Λάθη στη χρήση της γλώσσας μας

[karxarias29]

Να επισημάνουμε και το σωστό αντεπεξέρχομαι που η πλειοψηφία το γράφει ανταπεξέρχομαι.

[PDE ads]

[maryvas]

κανουμε τοσο πολλα λαθη οταν μιλαμε κ ειναι πραγματικα λυπηρο. παρολο που δε με τιμαει αυτο που θα πω ειναι οτι αν κ ειμαι φιλολογος παρα πολλα απ'αυτα τα αγνοουσα. τα εμαθα δινοντας σε διαγωνισμο δημοσιου που ειχε κ λεκτικες δεξιοτητες. απο τοτε πηρα το βιβλιαρακι "το λεμε σωστα? το γραφουμε σωστα?" κ το διαβαζω για να μαθαινω κ εγω να μιλαω σωστα. δυστυχως ουτε στο σχολειο ουτε στο πανεπιστημιο τα διδαχτηκα.

[marianthid]

επίσης, σε όσους θέλουν να εμβαθύνουν στο γιατί και πώς των "γλωσσικών λαθών" υπό το πρίσμα των επιστημονικών αρχών και ερμηνειών που δόθηκαν παραπάνω, προτείνω το Ιστορική Γλωσσολογία - Η θεωρία της γλωσσικής μεταβολής της McMahon April.

[eleni09 ΠΕ 02]

Καλό θα ήταν να λέει και ο καθένας τη διαφορά...
Να βελτιωνόμαστε κι εμείς που δεν είμαστε φιλόλογοι...

Από πού βγαίνει το "παρεμπιπτοντως"?

Τί διαφορά έχει το "καταρχας" από το "καταρχην" ?

καλημερα σε ολους...

παρεμπιπτόντως < παρεμπίπτων, -οντος, μτχ.του ρ. παρεμπίπτω + επίρρμ. με κατάλξ. -ως.

σημασια: κατά παρέμβαση στο κυρίως θέμα, σαν σε παρένθεση, εκτός θέματος, συμπτωματικά, όχι προγραμματισμένα, τυχαία.

για το καταρχην - καταρχας...εγραψε ηδη νομιζω η maryvas....

[PDE ads]

[kathyk]

πολυ ωραιο το θεμα,δεν προλαβαινω  να διαβασω! αν ξερει κ καποιος να πει για λεξεις που ηταν γραφονταν αλλιως παλια κ τωρα..ωραια θα ηταν!

[apri]

Το πρόβλημα με αυτό που λές είναι οτι με την ίδια λογική που το αντίθετο του "Δεν έχω τίποτα" είναι το "Έχω τα πάντα"...
Το αντίθετο του "Δεν είμαι αμυαλος" είναι το "Είμαι μυαλομένος"....
Εφάρμοσα ακριβώς τον ίδιο κανόνα με εσένα και βγαίνει το παραπάνω αποτέλεσμα...
Αντιφατικό δεν είναι?

Στο «δεν είμαι άμυαλος» έχουμε όντως δυο αρνήσεις που ισοδυναμούν με την κατάφαση «είμαι μυαλωμένος».
Στο «δεν έχω τίποτα» προφανώς δεν έχουμε δυο αρνήσεις, αλλά μια ισχυρή άρνηση. Σε διαφορετική περίπτωση, η φράση θα ισοδυναμούσε με την κατάφαση «έχω κάτι».

Αυτό που προσπαθώ να πω βασικά είναι το εξής, αν και θα φανώ σε πολλούς αιρετική, γιατί κάποια πράγματα θεωρούνται δεδομένα.
Επί πολλά χρόνια, αιώνες ίσως, γίνεται μια προσπάθεια να εφαρμοστεί η λογική των μαθητικών στη γλώσσα. Αυτό το βλέπουμε και στον προτασιακό λογισμό και στις συντακτικές αναλύσεις του Chomsky (μαθηματικός κι αυτός στην αρχή). Ως ένα βαθμό αυτό είναι θεμιτό και ενδιαφέρον, γιατί όντως η γλώσσα διέπεται από λογική. Αυτό που φαίνεται όμως να προσπερνάνε είναι ότι η γλώσσα ως κώδικας επικοινωνίας είναι και φορέας συναισθημάτων (π.χ διάθεση έμφασης για εντυπωσιασμό, προσπάθεια κοινωνικής διαφοροποίησης, διάθεση κρυπτικότητας λόγω φόβου ή διακριτικότητας κλπ) κι αυτό είναι που την κάνει και μη προβλέψιμη σε σύγκριση με τα μαθηματικά. Οπότε το να προσπαθούμε να κατανοήσουμε ή να ορίσουμε τη γλώσσα μόνο με όρους λογικής για εμένα δεν έχει νόημα, γιατί αναγκαζόμαστε να ασχοληθούμε με μια αποστειρωμένη γλώσσα ή να παρερμηνεύσουμε προτάσεις που ξεφεύγουν από τα καλούπια της λογικής.

Ας ξαναγυρίσω όμως στους αρνητικούς δείκτες.
Οι Γάλλοι είχαν κληρονομήσει από τους Ρωμαίους την άρνηση ne. Δεν τους ήταν όμως αρκετή και γι’ αυτό πρόσθεσαν για έμφαση τη λέξη pas (=βήμα) ύστερα από το ρήμα:«Je ne sais pas» (αρχικά σήμαινε «δεν ξέρω ούτε βήμα»), εκτός αν υπήρχε αρνητική λέξη: Je ne sais rien (=δεν ξέρω τίποτα). Χρειάζονταν δυο αρνήσεις, για να δώσουν με έμφαση το μήνυμά τους, χωρίς αυτές να ισοδυναμούν με μια κατάφαση ή να μιλάμε για αντιφατικές προτάσεις.

Κάτι παρόμοιο βλέπουμε και στη

[apri]

Όπως επίσης δεν μου πάει καλά το "έχω απαυδήσει" .

Το "απαυδώ" είναι όπως το ρήμα "απάγω". Επειδή και τα δύο είναι εύχρηστα κυρίως στον αόριστο (π.χ απηύδησα, απήγαγα), όταν προκύπτει η ανάγκη να χρησιμοποιηθούν άλλοι τύποι, οι ομιλητές μπαίνουν αυτόματα στην διαδικασία να τους σχηματίσουν με βάση τον αόριστο (και όχι με βάση τον ενεστώτα, όπως συμβαίνει με τα άλλα ρήματα). Έτσι ακούς τύπους "θα απηυδήσω", "έχω απηυδήσει", "απαγάγω" (αν και ξέρουν το "παράγω", "διάγω"κλπ.)
Σκέψου ότι κάπως έτσι, παρασυρόμενοι από τον αόριστο, άρχισαν να λένε οι ομιλητές "κατεβαίνω"και "ανεβαίνω" (αντί για "καταβαίνω" και "αναβαίνω") και τελικά αυτοί οι τύποι επικράτησαν. Οπότε μην πολυπιέζεσαι να πεις έναν τύπο που ουσιαστικά δεν χρησιμοποιείται.

"μεταγραφή" -> λάθος (συνηθισμένο)
"μετεγγραφή¨-> σωστό

Και τα δυο είναι σωστά, αλλά έχουν διαφορετική σημασία και διαφορετική χρήση.

Μεταγραφή= η γραφή με διαφορετικό τρόπο
Π.χ φωνητική μεταγραφή μιας λέξης= η γραφή της με φωνητικούς χαρακτήρες

Μετεγγραφή= η εγγραφή σε μια άλλη λίστα
Π.χ μετεγγραφή σε άλλη ομάδα, σε άλλο πανεπιστήμιο

Επειδή και οι δυο λέξεις μοιάζουν σημασιολογικά και κυρίως μοιάζουν πολύ ηχητικά, η δε πρώτη (μεταγραφή) αρθρωτικά είναι απλούστερη, υπάρχει μια τάση να χρησιμοποιούμε «τη μεταγραφή» και με τις δυο σημασίες. Η πρόβλεψή μου είναι ότι τελικά θα επικρατήσει,  όπως έγινε στο παρελθόν με άλλες περιπτώσεις ηχητικής ομοιότητας (καταχωρώ-καταχωρίζω, επιρροή-επήρεια κλπ).

[anastasia86]

Καλησπέρα σε όλους!! Να εκφράσω κι εγώ μια απορία και όποιος μπορεί ας βοηθήσει: εξωφλήθη ή εξοφλήθη;; 
Το "ω" είναι χρονική αύξηση, σωστά; Στα νέα ελληνικά ποιός τύπος είναι σωστός τελικά;

[koleygr]

Το πρόβλημα με αυτό που λές είναι οτι με την ίδια λογική που το αντίθετο του "Δεν έχω τίποτα" είναι το "Έχω τα πάντα"...
Το αντίθετο του "Δεν είμαι αμυαλος" είναι το "Είμαι μυαλομένος"....
Εφάρμοσα ακριβώς τον ίδιο κανόνα με εσένα και βγαίνει το παραπάνω αποτέλεσμα...
Αντιφατικό δεν είναι?

Στο «δεν είμαι άμυαλος» έχουμε όντως δυο αρνήσεις που ισοδυναμούν με την κατάφαση «είμαι μυαλωμένος».
Στο «δεν έχω τίποτα» προφανώς δεν έχουμε δυο αρνήσεις, αλλά μια ισχυρή άρνηση. Σε διαφορετική περίπτωση, η φράση θα ισοδυναμούσε με την κατάφαση «έχω κάτι».

Αυτό που προσπαθώ να πω βασικά είναι το εξής, αν και θα φανώ σε πολλούς αιρετική, γιατί κάποια πράγματα θεωρούνται δεδομένα.
Επί πολλά χρόνια, αιώνες ίσως, γίνεται μια προσπάθεια να εφαρμοστεί η λογική των μαθητικών στη γλώσσα. Αυτό το βλέπουμε και στον προτασιακό λογισμό και στις συντακτικές αναλύσεις του Chomsky (μαθηματικός κι αυτός στην αρχή). Ως ένα βαθμό αυτό είναι θεμιτό και ενδιαφέρον, γιατί όντως η γλώσσα διέπεται από λογική. Αυτό που φαίνεται όμως να προσπερνάνε είναι ότι η γλώσσα ως κώδικας επικοινωνίας είναι και φορέας συναισθημάτων (π.χ διάθεση έμφασης για εντυπωσιασμό, προσπάθεια κοινωνικής διαφοροποίησης, διάθεση κρυπτικότητας λόγω φόβου ή διακριτικότητας κλπ) κι αυτό είναι που την κάνει και μη προβλέψιμη σε σύγκριση με τα μαθηματικά. Οπότε το να προσπαθούμε να κατανοήσουμε ή να ορίσουμε τη γλώσσα μόνο με όρους λογικής για εμένα δεν έχει νόημα, γιατί αναγκαζόμαστε να ασχοληθούμε με μια αποστειρωμένη γλώσσα ή να παρερμηνεύσουμε προτάσεις που ξεφεύγουν από τα καλούπια της λογικής.

Ας ξαναγυρίσω όμως στους αρνητικούς δείκτες.
Οι Γάλλοι είχαν κληρονομήσει από τους Ρωμαίους την άρνηση ne. Δεν τους ήταν όμως αρκετή και γι’ αυτό πρόσθεσαν για έμφαση τη λέξη pas (=βήμα) ύστερα από το ρήμα:«Je ne sais pas» (αρχικά σήμαινε «δεν ξέρω ούτε βήμα»), εκτός αν υπήρχε αρνητική λέξη: Je ne sais rien (=δεν ξέρω τίποτα). Χρειάζονταν δυο αρνήσεις, για να δώσουν με έμφαση το μήνυμά τους, χωρίς αυτές να ισοδυναμούν με μια κατάφαση ή να μιλάμε για αντιφατικές προτάσεις.

Κάτι παρόμοιο βλέπουμε και στη

[syrrahm]

Καλησπέρα σε όλους!! Να εκφράσω κι εγώ μια απορία και όποιος μπορεί ας βοηθήσει: εξωφλήθη ή εξοφλήθη;;  
Το "ω" είναι χρονική αύξηση, σωστά; Στα νέα ελληνικά ποιός τύπος είναι σωστός τελικά;

Στα νέα ελληνικά , όπως δεν βάζω χρονική αύξηση σε παρελθοντικούς χρόνους του "καθορίζω" ("καθορίστηκε", όχι "καθωρίστηκε"), έτσι δεν βάζω χρονική αύξηση και στο εξοφλώ. Άρα "εξοφλήθηκε" ή "ξοφλήθηκε".  Το "εξωφλήθη" ως τύπος της αρχαίας-καθαρεύουσας ακολουθεί τον κανόνα της χρονικής αύξησης, αλλά σε κείμενο της ν.ε. δεν θα έβαζα και πάλι αύξηση.

[anastasia86]

Καλησπέρα σε όλους!! Να εκφράσω κι εγώ μια απορία και όποιος μπορεί ας βοηθήσει: εξωφλήθη ή εξοφλήθη;;  
Το "ω" είναι χρονική αύξηση, σωστά; Στα νέα ελληνικά ποιός τύπος είναι σωστός τελικά;

Στα νέα ελληνικά , όπως δεν βάζω χρονική αύξηση σε παρελθοντικούς χρόνους του "καθορίζω" ("καθορίστηκε", όχι "καθωρίστηκε"), έτσι δεν βάζω χρονική αύξηση και στο εξοφλώ. Άρα "εξοφλήθηκε" ή "ξοφλήθηκε".  Το "εξωφλήθη" ως τύπος της αρχαίας-καθαρεύουσας ακολουθεί τον κανόνα της χρονικής αύξησης, αλλά σε κείμενο της ν.ε. δεν θα έβαζα και πάλι αύξηση.

Ευχαριστώ πολύ για την απάντηση. Κι εγώ το ίδιο πιστεύω και έδωσα την ίδια εξήγηση αλλά ήθελα και μια δεύτερη γνώμη. Να είσαι καλά!

[apri]

Καλησπέρα σε όλους!! Να εκφράσω κι εγώ μια απορία και όποιος μπορεί ας βοηθήσει: εξωφλήθη ή εξοφλήθη;;  
Το "ω" είναι χρονική αύξηση, σωστά; Στα νέα ελληνικά ποιός τύπος είναι σωστός τελικά;

Στα νέα ελληνικά , όπως δεν βάζω χρονική αύξηση σε παρελθοντικούς χρόνους του "καθορίζω" ("καθορίστηκε", όχι "καθωρίστηκε"), έτσι δεν βάζω χρονική αύξηση και στο εξοφλώ. Άρα "εξοφλήθηκε" ή "ξοφλήθηκε".  Το "εξωφλήθη" ως τύπος της αρχαίας-καθαρεύουσας ακολουθεί τον κανόνα της χρονικής αύξησης, αλλά σε κείμενο της ν.ε. δεν θα έβαζα και πάλι αύξηση.

Να συμπληρώσω μόνο ότι ο πιθανότερος λόγος που δεν χρειάζεται να βάλεις αύξηση σε τύπους όπως "καθορίστηκε", "ξοφλήθηκε" είναι, γιατί το ρόλο του δείκτη παρελθοντικού χρόνου παίζει στην ουσία το  -κ-.  βλ. εφάνη-φάνηκε, εδόθη-δόθηκε.
Εγώ στον τύπο "εξωφλήθη" θα έβαζα την αύξηση ακόμα και σε νεοελληνικό κείμενο, γιατί είναι αρχαίος τύπος.

[syrrahm]

Να συμπληρώσω μόνο ότι ο πιθανότερος λόγος που δεν χρειάζεται να βάλεις αύξηση σε τύπους όπως "καθορίστηκε", "ξοφλήθηκε" είναι, γιατί το ρόλο του δείκτη παρελθοντικού χρόνου παίζει στην ουσία το  -κ-.  βλ. εφάνη-φάνηκε, εδόθη-δόθηκε.
...

Όταν γράφουμε "καθόριζα" αντί  "καθώριζα",  ποιος παίζει  τον ρόλο του δείκτη του παρελθοντικού χρόνου, apri;
Mήπως το ανέβασμα του τόνου σε προηγούμενη συλλαβή;

[apri]

Όταν γράφουμε "καθόριζα" αντί  "καθώριζα", ποια μπορεί να είναι η εξήγηση για το ποιος παίζει  τον ρόλο του δείκτη του παρελθοντικού χρόνου, apri; Mήπως το ανέβασμα του τόνου σε προηγούμενη συλλαβή;

Οι χρονικές αυξήσεις έχουν σχεδόν καταργηθεί στους τύπους της νέας ελληνικής, ειδικά στα απλά ρήματα. Γι' αυτό και λέμε "αγάπησα" και όχι "ηγάπησα", "όριζα" και όχι "ώριζα". (Λέμε όμως "παρήγαγα" και όχι "παράγαγα", "παρήλαυνε" και όχι "παρέλαυνε").
Τώρα το πώς αναπληρώνεται η "χρονική" λειτουργία της; Νομίζω ότι βασικά αναπληρώνεται από το ότι τονίζονται όλοι οι τύποι στην τρίτη συλλαβή από τέλος. Επιπλέον, στον αόριστο έχουμε και άλλους δείκτες: το -κ- λειτουργεί στη μέση φωνή όπως το -σ στην ενεργητική, ως χρονικός χαρακτήρας.