Δεν ελπίζω τίποτα, δε φοβάμαι τίποτα, είμαι λέφτερος-->Ποια είναι η ερμηνεία;

[habanero]

 Παιδιά, θα μπορούσατε α με παραπέμψετε σε βιβλιογραφία για την ανάλυση της φράσης αυτής που είναι στην επιτύμβια πλάκα στον τάφο του Καζαντζάκη? Θέλω να επιβεβαιώσω ότι έχει μεταφυσικό χαρακτηρα. Είχα μία συζήτηση όπου ο συνομιλητής υποστήριζε ότι η φράση σχετίζεται μόνο με τον παράγοντα τύχη. Να μη βασιζόμαστε στην τύχη, έλεγε, αλλά "Συν Αθηνα και χείρα κίνει" .Εξέφρασα την άποψή μου ότι το απόφθευγμα στον τάφο, έχει μεταφυσικό περιεχόμενο. (Δεν ελπίζω π.χ ότι θα έχω μεταθάνατον ζωή, ή ό,τι θα με σώσει κάποια ανώτερη δύναμη, έτσι δεν έχω και το φόβο της αμαρτίας, της τιμωρίας κ.τ.λ άρα είμαι ελεύθερος από την καταπίεση τέτοιων ιδεών που  με γεμίζουν ενοχές και με κρατούν δέσμιο). Υπάρχει συγκεκριμένη ανάλυση της φράσης?

[PDE ads]

[bitch]

βρήκα αυτό μεταξύ άλλων

Ο Καζαντζάκης ως λογοτέχνης και ως στοχαστής το μόνο δεδομένο που δέχεται είναι η ελευθερία της σκέψης. Τίποτα περισσότερο, τίποτα λιγότερο:

«ξέρω τώρα˙ δεν ελπίζω τίποτα, λυτρώθηκα από το νου και από τη καρδιά, ανέβηκα πιό πάνω, είμαι λεύτερος! Δεν θέλω τίποτα άλλο. Ζητούσα ελευτερία».[53]

Ο καζαντζακικός αγώνας δεν χαρίζεται σε κανέναν θεσμικό θρησκευτικό φορμαλισμό, διότι αρνείται πεισματικά την προσαρμογή του σε δεδομένες νόρμες σωτηρίας. Φορμαλισμός, εξουσιαστικότητα, θεσμικότητα, ηθικισμός, φανατισμός, ευσεβισμός, δογματισμός, όλα αυτά, αποτελούν για τον στοχαστή και λογοτέχνη Καζαντζάκη παρακμιακές παρεκτροπές στην  έννοια της ελευθερίας. Ο Καζαντζάκης δεν είναι θεολόγος. Οπως επίσης για παράδειγμα δεν είναι ούτε ο Ντοστογιέφσκι ούτε ο Steinbeck, παρότι οι θεολογικές αναφορές και στους δύο αυτούς συγγραφείς είναι υπαρκτές και έντονες.

πιο πολλά θα βρεις εδώ :
http://theologoi-kritis.sch.gr/index.php?option=com_content&view=article&id=423:2011-10-13-06-43-43&catid=65:2008-12-29-20-40-10&Itemid=54

[habanero]

Σωστά απέδωσα λοιπόν μεταφυσική χροιά στο απόφθευγμα... Ευχαριστώ για τη βοήθεια. Είχα διαβάσει κάποια πράγματα κι εγώ από αυτή τη σελίδα καθώς έψαχνα και πριν θέσω εδώ το ερώτημα,αλλά ανρωτιόμουν μήπως υπάρχει κάποιο βιβλίο με ερμηνεία της "Ασκητικής" όπου γίνεται παρόμοια αναφορά.Ευχαριστώ πολύ 

[apri]

Παιδιά, θα μπορούσατε α με παραπέμψετε σε βιβλιογραφία για την ανάλυση της φράσης αυτής που είναι στην επιτύμβια πλάκα στον τάφο του Καζαντζάκη? Θέλω να επιβεβαιώσω ότι έχει μεταφυσικό χαρακτηρα. Είχα μία συζήτηση όπου ο συνομιλητής υποστήριζε ότι η φράση σχετίζεται μόνο με τον παράγοντα τύχη. Να μη βασιζόμαστε στην τύχη, έλεγε, αλλά "Συν Αθηνα και χείρα κίνει" .Εξέφρασα την άποψή μου ότι το απόφθευγμα στον τάφο, έχει μεταφυσικό περιεχόμενο. (Δεν ελπίζω π.χ ότι θα έχω μεταθάνατον ζωή, ή ό,τι θα με σώσει κάποια ανώτερη δύναμη, έτσι δεν έχω και το φόβο της αμαρτίας, της τιμωρίας κ.τ.λ άρα είμαι ελεύθερος από την καταπίεση τέτοιων ιδεών που  με γεμίζουν ενοχές και με κρατούν δέσμιο). Υπάρχει συγκεκριμένη ανάλυση της φράσης?

Kατ' αρχάς, η φράση αυτή του Καζαντζάκη ήταν επηρεασμένη από μια ανάλογη άποψη που είχε εκφράζει το 2ο αιώνα μ.Χ ο Κυνικός φιλόσοφος Δημώναξ από την Κύπρο, καθώς σύμφωνα με την κυνική φιλοσοφία,  η ανθρώπινη ευτυχία μπορεί να επιτευχθεί μέσα από την άρνηση των κοινωνικών συμβάσεων, που καταδυναστεύουν τον άνθρωπο

 
Ο Λουκιανός ανέφερε σχετικά στο "Δημώνακτος βίος":

"Ἐρωτήσαντος δέ τινος, τίς αὐτῷ ὅρος εὐδαιμονίας εἶναι δοκεῖ, μόνον εὐδαίμονα ἔφη τὸν ἐλεύθερον· ἐκείνου δὲ φήσαντος πολλοὺς ἐλευθέρους εἶναι, Ἀλλ' ἐκεῖνον νομίζω τὸν μήτε ἐλπίζοντά τι μήτε δεδιότα·
ὁ δέ, Καὶ πῶς ἄν, ἔφη, τοῦτό τις δύναιτο; ἅπαντες γὰρ ὡς τὸ πολὺ τούτοις δεδουλώμεθα. Καὶ μὴν εἰ κατανοήσεις τὰ τῶν ἀνθρώπων πράγματα, εὕροις ἂν αὐτὰ οὔτε ἐλπίδος οὔτε φόβου ἄξια, παυσομένων πάντως καὶ τῶν ἀνιαρῶν καὶ τῶν ἡδέων.»


[=Όταν κάποιος τον ρώτησε ποιος είναι κατά την γνώμη του ο ορισμός της ευτυχίας, εκείνος απάντησε ότι ευτυχισμένος είναι μόνο ο ελεύθερος. Όταν ο άλλος παρατήρησε ότι υπάρχουν πολλοί ελεύθεροι, απάντησε: «Εκείνον θεωρώ ελεύθερο, όποιον δεν ελπίζει τίποτα και δεν φοβάται τίποτα».
Και εκείνος τον ρώτησε: «Και πώς μπορεί κανείς να το καταφέρει αυτό; Γιατί όλοι ως επί το πλείστον είμαστε δούλοι σε τούτα τα δύο».
«Και όμως, αν κατανοήσεις τα ανθρώπινα, θα ανακαλύψεις ότι αυτά δεν είναι άξια ούτε ελπίδας ούτε φόβου, αφού οι πόνοι και οι ηδονές θα τερματιστούν στο τέλος οπωσδήποτε»].




Ο Καζαντζάκης, που κατά πάσα πιθανότητα γνώριζε την άποψη του Δημώνακτος μέσα από τις μεταφράσεις των έργων του Λουκιανού από τον Ι.Κονδυλάκη, γράφει, λοιπόν, στην "Ασκητική":

"Τίποτα δεν υπάρχει! Μήτε ζωή, μήτε θάνατος. Κοιτάζω την ύλη και το νου σα δυο ανύπαρχτα ερωτικά φαντάσματα να κυνηγιούνται, να σμίγουν, να γεννούν και ν΄ αφανίζουνται, και λέω:"Αυτό θέλω!"

Ξέρω τώρα. Δεν ελπίζω τίποτα, δε φοβούμαι τίποτα, λυτρώθηκα από το νου κι από την καρδιά, ανέβηκα πιο πάνω, είμαι λεύτερος. Αυτό θέλω. Δε θέλω τίποτα άλλο. Ζητούσα ελευτερία."



Δεν είναι τυχαίο ότι ο Καζαντζάκης είχε υιοθετήσει αυτήν την άποψη.
Μεγάλωσε σε ένα αυστηρό θρησκευτικό περιβάλλον, το οποίο σε όλη του τη ζωή αμφισβητούσε μέσα από τις φιλοσοφικές του αναζητήσεις ως ένας άλλος κυνικός φιλόσοφος, χωρίς όμως ποτέ να απορρίψει το θρησκευτικό στοιχείο μέσα του, όπως άλλωστε φαίνεται και απ' όλα σχεδόν τα έργα του που αποτυπώνουν αυτήν την πάλη που γινόταν μέσα του.

Αμφισβήτησε έντονα τη θεσμική Εκκλησία, αλλά και τις υπάρχουσες θρησκείες, καθώς πίστευε ότι ερμηνεύουν υποκειμενικά το θείο, δεσμεύοντας συχνά την ελευθερία του ανθρώπου.
Ο ίδιος πίστευε σε έναν Θεό που συνεχώς αγωνίζεται για την επικράτηση του Καλού στον κόσμο και επίσης, πίστευε ακράδαντα ότι, επειδή αυτός "ο μυστηριώδης νόμος" όπως έλεγε, ισχύει πάντα, νικιέται ο φόβος και εξασφαλίζεται η ελευθερία των ανθρώπων.
Γι' αυτό άλλωστε θαύμαζε και απεριόριστα το Χριστό, καθώς είχε αγωνιστεί ανιδιοτελώς για την κοινωνική δικαιοσύνη και την ελευθερία των ανθρώπων και πίστευε ότι κάθε άνθρωπος έχει ως ιερό καθήκον τον αγώνα (ακόμα και αν έχει τα χαρακτηριστικά της "σταύρωσης") μέσω του οποίου προσεγγίζει τελικά τον Θεό.


Έλεγε χαρακτηριστικά στην "Ασκητική":
"Πιστεύω σ’ ένα Θεό, Ακρίτα Διγενή, στρατευόμενο, πάσχοντα, μεγαλοδύναμο, όχι παντοδύναμο, πολεμιστή στ’ ακρότατα σύνορα, στρατηγό, αυτοκράτορα σε όλες τις φωτεινές δύναμες, τις ορατές και τις αόρατες.
Πιστεύω στ’ αναρίθμητα, εφήμερα προσωπεία που πήρε ο Θεός στους αιώνες και ξεκρίνω πίσω από την άπαυτη ροή του την ακατάλυτη ενότητα."

Στην "Αναφορά στον Γκρέκο":
"Για ένα ήμουν σε όλη μου τη ζωή βέβαιος : πως ένας δρόμος, ένας μονάχα οδηγάει στο Θεό, ο ανήφορος. Ποτέ ο κατήφορος, ποτέ ο δρόμος ο στρωτός, ο ανήφορος μονάχα."


Και σε έναν λόγο που είχε εκφωνήσει στη Βιέννη το 1956:
"Γεννηθήκαμε σε μιαν ενδιαφέρουσα εποχή. Ένας κόσμος τρεκλίζει να πέσει, ένας άλλος ανυψώνεται.
Οι μορφές της καταστροφής και της ανοικοδόμησης ρέουν γύρα μας αναρίθμητες.

Να, γιατί η ευθύνη ενός ανθρώπου σήμερα είναι μεγάλη. Ξέρει τώρα πια πως κάθε του πράξη μπορεί νά ’χει αντίχτυπο στην αvθρώπινη μοίρα.
Ξέρει πως oι άνθρωποι, όλοι οι άνθρωποι, άσπροι μαύροι, είναι ένα.
Στην άκρα του κόσμου ένας να πεινάει, εμείς φταίμε: Δεν μπορούμε να ’μαστε λεύτεροι, αν ένας στην άκρα του κόσμου παραμένει ακόμα σκλάβος.

Η αγωνία όμως που πνίγει σήμερα τον κάθε άνθρωπο που αξίζει, συνοδεύεται από μια μεγάλη ελπίδα, όχι ελπίδα, βεβαιότητα.
Το Κακό στο τέλος νικιέται πάντα από την παντοδυναμία την αργή, μα σίγουρη, του Καλού.

Αν ο μυστηριώδης αυτός νόμος δεν κυβερνούσε την ανθρώπινη μοίρα, το πνεύμα θά ’χε από χιλιάδες χρόνια συντριβεί από την ύλη.
Η ελευθερία κ’ η ειρήνη θα καταπνίγονταν από το Μεγάλο Φόβο."



Για να επανέλθω, λοιπόν, στο ερώτημά σου.
Είναι σίγουρο ότι μέσα από αυτήν τη φράση ο Κ. εξέφραζε την αποδέσμευσή του από οτιδήποτε ανθρώπινο μπορούσε να περιορίσει την ελευθερία του.
Από την άλλη, όμως, από τη στιγμή που πίστευε ότι ο φόβος και η ελπίδα δεν μπορούσαν να υπάρξουν όσο υπήρχε η βεβαιότητα της τελικής υπερίσχυσης του Καλού στον κόσμο, θα αμφέβαλλα αν μέσα από την επίμαχη φράση εξέφραζε την πίστη του στην παντοδυναμία του ανθρώπου μέσα από την απόρριψη του μεταφυσικού στοιχείου.

Κατά τη γνώμη μου, ο Κ. ήταν ένας βαθύτατα θρησκευόμενος άνθρωπος, όχι με βάση την τρέχουσα θεολογία των θρησκειών, αλλά με βάση τη δική του θεολογία την οποία πάλευε μέχρι τέλους μέσα από συνεχείς αμφισβητήσεις, αντιφάσεις και αναθεωρήσεις, καθώς πάνω από όλα ήταν ένα ελεύθερο πνεύμα.