Αρχαία Ελληνικά: Σύνταξη

[loumbago]

Σε ευχαριστώ πάρα πολύ.

[PDE ads]

[apri]

Πρόσεξε πάντως ότι ο Ευριπίδης μέσω του Ίωνα θέτει μια σημαντική παράμετρο για την πρόκληση μίσους προς την εξουσία: το να θεωρείται αυτός που την ασκεί ξένο σώμα, χωρίς κοινές ρίζες και αναφορές με τους υπόλοιπους.
Ο Ίων έχει διπλή νόσο (νόθος, με ξένο πατριό) και γι αυτό πιστεύει ότι δεν θα του το συγχωρήσουν.

[stam]

Επιτρέψτε μου να κάνω μια ανόητη ερώτηση: στις απρόσωπες εκφράσεις του τύπου καλόν ἐστι, χαλεπόν ἐστι, το επίθετο σε ποια πτώση βρίσκεται;

[apri]

Ονομαστική.
Αν δεν την πάρεις ως έκφραση και συντάξεις αναλυτικά, είναι το κατηγορούμενο του υποκειμένου (απαρεμφατο).

[PDE ads]

[stam]

Και ως ονομαστική με ποια άλλη ονομαστική συμφωνεί;

[apri]

Με το απαρεμφατο που είναι ρηματικό ουσιαστικό και βρίσκεται σε θέση  ονομαστικής πτώσης. Δεν έχει σημασία που δεν αποτυπώνεται μορφολογικά η πτώση. Προκύπτει από τον συντακτικό του ρόλο.

[stam]

τότε γιατί θεωρούμε απρόσωπη έκφραση την περίφραση και δε συντάσσουμε το επίθετο ως κατηγορούμενο στο απαρέμφατο;

[apri]

Μπορούμε να το κάνουμε. Αλλά επειδή πρόκειται για καθιερωμένες εκφράσεις, είθισται να τις εκλαμβάνουμε ως εκφράσεις.  Αντιθέτως, όταν είναι έναρθρο το απαρέμφατο, είθισται να το συντάσσουμε αναλυτικά.


ΥΓ. Στις νεότερες γλωσσολογικές θεωρίες, η ονομαστική και η αιτιατική, επειδή προκύπτουν από τη συντακτική λειτουργία που επιτελείται στη δομική θέση που βρίσκονται (υποκείμενο/αντικείμενο), θεωρούνται δομικές πτώσεις (structural cases) και έχουν αφηρημένη μορφή, γιατί ακριβώς μπορεί να έχουν μορφολογική πραγμάτωση, αλλά μπορεί και όχι.
Η πτώση του απαρεμφάτου, λοιπόν, επειδή στη συγκεκριμένη πρόταση βρίσκεται στη θέση του υποκειμένου, είναι ονομαστική, παρότι δεν δηλώνεται αυτό μορφολογικά. Κι αφού αυτό είναι σε ονομαστική, τότε και το κατηγορούμενό του είναι σε ονομαστική.

[stam]

καὶ εἴς τε τὴν Μυτιλήνην ἐγὼ αἴτιος ἦ πεμφθῆναι ἄγγελον / τοῦ τε μὴ ἀποθανεῖν Ἄνυτος ἐγένετο αὐτῷ αἴτιος: ποια είναι η διαφορά της συντακτικής θέσης των απαρεμφάτων στα δύο παραδείγματα;

[apri]

Tο έναρθρο απαρέμφατο δίπλα στο "αίτιος" είναι γενική της αιτίας. Το άναρθρο θα το έλεγα απαρέμφατο του σκοπού/αποτελέσματος. Ίσως, μάλιστα, να υπάρχει διαφορά και στη σημασία του επιθέτου, δηλαδή με τη γενική της αιτίας να σημαίνει "ένοχος", ενώ με το απαρέμφατο "υπεύθυνος". Αυτό το λέω απλώς ως ιδέα.

Δεν φαίνεται να χρησιμοποιούνταν το άναρθρο απαρέμφατο σε θέση γενικής.
Τουλάχιστον, κάποια παραδείγματα που έχω υπ' όψιν, μπορούν να ερμηνευθούν άνετα ως απαρέμφατα του σκοπού (πχ. αὕτη γὰρ ἦν σοι πρόφασις ἐκβαλεῖν ἐμέ).

[Dwrina]

Ο Schwyzer για το αἴτιος ἐδόκει εἶναι τὴν μάχην συνάψαι μιλάει για γενικοφανές απαρέμφατο. Και λίγο παρακάτω γράφει "το ίδιο και με άρθρο" και ένα από τα παραδείγματά του είναι ὁ Σεύθης κατηράσατο τῷ αἰτίῳ τοῦ μὴ πάλαι ἀποδεδόσθαι τὸν μισθόν. 

[stam]

τὸ λακωνίζειν ἐστὶ φιλοσοφεῖν: το άναρθρο που λειτουργεί ως κατηγορούμενο δε συμφωνεί με την πτώση του υποκειμένου;

[apri]

Ναι

[Dwrina]

Στη φράση κατὰ μόνας, το μόνας είναι το θηλυκό του επιθέτου μόνος; Πώς προκύπτει αυτή η χρήση; Εννοείται κάποιο θηλυκό ουσιαστικό;

Και ο εμπρόθετος αυτός τι δηλώνει, τρόπο ή μερισμό;  Μάλλον το δεύτερο, γιατί και το κατὰ σφέας μαχέονται by themselves, separately, που μου φαίνεται παρόμοιο, το LSJ το δίνει στον μερισμό.