Λατινικά Γ' Λυκείου

[Sali]

Από τις τρεις προτεινόμενες συντάξεις δεν πολυκαταλαβαίνω  b) Numantinis depends on the complex predicate formed by the predicative dative plus the verb: [maxumo terrori esset]. Δηλαδή, σύμφωνα με αυτήν την εκδοχή, η δοτική του προσώπου εξαρτάται από -την περίφραση;  -  ρήμα + δοτική κατηγορηματική σκοπού. Ως τι όμως; Δηλαδή ποια ακριβώς συντακτική θέση έχει, σύμφωνα με αυτή τη σύνταξη,  η δοτική του προσώπου;

Προφανώς δεν κάνει λόγο για συγκεκριμένη συντακτική θέση, αλλά θεωρεί γενικώς τη δοτική του προσώπου ως συμπλήρωμα της περίφρασης. Υποθέτω λοιπόν ότι το terrori sum alicui ισοδυναμεί με το terreo aliquem. O Pinkster γράφει ότι στη φράση auxilio esse alicui η δοτική του προσώπου εξαρτάται ευθέως από το auxilio και ότι η έκφραση auxilio esse ισοδυναμεί με το αποθετικό ρήμα auxiliari, που κι αυτό συντάσσεται με δοτική. Σε άλλες περιπτώσεις όμως η δοτική του προσώπου φαίνεται να λειτουργεί ως χαριστική/αντιχαριστική ή ηθική ή του εμμέσου αντικειμένου. Αντιγράφω από τον Pinkster I, σελ. 780):

"When the predicative dative is used with the verb sum, the presence of another constituent in the dative is very common [...] and even when absent, it is often understood. The function of this dative constituent in its clause is disputed. It is sometimes regarded as a beneficiary adjunct (that is: an optional constituent). [...] However, some of the nouns functioning as predicative dative are bivalent, so the other dative might be explained as being governed by the noun". Στο σημείο  αυτό αναφέρει το auxilio esse. Σε άλλες πάλι περιπτώσεις, όχι με το sum, η δοτική του προσώπου είναι καθαρά το έμμεσο αντικείμενο του ρήματος:  Pl. Mos. 185 Quod promiseram tibi dono perdidisti (= έχεις χάσει αυτό που σου είχα υποσχεθεί ως δώρο). Γενικώς, από τα παραδείγματα δικαιολογούνται πάνω κάτω αυτές οι χρήσεις της δοτικής του προσώπου.

[PDE ads]

[apri]

Εκεί όπου με παραπέμπεις δεν αναφέρονται άλλες συντάξεις για τη δοτική κατηγορηματική του σκοπού, αλλά για τη δοτική του προσώπου, για την οποία, από ό,τι κατάλαβα, δεν υπάρχει ικανοποιητική απάντηση, γιατί κάθε προτεινόμενη σύνταξη σκοντάφτει κάπου.

Μα, το τι θα θεωρήσεις συντακτικά τη δοτική του προσώπου επηρεάζει το αν θα είναι κατηγορηματική ή όχι η δοτική του σκοπού. Γι' αυτό σου το παρέθεσα.

Με το sum:
Αν θεωρήσεις ότι είναι δοτ.πρ.κτητική, τότε το sum είναι υπαρκτικό και η δοτική είναι απλή δοτική του σκοπού.
Αν τη θεωρήσεις συμπλήρωμα (δοτ. αντικειμενική) στη δοτική του σκοπού, τότε το sum είναι συνδετικό και η δοτική του σκοπού κατηγορηματική.

Με άλλα ρήματα:
Αν θεωρήσεις ότι είναι συμπλήρωμα στη δοτική του σκοπού, τότε έχεις απλή δοτική του σκοπού.
Αν θεωρήσεις ότι είναι έμμεσο αντικείμενο στο ρήμα και η δοτική του σκοπού είναι κάτι συγκεκριμένο (πχ Quod promiseram tibi dono perdidisti), είναι κατηγορηματική.

Προφανώς δεν κάνει λόγο για συγκεκριμένη συντακτική θέση, αλλά θεωρεί γενικώς τη δοτική του προσώπου ως συμπλήρωμα της περίφρασης. Υποθέτω λοιπόν ότι το terrori sum alicui ισοδυναμεί με το terreo aliquem.

Κι εγώ αυτό κατάλαβα, ότι τη θεωρεί συμπλήρωμα (αντικείμενο) στην περίφραση.

Σε άλλες πάλι περιπτώσεις, όχι με το sum, η δοτική του προσώπου είναι καθαρά το έμμεσο αντικείμενο του ρήματος:  Pl. Mos. 185 Quod promiseram tibi dono perdidisti (= έχεις χάσει αυτό που σου είχα υποσχεθεί ως δώρο).

Αυτό βέβαια είναι λίγο διαφορετική περίπτωση, γιατί η δοτική του σκοπού δεν είναι αφηρημένο ουσιαστικό, αλλά συγκεκριμένο.
Με τις δοτικές συγκεκριμένων ουσιαστικών, η δοτική του προσώπου προφανώς δεν σχετίζεται με αυτές, αλλά με το ρήμα. Οπότε είναι λογικό να έχει θέση αντικειμένου.

Σε άλλες περιπτώσεις όμως η δοτική του προσώπου φαίνεται να λειτουργεί ως χαριστική/αντιχαριστική ή ηθική

Όταν η δοτική του σκοπού είναι αφηρημένο ουσιαστικό, η δοτική του προσώπου δείχνει το ευεργετούμενο ή μη άτομο.
Αν τη συνάψεις με το ρήμα, είναι δοτ.χαριστική. Αν τη συνάψεις με το ουσιαστικό, είναι δοτική αντικειμενική σε αυτό.

Χωρίς να μπορώ να είμαι σίγουρη για το πώς σκέφτονταν, νομίζω ότι νοηματικά πιο πολύ προκύπτει η ευεργεσία από το ουσιαστικό παρά από το ρήμα. Ας πούμε, στο "equitatum sibi praesidio habuit", πιο πολύ μου ταιριάζει η δοτική στο praeisidio απ' ό,τι στο habuit.


Επίσης, αν συναφθεί ως δοτ.χαριστική με το sum, τότε αυτό δεν μπορεί παρά να είναι υπαρκτικό, γιατί η δομή "υποκείμενο+δοτ.χαριστική+υπαρκτικό ρήμα" είναι μία από τις δυο δομές από τις οποίες προέκυψε ιστορικά η δοτ.προσωπική κτητική. Με αυτήν οι ομιλητές θεωρούσαν ότι κάτι υπάρχει προς όφελος κάποιου, άρα είναι στη διάθεσή του προσωρινά.
Όμως, αν είναι υπαρκτικό το ρήμα, θα περίμενε κανείς αόριστο υποκείμενο (όπως κατά κανόνα είναι στις υπαρκτικές προτάσεις) και δεν θα περίμενε αργότερα στη θέση της δοτ.σκοπού να χρησιμοποιηθεί κατηγορούμενο σε ονομαστική.


Γι' αυτό είπα εξ αρχής ότι κλίνω πιο πολύ στην εκδοχή της δοτ. αντικειμενικής για τη δοτική προσώπου. Αλλά και πάλι δεν μπορώ να είμαι σίγουρη. Είναι και λίγο ομιχλώδες το τοπίο. 

[Margr]

Πραγματικά σας θαυμάζω για την εμβρίθειά σας στα λατινικά!

[Dwrina]

However, some of the nouns functioning as predicative dative are bivalent, so the other dative might be explained as being governed by the noun". Στο σημείο  αυτό αναφέρει το auxilio esse.

Μπορεί κάποιος να μου το εξηγήσει αυτό (δισθενή ουσιαστικά;) και σε σχέση με το ουσιαστικό auxilium;

Μα, το τι θα θεωρήσεις συντακτικά τη δοτική του προσώπου επηρεάζει το αν θα είναι κατηγορηματική ή όχι η δοτική του σκοπού. Γι' αυτό σου το παρέθεσα.

Α!  Έτσι όπως τα γράφει όμως δεν φαίνεται αυτό, γιατί αρχίζει λέγοντας ότι η δοτική του σκοπού είναι κατηγορηματική, ενώ αντίθετα  η δοτική του προσώπου είναι αμφισβητήσιμη.

Αν θεωρήσεις ότι είναι συμπλήρωμα στη δοτική του σκοπού, τότε έχεις απλή δοτική του σκοπού.

Γιατί; Αν στο Venire Carthaginiensibus auxilio η δοτική του προσώπου εξαρτάται από το auxilio, το auxilio γιατί να μην είναι κατηγορηματική δοτική;

[PDE ads]

[apri]

Α!  Έτσι όπως τα γράφει όμως δεν φαίνεται αυτό, γιατί αρχίζει λέγοντας ότι η δοτική του σκοπού είναι κατηγορηματική, ενώ αντίθετα  η δοτική του προσώπου είναι αμφισβητήσιμη.

Δεν το λέει, αλλά προκύπτει έμμεσα. Παραθέτει τρία παραδείγματα με το sum. Αν ισχύει η εκδοχή της δοτ.προσ.κτητικής, το ρήμα είναι υποχρεωτικά υπαρκτικό, γιατί αυτό απαιτεί το σημασιολογικό σχήμα το οποίο εκφράζει. Αν το ρήμα είναι όμως υπαρκτικό, δεν προκύπτει κατηγορούμενο.

Aντιθέτως, αν θεωρήσουμε τη δοτική ως αντικειμενική στη δοτική του σκοπού, τότε το sum μπορεί να είναι συνδετικό (σου εξήγησα με ποια λογική στην αρχική απάντηση -αυτός δεν δίνει εξήγηση) και η δοτική του σκοπού κατηγορηματική.

Γιατί; Αν στο Venire Carthaginiensibus auxilio η δοτική του προσώπου εξαρτάται από το auxilio, το auxilio γιατί να μην είναι κατηγορηματική δοτική;

Γιατί πώς θα δικαιολογήσεις κατηγορηματική θέση;
Δεν είναι ουσιαστικό (πχ auxiliator) που να αποδίδει ιδιότητα στο υποκείμενο του venire, ώστε να πεις ότι έχουμε επιρρηματικό κατηγορούμενο.
Ούτε μπορείς να πεις ότι βρίσκεται σε κατηγορηματική θέση κατά παράλειψη του πραγματικού, όπως συμβαίνει κάποιες φορές με το sum.
Έχεις μια δοτική του σκοπού που θα μπορούσε να εκφράζεται και με έναν εμπρόθετο ή με μια τελική πρόταση σε θέση επιρρηματικού προσδιορισμού.

However, some of the nouns functioning as predicative dative are bivalent, so the other dative might be explained as being governed by the noun". Στο σημείο  αυτό αναφέρει το auxilio esse.

Μπορεί κάποιος να μου το εξηγήσει αυτό (δισθενή ουσιαστικά;) και σε σχέση με το ουσιαστικό auxilium;

Valence είναι ένας όρος της Χημείας που χρησιμοποιείται στη Γλωσσολογία για τον αριθμό των ορισμάτων ενός κατηγορήματος.
Στο κατηγόρημα (predicate) το ρήμα αποδίδει στις οντότητες-oρίσματα (arguments) μια ιδιότητα (αν είναι συνδετικό) ή μια σχέση (αν είναι μεταβατικό ρήμα).
Ανάλογα με το πόσα ορίσματα έχει, μιλάμε για avalent, monovalent, bivalent, trivalent κατηγόρημα. Στα ελληνικά έχω δει να κυκλοφορούν οι όροι "μονοθέσιο, διθέσιο, τριθέσιο". Το avalent δεν ξέρω αν το αποδίδουν "αθέσιο", γιατί δεν το έχω δει.

πχ.
Βρέχει (κανένα όρισμα- avalent predicate)

Ο Γιάννης είναι μαθητής (ένα όρισμα-monovalent predicate)
Ο Γιάννης τρέχει (ένα όρισμα-monovalent predicate)

Ο Γιάννης χτυπάει τη μπάλα (δυο ορίσματα-bivalent predicate)

Ο Γιάννης δίνει το δώρο στη Μαρία (τρία ορίσματα-trivalent predicate)


Κατ' επέκταση, χρησιμοποιούν τους όρους και για τα αφηρημένα ουσιαστικά που δείχνουν ρηματική ενέργεια, ανάλογα με τα ορίσματα που παίρνουν τα κατηγορήματα από τα οποία προέρχονται.

Το auxilium, για παράδειγμα, είναι bivalent, γιατί το κατηγόρημα από το οποίο προέρχεται παίρνει δυο ορίσματα, το υποκείμενο και το αντικείμενο (σε δοτική).


Για να το πούμε πιο απλά, επειδή το auxilium προέρχεται από ένα ρήμα που παίρνει αντικείμενο σε δοτική, είναι πολύ πιθανό μια δοτική δίπλα στο auxilium να λειτουργεί ως δοτική αντικειμενική σε αυτό.


 


     

[Dwrina]

Γιατί πώς θα δικαιολογήσεις κατηγορηματική θέση;
Δεν είναι ουσιαστικό (πχ auxiliator) που να αποδίδει ιδιότητα στο υποκείμενο του venire, ώστε να πεις ότι έχουμε επιρρηματικό κατηγορούμενο.
Ούτε μπορείς να πεις ότι βρίσκεται σε κατηγορηματική θέση κατά παράλειψη του πραγματικού, όπως συμβαίνει κάποιες φορές με το sum.
Έχεις μια δοτική του σκοπού που θα μπορούσε να εκφράζεται και με έναν εμπρόθετο ή με μια τελική πρόταση σε θέση επιρρηματικού προσδιορισμού.

Για να καταλάβω καλύτερα, στο  Quod promiseram tibi dono perdidisti = (έχεις χάσει αυτό που σου είχα υποσχεθεί ως δώρο) ποιος ακριβώς είναι ο λόγος που η δοτική του σκοπού είναι όντως κατηγορηματική; Ότι το dono αποδίδει μια ιδιότητα στο quod; Ενώ στο Venire Carthaginiensibus auxilio (= , δική μου μετάφραση,  "πηγαίνει ως βοήθεια στους Καρχηδονίους") το πρόβλημα είναι ότι, επειδή έχουμε δοτική του ουσιαστικού auxilium και όχι του auxiliator, δεν θεωρείται ότι αποδίδεται ιδιότητα στο υποκείμενο του venire και έτσι η δοτική του σκοπού δεν μπορεί να είναι κατηγορηματική;  Ή υπάρχει και άλλος λόγος που στην πρώτη περίπτωση η δοτική του σκοπού είναι κατηγορηματική και στη δεύτερη όχι; Πάντως, νομίζω ότι στα δύο αυτά παραδείγματα το αν η δοτική του σκοπού είναι κατηγορηματική ή όχι δεν έχει να κάνει με τον συντακτικό ρόλο της δοτικής του προσώπου.

Η σχολική Γραμματική δίνει ως παράδειγμα δοτικής κατηγορηματικής σκοπού  το Aedui equitatum auxilio Caesari miserunt. Εδώ λοιπόν η διαφορά από το Venire Carthaginiensibus auxilio είναι ότι το auxilio αποδίδει ιδιότητα στο αντικείμενο του ρήματος equitatum, ενώ δεν μπορεί να αποδίδει ιδιότητα στο υποκείμενο του venire, γιατί το υποκείμενο του venire είναι πρόσωπο; Τελικά αυτή είναι η διαφορά;

Ο Γιάννης είναι μαθητής (ένα όρισμα-monovalent predicate)

Τελικά το κατηγορούμενο δεν θεωρείται argument; Το έχουμε ξανασυζητήσει, αλλά δεν έχω καταλάβει ακόμη τι ακριβώς είναι το κατηγορούμενο με βάση τη γλωσσολογική προσέγγιση (στο παραδοσιακό συντακτικό είναι απλώς βασικός όρος της πρότασης).

Κατ' επέκταση, χρησιμοποιούν τους όρους και για τα αφηρημένα ουσιαστικά που δείχνουν ρηματική ενέργεια, ανάλογα με τα ορίσματα που παίρνουν τα κατηγορήματα από τα οποία προέρχονται.

Α, και για τα ουσιαστικά!  Μόνο για αφηρημένα ρηματικά ουσιαστικά;


 Στο hoc mihi curae est (= για αυτό ενδιαφέρομαι), που έχει η σχολική Γραμματική, το mihi τι δοτική είναι; Δεν το γράφει· λέει μόνο ότι με τη δοτική κατηγορηματική του σκοπού υπάρχει σχεδόν πάντοτε και άλλη δοτική, χαριστική, αντιχαριστική ή του έμμεσου αντικειμένου και δίνει αυτό το παράδειγμα.

Επίσης η σχολική Γραμματική γράφει ότι η δοτική κατηγορηματική του σκοπού είναι όνομα όχι συγκεκριμένο. Δεν ισχύει όμως αυτό, έτσι;  Αφού  είδαμε το quod promiseram tibi dono perdidisti.

[Sali]

Για να καταλάβω καλύτερα, στο  Quod promiseram tibi dono perdidisti = (έχεις χάσει αυτό που σου είχα υποσχεθεί ως δώρο) ποιος ακριβώς είναι ο λόγος που η δοτική του σκοπού είναι όντως κατηγορηματική; Ότι το dono αποδίδει μια ιδιότητα στο quod; Ενώ στο Venire Carthaginiensibus auxilio (= , δική μου μετάφραση,  "πηγαίνει ως βοήθεια στους Καρχηδονίους") το πρόβλημα είναι ότι, επειδή έχουμε δοτική του ουσιαστικού auxilium και όχι του auxiliator, δεν θεωρείται ότι αποδίδεται ιδιότητα στο υποκείμενο του venire και έτσι η δοτική του σκοπού δεν μπορεί να είναι κατηγορηματική;  Ή υπάρχει και άλλος λόγος που στην πρώτη περίπτωση η δοτική του σκοπού είναι κατηγορηματική και στη δεύτερη όχι; Πάντως, νομίζω ότι στα δύο αυτά παραδείγματα το αν η δοτική του σκοπού είναι κατηγορηματική ή όχι δεν έχει να κάνει με τον συντακτικό ρόλο της δοτικής του προσώπου.

Η σχολική Γραμματική δίνει ως παράδειγμα δοτικής κατηγορηματικής σκοπού  το Aedui equitatum auxilio Caesari miserunt. Εδώ λοιπόν η διαφορά από το Venire Carthaginiensibus auxilio είναι ότι το auxilio αποδίδει ιδιότητα στο αντικείμενο του ρήματος equitatum, ενώ δεν μπορεί να αποδίδει ιδιότητα στο υποκείμενο του venire, γιατί το υποκείμενο του venire είναι πρόσωπο; Τελικά αυτή είναι η διαφορά;

Κατά τη γνώμη μου, "κατηγορηματική" πρέπει να θεωρείται η δοτική που συντάσσεται με το sum (συνδετικό) ή με άλλο συνδετικό ρήμα (π.χ. το duco)· στις άλλες περιπτώσεις να θεωρείται απλώς "δοτική του σκοπού".

Αλλιώς βλέπει τα πράγματα ο Pinkster, ο οποίος αποφεύγει αυτόν τον σκόπελο και γράφει τα εξής (ΙΙ, σελ. 801): "The instances in this section [21.11] are often labelled ‘dative of purpose’ (dativus finalis - π.χ. οι Ernout-Thomas). Others call them ‘predicative datives’. In this Syntax the dative nouns (and noun phrases) involved are divided into obligatory and optional constituents". Στον πίνακα που ακολουθεί βλέπουμε ότι η obligatory dative constituent λειτουργεί "as subject complement and object complement, respectively" (αντίστοιχα παραδείγματα: id tibi laudi est και id tibi laudi duco). Από την άλλη, η optional dative constituent υποδιαιρείται σε δύο κατηγορίες, από τις οποίες η μία είναι αυτή που λειτουργεί "as secondary predicate" (αντίστοιχα παραδείγματα: tibi auxilio venio και me tibi auxilio misit) και η άλλη είναι αυτή που λειτουργεί "as beneficiary adjunct" (παράδειγμα: librum lego meae voluptati).

Αυτό που αμέσως παρατηρεί κανείς είναι ότι στην περίπτωση της obligatory dative έχουμε συνδετικά ρήματα (sum, duco), ενώ στην περίπτωση της optional dative δεν υπάρχει συνδετικό ρήμα. Δεν γνωρίζω αν αυτό είναι τυχαίο, αλλά νομίζω πως δεν μπορεί να ισχύει απολύτως (π.χ. δοτική χαριστική/αντιχαριστική μπορούμε να βρούμε και με συνδετικό ρήμα).

Ενδιαφέρον είναι επίσης ότι αυτή η δοτική (κατηγορηματική) του σκοπού μπορεί να συνυπάρχει με εμπρόθετα ... του σκοπού: Caes. BC 2.35.4 Curionis milites eis rebus indigebant quae ad oppugnationem castrorum erant usui (= οι στρατιώτες του Κουρίωνος στερούνταν αυτά τα πράγματα που (τους) ήταν χρήσιμα για την πολιορκία του στρατοπέδου). Το εμπρόθετο είναι καθαρά επιρρηματικός προσδιορισμός, ενώ η δοτική εξαρτάται από το erant.

[apri]

Για να καταλάβω καλύτερα, στο  Quod promiseram tibi dono perdidisti = (έχεις χάσει αυτό που σου είχα υποσχεθεί ως δώρο) ποιος ακριβώς είναι ο λόγος που η δοτική του σκοπού είναι όντως κατηγορηματική; Ότι το dono αποδίδει μια ιδιότητα στο quod; Ενώ στο Venire Carthaginiensibus auxilio (= , δική μου μετάφραση,  "πηγαίνει ως βοήθεια στους Καρχηδονίους") το πρόβλημα είναι ότι, επειδή έχουμε δοτική του ουσιαστικού auxilium και όχι του auxiliator, δεν θεωρείται ότι αποδίδεται ιδιότητα στο υποκείμενο του venire και έτσι η δοτική του σκοπού δεν μπορεί να είναι κατηγορηματική; 

Aκριβώς αυτό.

Δεν ξέρω αν όλα τα συντακτικά έχουν την άποψη ότι το auxilio λειτουργεί κατηγορηματικά δίπλα σε ρήμα κίνησης. Προφανώς, το αντιμετωπίζουν ως επιρρηματικό κατηγορούμενο, αλλά δεν είναι. Τα επιρρηματικά κατηγορούμενα είναι ουσιαστικά που δηλώνουν ιδιότητα, όχι ρηματική ενέργεια.

Ενας προσδιορισμός του σκοπού που εκφράζει ρηματική ενέργεια ισοδυναμεί με τελική πρόταση και η κανονική του χρήση είναι να προσδιορίζει επιρρηματικά το ρήμα.
Αν βρεθεί δίπλα σε συνδετικό ρήμα, ναι, να πούμε ότι κατ' εξαίρεση βρίσκεται στη θέση του κατηγορουμένου με κάποια λογική (πχ  το "Hoc librum tibi auxilio est" μπορείς να πεις ότι μπορεί να έχει προέλθει από το "Hoc librum tibi idoneum auxilio est", ότι ισοδυναμεί με το "Hoc librum tibi auxilium est".)
Όταν όμως βρίσκεται με ρήμα κίνησης, γιατί να το πούμε κατηγορούμενο, αφού δεν δηλώνει ιδιότητα;

Η σχολική Γραμματική δίνει ως παράδειγμα δοτικής κατηγορηματικής σκοπού  το Aedui equitatum auxilio Caesari miserunt. Εδώ λοιπόν η διαφορά από το Venire Carthaginiensibus auxilio είναι ότι το auxilio αποδίδει ιδιότητα στο αντικείμενο του ρήματος equitatum, ενώ δεν μπορεί να αποδίδει ιδιότητα στο υποκείμενο του venire, γιατί το υποκείμενο του venire είναι πρόσωπο; Τελικά αυτή είναι η διαφορά;

Όχι καμία διαφορά δεν υπάρχει. Απλώς η σχολική γραμματική θεωρεί ότι όλες αυτές οι δοτικές του σκοπού είναι κατηγορηματικές. Aφού το λέει, μπορείς να το πεις κι εσύ. Απλώς, σου λέω γιατί δεν συμφωνώ.

Τελικά το κατηγορούμενο δεν θεωρείται argument; Το έχουμε ξανασυζητήσει, αλλά δεν έχω καταλάβει ακόμη τι ακριβώς είναι το κατηγορούμενο με βάση τη γλωσσολογική προσέγγιση (στο παραδοσιακό συντακτικό είναι απλώς βασικός όρος της πρότασης).

Όχι το κατηγορούμενο δεν είναι όρισμα.

Τα ορίσματα (arguments) δεν είναι οι βασικοί όροι της πρότασης, αλλά οι οντότητες (entities) που συνδέει το ρήμα, δηλ πρόσωπα ή πράγματα.

Το κατηγορούμενο συντακτικά είναι συμπλήρωμα (complement) του ρήματος (δηλ ένας όρος που το συμπληρώνει υποχρεωτικά) και μορφολογικά/σημασιολογικά εξαρτάται από το υποκείμενο ή το αντικείμενό του.

Α, και για τα ουσιαστικά!  Μόνο για αφηρημένα ρηματικά ουσιαστικά;

Ε, ναι, αφού αυτά εκφράζουν ρηματική ενέργεια.

Στο hoc mihi curae est (= για αυτό ενδιαφέρομαι), που έχει η σχολική Γραμματική, το mihi τι δοτική είναι; Δεν το γράφει· λέει μόνο ότι με τη δοτική κατηγορηματική του σκοπού υπάρχει σχεδόν πάντοτε και άλλη δοτική, χαριστική, αντιχαριστική ή του έμμεσου αντικειμένου και δίνει αυτό το παράδειγμα.

Δεν ξέρω αν υπάρχει κάποια επίσημη σύνταξη. Πάντως, εγώ θα το έλεγα δοτική προσωπική του ενεργούντος προσώπου. Θα μπορούσε στη θέση του "curae" να είναι το "curandum".

Επίσης η σχολική Γραμματική γράφει ότι η δοτική κατηγορηματική του σκοπού είναι όνομα όχι συγκεκριμένο. Δεν ισχύει όμως αυτό, έτσι;  Αφού  είδαμε το quod promiseram tibi dono perdidisti.

Το λέει, γιατί κατά κανόνα η δομή της διπλής δοτικής έχει τη μορφή "δοτική προσώπου+δοτική αφηρημένου ουσιαστικού."  Κάποιες φορές όμως ήταν συγκεκριμένο το ουσιαστικό.
 

[apri]

Κατά τη γνώμη μου, "κατηγορηματική" πρέπει να θεωρείται η δοτική που συντάσσεται με το sum (συνδετικό) ή με άλλο συνδετικό ρήμα (π.χ. το duco)· στις άλλες περιπτώσεις να θεωρείται απλώς "δοτική του σκοπού".

Αλλιώς βλέπει τα πράγματα ο Pinkster, ο οποίος αποφεύγει αυτόν τον σκόπελο και γράφει τα εξής (ΙΙ, σελ. 801): "The instances in this section [21.11] are often labelled ‘dative of purpose’ (dativus finalis - π.χ. οι Ernout-Thomas). Others call them ‘predicative datives’. In this Syntax the dative nouns (and noun phrases) involved are divided into obligatory and optional constituents". Στον πίνακα που ακολουθεί βλέπουμε ότι η obligatory dative constituent λειτουργεί "as subject complement and object complement, respectively" (αντίστοιχα παραδείγματα: id tibi laudi est και id tibi laudi duco). Από την άλλη, η optional dative constituent υποδιαιρείται σε δύο κατηγορίες, από τις οποίες η μία είναι αυτή που λειτουργεί "as secondary predicate" (αντίστοιχα παραδείγματα: tibi auxilio venio και me tibi auxilio misit) και η άλλη είναι αυτή που λειτουργεί "as beneficiary adjunct" (παράδειγμα: librum lego meae voluptati).

Αυτό που αμέσως παρατηρεί κανείς είναι ότι στην περίπτωση της obligatory dative έχουμε συνδετικά ρήματα (sum, duco), ενώ στην περίπτωση της optional dative δεν υπάρχει συνδετικό ρήμα.

Δεν θα έλεγα ότι ξεπερνάει τον σκόπελο. Εμένα με μπερδεύει. Εκτός αν κάτι δεν μεταφέρεις καλά.

Εντάξει, με τα συνδετικά ρήματα λέει ότι η δοτική του σκοπού λειτουργεί ως συμπλήρωμα και συγκεκριμένα ως κατηγορούμενο υποκειμένου ή αντικειμένου. Γι' αυτό τη θεωρεί υποχρεωτικό συστατικό. Συμφωνούμε μέχρι εδώ.

Μετά λέει ότι με τα υπόλοιπα ρήματα η δοτική του σκοπού είναι προσάρτημα (adjunct), άρα προαιρετικό συστατικό.
Στα παραδείγματα που δίνει με το auxilio και ρήμα κίνησης η δοτική του σκοπού είναι όντως προσάρτημα, αλλά τη θεωρεί επιρρηματικό κατηγορούμενο (αυτό εννοεί με το secondary predicate). Εγώ δεν βλέπω ιδιότητα, για να θεωρηθεί secondary predicate. Σκόπιμη ρηματική ενέργεια βλέπω σε δοτική που λειτουργεί επιρρηματικά.
Αν έλεγε για τη δοτική συγκεκριμένου ουσιαστικου (quod promiseram tibi dono perdidisti), τότε ναι, το dono πρέπει να είναι επιρρηματικό κατηγορούμενο του σκοπού (με την έννοια της προοριζόμενης χρήσης), γιατί δεν είναι απαραίτητο συστατικό στην πρόταση και δείχνει ιδιότητα.

Και μετά αναφέρεις μια δεύτερη κατηγορία με τα μη συνδετικά ρήματα που δεν καταλαβαίνω. Εννοώ το "η άλλη είναι αυτή που λειτουργεί "as beneficiary adjunct" (παράδειγμα: librum lego meae voluptati)."
Θεωρεί και τις δυο δοτικές μαζί benefiiary adjunct; Γιατί προσάρτημα που εκφράζει το ρόλο του ευεργετούμενου είναι η δοτική προσώπου, αν θεωρηθεί δοτική χαριστική. Η δοτική του σκοπού είναι προσάρτημα που λειτουργεί επιρρηματικά στο lego.

Ενδιαφέρον είναι επίσης ότι αυτή η δοτική (κατηγορηματική) του σκοπού μπορεί να συνυπάρχει με εμπρόθετα ... του σκοπού: Caes. BC 2.35.4 Curionis milites eis rebus indigebant quae ad oppugnationem castrorum erant usui (= οι στρατιώτες του Κουρίωνος στερούνταν αυτά τα πράγματα που (τους) ήταν χρήσιμα για την πολιορκία του στρατοπέδου). Το εμπρόθετο είναι καθαρά επιρρηματικός προσδιορισμός, ενώ η δοτική εξαρτάται από το erant.

Όντως είναι πολύ ενδιαφέρον, γιατί θα μπορούσε να βάλει αντί του "usui" το "utilia" και να αποφύγει δυο εκφράσεις σκοπού στη σειρά. Αλλά φαίνεται ότι τέτοιες δοτικές είχαν γίνει στερεότυπες και τις συνήθιζαν πολύ.

[Dwrina]

Σας ευχαριστώ πολύ!

[Sali]

Δεν θα έλεγα ότι ξεπερνάει τον σκόπελο.

Όταν λέω "αποφεύγει τον σκόπελο", εννοώ πως δεν μπαίνει στη λογική της διαμάχης αν η δοτική αυτή πρέπει να ονομάζεται ή dativus finalis ή predicative dative. Χωρίς να έχει πρόβλημα με τον έναν ή τον άλλον όρο, ο ίδιος κάνει μιαν διαφορετική διάκριση της δοτικής σε obligatory και σε optional constituent. Αυτό είναι όλο.

Τώρα, ως προς τον όρο "secondary predicates", για τον Pinkster είναι ένα μεγάλο κεφάλαιο (21) του δεύτερου τόμου, το οποίο καταλαμβάνει πολλές σελίδες (777-810) με κάμποσα υποκεφάλαια (21.1-21.15) και, όπως καταλαβαίνεις, δεν περιορίζεται στο επιρρηματικό κατηγορούμενο, που το θεωρεί ως "the best known type of constituent functioning as secondary predicate" (21.1, σελ. 777). Στον όρο "secondary predicates" συγκαταλέγει, εκτός από επίθετα, και πολλές άλλες μορφές που σχετίζονται κυρίως με το υποκείμενο ή το αντικείμενο: ουσιαστικά που ενέχουν επιρρηματική σημασία (λόγω έλλειψης της μτχ. του sum), μετοχές επιρρηματικές και κατηγορηματικές από αισθητικά ρήματα, γερουνδιακά του σκοπού, δοτική του σκοπού, γενική και αφαιρετική της ιδιότητας, εμπρόθετα με ουσιαστικά που "mostly indicate states of mind, weapons, clothes, or body parts", γερούνδια δηλωτικά τρόπου. Στο 21.16 αναφέρεται σε secondary predicates (επίθετα, μετοχές, εμπρόθετα κ.ά.) που δεν σχετίζονται με το υποκείμενο ή το αντικείμενο.

Επίσης, όλα τα adjunts περιέχονται σε ένα μεγάλο κεφάλαιο του πρώτου τόμου, στις σελίδες 798-931. Ειδικά, για τα benecifiary adjuncts κάνει λόγο στις σελίδες 892-897, για τα οποία φυσικά αναφέρει ότι κατά κανόνα είναι έμψυχα όντα και σπανίως άψυχα. Στο παράδειγμα που ανέφερα μόνο η δοτική meae είναι beneficiary adjunct, ενώ το voluptati είναι δοτική του σκοπού. Δεν γίνεται και τα δύο να είναι beneficiary adjuncts.

Όλα αυτά που αναφέρει ο Pinkster απαιτούν ενδελεχή και μακροχρόνια μελέτη, αν θέλουμε να βγάλουμε, ίσως, κάποιαν άκρη.

[Sali]

Σχετικά με το meae voluptati του Pinkster, λογικότερο θα ήταν να είχαμε mihi, έτσι δεν είναι; Όπως είναι το παράδειγμα, το meae φαίνεται επιθετικός προσδιορισμός στο voluptati. Δεν ξέρω, με μπέρδεψε αυτό το παράδειγμα.

[apri]

Σχετικά με το meae voluptati του Pinkster, λογικότερο θα ήταν να είχαμε mihi, έτσι δεν είναι;

Τόσο λογικό που χθες που διάβασα την πρόταση εγώ νόμιζα ότι έγραφε mihi.   Γι' αυτό σου έλεγα ότι μόνο αυτό μπορεί να είναι δοτική χαριστική.
Τώρα το πρόσεξα ότι γράφει meae. Ο,τι να είναι....

Όπως είναι το παράδειγμα, το meae φαίνεται επιθετικός προσδιορισμός στο voluptati. Δεν ξέρω, με μπέρδεψε αυτό το παράδειγμα.

Εμένα όμως με ξεμπέρδεψες τώρα που μου έδειξες το meae.

Κοίτα, αν φτιάχναμε για την πρόταση ένα συντακτικό δεντράκι της Γενετικής-Μετασχηματιστικής Γραμματικής, το meae voluptati θα συνιστούσε όλο μαζί μια Ονοματική Φράση που θα ήταν προσάρτημα (adjunct) στη Ρηματική Φράση (lego librum), γιατί την προσδιορίζει χωρίς να είναι υποχρεωτικό συστατικό.
Aν αναλύαμε περαιτέρω την ΟΦ, θα βάζαμε από κάτω το meae ως προσδιοριστή (determiner) και το voluptati ως Όνομα, που είναι και η κεφαλή της φράσης.

Όλη η ΟΦ "meae voluptati" συντακτικά είναι προσάρτημα (adjunct) όπως είπαμε, και σημασιολογικά έχει τον θεματικό ρόλο του ευεργετούμενου (beneficiary). Γι' αυτό λέγεται beneficiary adjunct.

Θα μου πεις: Μα το πρόσωπο φαίνεται μόνο στην κτητική αντωνυμία. Ναι, αλλά επειδή το voluptati λεξικά εκφράζει ευχαρίστηση, το meae voluptati ισοδυναμεί σημασιολογικά με ένα απλό mihi που θα λειτουργούσε ως δοτική χαριστική.

Αν δεις και στην παρακάτω μελέτη για τα beneficiary  adjuncts στα νέα ελληνικά και τα ισπανικά, θα δεις ότι αναφέρει για τα ελληνικά τρεις τύπους: τη γενική προσωπική χαριστική (του μαγείρεψε), απλές προθετικές φράσεις που εκφράζουν όφελος (μαγείρεψε για εκείνον) και εκφράσεις όπως: προς όφελος+γενική, επ'ωφελεία+γενική, επ' αγαθώ+γενική, για το καλό+γενική. Τις εκφράσεις τις θεωρεί ολόκληρες beneficiary adjuncts.

https://www.google.com/url?sa=t&source=web&rct=j&opi=89978449&url=https://ejournals.lib.auth.gr/thal/article/download/5237/5123&ved=2ahUKEwjhktuLoMiIAxXLgf0HHSB6ASwQFnoECBMQAQ&usg=AOvVaw2xeiHO9w8MsU4Cka9hnAkc

Όταν λέω "αποφεύγει τον σκόπελο", εννοώ πως δεν μπαίνει στη λογική της διαμάχης αν η δοτική αυτή πρέπει να ονομάζεται ή dativus finalis ή predicative dative. Χωρίς να έχει πρόβλημα με τον έναν ή τον άλλον όρο, ο ίδιος κάνει μιαν διαφορετική διάκριση της δοτικής σε obligatory και σε optional constituent. Αυτό είναι όλο.

Τώρα, ως προς τον όρο "secondary predicates", για τον Pinkster είναι ένα μεγάλο κεφάλαιο (21) του δεύτερου τόμου, το οποίο καταλαμβάνει πολλές σελίδες (777-810) με κάμποσα υποκεφάλαια (21.1-21.15) και, όπως καταλαβαίνεις, δεν περιορίζεται στο επιρρηματικό κατηγορούμενο, που το θεωρεί ως "the best known type of constituent functioning as secondary predicate" (21.1, σελ. 777).

Ναι, αλλά όταν χρησιμοποιεί τον όρο secondary predicate, έχει πάρει θέση θεωρώντας πως η δοτική έχει κατηγορηματική θέση.

Τα δευτερεύοντα κατηγορήματα (secondary predicates) είναι όροι με κατηγορηματική λειτουργία που εξαρτώνται από μη συνδετικά ρήματα.

Δεν ξέρω ο Pinkster τι κατηγορίες παραθέτει.
Εγώ ξέρω ότι χωρίζονται σε δύο μεγάλες συντακτικές κατηγορίες που αναφέρονται στο Υ ή στο Α:

α) αυτά που είναι προσαρτήματα (adjuncts) στο ρήμα, γιατί έχουν προαιρετική εμφάνιση.
Τέτοιο είναι το επιρρηματικό κατηγορούμενο, που ανήκει στη γενική κατηγορία των depictive predicates (αυτά περιγράφουν ιδιότητα κατά τη ρηματική πράξη). Μια  παραλλαγή του πρέπει να είναι προθετικές φράσεις που δείχνουν κατάσταση (πχ με σκονισμένα χέρια).

β) αυτά που είναι συμπληρώματα (complements) στο ρήμα.
Εδώ ανήκουν τα resultative predicates, τα οποία δείχνουν μια μελλοντική ιδιότητα που θα προκύψει από την ενέργεια του ρήματος. Τέτοια είναι για εμάς  απλά κατηγορούμενα αντικειμένου όπως "έκανε τη ζωή μου δύσκολη/τον εξέλεξαν πρόεδρο/έβαψε τα μαλλιά της κόκκινα" και ίσως να είναι και το δικό μας προληπτικό κατηγορούμενο.

Επίσης, εδώ ανήκουν κάποια depictive predicates, που είναι κατηγορούμενα αντικειμένου σε ρήματα που σημαίνουν "θεωρώ"/"βλέπω"/"βρίσκω" (πχ το θεωρώ αστείο).

Όλα αυτά που παραθέτει στις ατελείωτες σελίδες ο Pinkster πρέπει λογικά να εντάσσονται σε αυτές τις δύο κατηγορίες.

Εσύ λες και ότι  "Στο 21.16 αναφέρεται σε secondary predicates (επίθετα, μετοχές, εμπρόθετα κ.ά.) που δεν σχετίζονται με το υποκείμενο ή το αντικείμενο."
Δεν μπορώ να φανταστώ σε τι αναφέρεται. Αν δεν βαριέσαι, γράψε κάποιο παράδειγμα. Δεν τα ξέρω αυτά.


Εγώ υποθέτω ότι για προτάσεις του τύπου "venit eis auxilio" έχει στο μυαλό του τα depictive secondary predicates, γιατί λέει άλλωστε ότι η δοτική υπάρχει προαιρετικά. Και γι' αυτό είπα ότι το auxilio δεν δείχνει ιδιότητα όπως το επιρρηματικό κατηγορούμενο auxiliator. Αλλά ούτε είναι πιστεύω το ίδιο με την προθετικη φράση "με τα χέρια σκονισμένα", που κι αυτή δείχνει την κατάσταση κάποιου προσώπου.
Το auxilio δείχνει την ενέργεια που σκοπεύει να κάνει κάποιος.

Αλλά τέλος πάντων,  μπορεί και να έχει κάτι άλλο στο μυαλό του ο Pinkster. Ή μπορεί απλά να μη συμφωνούμε.

[Sali]

Εσύ λες και ότι  "Στο 21.16 αναφέρεται σε secondary predicates (επίθετα, μετοχές, εμπρόθετα κ.ά.) που δεν σχετίζονται με το υποκείμενο ή το αντικείμενο."
Δεν μπορώ να φανταστώ σε τι αναφέρεται. Αν δεν βαριέσαι, γράψε κάποιο παράδειγμα. Δεν τα ξέρω αυτά.

Κοίτα τι γράφει γι' αυτά (ΙΙ, σελ. 807): "Secondary predicates are most naturally used with arguments of the clause, especially the subject and, to a lesser extent, the object [...] However, the use of those secondary predicates that show agreement with the constituent to which they are related is not restricted to arguments".

Δες τώρα δύο παραδείγματα με τη μετάφραση που δίνει ο ίδιος (οι λέξεις με τα bold στοιχεία είναι τα secondary predicates):

Cic. Ver. 2.110 Quem hominem absentem . . . condemnasti? Cuius absentis nomen recepisti?
(‘Who is this whom, absent . . . you have pronounced guilty? Who is this whom you have allowed, in his absence, to be prosecuted?). To absentis με το cuius, το οποίο εξαρτάται από το nomen.

Cic. Ver. 5.120 ... quin sciat has Timarchidi pactiones sepulturae cum vivis etiam illis esse factas?
(‘...who doesn’t know that these burial bargains were struck with Timarchides even by the victims themselves before they died?’). To vivis με το cum illis, που το χαρακτηρίζει associative adjunct. Ἑγώ θα μετέφραζα το cum vivis etiam illis έτσι: "με εκείνους ακόμα ζωνταντούς", δηλαδή "όσο εκείνοι ήταν ακόμα ζωντανοί".

Και δύο ακόμη παραδείγματά του με δική μου μετάφραση (γιατί δεν τα μεταφράζει ο ίδιος):

Cic. Fam. 9.14.3 L. Caesar, cum ad eum aegrotum Neapolim venissem... (= o Λ. Καίσαρας, όταν ήλθα στη Νεάπολη σ' αυτόν, ενώ ήταν άρρωστος...). Το aegrotum με το ad eum.

Nep. Paus. 5.5 (sc. Pausanias) Cuius mortui corpus cum eodem nonnulli dicerent inferri oportere quo... (= το σώμα του, όταν πέθανε, ενώ μερικοί έλεγαν ότι έπρεπε να μεταφερθεί στο ίδιο μέρος όπου...). Το mortui με το cuius, το οποίο εξαρτάται από το corpus.