ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΥΠΟΥ-ΥΠΕΠΘ-Συνέντευξη Τύπου του Υπουργού Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων κ. Ευριπίδη Στυλιανίδη στο διεθνές συνέδριο του Ευρωπαϊκού Κέντρου για την Ανάπτυξη της Επαγγελματικής Κατάρτισης (CEDEFOP)
ΥΠΟΥΡΓΕΙΟN ΕΘΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ
ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ
Αθήνα, 21 Φεβρουαρίου 2008
Συνέντευξη Τύπου του Υπουργού Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων κ. Ευριπίδη Στυλιανίδη στο διεθνές συνέδριο του Ευρωπαϊκού Κέντρου για την Ανάπτυξη της Επαγγελματικής Κατάρτισης (CEDEFOP)
E. Στυλιανίδης: Θα ήθελα να ευχαριστήσω για την τιμητική πρόσκληση να παρουσιάσω την ελληνική άποψη και την ελληνική πολιτική επί του θέματος και να μοιραστώ μαζί σας μερικές σκέψεις που προκύπτουν ως προβληματισμός, αλλά και ως συμπέρασμα όλης της συζήτησης, η οποία γίνεται αυτή τη στιγμή στη διπλανή αίθουσα.
Πρώτα απ’ όλα η έρευνα μας δίδει ορισμένα πολύ ενδιαφέροντα συμπεράσματα σε σχέση με τα επαγγέλματα και τις μεταβολές που θα συντελεστούν την περίοδο 2006 - 2015. Ένα κεντρικό συμπέρασμα που προκύπτει από μία σύντομη μελέτη της έρευνας που έχω κάνει, είναι η μείωση των επαγγελμάτων που αφορούν στον πρωτογενή τομέα και τις παραδοσιακές βιομηχανίες και στην αύξηση της ζήτησης νέων επαγγελμάτων που βασίζονται στη γνώση και κυρίως στις υπηρεσίες.
Η έρευνα αποδεικνύει ότι αναμένεται κατά μέσο όρο στο χώρο αυτό να δημιουργηθεί η ανάγκη 13 εκατομμυρίων νέων θέσεων εργασίας. Το πιο απογοητευτικό, θα έλεγα, σενάριο μιλάει για 7 εκατομμύρια θέσεις εργασίας, το πιο αισιόδοξο σενάριο για 17,5 εκατομμύρια νέες θέσεις εργασίας. Κυρίως οι περισσότερες στρέφονται στον τομέα των υπηρεσιών, όπου προβλέπεται ότι θα δημιουργηθεί ανάγκη για 9 εκατομμύρια νέες θέσεις. Απώλεια εντοπίζεται ότι θα σημειωθεί στον πρωτογενή τομέα, 2 εκατομμύρια από το χώρο του πρωτογενούς τομέα και περίπου 500 χιλιάδες απώλεια θέσεων εργασίας στην παραδοσιακή βιομηχανία. Θα φτάσουμε σύμφωνα με την πρόβλεψη της μελέτης η πρωτογενής παραγωγή να απασχολεί σε ολόκληρη την Ευρώπη γύρω στα 10 εκατομμύρια άτομα και στη βιομηχανία 35 εκατομμύρια αντιστοίχως.
Μέσα απ’ αυτά τα συμπεράσματα προκύπτει η ανάγκη για την έμφαση που πρέπει να δοθεί από τις Ευρωπαϊκές Κυβερνήσεις στη δια βίου εκπαίδευση και κατάρτιση. Είναι η μέθοδος αυτή που θα μετεξελίξει τους σημερινούς εργαζόμενους σε καταρτισμένα στελέχη που μπορούν να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις της νέας εποχής. Αυτό θα τους δώσει την ευκαιρία και τη δυνατότητα να παραμείνουν ενεργοί στην αγορά εργασίας, ή αν είναι αποκλεισμένοι να μπορέσουν να επανενταχθούν σ’ αυτήν.
Σημαντικό στοιχείο που αναδεικνύεται είναι η σημασία του επαγγελματικού προσανατολισμού και βεβαίως και ο συνυπολογισμός του ρεύματος μετανάστευσης κινητικότητας, δηλαδή του εργατικού δυναμικού που εμφανίζεται σε ολόκληρη την Ευρώπη. Το 2015 το 30% όλων των αναγκαίων θέσεων εργασίας θα απαιτούν υψηλή επαγγελματική κατάρτιση και το 50% των θέσεων εργασίας θα απαιτούν μέση επαγγελματική κατάρτιση. Η ζήτηση για εργαζόμενους χαμηλής κατάρτισης, σύμφωνα με την έρευνα, θα μειωθεί στο 20% των θέσεων από το 30% που αντιπροσώπευε το 2006.
Επίσης, αυτό το οποίο επισημάνθηκε, και νομίζω ότι είναι πολύ σημαντικό, είναι ότι τα πανεπιστήμια θα πρέπει να πάψουν να αποτελούν γκέτο. Θα πρέπει να συντονίσουν τη δράση τους σε πανευρωπαϊκό επίπεδο και να επικοινωνούν συστηματικά με τη ζώσα κοινωνία και αγορά και ερευνητικά και από άποψη κατάρτισης ή παροχής νέων δεξιοτήτων. Έτσι μόνο θα μπορέσουν να λειτουργήσουν εποικοδομητικά όσον αφορά τη διασφάλιση του κοινωνικού συμφέροντος και των εργασιακών δυνατοτήτων.
Μου δόθηκε η ευκαιρία κατά τη διάρκεια της τοποθέτησής μου, να παρουσιάσω ένα προσωπικό βίωμα από την ιδιαίτερή μου πατρίδα και από το σχολείο το οποίο εγώ αποφοίτησα, από το 1ο Λύκειο της Κομοτηνής. Εκεί αποφοιτήσαμε 120 μαθητές, από τους οποίους πέτυχαν οι 105 σε Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα. Οι 85 σε Πανεπιστήμια και οι 20 σε ΤΕΙ. Μάλιστα στη σειρά αυτή σημειώσαμε και 4 πανελλήνιες πρωτιές. Απ’ αυτό το επιτυχές σύνολο κάποιοι επιλέξανε τότε πόλη για φοιτητική ζωή. Αυτό ήταν το κύριο κριτήριό τους. Κάποιοι άλλοι επέλεξαν κατεύθυνση σπουδών με βάση την κλίση τους στα μαθήματα και κάποιοι άλλοι επιλέξανε εξαρχής επάγγελμα που θέλουν να ασκήσουν μετά τις σπουδές τους στην αγορά εργασίας. Από μια πρόχειρη έρευνα που έκανα γυρνώντας προς τα πίσω διαπίστωσα ότι αυτοί που επέλεξαν πόλη για φοιτητική ζωή, σήμερα είναι κατά κανόνα και αποτυχημένοι επαγγελματικά και δυστυχισμένοι συναισθηματικά. Γιατί τέλειωσαν οι καλές μέρες της φοιτητικής ζωής και ήρθε η πραγματική ζωή να διαψεύσει την επιλογή τους. Αυτοί οι οποίοι επέλεξαν με κριτήριο την κλίση τους, το ταλέντο τους, πολλοί είναι επιτυχημένοι επαγγελματικά αλλά όχι ευτυχισμένοι στην καθημερινή τους ζωή. Η τρίτη κατηγορία που επέλεξε με κριτήριο και το επάγγελμα, θεωρώ ότι στην πλειοψηφία τους είναι και επιτυχημένοι και ευτυχισμένοι.
Γιατί το λεω αυτό; Το λεω διότι θεωρώ όπως και οι άλλοι συνάδελφοί μου στην Ευρώπη, ότι είναι πολύ σημαντική η απόφαση του επαγγελματικού προσανατολισμού στο σχολείο. Και για να είναι ορθή αυτή η απόφαση, θα πρέπει η πολιτεία και η Ευρωπαϊκή Ένωση να παρέχει σωστή πληροφόρηση στα παιδιά και την εφαρμογή ενός συστήματος αυτογνωσίας. Δηλαδή, το παιδί θα πρέπει στην κρίσιμη ηλικία να αντιλαμβάνεται τις κλίσεις και τις ικανότητές του, και την ίδια ώρα να γνωρίζει με σαφήνεια, όταν επιλέγει στο μηχανογραφικό τι θα σπουδάσει, σε τι συγκεκριμένα επαγγελματικά δικαιώματα οδηγεί την επόμενη μέρα το πτυχίο που θα αποκτήσει.
Για το λόγο αυτό, για να καλύψουμε αυτό το κενό, εμείς ως Υπουργείο Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων έχουμε εκτός από την έρευνα αυτή που έχει γίνει από το Cedefop, και είναι χρήσιμο εργαλείο για την πανευρωπαϊκή εικόνα της αγοράς εργασίας, έχουμε παραγγείλει 2 μελέτες από τα πιστοποιημένα ινστιτούτα της ΓΣΕΕ και του ΣΕΒ, δηλαδή των εργαζομένων και της εργοδοσίας, οι οποίες θα μας περιγράφουν ποια είναι τα επαγγέλματα εκείνα που έχουν προοπτική στην Ελληνική και τη βαλκανική αγορά εργασίας την επόμενη εικοσαετία.
Αυτές οι 3 μελέτες, η πανευρωπαϊκή, η περιφερειακή και η εθνική θα είναι οι οδηγοί μας για τη σωστή διδασκαλία του μαθήματος του επαγγελματικού προσανατολισμού. Το δεύτερο βήμα είναι η κατοχύρωση συγκεκριμένων επαγγελματικών δικαιωμάτων που αντιστοιχούν στο κάθε πανεπιστημιακό τμήμα που λειτουργεί στην Ελλάδα. Υπάρχει δυστυχώς μία κακή κατάσταση που καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε. Ιδρύθηκαν πάρα πολλά τμήματα ΤΕΙ και Πανεπιστημίων στην Ελλάδα χωρίς το ίδιο Προεδρικό Διάταγμα ή ίδια νομοθέτηση να προβλέπει και τα επαγγελματικά τους δικαιώματα.
Σήμερα έχουμε επιτύχει από τις περίπου 100 ειδικότητες των ΤΕΙ να κατοχυρώσουμε επαγγελματικά δικαιώματα σε μόλις 64. Και τις μέρες αυτές που συζητούμε ολοκληρώνεται η διαπραγμάτευση για να μπορέσουμε να κατοχυρώσουμε τα επαγγελματικά δικαιώματα και στις υπόλοιπες 32, αν θυμάμαι καλά, ειδικότητες ΤΕΙ και κάποιες ειδικότητες Πανεπιστημίων που δεν έχουν μέχρι σήμερα κατοχυρωμένα επαγγελματικά δικαιώματα. Αυτό είναι το δεύτερο βήμα.
Το τρίτο βήμα αναφέρθηκε από την εκπρόσωπο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, και νομίζω ότι είναι πολύ ορθή η επισήμανσή της στην εισήγηση, είναι η ανάγκη αναβάθμισης και συνεργασίας των πανεπιστημίων και των ΤΕΙ μεταξύ τους σε μία χώρα, μεταξύ των χωρών αλλά και μεταξύ Πανεπιστημίου και αγοράς εργασίας. Η σύνδεση δηλαδή με την αγορά εργασίας. Παράλληλα, αυτή είναι η βάση της γνώσης στην οποία θα πρέπει να επενδύουμε με την δια βίου μάθηση με την εκπαίδευση και την κατάρτιση που θα πρέπει να προσαρμόζει τους νέους και τους επιστήμονες στα νέα δεδομένα, βοηθώντας τους κατ’ αυτόν τον τρόπο να παραμένουν όρθιοι στην αγορά εργασίας.
Στην κατεύθυνση αυτή η Ελληνική Κυβέρνηση έχει προχωρήσει σε 4 συγκεκριμένα βήματα τα οποία και ολοκληρώνονται το επόμενο διάστημα. Πρώτον, η εκπαιδευτική μεταρρύθμιση που έγινε στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, η οποία ολοκληρώνεται με την ψήφιση του γενικού κανονισμού λειτουργίας των Πανεπιστημίων, τετραετούς οικονομικού προγραμματισμού, τη σύνδεση των Πανεπιστημίων με την αγορά και την αξιολόγηση των πανεπιστημίων που είναι και το δεύτερο βήμα. Ήδη αυτή τη στιγμή που μιλάμε έχουν αξιολογηθεί 104 τμήματα από τα πανεπιστήμια, και αυτό είναι πολύ σημαντικό, διότι με το σύστημα των πιστωτικών μονάδων που εφαρμόζεται σε πανευρωπαϊκό επίπεδο γίνεται αντιστοίχιση των πανεπιστημίων μας με τα αντίστοιχα ευρωπαϊκά και διευρύνονται οι προοπτικές ένταξης στην αγορά εργασίας των αποφοίτων των ΑΕΙ.
Το τρίτο βήμα είναι η έρευνα και η τεχνολογία. Το σχετικό νομοσχέδιο ψηφίζεται αυτές τις μέρες στη Βουλή σήμερα και αύριο, και είναι ένα νομοσχέδιο που δίνει τη δυνατότητα στα Πανεπιστήμια να συμμετέχουν στην έρευνα, ικανοποιεί όλα τα αιτήματα, 20 περίπου σημεία που υπεβλήθησαν από τη Σύνοδο Πρυτάνεων κατά το παρελθόν, συνδέει το πανεπιστήμιο με την αγορά εργασίας και δημιουργεί έτσι μία δυναμική σχέση που μας επιτρέπει να ανταποκρινόμαστε στις ανάγκες του μέλλοντος.
Και το τέταρτο βήμα είναι το νομοσχέδιο για τα μεταπτυχιακά, το οποίο σας αναγγέλλω ότι είναι σχεδόν έτοιμο, και ότι θα είναι το κεντρικό ζήτημα που θα συζητήσουμε στις 28 του μηνός στις Σέρρες στη Σύνοδο των Προέδρων των ΤΕΙ και την 1η του επόμενου μηνός στην Κομοτηνή, που είναι η Σύνοδος Πρυτάνεων όλης της χώρας. Εφόσον εγκριθεί από τα δύο αυτά σώματα, το νομοσχέδιο κατατίθεται στη Βουλή και γίνεται νόμος του κράτους βάζοντας αν θέλετε την Ελλάδα και στο κεντρικό παιχνίδι της Ευρώπης για αναβάθμιση των παρεχόμενων γνώσεων στην τριτοβάθμια ανώτατη εκπαίδευση.
Θέλω να συγχαρώ το Cedefop, για την πολύ σημαντική δουλειά που έχει κάνει, να πω ότι εμείς είμαστε έτοιμοι να συνεργαστούμε με αυτή τη σημαντική ευρωπαϊκή δομή που φιλοξενείται στη χώρα μας, και να συμβάλλουμε με οποιονδήποτε τρόπο στην υλοποίηση των κοινών οραμάτων που σχεδιάζονται σε ευρωπαϊκό επίπεδο και τα οποία θα ανοίξουν νέες προοπτικές και στους συμπολίτες μας, στη νέα γενιά δηλαδή της πατρίδος μας.
Σας ευχαριστώ πολύ.
Δημοσιογράφος: Κύριε Υπουργέ, η μελέτη η συγκεκριμένη τι συμπεράσματα βγάζει για την ελληνική αγορά και για τα επαγγέλματα μέχρι το 2015; Αν μπορούμε να τα κάνουμε έτσι λίγο πιο συγκεκριμένα. Ευχαριστώ.
E. Στυλιανίδης: Το ενδιαφέρον στοιχείο που εμείς εντοπίζουμε για την Ελλάδα σ’ αυτή τη μελέτη είναι η ανάγκη που θα δημιουργηθεί σε τεχνικές ειδικότητες και επίσης στον τομέα των υπηρεσιών. Επίσης θεωρώ ότι ένα ενδιαφέρον συμπέρασμα είναι η επισήμανση ότι θα μειωθούν θεαματικά οι θέσεις για ανειδίκευτους εργαζόμενους. Αυτό καθιστά αναγκαία την ενίσχυση του συστήματος της δια βίου μάθησης και κατάρτισης προκειμένου άνθρωποι οι οποίοι είναι σήμερα ενταγμένοι στην αγορά εργασίας να αποκτήσουν τα απαιτούμενα προσόντα για να μπορέσουν να παραμείνουν δυναμικά μέσα στο χώρο αυτό και να μην οδηγηθούν στο περιθώριο. Άτομα δε τα οποία είναι εκτός αγοράς εργασίας είναι βέβαιον ότι πρέπει να συνεχίσουν και μετά το πέρας των σπουδών τους, να εμπλουτίζουν τις γνώσεις τους σε νέες δεξιότητες για να ανταποκριθούν στις ανάγκες της νέας εποχής.
Οι εργαζόμενοι θα πρέπει να διαθέτουν υψηλότερο επίπεδο δεξιοτήτων για να κάνουν στο μέλλον ακόμα και την ίδια δουλειά που έκαναν μέχρι χθες. Αυτό είναι το κεντρικό συμπέρασμα. Από εκεί και μετά, από τις επιμέρους έρευνες που βρίσκονται σε εξέλιξη, αυτό που μπορώ να σας πω, είναι ότι θα πρέπει, όπως το είπα και στην τοποθέτησή μου, οι νέοι όταν βρίσκονται στο πρώτο σταυροδρόμι επιλογών, δηλαδή, στην 1η και 2η λυκείου, την περίοδο που μαζί με τους γονείς τους ίσως επιλέγουν τον προσανατολισμό, θα πρέπει να έχουν γνώση δύο στοιχείων. Πρώτον, να έχουν υποβληθεί σε τεστ αυτογνωσίας για να μπορούν να γνωρίζουν, να έχουν συνειδητοποιήσει ποιες είναι οι πραγματικές, οι φυσικές τους κλίσεις και ικανότητες, και δεύτερον, να είναι σε θέση να γνωρίζουν όταν στην τρίτη Λυκείου συμπληρώνουν το μηχανογραφικό δελτίο για σπουδές, κάθε τμήμα, κάθε ειδικότητα που δηλώνουν σε τι συγκεκριμένα επαγγελματικά δικαιώματα οδηγεί. Είναι τραγικό να διαπιστώνεται ότι το 85% των υφισταμένων τμημάτων έχουν ως κύριο επαγγελματικό δικαίωμα την επόμενη μέρα, την πρόσληψη στο Δημόσιο ενώ το Δημόσιο θα μπορεί να απορροφά μόλις το 5% των πραγματικά αποφοιτούντων από αυτές τις σχολές. Γι’ αυτό και δίδεται ιδιαίτερη έμφαση κυρίως στην ευελιξία των αναλυτικών προγραμμάτων στην δευτεροβάθμια εκπαίδευση σε νέους προσανατολισμούς, όπως είναι η επιχειρηματικότητα, όπως είναι η προβολή κάποιων επαγγελμάτων αυτοαπασχόλησης, που μέχρι τώρα λόγω ιδεοληψίας, λόγω προκατάληψης, είχαν συκοφαντηθεί και δεν προβάλλονταν όπως θα έπρεπε να προβληθούν.
Δημοσιογράφος: Μας είπε ο Υπουργός για τις μεταρρυθμίσεις στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση, δεν ακούσαμε για τη Δευτεροβάθμια και επειδή εκκρεμούν και κάποιες προτάσεις και από τον κύριο Βερέμη, γελάσατε ήδη, που θα προκαλέσουνε και φασαρία, που βρισκόμαστε, σε ποιο σημείο, κάτι είπατε εχθές το βράδυ στην ΟΝΝΕΔ για το πολλαπλό σύγγραμμα.
Ε. Στυλιανίδης: Καταρχάς να ξεκαθαρίσω κάτι. Χαμογέλασα διότι είναι πολύ έντονη η τάση στην Ελλάδα να παρεξηγούνται ακόμα και οι απλές τοποθετήσεις. Ο κύριος Βερέμης προΐσταται ενός πολύ σημαντικού οργάνου της Πολιτείας, στο οποίο γίνεται ο δημόσιος διάλογος για την Εκπαιδευτική Μεταρρύθμιση. Δε σημαίνει ότι όποιος τοποθετείται επικεφαλής ενός τέτοιου οργάνου τοποθετείται με αυστηρά κομματικά ή πολιτικά κριτήρια. Πρέπει να είναι ένας άνθρωπος εγνωσμένης εμπειρίας και γνώσης και εγνωσμένου κύρους, κάτι το οποίο επισημάνθηκε από όλες τις πτέρυγες της Βουλής κατά την προχθεσινή διαδικασία αξιολόγησης του συγκεκριμένου προσώπου σύμφωνα με την διαδικασία του άρθρου 41 Α του Κανονισμού της Βουλής, το οποίο θα πρέπει να ισορροπεί σωστά, να προκαλεί τους διάφορους φορείς να εκφράζουν την άποψή τους και να συνθέτει μια καταληκτική πρόταση, την οποία την θέτει στη διάθεση της πολιτικής ηγεσίας.
Από εκεί και μετά ποια πολιτική πρόταση, ποια νέα ιδέα θα αποφασιστεί να εφαρμοστεί στην πράξη, αυτό εξαρτάται από την απόφαση της πολιτικής ηγεσίας, της εκάστοτε κυβέρνησης, η οποία ψηφίζεται από τον ελληνικό λαό για συγκεκριμένους λόγους και για συγκεκριμένο πρόγραμμα που έχει καταθέσει προ των εκλογών. Εμείς είμαστε ανοιχτοί σε νέες ιδέες και προτάσεις και θα υιοθετήσουμε από αυτές, αυτές που θεωρούμε ότι ανταποκρίνονται στο δικό μας όραμα, όπως το είχαμε περιγράψει πριν να μας δώσει ο ελληνικός λαός την έγκριση εμπιστοσύνης που μας έδωσε.
Τώρα, η Δευτεροβάθμια εκπαίδευση στην οποία αναφερθήκατε είναι σαφώς προτεραιότητα. Κανένα πανεπιστήμιο δε μπορεί να λειτουργήσει αποτελεσματικά και αποδοτικά για την κοινωνία και την οικονομία και για τους ίδιους τους φοιτητές του, εάν δεν υπάρχει η βάση, η γερή βάση της Πρωτοβάθμιας και της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης. Σε αυτές τις δύο βαθμίδες μπαίνουν οι γνωστικές βάσεις για τα νέα παιδιά, διαμορφώνεται ο χαρακτήρας και η συνείδηση, γίνεται όπως είπαμε η διαδικασία αυτογνωσίας για να αντιληφθεί ο καθένας τις κλίσεις και τα ταλέντα του. Και εκεί παίρνονται και οι κρίσιμες αποφάσεις για την υπόλοιπη ζωή. Ο στόχος ο δικός μας όπως είπαμε είναι να ανοίξουμε κατά τη διάρκεια της τετραετίας κάποια στιγμή την συζήτηση για την αποσύνδεση της εκπαιδευτικής διαδικασίας της πρωτοβάθμιας και της δευτεροβάθμιας από τις εξετάσεις εισαγωγής στο πανεπιστήμιο, θα ανοίξει και αυτός ο διάλογος κατά την περίοδο αυτή, δεύτερον, να δώσουμε έμφαση στα μαθήματα του επαγγελματικού προσανατολισμού που θα πρέπει να διδάσκεται έγκαιρα, δηλαδή την περίοδο που καλείται να αποφασίσει το παιδί και ο γονιός για το μέλλον του και τρίτον να επανεξετάσουμε τα αναλυτικά προγράμματα γιατί θεωρούμε ότι οι μαθητές δεν είναι μηχανές. Θα πρέπει να αξιοποιείται σωστά ο χρόνος και να μην επιβαρύνεται το παιδί κατά την εκπαιδευτική διαδικασία, με αποτέλεσμα στο τέλος να κουράζεται και όταν και όποτε πετύχει την είσοδό του στο πανεπιστήμιο να ξεφεύγει, αν θέλετε, θεωρώντας ότι απελευθερώθηκε από ένα πολύ σκληρό σύστημα. Αυτά απαιτούν υπεύθυνη προετοιμασία, σωστή μελέτη των πραγματικών δεδομένων και βεβαίως και κατάθεση απόψεων από ειδικούς που έχουν εφαρμόσει αντίστοιχα μοντέλα όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και στο εξωτερικό. Η Ευρώπη μπορεί να μας διδάξει πάρα πολλά, διότι υπάρχουν μοντέλα εκεί που εφαρμόστηκαν με επιτυχία.
Δημοσιογράφος: Χρονικά πότε θα πάρετε αυτές τις αποφάσεις; Κι ένα δεύτερο ακόμα. Επειδή είπατε τις 3 κατηγορίες απ’ τη Κομοτηνή. Εσείς σε ποια είστε; Ή αν είστε σε κάποια ενδιάμεση;
Ε. Στυλιανίδης: Εγώ είμαι στην τρίτη. Είμαι στην τρίτη γιατί από πολύ νωρίς, κάνοντας αν θέλετε την αυτοεξέτασή μου, διάλεξα επάγγελμα, στη συνέχεια τύπο σπουδών σε έναν σωστό βαθμό συνδυασμού με τις κλίσεις που είχα. Εν πάση περιπτώσει θεωρώ ότι αυτή η διαδικασία θα πρέπει να γίνεται σε όλα τα σχολεία της χώρα. Τώρα μου είπατε χρονοδιάγραμμα. Το χρονοδιάγραμμα είναι σαφές. Όσον αφορά τον επαγγελματικό προσανατολισμό, έχουν αρχίσει ήδη και γίνονται οι απαιτούμενες κινήσεις στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Όσον αφορά τη μεταρρύθμιση των αναλυτικών προγραμμάτων, δουλεύουν οι δύο ομάδες εργασίας για να αντιμετωπίσουν τα ζητήματα αυτά και να μας καταθέσουν ολοκληρωμένες προτάσεις. Μέσα σ’ αυτές τις προτάσεις που θα κατατεθούν είναι και αυτές οι προτάσεις που μπορεί να μας έρθουν από την πλευρά του κυρίου Βερέμη. Αλλά και προτάσεις που μπορεί να έρθουν από άλλα κόμματα, από κοινωνικούς φορείς, από μεμονωμένους εκπαιδευτικούς, από ειδικούς επιστήμονες που έχουν μελετήσει και άλλα μοντέλα σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες είναι ευπρόσδεκτες. Αυτό το οποίο προσπαθούμε να κάνουμε είναι να λειτουργούμε εναρμονισμένα με την Ε.Ε η οποία μπορεί να μη θεωρεί την εκπαίδευση ως συναρμοδιότητα, να μη την θεωρεί δηλαδή ευρωπαϊκή πολιτική, να σέβεται ότι είναι εθνική πολιτική, ωστόσο κάνει μία συστηματική προσπάθεια και σε επίπεδο επιτροπής και σε επίπεδο Κοινοβουλίου και κυρίως σε επίπεδο συμβουλίου Υπουργών, να εναρμονίσει τις πολιτικές, όχι να τις εξομοιώσει, αλλά να τις αντιστοιχίσει σε όλες τις βαθμίδες, γιατί θα πρέπει να αξιοποιήσουμε το συγκριτικό μας πλεονέκτημα ως Ευρώπη, χωρίς να σκοτώνουμε την πολυμορφία μας, θα πρέπει να αξιοποιεί ο καθένας μας τις δυνατότητες που έχει και ο άλλος εταίρος. Είχαμε πει προηγουμένως σε μία σύνοδο που είχαμε με τους συναδέλφους υπουργούς παιδείας, ότι κάθε χώρα έχει έναν κύκλο καλών σχέσεων. Η Βρετανοί με τους αγγλόφωνους, οι Βέλγοι με τα παλιά κράτη με τα οποία συνεργάζονται στην Αφρική, τα γερμανόφωνα κράτη με τις αντίστοιχες χώρες, εμείς με τα Βαλκάνια και τη Μαύρη Θάλασσα, οι Ισπανοί με τις ισπανόφωνες κτλ. Θα πρέπει να φτιάξουμε ένα τέτοιο σύστημα ώστε οι φίλοι του καθενός να γίνονται φίλοι όλων μας. Έτσι μόνο η Ευρώπη αξιοποιεί την πολυμορφία της και σε οικονομικό και σε πολιτιστικό επίπεδο και εντέλει και σε πολιτικό επίπεδο.
Δημοσιογράφος: Πώς αξιολογείτε τα επίπεδα προσόντων, δηλαδή το χαμηλό επίπεδο προσόντων;
Ε. Στυλιανίδης: Κοιτάξτε υπάρχει η διαβάθμιση που προκύπτει από το ίδιο το τυπικό σύστημα, δηλαδή μία κλίμακα είναι το πτυχίο το οποίο φέρεις. Δηλαδή εάν κάποιος είναι απόφοιτος λυκείου, ή αν είναι απόφοιτος μεταλυκειακής εκπαιδεύσεως, ΙΕΚ ή οποιασδήποτε άλλης μορφής, αν είναι απόφοιτος ΑΕΙ, εάν έχει μεταπτυχιακό, εάν έχει διδακτορικό. Είναι οκτώ κλίμακες περίπου τις οποίες περιγράφει και η Ε.Ε. και στις οποίες αντιστοιχεί μία γκάμα προσόντων. Αυτό είναι η βάση, από εκεί και μετά όμως οι νέες δεξιότητες είναι κάτι το οποίο προστίθεται κάθε φορά σε αυτή τη βάση. Δηλαδή ένας επιστήμονας, ο οποίος έχει ολοκληρώσει τις σπουδές του και έχει κάνει και τα μεταπτυχιακά του σε ένα αντικείμενο, εάν δεν παρακολουθήσει τις εξελίξεις της επιστήμης του, εάν δεν συμμετάσχει σε διαδικασίες δια βίου μάθησης για να συμπληρώνει τις γνώσεις του πάνω στα νέα δεδομένα, υπάρχει κίνδυνος πάντοτε με την ταχύτητα που εξελίσσονται τα γεγονότα να ξεπεραστεί από την αγορά εργασίας. Γι’ αυτό και οικοδομούμε ένα σύστημα σε όλη τη χώρα, να υπάρχουν δομές διά βίου μάθησης που θα μείνουν όρθιες ακόμα και όταν σταματήσουν οι ευρωπαϊκές συγχρηματοδοτήσεις.
Δημοσιογράφος: Και κάτι ακόμη, πότε θα εκδοθούν τα προεδρικά διατάγματα για την κατοχύρωση των επαγγελματικών δικαιωμάτων των 32 ειδικοτήτων των ΤΕΙ.
Στυλιανίδης: Αυτή τη στιγμή τρέχουν τρεις διαπραγματεύσεις που φτάνουν στο τέλος τους, οι οποίες είναι τριμερείς, διαπραγματεύεται από τη μία πλευρά το αντίστοιχο Πανεπιστήμιο με το αντίστοιχο ΤΕΙ και την αντίστοιχη επαγγελματική ένωση και σε αυτή τη συζήτηση συμμετέχει και το αρμόδιο Υπουργείο Παιδείας. Φαίνεται ότι είναι τρεις οι ομάδες οι οποίες διαπραγματεύονται. Μία ομάδα θα έλεγα επαγγελμάτων είναι αυτά που σχετίζονται με τις νέες τεχνολογίες, μία άλλη ομάδα είναι αυτά που σχετίζονται με τις κατασκευές και μία τρίτη ομάδα είναι κυρίως αυτά που σχετίζονται με γεωπονικές σχολές, με γεωπονικά επαγγέλματα κλπ. Ολοκληρώνεται αυτή η διαπραγμάτευση. Αμέσως μόλις θα ολοκληρωθεί η κοινή πρόταση, εμείς θα αποστείλουμε το πόρισμα αυτό, το κοινό, στο συναρμόδιο Υπουργείο διότι για κάθε ομάδα θα πρέπει να βγει κοινό Προεδρικό Διάταγμα με το συναρμόδιο Υπουργείο, το οποίο θα συνυπογραφεί και θα σταλεί στο Συμβούλιο της Επικρατείας για επεξεργασία. Εκτιμώ ότι πριν το τέλος αυτού του έτους θα έχουμε καθαρίσει το τοπίο.
Δημοσιογράφος: Τελικά με το νομοσχέδιο για την έρευνα, τα Πανεπιστήμια βγαίνουν από το γκέτο, όπως είπατε εσείς, ή υποβαθμίζονται και αποδυναμώνονται οι πανεπιστημιακοί - ερευνητές που σήμερα διαμαρτύρονται και για ποιο λόγο εσείς πιστεύετε ότι σήμερα απεργούν;
Ε. Στυλιανίδης: Πρώτα απ’ όλα θα σας πω ότι σήμερα απεργεί η ΠΟΣΔΕΠ και οι ερευνητές για άλλους λόγους, κυρίως για τις οικονομικές τους απολαβές παρότι έχει εξηγήσει η κυβέρνηση ότι τα θέματα των οικονομικών απολαβών σχετίζονται με άλλη νομοθετική πρωτοβουλία, με το ενιαίο μισθολόγιο, όπου θα αξιολογηθούν τα προσόντα και η κλίμακα στην οποία εργάζεται ο καθένας. Ωστόσο στην επιτροπή της Βουλής έχω ξεκαθαρίσει ότι ο πανεπιστημιακός δάσκαλος εκτελεί λειτούργημα σύμφωνα με το Σύνταγμα και έχει τρεις ευθύνες, έχει τα διδακτικά καθήκοντα, έχει τα ερευνητικά καθήκοντα και έχει και τα διοικητικά καθήκοντα. Ο ερευνητής έχει απλώς ερευνητικά καθήκοντα. Σαφώς τοποθετούμεθα υπέρ της βελτίωσης της μισθολογικής κατάστασης των ερευνητών, δεν μπορούμε όμως σε καμία περίπτωση να τους εξισώσουμε με τους πανεπιστημιακούς δασκάλους γιατί είναι εντελώς διαφορετικό το πεδίο των αρμοδιοτήτων τους. Ωστόσο, αυτό δεν είναι αντικείμενο αυτού του νομοσχεδίου, γι’ αυτό και θεωρώ ότι η συγκεκριμένη διαμαρτυρία μπορεί να έχει εάν θέλετε έναν προληπτικό χαρακτήρα αλλά δεν συνδέεται άμεσα με την ψήφιση του συγκεκριμένου νομοσχεδίου. Όσον αφορά τώρα την ΠΟΣΔΕΠ, η ΠΟΣΔΕΠ έχει μία συγκεκριμένη άποψη για το ρόλο του πανεπιστημίου, η οποία φαίνεται ότι διαφοροποιείται από αυτή την άποψη που σας παρουσιάσαμε σήμερα μαζί και με τους συντελεστές της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Θεωρείται ότι το πανεπιστήμιο πρέπει να λειτουργεί πιο αποκομμένο από την αγορά εργασίας. Εμείς πιστεύουμε ότι θα πρέπει το πανεπιστήμιο να είναι απολύτως συνδεδεμένο με την αγορά εργασίας διότι διαφορετικά θα ξεπεραστεί το ίδιο. Κανένα πανεπιστήμιο δε μπορεί να επιβιώσει στον σύγχρονο κόσμο όταν λειτουργήσει ως ένα ελιτίστικο γκέτο κάποιων ανθρώπων που επειδή αποκτούν πτυχίο θεωρούν όλους τους υπόλοιπους εργαζόμενους δεύτερης κατηγορίας. Το πανεπιστήμιο θα πρέπει να συνδέεται άμεσα με την κοινωνία και την αγορά, θα πρέπει να ερευνά νέες λύσεις στα νέα προβλήματα που ανακύπτουν, θα πρέπει τη γνώση που παράγει να την διαχέει προς τα έξω, βοηθώντας και την κοινωνία και την πολιτεία να κάνει βήματα προς τα εμπρός. Το νομοσχέδιο αυτό είναι σαφές ότι δημιουργεί αυτές τις προϋποθέσεις και μάλιστα με έναν τρόπο, που ενισχύει για πρώτη φορά το ρόλο της εκπαιδευτικής κοινότητας, η οποία συμμετέχει και στη διαμόρφωση εθνικής στρατηγικής για την έρευνα, την τεχνολογία και την καινοτομία αλλά και στην υλοποίησή της και αυτό είναι σημαντική αναβάθμιση.
Δημοσιογράφος: Θέλω να ρωτήσω γι’ αυτά τα υψηλά προσόντα, τις ικανότητες, είπαμε ... η ερώτηση απευθύνεται και στον Υπουργό και στην κυρία Quintin, έχει να κάνει μόνο με τη δια βίου μάθηση, όλα αυτά τα υψηλά προσόντα δηλαδή ποια μπορεί να είναι και εάν υπάρχουν βλέψεις να αναγνωριστούν κατά κάποιο τρόπο μέσα από κάποια κρατική πιστοποίηση, από το Υπουργείο Παιδείας, από το Κράτος και από ιδιωτικούς φορείς. Γιατί στην Ελλάδα, π.χ. η εκμάθηση ξένων γλωσσών με κρατική πιστοποίηση συνεχώς κερδίζει, έτσι ο κόσμος θέλει, την προτιμά από κάποιους ιδιωτικούς άλλους φορείς ή από ξένα πανεπιστήμια. Υπάρχουν βλέψεις για κάτι τέτοιο, δηλαδή αυτά τα υψηλά προσόντα να γίνουν μέσα από κάποια κρατική πιστοποίηση κατά κάποιο τρόπο, από έναν έλεγχο;
Ε. Στυλιανίδης: Σαφώς, όπως είπε η κυρία Quintin, η ουσία είναι αυτό το οποίο προέχει, όσον αφορά όμως τον τύπο μπορώ να σας πω ότι το Ελληνικό Υπουργείο Παιδείας έχει προχωρήσει σε ενιαιοποίηση της πιστοποίησης των γνώσεων σε μία σειρά από θεματικά πεδία, όπως είναι η πολυγλωσσία, και φαίνεται ότι το κρατικό πιστοποιητικό κερδίζει συνεχώς σε έδαφος. Δεν θέλω να προσπεράσουμε μία πολύ σημαντική επισήμανση που έγινε από την κυρία Quintin και αφορά το ΕΙΤ, δηλαδή το European Institute of Technology. Είναι το αντίστοιχο του Αμερικανικού του ΜΙΤ, είναι δηλαδή η προσπάθεια που την αγκαλιάζει το σύνολο των κρατών-μελών, το Συμβούλιο Υπουργών, ο Πρόεδρος της Κομισιόν, ο κύριος Μπαρόζο, και όλη η Επιτροπή, να μπορέσουμε να δημιουργήσουμε στην Ευρώπη ένα αντίστοιχο Ινστιτούτο ή Πανεπιστήμιο αν θέλετε το οποίο θα προωθεί επιθετικά στο διεθνή ανταγωνισμό τη γνώση και την έρευνα και θα καθιστά την Ευρώπη σημαντικό πόλο και φρέσκιας γνώσης και πληροφόρησης και καινοτομίας. Είναι σημαντικό όραμα, το οποίο συνδέει τις προσπάθειες όλων των κρατών μελών και βγάζει την Ευρώπη με νέο πρόσωπο στο διεθνή ανταγωνισμό.
Δημοσιογράφος: Σχετικά με τα ιδιωτικά πανεπιστήμια, ήδη έχουμε ιδιοκτήτες τέτοιων εκπαιδευτικών κέντρων που περιμένουν το Προεδρικό Διάταγμα για την αναγνώριση των επαγγελματικών δικαιωμάτων ενώ οι εγγραφές έχουν αυξηθεί κατά 25.000. Τι πρέπει να περιμένουμε;
Ε. Στυλιανίδης: Πρώτα απ’ όλα να μην δημιουργούμε σύγχυση. Σύμφωνα με το άρθρο 16 στην Ελλάδα και όσο αυτό ισχύει, δεν έχουν επιτραπεί μέχρι τώρα τα μη κρατικά πανεπιστήμια. Γνωρίζετε η πρόταση του κυβερνώντος κόμματος ότι είναι υπέρ της αναθεώρησης του άρθρου 16 και της συνύπαρξης του δημοσίου με το μη κρατικό μη κερδοσκοπικό πανεπιστήμιο. Αυτό όμως είναι ένα θέμα που θα κριθεί κατά τη διάρκεια της αναθεωρητικής αυτής Βουλής, και εκεί κάθε πολιτική δύναμη αναλαμβάνει τις ευθύνες της. Αυτό το οποίο υπάρχει στην Ελλάδα μέχρι τώρα είναι μία γκρίζα ζώνη στο χώρο της μεταλυκειακής και της προ πανεπιστημιακής εκπαίδευσης, η οποία έχει κατακτηθεί από τα κέντρα ελευθέρων σπουδών, που είναι κάποιοι θεσμοί παροχής εκπαιδευτικών υπηρεσιών, οι οποίοι δεν ελέγχονταν μέχρι σήμερα από το ελληνικό Υπουργείο Παιδείας. Μπορούσε κάλλιστα στο πλαίσιο της οικονομικής ελευθερίας κάποιος παίρνοντας μία άδεια από κάποια Νομαρχία ή από το παλιό Υπουργείο Εμπορίου να ανοίξει μια τέτοια δομή και να παρέχει υπηρεσίες ανεξέλεγκτα. Όπως έχουμε πει η απόφασή μας είναι εντός αυτού του έτους, εντός του 2008 να προχωρήσουμε σε νομοθετική πρωτοβουλία, η οποία θα επιτρέπει στο Υπουργείο Παιδείας να μπει ελεγκτικά στο συγκεκριμένο χώρο βάζοντας αυστηρές προϋποθέσεις ελέγχου ποιότητος σε όλες αυτές τις δομές. Τώρα αυτές οι δομές στα κέντρα ελευθέρων σπουδών είναι τριών κατηγοριών. Είναι αυτές που προήλθαν από κερδοσκοπική ελληνική ιδιωτική πρωτοβουλία, είναι αυτές οι οποίες είναι ουσιαστικά franchising ξένων πανεπιστημίων, ιδιωτικών ή δημοσίων, και ιδίως ιδιωτικών και λειτουργούν ως προπαρασκευή των φοιτητών για να σπουδάσουν στη συνέχεια σε ένα ισότιμο αναγνωρισμένο ευρωπαϊκό πανεπιστήμιο και είναι τα γνωστά αμερικανικά κολέγια τα οποία παρέχουν τίτλους που η μεν αγορά τους δέχεται ως ισότιμους, το ελληνικό κράτος όμως, λόγω του άρθρου 16 δεν τους αναγνωρίζει ως τέτοιους, τουλάχιστον εντός της δημόσιας διοίκησης. Εμείς αυτό το κενό ρυθμιστικά θα το καλύψουμε, σπεύδω όμως να πω ότι σύμφωνα με το κοινοτικό δίκαιο, το ελληνικό Σύνταγμα και τη νομοθεσία ο έλεγχός μας μπορεί να φτάσει μέχρι ένα ορισμένο σημείο. Για τις δομές αυτές που αποτελούν επιχείρηση franchising, η ουσία της διδακτέας ύλης και η ποιότητά της ελέγχεται σε μεγάλο βαθμό από το αναγνωρισμένο ίδρυμα το οποίο εκχωρεί το δικαίωμα δικαιόχρησης όπως λέγεται. Αυτό είναι το ένα ζήτημα που θίξατε. Σε καμία περίπτωση επομένως οι απόφοιτοι όλων αυτών των δομών δεν θεωρούνται για την Ελλάδα απόφοιτοι πανεπιστημίου.
Τώρα περιπτώσεις φοιτητών που έχουν περάσει από ένα προπαρασκευαστικό στάδιο μέσα από ένα τέτοιο κέντρο, στη συνέχεια όμως έχουν επιτύχει και έχουν εισαχθεί σε ένα ισότιμο ευρωπαϊκό πανεπιστήμιο, ιδιωτικό ή δημόσιο, τους έχει αναγνωριστεί το επαγγελματικό δικαίωμα σε ένα άλλο κράτος-μέλος και θέλουν να έρθουν στην Ελλάδα για να εργαστούν εδώ ασκώντας στην πράξη μία από τις κοινοτικές ελευθερίες, που είναι το δικαίωμα εγκατάστασης και εργασίας, δεν μπορούν να περιφρονούνται. Γι’ αυτό και έχουμε πει ξεκάθαρα ότι η Ελλάδα προτίθεται να εναρμονίσει το δίκαιό της με την σχετική ευρωπαϊκή οδηγία για την οποία έχει καταδικαστεί στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο. Αυτό όμως θα γίνει σε μία δεύτερη φάση, αφού προηγουμένως ολοκληρωθεί η νομοθετική πρωτοβουλία για τον ποιοτικό έλεγχο αυτής της γκρίζας ζώνης που σας περιέγραψα. Θεωρώ και αυτό το αποδέχεται και ο αρμόδιος Επίτροπος ο κύριος Figel αλλά και πολλοί συνάδελφοί μου, με τους οποίους έχω συζητήσει ότι είναι αναφαίρετο δικαίωμα της Ελλάδα να νομοθετήσει στο εθνικό πεδίο για τον έλεγχο της ποιότητας και η ποιότητα είναι ένα σημείο που η Ευρωπαϊκή Ένωση στο σύνολό της δεν κάνει εκπτώσεις.
Δημοσιογράφος: Σε σχέση μ’ αυτό που είπατε, εάν δεν πληρούν αυτές τις προϋποθέσεις θα τα κλείσετε ή δεν θα αναγνωρίζετε απλά τα πτυχία τους;
Ε. Στυλιανίδης: Εάν δημιουργηθεί ένα μητρώο, στο οποίο μπορεί κάποιος να ενταχθεί με αυστηρά κριτήρια, εννοείται ότι όποιος δεν πληροί τις προϋποθέσεις δεν θα ενταχθεί στο μητρώο. Από εκεί και μετά σύμφωνα με το Σύνταγμα και την εθνική νομοθεσία, ο καθένας μπορεί να κάνει μια δομή και να παρέχει τέτοιου είδους υπηρεσίες αλλά δεν τις αναγνωρίζει κανείς. Δηλαδή το να φτιάξει κάποιος ένα εργαστήριο ζωγραφικής και να μεταβιβάζει τις γνώσεις σε έναν άλλον είναι δικαίωμά του. Δεν μπορείς να το εμποδίσεις, δεν έχει όμως καμία αναγνώριση ή πιστοποίηση από το κράτος, ή από την Ε.Ε.
Σύνολο μελών: 33112