Αρχαία Ελληνικά: Γραμματική

[Sali]

Καλησπέρα! Θα ήθελα να ρωτήσω κάτι σχετικά με τον παρακείμενο των αφωνόληκτων ρημάτων. Το γ πληθυντικό όπως όλοι γνωρίζουμε σχηματίζεται περιφραστικά. Υπάρχει περίπτωση να σχηματίζεται και μονολεκτικά? π.χ γέγραφνται??? Ρωτώ γιατί ένας μαθητής μου ισχυρίζεται ότι το είπε η καθηγήτρια στο σχολείο του!

Μονολεκτικά; "Γέγραφνται"; Και βέβαια όχι! Πολύ φοβάμαι ότι η καθηγήτρια, αν όντως το είπε, πρέπει να ξανακάτσει στα μαθητικά θρανία...

[PDE ads]

[apri]

Καλησπέρα! Θα ήθελα να ρωτήσω κάτι σχετικά με τον παρακείμενο των αφωνόληκτων ρημάτων. Το γ πληθυντικό όπως όλοι γνωρίζουμε σχηματίζεται περιφραστικά. Υπάρχει περίπτωση να σχηματίζεται και μονολεκτικά? π.χ γέγραφνται??? Ρωτώ γιατί ένας μαθητής μου ισχυρίζεται ότι το είπε η καθηγήτρια στο σχολείο του!

Μονολεκτικά; "Γέγραφνται"; Και βέβαια όχι! Πολύ φοβάμαι ότι η καθηγήτρια, αν όντως το είπε, πρέπει να ξανακάτσει στα μαθητικά θρανία...

Και η αιτία που δεν σχηματίζεται είναι γιατί δεν συνηθίζεται στα ελληνικά η ακολουθία των φθόγγων "φντ".
Επομένως, αναγκαστικά σχηματίζεται περιφραστικά ο τύπος.

[kivelaki]

Ευχαριστώ! (είπα και 'γω!!!)

[stratos1995]

Μήπως γνωρίζει κάποιος πότε ορίζονται οι επιτροπές που βάζουν τα θέματα των πανελλαδικών;;;

Ευχαριστώ εκ των προτέρων!!!

[PDE ads]

[kiki14]

Εχω την εξής απορία :το ευφωνικό ν μπαίνει πριν απο φωνήεν ή δίφθογγο.Όταν όμως ακολουθεί τελεία ή κόμμα,τότε τι ισχύει;Mπαινει ή δε μπαίνει το ν;;;

[therapy]

Καλησπέρα, θα μπορούσε να  μου πει κάποιος γιατί στο β΄ενικό οριστικής του παθητικού μέλλοντα β΄χρησιμοποιείται μόνο ο τύπος -ει (γραμματική Οικονόμου) και όχι και -ῃ, όπως σε όλους τους μέσους και παθητικούς τύπους;

[Sali]

Καλησπέρα, θα μπορούσε να  μου πει κάποιος γιατί στο β΄ενικό οριστικής του παθητικού μέλλοντα β΄χρησιμοποιείται μόνο ο τύπος -ει (γραμματική Οικονόμου) και όχι και -ῃ, όπως σε όλους τους μέσους και παθητικούς τύπους;

Ναι, το είδα αυτό στον Οικονόμου (δεν το είχα προσέξει) στον πίνακα της κλίσης, αλλά ο ίδιος γράφει στην ίδια παράγραφο (315): "Οι δεύτεροι αυτοί παθητικοί χρόνοι κλίνονται ακριβώς όπως και οι πρώτοι, αλλά στο β΄ ενικό πρόσωπο της προστακτικής του αορ. β΄μένει αμετάβλητη η αρχική κατάληξη -θι: γράφη-θι" (η επισήμανση δική μου). Τα ίδια λέει και ο Ι. Σταματάκος, Ιστορική Γραμματική της αρχαίας Ελληνικής (103, 2): "Η κλίσις [ενν. του παθητ. μέλλ. και αόρ. β΄] κατά τα άλλα συμπίπτει προς την των πρώτων παθητικών χρόνων, εκτός του β΄εν. Προστακτ., όπου διατηρείται η αρχική κατάλ. -θι". Κατά συνέπεια, νομίζω πως δεν υπάρχει κανένα πρόβλημα να χρησιμοποιηθούν εξίσου και οι δύο καταλήξεις στο β΄ ενικό της οριστικής.

[ele@n]

Ο δαίμων του τυπογραφείου χτύπησε...
Και στη μεγάλη Γραμματική του Οικονόμου απουσιάζει...
Στο εγχειρίδιο της Γ' Γυμνασίου όμως το δίνουν με η (υπογεγραμμένη) σε άσκηση...

[therapy]

Ευχαριστώ πολύ παιδιά.

[kiki14]

Μπορουμε να πουμε με σιγουρια να τα προθηματα σε μία λεξη την κανουν να λεγεται παραγωγη ή συνθετη;Συμφωνα με καποιες γραμματικές ισχυει το ενα και συμφωνα με άλλες το αλλο!Μαλιστα στην α γυμνασιου,στο βιβλιο των αρχαιων συμπεριλαμβανει την προθηματοποιηση στη σύνθεση,ενω στη γλώσσα στην παραγωγη!Είναι δυνατον να λεμε στα παιδια αλλο στη γλωασα και αλλο στα αρχαία;;;

[apri]

Στα νέα ελληνικά κάποιες γραμματικές θεωρούν τα προθήματα παραγωγικά, γιατί οι περισσότερες αρχαίες προθέσεις δεν μπορούν να σταθούν αυτοτελώς στο λόγο πια και μαζί μ' αυτές παίρνει η μπάλα και τα αχώριστα μόρια ως μη ώφειλε και κάποια λεξικά μορφήματα που δεν απαντώνται στη συγκεκριμένη μορφή αυτοτελώς στο λόγο (π.χ υδρό-/ γεω-/ αρχι-).

Η γραμματική του Γυμνασίου κάποια στιγμή ακολουθούσε αυτήν τη λογική, αλλά ίσως επειδή δημιουργούνταν πρόβλημα με τα αρχαία, άλλαξε και αναφέρει τις παραπάνω περιπτώσεις στη σύνθεση, κάνοντας μια σύντομη αναφορά και στις άλλες απόψεις.

Το θέμα αυτό το είχαμε ξανασυζητήσει εδώ. Βρήκα την παραπομπή που σου είχα αναφέρει σε π.μ. και στην παραθέτω: http://www.pde.gr/index.php?topic=5820.84

[kiki14]

Ευχαριστω πολύ,apri!Συνεπως,εφοσον στο βιβλιο της γλωσσας της α γυμνασιου εχει γινει αλλαγη και την προθηματοποιηση τη βαζουν στη συνθεση,αρα υιοθετουμε αυτο ως θεωρια και τελειωνουμε...

[kiki14]

Συμφωνα με τη γραμματικη της αρχαιας,στο σχηματισμο ρηματων,τα ουρανικοληκτα παιρνουν ξ στο μελλοντα,τα φωνηεντοληκτα σ κ.ο.κ. Στα νεα ελληνικα,όμως,σε ορισμενα ρηματα αυτο δεν ειναι ξεκαθαρο πχ κυριευω:κυριεψα ή κυριευσα.Τι συμβαινει σε αυτη την περιπτωση;Μπορουμε να πουμε ποιο απο τα 2 ειναι πιο σωστο;

[apri]

Συμφωνα με τη γραμματικη της αρχαιας,στο σχηματισμο ρηματων,τα ουρανικοληκτα παιρνουν ξ στο μελλοντα,τα φωνηεντοληκτα σ κ.ο.κ. Στα νεα ελληνικα,όμως,σε ορισμενα ρηματα αυτο δεν ειναι ξεκαθαρο πχ κυριευω:κυριεψα ή κυριευσα.Τι συμβαινει σε αυτη την περιπτωση;Μπορουμε να πουμε ποιο απο τα 2 ειναι πιο σωστο;

Aν εννοείς ότι στα αρχαία ελληνικα ίσχυε η αναλογία, ενώ στα νέα ελληνικά έχουμε εξαιρέσεις, αυτό δεν είναι ακριβές.
Σε όλες τις γλώσσες και σε όλες τις γλωσσικές μορφές ισχύει σε γενικές γραμμές η αναλογία, αλλά πάντα υπάρχουν εξαιρέσεις στις οποίες προβαίνουν οι ομιλητές για διαφόρους λόγους (πχ λόγω σύγχυσης παρόμοιων τύπων ή χάριν σαφήνειας, έμφασης, απλούστευσης, κοινωνικής διάκρισης, κρυπτικότητας, ρυθμικότητας κλπ).
Κάπως έτσι εξελίσσεται άλλωστε και η γλώσσα.

Στα αρχαία ελληνικά όπου αναφέρθηκες ισχύουν οι κανόνες που ανέφερες, αλλά υπάρχουν και εκεί εξαιρέσεις:
π.χ πίπτω-----πεσούμαι-έπεσον....
      λαμβάνω----λήψομαι----είληφα...

Τα νεοελληνικά παραδείγματα που ανέφερες είναι και τα δυο "σωστά", από τη στιγμή που λέγονται.
Το "κυρίεψα" είναι απλώς πιο λαϊκός τύπος, ενώ το "κυρίευσα" πιο λόγιος.