Ενδιαφέρον για την Ελληνική γλώσσα

[Nina P]

Νίνα, οι γλωσσικές ανταλλαγές δεν έχουν να κάνουν με το ποιος λαός ήταν παλιότερος στην περιοχή. Στον ίδιο βαθμό που δανείζονται οι νέοι κάτοικοι από τους παλιούς, μπορεί να συμβαίνει και το αντίστροφο. Αυτό εξαρτάται από πολλούς παράγοντες και δε συμβαίνει μόνο σε περιπτώσεις νέων λέξεων (δηλ. όταν στη μια γλώσσα δεν υπήρχε λέξη που να δηλώνει αυτή τη σημασία). Συχνά επικρατεί η δάνεια λέξη. Για παράδειγμα, σήμερα στον καθημερινό λόγο λέμε "σπίτι", που είναι δάνειο από τα λατινικά (hospitium) και όχι "οίκος" ή "οικία".

Ναι, το γνωρίζω, γι' αυτό είπα πως μπήκα σε σκέψεις...

[PDE ads]

[apri]

Πότε ομως κατοικησαν οι Ποντιοι στο μερος και ποτε ήρθαν οι Τούρκοι??? Για σκέψου λίγο ποιος μπορει να μιλουσε πρωτος τη γλώσσα στο μερος...
Με βάζεις παρ' ολα αυτα σε σκέψεις....

Σαφώς και οι Πόντιοι ζούσαν εκεί, πριν από τους Τούρκους. Αυτό όμως δεν λέει τίποτα για το δανεισμό, όπως πολύ σωστά γράφει και η Ιωάννα. Μια γλωσσική κοινότητα συνήθως δανείζεται μια λέξη από κάποια άλλη κοινότητα, όταν εκείνη είναι γειτονική (και επομένως έχουν συνεχή επικοινωνία), όταν εκείνη ασκεί κάποιου είδους επιρροή (οικονομική, πολιτιστική, στρατιωτική) πάνω της ή ακόμα όταν εκείνη πρωτοπορεί σε κάποιον τομέα ή εν πάση περιπτώσει, είναι η πρώτη που έχει ονομάσει κάτι (π.χ οι Γάλλοι ήταν πρωτοπόροι στη μόδα- πλήθος γαλλικών λέξεων σχετικών με τη ραπτική και τη μόδα). Καμιά φορά παίζει ρόλο επίσης και το αν η λέξη αυτή είναι "οικονομική", σύντομη. (π.χ Μέχρι στιγμής η λέξη "cd" μοιάζει αδύνατον να αντικατασταθεί από κάποια ελληνική, γιατί είναι πολύ μικρή και εύχρηστη. Αντίθετα, η λέξη "διαδίκτυο" χρησιμοποιείται παράλληλα με το 'Internet").

Τώρα, όσον αφορά τις συγκεκριμένες λέξεις.

Η τοσπαγάνα πιστεύω ότι είναι τουρκικής προέλευσης, γιατί στα τουρκικά (εκτός από το tosbaga=χελώνα) απ' ό,τι είδα υπάρχουν κι άλλες ομόρριζες λέξεις (bağa (=καβούκι),  kaplumbağa (=χελώνα).

Όσον αφορά το γιαούρτι, φαίνεται να φτιάχτηκε για πρώτη φορά από νομαδικούς λαούς της Μέσης Ανατολής, πριν από χιλιάδες χρόνια. Το ποιος απ' όλους το πρωτονόμασε "γιαούρτι" δεν το ξέρουμε με βεβαιότητα. Φαίνεται να το έκαναν οι Τούρκοι. Στα τουρκικά υπάρχουν ομόρριζες λέξεις "yogun" (=πυκτός), yoğurmak (= ζυμώνω), λέξεις που έχουν τη γενικότερη σημασία "γίνομαι ή κάνω κάτι πηκτό" και παραπέμπουν στον τρόπο παρασκευής του γιαουρτιού. Επίσης, τον 11ο αιώνα μ.Χ στα έργα "Diwan Lughat al-Turk" του Mahmud Kashgari και "Kutadgu Bilig" του Yusuf Has Hajib γίνεται αναφορά στη λέξη yοgurt και στη χρήση του από τους νομάδες Τούρκους. Οπότε, με όση βεβαιότητα μπορεί να έχει κανείς για πράγματα του παρελθόντος, μάλλον οι Τούρκοι πρωτοχρησιμοποίησαν τη λέξη "γιαούρτι".

[apri]

Πρόσφατα διάβασα ένα άρθρο για την αξιοποίηση των γλωσσικών ποικιλιών στην εκπαίδευση, που νομίζω είναι πολύ ενδιαφέρον, γιατί δείχνει τρόπους με τους οποίους η γλωσσική διαφορετικότητα μπορεί να αξιοποιηθεί υπέρ και του ίδιου του μαθητή αλλά και συνολικά της τάξης και να γίνει μια ευκαιρία διεύρυνσης των γνώσεων όλων.

Εισαγωγικά να αναφέρω μόνο ότι με τον όρο γλωσσικές ποικιλίες εννοούμε:
α)  γλωσσικές ποικιλίες που δηλώνουν την ταυτότητα του ομιλητή, δηλαδή γεωγραφική καταγωγή (διάλεκτοι, ιδιώματα) και κοινωνική καταγωγή (δηλαδή φύλο, ηλικία, κοινωνική θέση, μόρφωση, επαγγέλμα, ιδεολογία κλπ) και
β) γλωσσικές ποικιλίες που χρησιμοποιούνται ανάλογα με την κοινωνική περίσταση (δηλαδή επίπεδα ύφους)


Το άρθρο είναι της Αγγελικής Τζάνε με τίτλο "Οι γλωσσικές ποικιλίες στην προσχολική εκπαίδευση".

 http://www.komvos.edu.gr/periodiko/periodiko2nd/thematikes/new_1/3_1.htm

[fivo]

πολυ ενδιαφερον αρθρο, apri. 
μηπως ασχολεισαι με τη γλωσσολογια;

[PDE ads]

[Georgia s]

[kathyk]

μου θυμιζεις εναν δικο μου καθηγητη,τον χαραλαμπακη. ο ιδιος;;

[fivo]

[apri]

πολυ ενδιαφερον αρθρο, apri. 
μηπως ασχολεισαι με τη γλωσσολογια;

Γλωσσολογία έχω σπουδάσει ή για την ακρίβεια φιλολογία με ειδίκευση στη γλωσσολογία.


Georgia, όντως εφόσον η γλώσσα είναι προϊόν κοινής σύμβασης, δεν υπάρχει σωστό-λάθος όπως στις θετικές επιστήμες, αλλά δόκιμο-αδόκιμο. Οι ομιλητές είναι εκείνοι που αποφασίζουν κάθε φορά και όχι οι γραμματικές και τα λεξικά. Γι' αυτό και η γλώσσα εξελίσσεται και κατά τη διάρκεια του χρόνου και κατά τόπους.

Η διόρθωση κατά την εκμάθηση μιας γλώσσας έχει νόημα, εφόσον πρόκειται για κάποιο γλωσσικό τύπο που δεν λέγεται από την πλειοψηφία της γλωσσικής κοινότητας αλλά μόνο από το μαθητή και επομένως θα υπάρχει πρόβλημα κατά την επικοινωνία του με τους υπόλοιπους.
Ενδεχομένως όμως αυτό στην πορεία του χρόνου να αλλάξει και ο αδόκιμος τύπος να γίνει δόκιμος.
Κάποτε λ.χ το επίθετο "ενεργός" ήταν δικατάληκτο, δηλαδή στο αρσενικό και στο θηλυκό γένος λέγαμε "ενεργός". Αν κάποιος έλεγε "ενεργή" , αυτό θεωρούνταν αδόκιμο. Σιγά σιγά όμως, όλο και περισσότεροι προτιμούσαν να λένε "ενεργή" αναλογικά με την πλειοψηφία των επιθέτων στη νέα ελληνική που είναι τρικατάληκτα. Τώρα πλέον μπορώ να πω ότι το "ενεργή" πέρασε και χρησιμοποιείται από τους περισσότερους, είναι δηλαδή δόκιμο.

Γενικά πιστεύω ότι θέλει λίγο προσοχή το τι διορθώνεις και πώς το αιτιολογείς στο μαθητή. Θυμάμαι πχ που μια φιλόλογός μου στο γυμνάσιο έκανε παρατήρηση σε έναν συμμαθητή μου λέγοντας ότι δεν υπάρχουν οι τύποι "αυτουνού-αυτηνής", επειδή δεν υπήρχαν στη γραμματική του Τριανταφυλλίδη! Και όμως οι τύποι αυτοί όχι μόνο υπήρχαν και τους χρησιμοποιούσαμε, αλλά ήταν και ανάλογοι με τους τύπους της αρχαίας δεικτικής αντωνυμίας "ουτοσί- αυτηί-τουτοί" (πράγμα ενδιαφέρον)... Θα μπορούσε απλά να του πει ότι οι συγκεκριμένοι τύποι χρησιμοποιούνται μόνο στον προφορικό λόγο.

[Ritalamp]

Ρε παιδιά για λύστε μια απορία, μια που τα ξέρετε αυτά τα πράγματα.
 Στον Πειραιά χρησιμοποιούν πολύ συχνά το "μιανού (ενός) φίλου". Εγώ το ακούω και παθαίνω ένα σοκ και τον πρώτο καιρό διόρθωνα συνέχεια τα παιδιά. Στέκει ως ιδίωμα ή να συνεχίσω να το διορθώνω, γιατί έτσι μιλούν στο σπίτι τους, στη γειτονιά τους, παντού.
 

[apri]

Αν όντως έχεις ακούσει να το χρησιμοποιούν συχνά στον Πειραιά, τότε είναι ιδιωματικό.
Η γνώμη μου είναι να τονίζεις ότι το χρησιμοποιούν οι Πειραιώτες μόνο στον προφορικό λόγο και να το διορθώνεις όπου το βλέπεις στον γραπτό.

[Ritalamp]

Είναι νηπιαγωγείο, οπότε δεν υπάρχει γραπτός λόγος με την έννοια που το λες. Οπότε θα κάνω αυτό που μου είπες για τον προφορικό. Να δίνω την εναλλακτική (ορθή) εκδοχή;

[apri]

Εννοείται. Άλλωστε, εσύ υποθέτω το "ενός" θα χρησιμοποιείς. Οπότε αν το ακούνε από εσένα, θα ξέρουν ότι υπάρχει αυτός ο τύπος.

[fivo]

Είναι νηπιαγωγείο, οπότε δεν υπάρχει γραπτός λόγος με την έννοια που το λες. Οπότε θα κάνω αυτό που μου είπες για τον προφορικό. Να δίνω την εναλλακτική (ορθή) εκδοχή;

ναι, προσδιοριζοντας τους τα διαφορετικα επικοινωνιακα πλαισια. δηλαδη, αλλιως παιδακια του μιανου=  ενος ,γιατι αν π.χ. πατε διακοπες να σας καταλαβαινουν και τα αλλα παιδακια.

[Ritalamp]

Μπράβο ρε παιδιά ευχαριστώ.
Η αλήθεια είναι ότι γενικότερα με αυτά που ακούω κάθε μέρα στο σχολείο θα ξεχάσω και τα όποια ελληνικά ξέρω.