Νοηματική γλώσσα θεωρείται η γλώσσα στην οποία το σημαίνον, δηλαδή η λέξη, και το σημαινόμενο, δηλαδή αυτό, που η λέξη εκφράζει (πράγμα, ιδέα, κατάσταση), έχουν μεταξύ τους πρωτογενή σχέση. Ενώ σημειολογική είναι η γλώσσα στην οποία αυθαιρέτως ορίζεται ότι το αμ πράγμα (σημαινόμενο) εννοείται με το αμ (σημαίνον). Με άλλα λόγια, η Ελληνική γλώσσα είναι η μόνη γλώσσα της οποίας οι λέξεις έχουν πρωτογένεια, ενώ σε όλες τις άλλες, οι λέξεις είναι συμβατικές, σημαίνουν, δηλαδή, κάτι, απλώς επειδή έτσι 'συμφωνήθηκε' μεταξύ εκείνων που την χρησιμοποιούν. ΟΛΕΣ οι λέξεις στην Ελληνική ΣΗΜΑΙΝΟΥΝ, π.χ. η λέξη ενθουσιασμός = εν-Θεώ, γεωμετρία = γη +μετρώ, προφητεία = προ + φάω, άνθρωπος = ο άναρθρων (ο αρθρώνων λόγο).
Έχουμε δηλαδή αιτιώδη σχέση μεταξύ λέξεως-πράγματος, πράγμα ανύπαρκτο στις άλλες γλώσσες.
Υ.Γ H λέξη "άνθρωπος" ουδεμία σχέση έχει με το ρήμα "αρθρώνω". Προέρχεται από το ανδρ--+ ωπός =αυτός που έχει την όψη άνδρα
H κατάληξη -λανδη δεν είναι ελληνική. Είναι απλή μεταφορά στα ελληνικά της κατάληξης -land
Υ.Γ H λέξη "άνθρωπος" ουδεμία σχέση έχει με το ρήμα "αρθρώνω". Προέρχεται από το ανδρ--+ ωπός =αυτός που έχει την όψη άνδρα
H κατάληξη -λανδη δεν είναι ελληνική. Είναι απλή μεταφορά στα ελληνικά της κατάληξης -land
Να πω και μια τρίτη ερμηνεία:
Άνθρωπος: Άνω + θρώσκω =
Αυτό που βρίσκω καταπληκτικό με τις γλώσσες είναι τα πόσα κοινά έχουν.
Το ρυάκι για παράδειγμα, είναι τόσο παρόμοιο με το ισπανικό rio, το αγγλικό river , το τσέχικο (σλάβικο) -ριέka-.
Αυτό που μου κάνει φοβερή εντύπωση επίσης είναι το ότι το σπίτι στα αλβανικά λέγεται σπι κί ότι η μύγα στα τσέχικα λέγεται muha (μούχα).
Επίσης στα Φριουλάνικα (Φρίουλι-βορειοανατολική Ιταλία), γλώσσα και όχι ιταλική διάλεκτος (ο Πιέρ Πάολο Παζολίνι την μιλούσε ), το ρολόι το λένε - ορλόι - και το πηρούνι - περόν- .
Αλήθεια , ξέρετε αν το πηρούνι προέρχεται από την περόνη; (Συγγνώμη για τυχόν ορθογραφικά που σίγουρα θα έχω κάνει)
Σκέφτηκες ποτέ λ.χ ότι λέξεις, όπως "σπίτι, πορτοφόλι, μπριζόλα, φούστα" δεν είναι ελληνικές; ;)
ΠαράθεσηΣκέφτηκες ποτέ λ.χ ότι λέξεις, όπως "σπίτι, πορτοφόλι, μπριζόλα, φούστα" δεν είναι ελληνικές; ;)
Το πορτοφόλι θα το έχουμε πάρει από τα Ιταλικά (portafoglio) ή τα Γαλλικά (portefeuille) = αυτό που φέρει φύλλα, αν δε απατώμαι.
Από την άλλη έχω διαβάσει ότι το portare, porto , port προέρχονται από το ελληνικό πόρος = πέρασμα όπως και η πόρτα άλλωστε. Το φύλλο με το foglio (φόλιο) που σημαίνει φύλλο στα ιταλικά έχουν σχέση και αν ναι την λέξη πορτοφόλι μπορούμε να την θεωρήσουμε αντιδάνειο;;;;;
Οι υπόλοιπες λέξεις που αναφέρεις πολύ θα ήθελα να ήξερα από που προέρχονται και βεβαίως διαφώτισέ με εάν ο συλλογισμός μου για το πορτοφόλι ήταν σωστός , παρακαλώ.
Και κάτι άσχετο (ή σχετικό ;;;) η ονομασία του αθλήματος τέννις προέρχεται από το γαλλικό tenir = πιάνω γιατί κάποτε παιζόταν χωρίς ρακέτες και μόνο με την παλάμη. (Ξέφυγα από την ελληνική γλώσσα αλλά όταν ενθουσιάζομαι με ένα θέμα μου συμβαίνει συχνά ;))
Αυτό ισχύει όχι μόνο στα ποντιακά, αλλά και σε άλλα ιδιώματα περιοχών που ήταν λιγότερο ή περισσότερο απομονωμένες και επομένως δεν παρακολουθούσαν τις γλωσσικές εξελίξεις στην κυρίως Ελλάδα.
Δεν είναι τυχαίο λ.χ ότι σε νησιωτικά ιδιώματα βρίσκουμε ακόμα και σήμερα κατάλοιπα από τις αντίστοιχες αρχαίες διαλέκτους όχι μόνο ως προς το λεξιλόγιο, αλλά και ως προς τη φωνολογία, τη σύνταξη, τη μορφολογία. Γι' αυτό και αποτελούν σημαντική πηγή, για να εξάγουμε στοιχεία γι' αυτές.
Π.χ στη Δωδεκάνησο και στην Κύπρο θα ακούσεις να προφέρουν και τα δύο όμοια σύμφωνα (π.χ θάλασσα) , ακριβώς όπως οι αρχαίοι Έλληνες.
στα ποντιακά το "η" θα ακούσεις να το προφέρουν ως "ε" (οι αρχαίοι το πρόφεραν ως μακρό ε)
στη Δωδεκάνησο και στον Πόντο θα δεις στη σύνταξη να βάζουν τα κλιτικά μετά το ρήμα (π.χ "είπα του" και όχι "του είπα")
στα ποντιακά και στα επτανησιακά δεν υπάρχει η συνίζηση (λένε "φωλία" και όχι "φωλιά") που ως γνωστόν στα υπόλοιπα ελληνικά ιδιώματα έλαβε χώρα τον 13ο-14ο αιώνα.
στη Δωδεκάνησο έχουν κρατήσει αρκετές αρχαίες καταλήξεις ρημάτων (λ.χ παίζουσι- ηπαίξασι)
Δεν είμαι και τόσο σίγουρη όμως ότι αρκεί να ξέρεις αρχαία ελληνικά, για να παρακολουθήσεις άνετα συζήτηση στα ποντιακά. Πέρα από τις ομοιότητες, έχουν και αρκετές διαφορές από τα νέα ελληνικά. Επίσης, έχουν δεχθεί επιδράσεις κυρίως στο λεξιλόγιο τόσο από την τουρκική όσο και από την αρμενική, τη γεωργιανή, την κουρδική κλπ. Οπότε, πιθανώς αν έχεις ποντιακή καταγωγή να σου φαίνεται εύκολη η παρακολούθηση μιας τέτοιας συζήτησης, αλλά για τους υπόλοιπους μάλλον είναι μια δύσκολη υπόθεση. ;)
Για την Ποντιακή διάλεκτο, θα σας πω το εξής. Η κάθε περιοχή ειχε την δική της υποδιάλεκτο. Εγώ που ειμαι Πόντια και οι γιαγιάδες μου μιλούσαν Ποντιακά (και τα καταλαβένω αν και δεν τα μιλαω καλα) πήγα σε συγγενεις (όπου και τα 3χρονα μιλούσαν απταιστα Ποντιακα) και δεν καταλάβενα τιποτα...Αλλού μιλούσαν πιο βαρια και αλλού πιο "ελαφρια". Εχω παρει την Ποντιακή γραμματική και ειναι πανδύσκολη...ευτυχως που δεν δίνουμε σε αυτήν... ;D Είναι όμως όντως παραφθαρμένα αρχαία Ελληνικά (Δωρική αν θυμάμαι καλά)...Και στη "μουσική" που εβαλα ενα τραγουδι πχ. ο epizoitis εβγαλε νόημα
o daniel δεν εβγαλε και μας ζητούσε εξηγησεις...ο ενας όμως ειναι φιλολογος και ο αλλος όχι...Εδώ εμεις δεν τα καταλαβένουμε καλα καλα οι υπολοιποι θα τα καταλάβουν? ;) :-*
Sambora, ούτε εγώ είμαι φιλόλογος αλλά θυμάμαι αρκετά πράγματα από την Αρχαία Ελληνική και νόημα στα ποντιακά δεν βγάζω όπως ίσως να μην βγάλεις και εσύ από τα Κεφαλονίτικα π.χ. έπεσε ο σύκλος από την στέρνα και ριπίστηκε το νερό ή αν σου πω να κλείσεις τα σκούρα ή ότι σπαβενταρίστηκα ή ότι μέριασα το σπίτι .
Νομίζω πως αν κάποιος δεν έχει ακούσματα ελάχιστα καταλαβαίνει από οποιαδήποτε διάλεκτο αλλά όπως και να έχει είναι υπέροχες να τις ακούς και ας μην βγάζεις άκρη.
Πολύ στεναχωριέμαι που οι μαθητλες μου την χάνουν σιγά σιγά και δεν ξέρω αν κάνω καλά αλλά εγώ την χρησιμοποιώ ακόμη και μέσα στην τάξη (εγώ δεν τους μαθαίνω ελληνικά οπότε δικαιολογούμαι λίγο ;))
Apri μου μάλλων αυτοι την πηραν την λεξη απο εμας και οχι εμεις απο αυτούς...
Δεν εννοουσα φυσικα οτι την δανειστήκαμε απο τους Αγγλους αλλα την δανειστηκαν αυτοι ... στα γερμανικα η πατατα ειναι καρτοφεν αρα οχι μονο η αγγλοι αλλα και οι γερμανοι...
Πολύ ωραίο άρθρο.
Προς το τέος μάλιστα μου θύμησε έναν φίλο που θέλοντας να χαιρετήσει γαλλικά λέγοντας ¨ογβουάγ΄ μπερδεύτηκε και μας είπε ¨αλέ ρετούρ¨. Από τότε το χρησιμοποιώ συνέχεια με τους φίλους μου , στο κάτω κάτω δεν έχει και μεγάλη διαφορά . Θα πάω και θα ξανάρθω άρα θα τα ξαναπούμε.
Αλέ ρετούρ για σήμερα σε όλους σας , λοιπόν ! ;D
Apri μου μάλλων αυτοι την πηραν την λεξη απο εμας και οχι εμεις απο αυτούς...
Δεν εννοουσα φυσικα οτι την δανειστήκαμε απο τους Αγγλους αλλα την δανειστηκαν αυτοι ... στα γερμανικα η πατατα ειναι καρτοφεν αρα οχι μονο η αγγλοι αλλα και οι γερμανοι...
A, όσο για την "τοσπαγάνα" προέρχεται από την τουρκική λέξη tosbağa (=χελώνα).
Το ίδιο ισχύει, όπως σου είπα, και για το γιαούρτι που προέρχεται από την τουρκική λέξη yoğurt" (από το ρήμα yoǧur=ζυμώνω)
Νίνα, οι γλωσσικές ανταλλαγές δεν έχουν να κάνουν με το ποιος λαός ήταν παλιότερος στην περιοχή. Στον ίδιο βαθμό που δανείζονται οι νέοι κάτοικοι από τους παλιούς, μπορεί να συμβαίνει και το αντίστροφο. Αυτό εξαρτάται από πολλούς παράγοντες και δε συμβαίνει μόνο σε περιπτώσεις νέων λέξεων (δηλ. όταν στη μια γλώσσα δεν υπήρχε λέξη που να δηλώνει αυτή τη σημασία). Συχνά επικρατεί η δάνεια λέξη. Για παράδειγμα, σήμερα στον καθημερινό λόγο λέμε "σπίτι", που είναι δάνειο από τα λατινικά (hospitium) και όχι "οίκος" ή "οικία".
Πότε ομως κατοικησαν οι Ποντιοι στο μερος και ποτε ήρθαν οι Τούρκοι??? Για σκέψου λίγο ποιος μπορει να μιλουσε πρωτος τη γλώσσα στο μερος...
Με βάζεις παρ' ολα αυτα σε σκέψεις.... ;)
πολυ ενδιαφερον αρθρο, apri. :)
μηπως ασχολεισαι με τη γλωσσολογια;
Είναι νηπιαγωγείο, οπότε δεν υπάρχει γραπτός λόγος με την έννοια που το λες. Οπότε θα κάνω αυτό που μου είπες για τον προφορικό. Να δίνω την εναλλακτική (ορθή) εκδοχή;ναι, προσδιοριζοντας τους τα διαφορετικα επικοινωνιακα πλαισια. δηλαδη, αλλιως παιδακια του μιανου= ενος ,γιατι αν π.χ. πατε διακοπες να σας καταλαβαινουν και τα αλλα παιδακια.
μου θυμιζεις εναν δικο μου καθηγητη,τον χαραλαμπακη. ο ιδιος;;δυστυχώς δεν ήταν ο ίδιος ο χαραλαμπάκης ( απο τους λίγους πανεπιστημιακούς που συμπαθώ), αλλά κάναμε τα βιβλία του χαραλαμπάκη κ πολύ μου άρεσαν..είχα όνειρο να κάνω μεταπτυχιακό στη γλωσσολογία_ ήταν το αγαπημένο μου μάθημα_ αλλά με γονείς αγρότες, αναγκάστηκα πριν πάρω πτυχίο να μπω στο στίβο της επιβίωσης κ δυστυχως εγκατελειψα το στόχο μου..η καθηγήτριά μου λεγόταν Κατσιμαλή..φοβερή ήταν κ αυτή! απο τους λίγους ανοιχτόμυαλους φιλολογους της σχολής..
Ρε παιδιά για λύστε μια απορία, μια που τα ξέρετε αυτά τα πράγματα.γνώμη μου είναι απ όσα έχω διαβάσει κ ξέρω, οι διορθώσεις να μη φαίνονται καν ως διορθώσεις..οι ιδιωμ πρέπει να γίνονται φυσιολογικά αποδεκτοι όπως κ οι τύποι της κοινής ελλην κ απλώς να δίνονται εναλλακτικά συνώνυμα,λέγοντας ότι αυτά χρησιμοποιούνται απο περισσότερους ανθρώπους, ενώ οι άλλοι τύποι αφορούν σε συγκεκριμένα γεωγραφ διαμερίσματα.. το χειρότερο είναι να νιώθει κομπλεξικά το παιδι που μιλάει ΄με διαλεκτ τύπους ή ιδιώματα κ εξάλλου αποδείχθηκε περίτρανα κ απο λογοτέχνες κ απο γλωσσολόγους ότι οι διάλκτοι - γεωγραφικές κ κοινωνικές- είναι στολίδια της γλώσσας μας..καλό είναι να είμαστε εμείς οι φιλολογοι πιο ανοιχτοι κ να μένουμε περισσότερο στην ουσία, όχι στους τύπους.. ;)
Στον Πειραιά χρησιμοποιούν πολύ συχνά το "μιανού (ενός) φίλου". Εγώ το ακούω και παθαίνω ένα σοκ και τον πρώτο καιρό διόρθωνα συνέχεια τα παιδιά. Στέκει ως ιδίωμα ή να συνεχίσω να το διορθώνω, γιατί έτσι μιλούν στο σπίτι τους, στη γειτονιά τους, παντού.
??? ??? ???
Ευχαριστώ GeorgiaS. :) :) :)
Εννοείται ότι δε διορθώνω με τη συμβατική έννοια του όρου, αλλά παρέχοντας πρότυπο εγώ η ίδια, ακριβώς γιατί η γλώσσα που μιλά το παιδί στο σπίτι του είναι πολύ σημαντική για το ίδιο. Απλώς στο πλαίσιο της διάκρισης μεταξύ περιορισμένου και επεξεργασμένου κώδικα και της προσπάθειας που κάνω να βοηθήσω τα παιδιά να βγουν από τα στενά όρια που τους αφήνουν οι κοινωνικές τους καταβολές, συχνά συζητάμε για εναλλακτικούς τρόπους να διατυπώνουμε τις σκέψεις μας (πώς θα ζητήσουμε να πάμε στην τουαλέτα, να πιούμε νερό, να χρησιμοποιούμε όλα τα μέρη του λόγου κ.λ.π.).