PDE - Η κοινότητα των εκπαιδευτικών

Να σου πω την αλήθεια, εμένα το μόνο που δεν με προβληματίζει είναι το "διαφυλάττω". Μπορεί, όπως και το "έχω", να συνταχθεί με κατηγορούμενο αντικειμένου, το οποίο μπορεί να είναι επίθετο ή και μετοχή.
Πχ δεῖ..... διαφυλάττειν εὐσχημονοῦντας αὐτούς.
Οἱ στρατιῶται εἶχον τὰς ἀσπίδας ἐκκεκαλυμμένας.

Αυτό που με προβληματίζει είναι κατ' αρχάς η θέση των μετοχών. Οι κατηγορηματικές μετοχές που αναφέρονται στο αντικείμενο του ρήματος δεν συνηθίζεται να προηγούνται του ρήματος. Δεν ξέρω πόσο απόλυτο είναι αυτό, αλλά σίγουρα είναι το σύνηθες. Δηλαδή, έτσι όπως είναι, όντως πηγαίνει το μυαλό πιο πολύ στην εκδοχή της υποθετικής μετοχής.
Ωστόσο, θα μπορούσε εδώ να έχει επιλέξει αυτήν τη σειρά όρων για έμφαση και για να μη συμπέσουν πολύ κοντά τρία απαρέμφατα (ὁμολογῆσαι προσήκειν αυτοίς παῦσαι).

Άλλο που με προβληματίζει είναι ποια είναι ακριβώς η συντακτική αναλογία. Γιατί η πρόταση έχει τρία μέρη συνδεόμενα συμπλεκτικά και άρα είναι πολύ πιθανό να έχουν συντακτική αναλογία.

Το τρίτο μέρος λοιπόν έχει το μοτίβο "αντικείμενο-κατηγορούμενο αντικειμένου-απαρέμφατο": (πόλιν) μεγάλην ποιῆσαι.
Γιατί να μην έχουν το ίδιο μοτίβο και τα άλλα δύο που προηγούνται; Η μόνη διαφορά θα είναι πως αντί για επίθετο σε κατηγορηματική θέση, θα είναι κατηγορηματική μετοχή.

Εδώ όμως υπάρχει και η εξής σημασιολογική λεπτομέρεια. Στο τρίτο μέρος έχεις ως νόημα ότι βρίσκει την πόλη σε μια α' κατάσταση (μικρά) και την κάνει μια β' (μεγάλη).
Αν εκλάβουμε τις μετοχές ως υποθετικές στα άλλα δύο μέρη, τότε συμβαίνει ακριβώς το ίδιο, δηλ βρίσκει την πόλη σε α' υποθετική κατάσταση (δυστυχούσα, καλώς πράττουσα) και αναλόγως την αλλάζει ή τη διατηρεί. Κι η β' κατάσταση που προκύπτει είναι το συμπλήρωμα που λείπει από κάθε απαρέμφατο, στην ουσία η ίδια μετοχή ως κατηγορηματική.
Δηλαδή:
 πόλιν δυστυχοῦσαν παῦσαι (δυστυχούσαν)
 πόλιν καλῶς πράττουσαν διαφυλάξαι (καλῶς πράττουσαν)

Κάτι τέτοιο φαίνεται να έχουν στο μυαλό τους και οι μεταφραστές. Μάλιστα, μπαίνουν στη διαδικασία να αποδώσουν και το "εκ μικράς" σαν να ήταν κι αυτό μετοχική φράση (μικράν ούσαν).
(πχ Perseus: I think that all would agree that it is a king’s business to relieve the state when it is in distress, to maintain it in prosperity, and to make it great when it is small;
 Remacle:  Tout le monde conviendra, je pense, que le premier devoir des rois, si leur patrie est malheureuse, est de porter remède à ses maux ; si elle est dans la prospérité, de l'y maintenir ; si elle est faible, de la rendre puissante.)

Από το γυναικείο φωνητικό σύνολο Chórεs (συνδυασμός των λέξεων Χορός, Χορωδία, Chorus, Κόρες) που αναβιώνει παραδοσιακά τραγούδια με το δικό του μοναδικό τρόπο.

ΥΠΝΕ ΠΟΥ ΠΑΙΡΝΕΙΣ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ
https://m.youtube.com/watch?v=Cf6fOxfEYBI

Τελική πρέπει να είναι.

Κοίτα, αφενός το γεγονός ότι το "ως" συνηθιζόταν να εισάγει προτάσεις ή μετοχές μειωμένης αξιοπιστίας, αφετέρου η δυνατότητα που υπήρχε να εκφράζει σκοπό μια μετοχή  μόνη της (χωρίς το "ως"), αφήνουν ανοικτό το ενδεχόμενο το "ως" να μην εμφανιζόταν τυχαία δίπλα σε τελική μετοχή.

Υπάρχει μάλιστα μια μελέτη για τη χρήση της τελικής μετοχής στον Ηρόδοτο, που υποστηρίζει ότι σχεδόν σε όλες τις περιπτώσεις το "ως" εισάγει στον Ηρόδοτο ανεκπλήρωτες προσδοκώμενες πράξεις.
Αυτό δεν σημαίνει απαραίτητα ότι ο στόχος είναι σε όλες τις περιπτώσεις εικονικός, αλλά ότι αμφισβητείται από τον συγγραφέα η εκπλήρωσή του.
https://www.jstor.org/stable/40648937

Το αν αυτό ήταν ο κανόνας και στους μεταγενέστερους συγγραφείς είναι άγνωστο.
Πάντως, αυτό το χωρίο που παρέθεσες είναι ένα καλό παράδειγμα διατήρησης αυτής της χρήσης.

Θυμήθηκα κι ένα άλλο από τον Ξενοφώντα:

Τισσαφέρνης διαβάλλει τὸν Κῦρον πρὸς τὸν ἀδελφὸν ὡς ἐπιβουλεύοι αὐτῷ. ὁ δὲ πείθεται καὶ συλλαμβάνει Κῦρον ὡς ἀποκτενῶν· ἡ δὲ μήτηρ ἐξαιτησαμένη αὐτὸν ἀποπέμπει πάλιν ἐπὶ τὴν ἀρχήν.

Εδώ ο Αρταξέρξης συλλαμβάνει τον Κύρο, υποτίθεται για να τον σκοτώσει. Ο συγγραφέας δεν αμφισβητεί ότι αντικειμενικά αυτός ήταν ο στόχος. Όμως, ξέρει από τη συνέχεια των γεγονότων ότι αυτός ο στόχος δεν εκπληρώθηκε.

ΥΓ Υπ' αυτήν την έννοια, δεν πολυσυμφωνώ με τον όρο "υποκειμενικός σκοπός" που γράφει το σχολικό εγχειρίδιο. Θεωρώ πιο σωστό το "απραγματοποίητος σκοπός", που καλύπτει όλες τις περιπτώσεις.

Και μια συζήτηση για το θεμα (δείτε κυρίως τις δυο τελευταίες αναρτήσεις):

When is there an U instead of an E in gerund
https://latin.stackexchange.com/questions/4807/when-is-there-a-u-instead-of-an-e-in-gerundive

Την προηγούμενη εβδομάδα η καθηγήτρια μιας μαθήτριας μου της τόνισε πως τα επίθετα γ' κλίσης δε σχηματίζουν και τύπο -is στην αιτιατική του πληθυντικού αριθμού, όπως τα ουσιαστικά γ' κλίσης σε -ium, καθώς δεν υπάρχει κάπου κανόνας γι' αυτό.
Προσωπικά, στηρίζομαι στη γραμματική Bescherelle που αναφέρει πως τα τριτόκλιτα επίθετα και μετοχές ενεστώτα σχηματίζουν την αιτιατική πληθυντικού και σε -is.

Δες κι εδώ στη Γραμματική των Allen&Greenough (παρ.117.4 και 118)
https://dcc.dickinson.edu/grammar/latin/3rd-declension-adjectives-classification-and-paradigms

From "The Pianist":
 Frédéric Chopin "Nocturne C sharp minor, no.20"
(Arjen Seinen - Piano)

https://m.youtube.com/watch?v=aS4YDuTfJ7Y

Αντικειμενικά όμως, χάρη κάνουν. Κάποια μερη δεν θα είχαν καθηγητές αν δεν πήγαινε κόσμος να διοριστεί, και σίγουρα δεν θα είχαν
καθηγητές - δασκαλους υψηλού επιστημονικού επιπέδου και με μια ευρύτητα οριζόντων που είναι αναγκαία για να προοδεύσει ένας τόπος.

Αντικειμενικά, δεν κάνουν καμία χάρη. Άτομα με προσόντα υπάρχουν πολλά και πιο φιλότιμα.
Άσε που αν έχουν τέτοια οπτική περί χάρης που κάνουν στο σύμπαν, πολύ αμφιβάλλω για το τι τελικά προσφέρουν στα παιδιά, αφού κατά βάθος τα υποτιμούν ως κοινό.

Είχα κάποτε στο πανεπιστήμιο έναν τέτοιο καθηγητή. Μας το έλεγε κάθε φορά ότι μας κάνει χάρη που εμφανίζεται, γιατί είχε να κάνει τις μεταφράσεις του και τα επιστημονικά του άρθρα.
Και τι μας πρόσφερε την ώρα που μας διέθετε;  Συνώνυμα, αντίθετα και καμιά διαφορετική γραφή στους στίχους της τραγωδίας. Μας είχε υποχρεώσει με το μεγαλείο της σκέψης του.

Ειδικά σε μικρά μέρη, τέτοιοι καθηγητές θα πρέπει να νιώθουν τυχεροί, γιατί, πέρα από εργασία, έχουν ένα κοινό που μπορούν πραγματικά να επηρεάσουν πνευματικά, μια και δεν έχει πρόσβαση σε πολλά άλλα πνευματικά ερεθίσματα. Θα έπρεπε να το βλέπουν δηλ ως πρόκληση να προσφέρουν τα φώτα τους στα παιδιά, να τους ανοίξουν πνευματικούς δρόμους που αλλιώς δεν πρόκειται να τους πάρουν χαμπάρι. Κατά μία έννοια, τα παιδιά τούς κάνουν τη χάρη, τους δίνουν την ευκαιρία να καταστήσουν πραγματικά χρήσιμες τις γνώσεις τους στην κοινωνία.