0 μέλη και 2 επισκέπτες διαβάζουν αυτό το θέμα.
τὴν ἐλευθερίαν ἑλοίμην ἂν ἀντὶ ὧν ἔχω πάντων: αφού η αντωνυμία πᾶς, όταν ακολουθεί αναφορική πρόταση, λειτουργεί ως κατηγορηματικός προσδιορισμός σε αυτήν και δεν αποτελεί τον όρο αναφοράς, πώς εξηγείται η μετάθεσή της στο τέλος της αναφορικής σαν να είναι ο όρος αναφοράς;
...αν σκεφτούμε τη διαφορετική φύση των δύο αιτίων, κάτι που είναι πιθανό να αιτιολογεί τη μη σύνδεσή τους, παρά το ότι προσδιορίζουν την ίδια φράση (τὴν πρόσταξιν ποιεῖσθαι): το πρώτο (η αιτιολογική πρόταση) εκφράζει κάτι "αντικειμενικό" (με την έννοια του συνήθους στους επιτάφιους λόγους), ενώ το δεύτερο (η μετοχή) εκφράζει το κίνητρο που ωθεί την πόλη στη λήψη μιας τέτοιας απόφασης, να δοθεί δηλαδή λίγος χρόνος προετοιμασίας στον ρήτορα.
Αυτή η εξήγηση (αντικειμενική αιτιολογία και κίνητρο) μπορεί να δοθεί και για τις μετοχές εἰδὼς και βουλόμενος στο παρακάτω χωρίο, οι οποίες φαίνονται να είναι και οι δύο αιτιολογικές και να προσδιορίζουν τα ίδια ρήματα (κατέστησεν και ἐποίησεν);Εἰδὼς δὲ τὰς ἐπιφανείας καὶ τὰς λαμπρότητας οὐκ ἐκ τῆς ἡσυχίας, ἀλλ᾽ ἐκ τῶν πολέμων καὶ τῶν ἀγώνων γιγνομένας, βουλόμενος αὐτῶν μὴ μόνον τὰ σώματ᾽ εἰς θεοὺς ἀναγαγεῖν ἀλλὰ καὶ τὰς δόξας ἀειμνήστους καταλιπεῖν, τοῦ μὲν ἐπίπονον καὶ φιλοκίνδυνον τὸν βίον κατέστησεν, τῆς δὲ περίβλεπτον καὶ περιμάχητον τὴν φύσιν ἐποίησεν.Ή μήπως η μετοχή εἰδὼς μπορεί να θεωρηθεί τροπική με την ευρεία έννοια (συνοδεύουσες περιστάσεις);Το να προσδιορίζει η μία την άλλη, δεν το βρίσκω λογικό νοηματικά.
Θεωρώ πως και οι δύο μετοχές είναι αιτιολογικές. Η μη σύνδεσή τους θα μπορούσε, ίσως, να αιτιολογηθεί με βάση το ότι η πρώτη εκφράζει ένα "αντικειμενικό", ας το πούμε έτσι, αίτιο, ενώ η δεύτερη την πρόθεση, το κίνητρο. Ωστόσο, δεν βλέπω γιατί η πρώτη να μην προσδιορίζει τη δεύτερη: αυτό που γνώριζε ο Δίας (τὰς ἐπιφανείας ... γιγνομένας) αιτιολογεί την πρόθεσή του να καταστήσει τη μνήμη τους αιώνια - δεν υπάρχει κάτι παράλογο - κι αυτό το τελευταίο, με τη σειρά του, αιτιολογεί τις δύο ενέργειες του θεού.
Γενικά μιλώντας, το να προσδιορίζει μια επιρρηματική μετοχή μια άλλη μετοχή (ακόμη και ίδιου είδους) είναι απόλυτα φυσιολογικό, ιδιαίτερα αν οι δύο μετοχές δεν συνδέονται μεταξύ τους. Συμβαίνει μάλιστα ενίοτε δύο μετοχές, διαφορετικού κυρίως είδους, να συνδέονται και η μία να προσδιορίζει την άλλη. Θυμίζω την αρχή της ιστορίας του Θουκυδίδη: Θουκυδίδης Ἀθηναῖος ξυνέγραψε τὸν πόλεμον ... ἀρξάμενος εὐθὺς καθισταμένου καὶ ἐλπίσας μέγαν τε ἔσεσθαι... Η δεύτερη, αιτιολογική, αιτιολογεί την πρώτη, που είναι χρονική στο κύριο ρήμα.
Στο απόσπασμα που παραθέτεις, βλέπω όντως μια καθαρή περίπτωση στην οποία μια μετοχή προσδιορίζει επιρρηματικά μια άλλη. Ξέρεις ποια; Τη γενική απόλυτη (καθισταμένου) στο "αρξάμενος". Είναι ένα καλό παράδειγμα. Συντακτικά και νοηματικά σχετίζεται μόνο με το "αρξάμενος".
Αντιθέτως, οι μετοχές που συνδέονται με το "και" ή που παρατίθενται σε ασύνδετο σχήμα στα άλλα αποσπάσματα δεν με πείθουν ότι δεν προσδιορίζουν όλες τον ίδιο όρο.
Αν εξαιρέσω αυτό το τελευταίο παράδειγμα, όλες οι άλλες ερμηνείες μου για τις σχέσεις των μετοχών ούτε 100 % βέβαιες είναι ούτε αβίαστα βγαίνουν. Με τις πιθανότητες "παίζω" και βγάζω κάποια συμπεράσματα - αυτό είναι όλο.
Άλλωστε, αν ο Πλάτων ήθελε να τις παρουσιάσει ως προσδιορίζουσες ισότιμα το κύριο ρήμα, τι θα τον εμπόδιζε να τις συνδέσει συμπλεκτικά; (Φοβηθεὶς δὲ βασιλεὺς τὴν πόλιν ... καὶ βουλόμενος ἀποστῆναι ἐξῄτει...). Η παρεμβολή, ανάμεσα στις μετοχές, χωρίων όσο μεγάλων θέλει κανείς, δεν εμπόδισε ποτέ κανέναν συγγραφέα να συνδέσει παρατακτικά τις απομακρυσμένες μετοχές, αν το ήθελε.
Υπάρχει κάτι (λεξικό, κατάλογος ρημάτων) στο οποίο να αναφέρεται το ρηματικό επίθετο κάθε ρήματος; Προσπαθώ να βρω του πάσχω και ψάχνοντας με όλα τα θέματα βρήκα παθητός, αλλά τίποτα σε –τέος, και πενθητέος (το οποίο προφανώς είναι του πενθῶ).
Δεν ξέρω κάποιον κατάλογο. Λάβε υπ' όψιν πάντως ότι, για να υπάρχει ένας λεκτικός τύπος, δεν αρκεί να μπορεί να πλαστεί αναλογικά με άλλους, αλλά να υπάρχει και η επικοινωνιακή ανάγκη της ύπαρξής του.Πόσο συχνά θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί στο λόγο ένα ρηματικό επίθετο που θα σήμαινε "αυτός που πρέπει να υποφέρει", ώστε να χρειαστεί να πλαστεί ένα *"παθητέος";
Υπάρχει όμως το εὖ πάσχω (ευεργετούμαι), για το οποίο ξέρω ότι είναι το παθητικό του εὖ ποιῶ, ενώ παθητικό εὖ ποιοῦμαι = ευεργετούμαι δεν έχω δει και ούτε το βρήκα σε λεξικό. Και, από τη στιγμή που είδα στο διαδίκτυο παράδειγμα ανάλυσης ρηματικού επιθέτου οἱ συμμαχεῖν ἐθέλοντες εὖ ποιητέοι εἰσίν ἡμῖν = δεῖ εὖ ποιεῖσθαι ὑφ' ἡμῶν τοὺς ἐθέλοντας συμμαχεῖν, προσπαθώ να καταλάβω αν η ανάλυση είναι σωστή, δηλαδή αν υπάρχει εὖ ποιοῦμαι ως παθητικό του εὖ ποιῶ ή αν η χρήση του εὖ ποιητέος σε παθητική σύνταξη αποτελεί εξαίρεση, που οφείλεται στην απουσία ρηματικού επιθέτου του πάσχω.