Ασκήσεις για το μάθημα της γλώσσας στο δημοτικό

[venus!]

Καλημέρα σε όλους!
Μου έχει ανατεθεί ένα εκπαιδευτικό project για την εκμάθηση της ελληνικής γλώσσας σε παιδιά μεγάλων τάξεων δημοτικού. Μήπως γνωρίζει κανείς που θα μπορούσα να βρω έτοιμες ασκήσεις?
Ευχαριστώ.   

[PDE ads]

[marsak72]

kαλημερα,δες στο e-selides.gr.

[venus!]

euxaristw poli.
opoios allos gnwrizei kai alla sxetika site sto internet as grapsei...

[desperino]

Διατυπώνω εδώ μια απορία μου με αφορμή άσκηση γλώσσας  δ΄δημοτικού, για να μην ανοίξω καινούριο θέμα.
Πενταόροφος ή πενταώροφος;
Ισχύει ότι όλα τα σύνθετα με τον όροφο γράφονται με ωμέγα; 'Η μήπως κάτι άλλο γίνεται εδώ;
Το προτιμώ με όμικρον σε αντίθεση με τα διώροφος ,τριώροφος.Η δασκάλα το έδωσε με ωμέγα. Τα φώτα σας!

[PDE ads]

[Dros]

Το θεμα δεν ειναι τι προτιμουμε αλλα τι ειναι σωστο γραμματικα.Και το σωστο στην προκειμενη περιπτωση ειναι πενταωροφος.Εχουμε εκταση του ομικρον σε ωμεγα λογω συνθεσης.Βλεπε σελιδα 62 στη νεοελληνικη γραμματικη του Τριανταφυλλιδη.

[desperino]

Καλημέρα Dros , παρακολουθώ όσα γράφεις και συμφωνώ εν γένει.Το θέμα έχει εγείρει διχογνωμίες και υπ΄αυτήν την έννοια είπα "προτιμώ" .Φυσικά και συμφωνώ ότι δεν ερμηνεύουμε όπως μας αρέσει.Έχουν γίνει όμως κατά καιρούς τόσες διορθώσεις σε ζητήματα γραφής που , ενώ πριν κάτι το γράφαμε και το διδάσκαμε έτσι ,μετά το γράφαμε και το διδάσκαμε αλλιώς.Έθεσα το θέμα όχι από άγνοια, τουναντίον, αφού πρώτα το είχα ψάξει.(Δε νομίζω να νομίζεις ότι γράφω το επώνυμό μου με όμικρον!! ) Στο πεντε+όροφος  για  να ισχύει ο νόμος της έκτασης δεν έπρεπε να έχουμε τον τύπο πεντώροφος; Επειδή η λέξη στη σύνθεση παραμένει ολόκληρη, κάτι που δε συμβαίνει στο μονώροφος ,ας πούμε, πρέπει να διατηρήσει την ορθογραφία της ,γιατί δεν συντρέχει λόγος έκτασης. Δεν έχουμε δηλ. έκταση.Βέβαια πρέπει να εξεταστούν και άλλα παραδείγματα.
Τέλος πάντων. Η συζήτηση περί της ορθογραφίας είναι μεγάλη,προσωπικά είμαι υπέρ αυτού που καθιερώνεται εν τη χρήσει και των παράλληλων τύπων στον προφορικό λόγο.

[desperino]

Και για να συνεχίσω τον παραπάνω προβληματισμό,νομίζετε ότι σήμερα πρέπει να χρησιμοποιούμε τη λέξη πενθήμερη ως ιστορική γραφή, τη λέξη πενταήμερη ως σημερινό σχηματισμό ή και τους δύο ως παράλληλους;

[stave]

Και για να συνεχίσω τον παραπάνω προβληματισμό,νομίζετε ότι σήμερα πρέπει να χρησιμοποιούμε τη λέξη πενθήμερη ως ιστορική γραφή, τη λέξη πενταήμερη ως σημερινό σχηματισμό ή και τους δύο ως παράλληλους;

Ο Μπαμπινιώτης τις δέχεται και τις δύο. Το πενταήμερη βέβαια το δίνει ως λαϊκή της καθομιλουμένης αλλά το δέχεται.

[apri]

Σχετικά με την έκταση στη σύνθεση

Στα αρχαία αρχαία ελληνικά ίσχυε ότι, αν κατά τη σύνθεση το β’ συνθετικό ξεκινούσε από φωνήεν, το φωνήεν αυτό εκτεινόταν. Μάλιστα, αν συγχρόνως τύχαινε το α' συνθετικό να λήγει σε βραχύ φωνήεν, το φωνήεν αυτό χανόταν και μετά γινόταν η έκταση του αρχικού φωνήεντος του β' συνθετικού (νόμος Wackernagel).
Π.χ επί-όνομα=επώνυμος, συν-όνομα=συνώνυμος, στρατός-αγω=στρατηγός,
       παν-όλεθρος=πανωλεθρία, συν-ομνυμι=συνωμοσία, οδός-αγω=οδηγός


Από την ελληνιστική εποχή και μετά, όπου σιγά-σιγά έπαψε να γίνεται διάκριση σε βραχέα και μακρά, σταμάτησε να ισχύει και ο παραπάνω φωνητικός νόμος. Έτσι, παράλληλα με τα παλιά σύνθετα με την εσωτερική έκταση, προέκυψαν και καινούργιοι τύποι χωρίς έκταση.
Π.χ  απάνεμος (αλλά στα αρχαία: υπήνεμος), ανελέητος (αλλά ανηλεής), εξομαλύνω (αλλά ανώμαλος), εξολοθρεύω (αλλά πανωλεθρία), υπεραγορά (ισηγορία), πρωτάκουστο (αλλά ανήκουστο)


Όσον αφορά ειδικότερα τα σύνθετα σε –όροφος, οι τύποι διώροφος, τριώροφος, τετραώροφος, πολυώροφος απαντώνται ήδη από την αρχαία εποχή και γι’αυτό γράφονται με ω. Οι υπόλοιποι τύποι είναι σαφώς μεταγενέστεροι και θεωρητικά, θα μπορούσαν να γραφούν με ο. Νομίζω όμως ότι, επειδή τα σύνθετα αυτά μοιάζουν πολύ,  θα ήταν λίγο περίεργο να γράφουμε διώροφος, τριώροφος ΑΛΛΑ ημιόροφος, εξαόροφος, επταόροφος κλπ. Για λόγους ομοιομορφίας λοιπόν, θεωρώ ότι θα ήταν καλύτερα να τα γράφουμε όλα τα σύνθετα του –οροφος  με –ω.



Σχετικά με το "πενταήμερη".

Στα νέα ελληνικά έχουν προκύψει σύνθετοι τύποι χωρίς την παλιά δάσυνση, αφού δασύτητα στη νεοελληνική κοινή δεν υπάρχει.
Π.χ καταϊδρωμένος (κάθιδρος), αντηλιακό (και όχι *ανθηλιακό), πενταήμερος (πενθήμερος).

Οι τύποι αυτοί, όπου λειτουργούν παράλληλα με αρχαίους τύπους, έχουν διαφορετικό κοινωνικό περιεχόμενο, δηλ. είναι λαϊκοί τύποι που χρησιμοποιούνται σε λιγότερο επίσημες περιστάσεις.

Βέβαια, έχω την αίσθηση ότι ειδικά το «πενταήμερος» χρησιμοποιείται περισσότερο για τις μαθητικές εκδρομές (εξ ου και το ουσιαστικό «η πενταήμερη») και λιγότερο σε άλλες περιπτώσεις.

[desperino]

Πάντα αναλυτική και με πολλά παραδείγματα η apri! Συμφωνούμε λοιπόν,μόνο στο πενταό/ώροφος μου τα χαλάς,που λες "για λόγους ομοιομορφίας".Δε λέω, έχει και η γλώσσα την οικονομία της ,όμως έχουμε π.χ. τόσες μεταπτώσεις των ριζών που η ομοιομορφία στη γλώσσα μας είναι μάλλον πολυτέλεια.Πες μου, πώς κάθεται καλύτερα πενταώροφος ή πενταόροφος;(Εντάξει ,η ερώτηση δεν έχει  επιστημονικό κριτήριο,αλλά λέμε τώρα..).

[apri]

Στην ελληνιστική εποχή υπήρχε τύπος "πεντώροφος" και "πολυώροφος" (κατά το αρχαίο "τετρώροφος"). Δεν είμαι σίγουρη αν πρόφεραν βέβαια το ω ως μακρό, γιατί η προσωδία είχε αρχίσει ήδη να χάνεται.

Εδώ έχουμε να κάνουμε με σύνθετα, όπου α' συνθετικό είναι αριθμητικό και β' το -όροφος, λέξεις δηλαδή που μοιάζουν πολύ μεταξύ τους. Το να κάθεται ο καθένας και να εξετάζει ποια υπήρχαν από την αρχαία εποχή και ποια όχι, νομίζω ότι είναι δύσκολη υπόθεση. Γι' αυτό και λέω ότι, επειδή η πλειοψηφία των πιο συχνά χρησιμοποιούμενων (δηλ. δι-, τρι-, τετρα- πεντα-) ήταν εν χρήσει από την αρχαιότητα με ω, δεν βλέπω γιατί να μην γράφουμε αναλογικά και τα υπόλοιπα με τον ίδιο τρόπο.