις παρούσες καταστάσεις, ή τρόπου με την έννοια υπό τις παρούσες συνθήκες; Κατάστασης θα μου ταίριαζε, αλλά δεν βλέπω ἐκ + γενική να δηλώνει κατάσταση. Μεταφράζεται «Πρέπει όμως μέσα στις συνθήκες που βρισκόμαστε να φανούμε γενναίοι άντρες και να μη φοβηθούμε, αλλά να προσπαθήσουμε να γλιτώσουμε, αν μπορούμε, με μια νίκη που θα μας δώσει τιμή».
Η πρόταση με το ὅπως δεν είναι πλάγια ερωτηματική, αλλά τελική αντικειμενική, έτσι;
Τελικά το οἷος (έχει ξαναγίνει συζήτηση για αυτό), μπορεί να σταθεί μόνο τους ως επίθετο; Βλέπω στο LSJ without inf., λόγους οἵους εἰς τὰ δικαστήρια PL. Euthd. 272a, το οποίο όμως στο perseus μεταφράζεται such speeches as may win their suits, δηλαδή σαν να εννοείται απαρέμφατο και να υπάρχει συμπερασματική πρόταση; Αναφέρεται κάπου ρητώς ότι το οἷος κάποιες φορές λειτουργεί ως επίθετο, με ή χωρίς απαρέμφατο, με τη σημασία «ικανός, κατάλληλος, πρόθυμος»;
Πολύ πιθανόν! Πάντως μια φιλόλογος την οποία ρώτησαν οι μαθητές για την ανάλυση (όχι όμως αυτή που τους έβαλε το διαγώνισμα, μου είπαν) τους είπε ότι αναλύεται με αναφορική πρόταση! Και η αλήθεια είναι ότι, μόλις το άκουσα, βρέθηκα προς στιγμήν σε σύγχυση, αλλά αμέσως απάντησα ότι αυτό δεν γίνεται (και τους είπα μόνο ότι θέλω λίγο να σκεφτώ αν μπορώ να αναλύσω με παθητικό απαρέμφατο, πριν τους δώσω την ανάλυση).
ἆρ᾽ εἰ μὲν ταύτῃ ὠφελιμωτέρα ἐστὶν ἡ ἐπίδειξις, ταύτην ἡμῖν χάριν ἑκτέον, εἰ δὲ ἡμῖν ἡ θέα, ἡμᾶς ταύτῃ: Εδω έχουμε σύμφυρση δύο συντάξεων, με αποτέλεσμα αντί να έχουμε ποιητικό αίτιο σε δοτική να έχουμε αιτιατική ταύτην και ἡμᾶς ως υποκείμενο του απαρεμφάτου που εμπεριέχεται στο ρηματικό επίθετο. Αυτό δεν συμβαίνει εδώ;
To αναφέρει ο Goodwin, 759 και ο Smyth, 2003, αλλά πάντοτε με απαρέμφατο (το ίδιο και για το ὅσος = επαρκής, αρκετός). Ουσιαστικά πρόκειται για συμπερασματικές απαρεμφατικές προτάσεις, αλλά η παράλειψη του αντίστοιχου δεικτικού (τοιοῦτος, τοσοῦτος) συνέτεινε ώστε τα αναφορικά να φαίνονται ως επίθετα με απαρέμφατο της αναφοράς, όπως π.χ. εδώ: Ξενοφ. Ἀπομν. ΙΙΙ, 2, 11 γυναικὸς δέ ποτε οὔσης … καλῆς … καὶ οἵας συνεῖναι τῷ πείθοντι, όπου φαίνεται ότι το οἵας λειτουργεί ως επιθετικός προσδιορισμός στο γυναικὸς (σε γενική πτώση, όπως και το καλῆς, με το οποίο συνδέεται συμπλεκτικά), ενώ η αρχική μορφή θα ήταν: καὶ τοιαύτης οἵαν... ή καὶ τοιαύτης ὥστε...