Αρχαία Ελληνική Γλώσσα: Γραμματική

[Ίρμα]

Έχω μια απορία και όποιος συνάδελφος μπορεί ασ βοηθήσει:
Στα πρωτόκλιτα ουσιαστικά σε -ης στην κλητική το -α είναι πάντα βραχύχρονο σε όλα ή υπάρχουν εξαιρέσεις.
πχ ω στρατιωτ- α

To -α της κατάληξης της κλητικής όλων εκείνων των ουσιαστικών που εμπίπτουν στον συγκεκριμένο κανόνα είναι βραχύχρονο.

Ευχαριστώ. Δηλαδή ω κομητα, βάζουμε περισπωμένη.

[PDE ads]

[Iaki]

Έχω μια απορία και όποιος συνάδελφος μπορεί ασ βοηθήσει:
Στα πρωτόκλιτα ουσιαστικά σε -ης στην κλητική το -α είναι πάντα βραχύχρονο σε όλα ή υπάρχουν εξαιρέσεις.
πχ ω στρατιωτ- α

To -α της κατάληξης της κλητικής όλων εκείνων των ουσιαστικών που εμπίπτουν στον συγκεκριμένο κανόνα είναι βραχύχρονο.

Ευχαριστώ. Δηλαδή ω κομητα, βάζουμε περισπωμένη.

oui

[xristis23]

θα ήθελα να ρωτήσω εάν υπάρχει κάποιο πρόγραμμα να γράφεις αρχαία στον υπολογιστή, δηλ με πνεύματα, τόνους κτλ
(μου είπε μια συνάδελφος ότι υπάρχει ένα που διορθώνει κιόλας μόνο του την λέξη αν την τονίσεις λάθος, το οποιο δεν ξερω αν ισχυει βέβαια, απλά το αναφέρω )

[xristis23]

θα ήθελα να ρωτήσω εάν υπάρχει κάποιο πρόγραμμα να γράφεις αρχαία στον υπολογιστή, δηλ με πνεύματα, τόνους κτλ
(μου είπε μια συνάδελφος ότι υπάρχει ένα που διορθώνει κιόλας μόνο του την λέξη αν την τονίσεις λάθος, το οποιο δεν ξερω αν ισχυει βέβαια, απλά το αναφέρω )

κανείς;;;;

[PDE ads]

[apri]

θα ήθελα να ρωτήσω εάν υπάρχει κάποιο πρόγραμμα να γράφεις αρχαία στον υπολογιστή, δηλ με πνεύματα, τόνους κτλ
(μου είπε μια συνάδελφος ότι υπάρχει ένα που διορθώνει κιόλας μόνο του την λέξη αν την τονίσεις λάθος, το οποιο δεν ξερω αν ισχυει βέβαια, απλά το αναφέρω )

Δες εδώ για πολυτονικό:
http://www.pde.gr/forum/index.php?topic=10190.0

[xristis23]

σε ευχαριστώ πολύ!!

[psira]

Μήπως γνωρίζει κανείς, αν στα νέα ελληνικά οι σύνθετες λέξεις κατεβάζουν των τόνο στη γενική και αιτιατική πληθυντικού; π.χ. λέμε αυτοκινητόδρομους ή αυτοκινητοδρόμους; φιλόλογων ή φιλολόγων; Στην πρώτη περίπτωση θεωρώ σωστόνα μην κατέβει ο τόνος ενώ στη δεύτερη να κατέβει. Εσείς τι λέτε;

[Εγώ είμαι]

αν το σκεφτείς με κριτήριο  τη λήγουσα ότι είναι μακρά κατεβαίνει και στα δύο παραδείγματα σύμφωνα πάντα με τ΄αρχαία ελληνικά ,τώρα στα νέα ελληνικά ο τόνος θεωρώ ότι δε χρειάζεται να κατέβει ,δλδ δεν υπάρχει κάποιος κανόνας εκτός και αν το ουσιαστικο εντάσσεται σε κάποια κατηγορία ,αν κάποιος συναδελφος γνωρίζει κάτι παραπάνω ας το παραθέσει

[psira]

αν το σκεφτείς με κριτήριο  τη λήγουσα ότι είναι μακρά κατεβαίνει και στα δύο παραδείγματα σύμφωνα πάντα με τ΄αρχαία ελληνικά ,τώρα στα νέα ελληνικά ο τόνος θεωρώ ότι δε χρειάζεται να κατέβει ,δλδ δεν υπάρχει κάποιος κανόνας εκτός και αν το ουσιαστικο εντάσσεται σε κάποια κατηγορία ,αν κάποιος συναδελφος γνωρίζει κάτι παραπάνω ας το παραθέσει

Ένας μαθητής μου μου είπε πως στο σχολείο ο καθηγητής τους είπε πως στα νέα ελληνικά ο τόνος στις σύνθετες λέξεις δεν κατεβαίνει και ήθελα να το διασταυρώσω- αν βέβαια γνωρίζει κάποιος τον κανόνα

[apri]

Μήπως γνωρίζει κανείς, αν στα νέα ελληνικά οι σύνθετες λέξεις κατεβάζουν των τόνο στη γενική και αιτιατική πληθυντικού; π.χ. λέμε αυτοκινητόδρομους ή αυτοκινητοδρόμους; φιλόλογων ή φιλολόγων; Στην πρώτη περίπτωση θεωρώ σωστόνα μην κατέβει ο τόνος ενώ στη δεύτερη να κατέβει. Εσείς τι λέτε;

Γενικά:

Αν η λέξη είναι αρχαία ή έστω λόγια, τότε ο τόνος κατεβαίνει, διατηρεί δηλ. τον παραδοσιακό τονισμό της για λόγους ακουστικής συνήθειας.
π.χ φιλολόγων, επιταφίων

Αν η λέξη είναι νεότερη-λαϊκότερη, τότε ο τόνος δεν χρειάζεται να κατέβει (γιατί στα νέα ελληνικά δεν ισχύει ο νόμος της τριχρονίας, που θα απαιτούσε το κατέβασμα του τόνου πριν από μακρά λήγουσα).
πχ λαχανόκηπων, αυτοκινητόδρομων

Από εκεί και πέρα, η κατάταξη δεν είναι απόλυτη, γιατί μπορεί μια λέξη να είναι λόγια κατασκευή, αλλά να χρησιμοποιείται καθημερινά και σε μη επίσημο περιβάλλον, οπότε εκεί ο ομιλητής καλείται να επιλέξει ποιο κλιτικό παράδειγμα θα ακολουθήσει (το λόγιο ή το λαϊκότερο). Έτσι, στην περίπτωση αυτή μπορεί να ακούσεις τη λέξη να τονίζεται και με τους δυο τρόπους (πχ. του σιδηρόδρομου-του σιδηροδρόμου) αλλά με σαφή υφολογική διαφορά. Είθισται να κατεβάζουμε τον τόνο σε επίσημο περιβάλλον (του σιδηροδρόμου), αλλά σε μη επίσημο να τον διατηρούμε (του σιδηρόδρομου).

[Εγώ είμαι]

συμφωνώ με απρι ,αναλογα με τη λογιότητα της λέξης και το περιβάλλον που κάθε φορά γίνεται η ομιλία ,γενικά όμως  θα μπορούσαμε να πούμε ότι ο τόνος παραμενει όπου είναι στην ονομαστική και στις άλλες πτώσεις ,πάντα στα νέα ελληνικά

[olgalia]

Απαρέμφατο παρακειμένου στα αφωνόληκτα:
πεπρᾶχθαι,  γεγράφθαι,  πεπεῖσθαι

Με βάση ποιο κανόνα βάζουμε οξεία ή περισπωμένη; Το αι της κατάληξης είναι βραχύχρονο, οπότε η παραλήγουσα παίρνει περισπωμένη όταν είναι μακροχρονη πχ πεπεῖσθαι. Πώς ξέρουμε όμως τι γίνεται με τα δίχρονα όπως είναι το α;

[godspeed]

Έχει έναν σχετικό κανόνα στο λεξικό ανωμάλων ρημάτων του Γεωργοπαπαδάκου σελ. 10.

"Τα εις -πτω ρήματα έχουν το δίχρονο της παραλήγουσας βραχύ. Εξαιρούνται τα κύπτω, πίπτω, ρίπτω.
Τα εις -ττω ή -σσω έχουν το δίχρονο της παραλήγουσας βραχύ. Εξαιρούνται τα θράττω, κηρύττω, πράττω, φρίττω.
Και τα υπόλοιπα αφωνόληκτα (εκτός των σε -ττω ή -σσω) έχουν το δίχρονο της παραλήγουσας βραχύ. Εξαιρούνται τα βρίθω, θλίβω, νίφω, τρίβω, φρύγω, ψύχω."

Εκεί θα βρεις και άλλες κατηγορίες ρημάτων με δίχρονο στη παραλήγουσα.

[olgalia]

Σ' ευχαριστώ!
Θα το απλοποιήσω λίγο και θα το πω στους μαθητές ως "όλα τα δίχρονα της παραλήγουσας στα αφωνόληκτα είναι βραχέα εκτός από τα ρ. πίπτω, ρίπτω, κηρύττω, πράττω, φρίττω, θλίβω, τρίβω"
 Έτσι κι αλλιώς τα άλλα ρήματα δεν τα έχω δει ποτέ σε καποιο κείμενο! Ξέρεις μπας και καταφέρουν και τα θυμηθούν, γιατί άμα τα δουν πολλά δεν το βλέπω...