Προβληματισμοί για το συνεχώς φθίνον επίπεδο των μαθητών

[Έσπερος]

Ανοίγω αυτό το θέμα για να ανταλλάξουμε απόψεις και εμπειρίες σχετικά με τη θλιβερή κατάσταση που βλέπουμε κάθε χρόνο να χειροτερεύει, τη γενική αδιαφορία των μαθητών για το σχολείο, την πλήρη απάθειά τους ακόμα και μπροστά σε πάρα πολύ χαμηλούς βαθμούς, την παντελή απουσία οποιουδήποτε στόχου σχετικού όχι με πανεπιστημιακές σπουδές απαραίτητα, αλλά με μια σοβαρή στάση μέχρι το τέλος της σχολικής τους ζωής. Και καταλήγω στο ερώτημα, μπορεί ένα σχολείο να προσπαθήσει και να επιδιώξει να ανεβάσει συνολικά το επίπεδο των μαθητών του (χωρίς να χρησιμοποιηθούν άλλα μέσα όπως μετακινήσεις μαθητών από και προς γειτονικά σχολεία). Εννοώ να ανεβάσεις το επίπεδο του συγκεκριμένου μαθητικού δείγματος που διαθέτεις, που έρχεται στο σχολείο σου με τυχαίο τρόπο και έχει μεγάλη κοινωνική, οικονομική και πνευματική διαστρωμάτωση.

Κάποιες δικές μου παρατηρήσεις (για Γυμνάσιο):
-  Όταν έχεις υπερβολικά πολλούς αδύναμους μαθητές ταυτόχρονα με μαθητές με αξιώσεις, είναι δύσκολο να βρεις ισορροπία ώστε να έχεις υψηλές απαιτήσεις, χωρίς να κλείνεις τελείως την πόρτα του σχολείου στα άλλα παιδιά, αλλά και χωρίς να ρίχνεις τελείως το επίπεδο.
-  Οι τεχνικές διαφορποιημένης διδασκαλίας και γενικά οι μαθητοκεντρικές και βιωματικές τεχνικές που προτείνονται στις επιμορφώσεις, ίσως να είχαν αποτεέλσμα αν χρησιμοποιούνταν κατ'  αποκλειστικότητα σχεδόν στις πρώτες τάξεις του δημοτικού πάνω σε αναδιαμορφωμένη ύλη, ώστε να εξασφαλιστεί ότι οι μαθητές ώς ένα σημείο θα συμβαδίζουν μέχρι  κάποια τάξη. Στο Γυμνάσιο, αυτές οι μέθοδοι είναι ωραίες για να διανθίζεις το μάθημα,και μπορεί όντως να οδηγήσουν σε μεγάλη εμπλοκή των παιδιών, η οποία εμπλοκή σίγουρα φέρνει μια κάποια ενασχόληση και η ενασχόληση θα φέρει και μια κάποια επαφή με το μάθημα, αλλά αυτό είναι ώς εκεί. Ουσιαστικά είναι για να κάνει κάτι κάποιος για να μην μείνει ή για να μην τα παρατήσει τελείως και φυτοζωεί γύρω στο 14. Να φέρω ένα παράδειγμα:  στα λογοτεχνικά κείμενα, δραστηριότητες δραματοποίησης σκηνών, ζωγραφιές εναλλακτικών εξωφύλλων κλπ. Μια χαρά είναι και κάποια παιδιά θα τις χαρούν ιδιαίτερα, αν έχουν ταλέντο σε αυτά. Όμως ο μαθητής που δεν μπορεί να κατανοήσει ένα κείμενο ή να γράψει μια παράγραφο 8 σειρών, θα εξακολουθεί να μην μπορεί να κατανοήσει και να γράψει κείμενο. Απλά θα έχει εμπλακεί συναισθηματικά με το μάθημα, άρα ίσως του κεντρίσει την προσοχή, σίγουρα θα το θυμάται λίγο περισσότερο (εξ ακοής) και θα καταφέρει να έχει ένα γραπτό ίσως ακόμα και για 13-14, αλλά μέχρι εκεί.
- Σε πιο πρακτικές καταστάσεις, έχω δει εκπαιδευτικούς αμείλικτα απαιτητικούς που δεν αναγνωρίζουν κανένα ελαφρυντικό. Αποτέλεσμα δεν έχουν. Ίσως θα έλεγα κιόλας ότι οι μαθητές κλείνονται τελείως, απογοητεύονται, δεν προσπαθούν καν, θεωρούν ότι είναι κομμένοι από χέρι.
- Έχω δει συνάδελφο, νέο συνάδελφο, με απαιτήσεις εκτός τόπου και χρόνου όπως είχαμε συνήθως όλοι όταν ξεκινήσαμε, που δεν δείχνει όμως ότι θα κόψει από ιδεολογία και εκδικητικότητα. ΕΚεί πράγματι, παρατήρησα ότι οι περισσότεροι μαθητές, επειδή ο πέλεκυς των βαθμών ήταν βαρύς, αλλά παράλληλα υπήρχε και θετική προσωπική σχέση και ενθάρρυνση, έκαναν μια μεγαλύτερη προσπάθεια (ή έκαναν περισσότερο φροντιστήριο) και επιφανειακά προσαρμόστηκαν στις απαιτήσεις του εκπαιδευτικού. Την επόμενη χρονιά όμως, μπορώ να πω ότι αυτά που είχαν συγκρατήσει, ήταν αυτά τα ελάχιστα που συγκρατεί ο μέσος μαθητής δυστυχώς στην εποχή μας, δηλαδή δεν δεν είδα διαφορετικό αποτέλεσμα παρόλο που επιφανειακά ο ίδιος είχε νιώσει δικαιωμένος ότι τους έτρεξε και πέτυχε κάτι.
-  Έχω δοκιμάσει και τη μέθοδο άλλων εκπαιδευτικών, που λένε ότι πρέπει στην αρχή να τα κάνεις αργά και αναλυτικά και μετά θα μπουν στο πνεύμα και θα προχωράς πιο γρήγορα, αλλά θα έχεις κερδίσει μεγαλύτερο μέρος του ακροατηρίου. Αυτό κι αν ήταν τελικά αποτυχία.... Κατέληξα να ασθμαίνω για να ολοκληρώσω ένα αφηγηματικό έργο, επανλαμβάνοντας τελικά σε κάθε ενότητα τι είναι τα τυπικά επίθετα και η ύβρις, για να το εμπεδώσει και ο πιο αφηρημένος, δεν εμβάθυνα όσο θα ήθελα για να ακούσουν κάποια πιο απαιτητικά πράγματα οι μαθητές που θα τα κατανοούσαν, εγώ τελικά ταλαιπωρήθηκα και αγχώθηκα και δεν νομίζω ότι όλο αυτό άξιζε τον κόπο.

[PDE ads]

[leon.]

Στο ΓΕΛ που υπηρετώ οι μαθητές που 'ναι δυνατοί στο μάθημά μου είναι τρεις τέσσερες ανά τμήμα. Εικοσιεφτάρια τμήματα. Μ' αυτούς δουλεύω. Εμβαθύνουμε κιόλας στην ύλη κι όλα καλά. Άμα έριχνα το επίπεδο τότε θα δούλευα με περσότερους μαθητές. Όμως αυτοί οι περσότεροι θα τα πήγαιναν μεν καλύτερα, αλλά ουσιαστικό όφελος δε θα υπήρχε. Διότι ειλικρινές ενδιαφέρον δεν έχουν και θα τα λησμονούσαν όλα άμεσα. Οπότε θα βλάφτονταν οι πραγματικά καλοί μαθητές (στο μάθημά μου εννοώ, οι τρεις τέσσερες) που δε θα εμβάθυναν. Κι άρα δε διαλέγω αυτόν το δρόμο. Όσο για τους πολλούς έχω να πω το εξής. Έχουν κλίσεις ατομικές που δεν έχουν να κάνουν με τα βασικά μαθήματα (και πανελληνίως εξεταζόμενα) των ΓΕΛ (Μαθηματικά Αρχαία Φυσική Λατινικά κτλ). Οπότε έρχονται στο ΓΕΛ γιατί άλλος τύπος σχολείου που να καλύπτει τις δικές τους προτιμήσεις δεν υπάρχει (πέραν των ΕΠΑΛ τελοσπάντων). Φυσικά ο λειτουργικός αναλφαβητισμός, η απουσία οποιασδήποτε κριτικής σκέψης κι ο χρυσαυγιτισμός (απότοκο των δυο πρώτων) θριαμβεύουν. Κι όλο πάει εντεινόμενη προς το χείριστο αυτή η κατάσταση.

[efi..]

Τάξεις με 25-28 παιδιά, τμήματα ένταξης με 28 παιδιά ( σε Γυμνάσιο), παιδιά με γνωμάτευση "ειδικό σχολείο" να είναι στην ίδια τάξη με τους 2-3 άριστους ή τους 5-6 αρκετά καλούς μαθητές, παιδιά (και γονείς) που απαξιώνουν το σχολείο και δεν έχουν μάθει να διαβάζουν και να μαθαίνουν, παιδιά που δεν ξέρουν ανάγνωση και συλλαβίζουν... είναι κάποια θέματα που πρέπει να ξαναδούμε όσοι αγαπάμε το σχολείο.

[harac]

Αν και το θέμα δεν είναι τόσο απλό, θα προσθέσω και εγώ την άποψή μου:
Το επίπεδο  των μαθητών εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό και από τις κατάλληλες συνθήκες διδασκαλίας του διδακτικού αντικειμένου. Για παράδειγμα άλλες απαιτήσεις έχει ένα φιλολογικό μάθημα όπου οι μαθητές εξετάζονται προφορικά και γραπτά σε γλωσσικά μαθήματα και δεν υπάρχει τμήμα ένταξης για τα παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες και άλλες ένα μάθημα αισθητικής αγωγής, όπου χρειάζεται εργαστήριο (όπου συνήθως δεν υπάρχει). Το καλύτερο, σε επίπεδο εκπαιδευτικού, ίσως να  είναι ένας συνδυασμός διαφορετικών μεθόδων διδασκαλίας, όπως και η ίδια προτείνεις.
Το επίπεδο, πάντως είναι δύσκολο να ανέβει αποκλειστικά με ατομική προσπάθεια του εκπαιδευτικού, με πολυπληθή τμήματα. Θα γράψω κάτι που έχω παρατηρήσει στο δικό μας σχολείο. Την προηγούμενη χρονιά είχαμε τρία τμήματα της Β' Γυμνασίου δύο δυνατά και ένα αδύναμο και αυτή τη χρονιά συγχωνεύτηκαν σε δύο με 25 παιδιά το κάθε ένα. Στο μικρότερο (δυνατό) τμήμα υπήρχε και παιδί με σοβαρή αναπηρία. Δεν χρειάζεται να είσαι μάντης για να μαντέψεις αυτή τη χρονιά αν ανέβηκε ή έπεσε το επίπεδο των μαθητών.

[PDE ads]

[Έσπερος]

Τάξεις με 25-28 παιδιά, τμήματα ένταξης με 28 παιδιά ( σε Γυμνάσιο), παιδιά με γνωμάτευση "ειδικό σχολείο" να είναι στην ίδια τάξη με τους 2-3 άριστους ή τους 5-6 αρκετά καλούς μαθητές, παιδιά (και γονείς) που απαξιώνουν το σχολείο και δεν έχουν μάθει να διαβάζουν και να μαθαίνουν, παιδιά που δεν ξέρουν ανάγνωση και συλλαβίζουν... είναι κάποια θέματα που πρέπει να ξαναδούμε όσοι αγαπάμε το σχολείο.

Αυτή είναι η πραγματικότητα που στο θεσμικό κομμάτι δεν αλλάζει από εμάς. Ώς ένα σημείο δεν αλλάζει και η παρουσία 2-3 ουσιαστικά αναλφάβητων μαθητών σε κάθε τμήμα, που είναι έτσι για λογους πάνω από τις δυναμεισ τους. Το ερώτημά μου κυρίως αφορά αυτήν την ομάδα μαθητών που είναι στο μέσον μιας καμπύλης Gauss. Τους μαθητες που μπορούν, αν ασχοληθούν, το 12 να το κάνουν 14 ή  το 14 να το κάνουν 16, αλλά πλέον, δεν το κάνουν και τείνουν να μετατοπίζονται προς το 11-13, μεγαλώνοντας το χάσμα με όσους είναι πάνω από 17, και προκαλώντας  σπαζοκεφαλιά στον εκπαιδευτικό που θέλει να κάνει υψηλού επιπέδου μάθημα, το οποίο μπορεί 10, ή και 5 χρόνια πριν, να απευθυνόταν σε 10 μαθητες (με διαβαθμίσεις) ενώ τώρα μετά βίας απευθύνεται σε 3-4.

@leon σ ένα γυμνάσιο δεν μπορείς να κανεις μάθημα έτσι, είναι άλλη η στόχευση, καλώς ή κακώς. Εκτός αν εχεις καταφέρει να έχει το σχολείο
σου μια τετοια φήμη σε σχέση με τα λοιπά σχολεία της περιοχης, ώστε απλα κάποιοι να βρίσκουν πλαγιους τρόπους για να πάνε κάπου που θα επιβιώσουν ευκολοτερα και να σου έρθουν κάποιοι άλλοι που θέλουν να δουλέψουν σε άλλη ταχύτητα.

@harac το ξέρω και αυτό για τμήματα. Στο νησί μας, οι μαθητες πιυ έρχονται από τα μικρά δημοτικά των χωριών, έχουν όλα κατακτημένο ένα πολυ καλό επίπεδο γραπτής έκφρασης, γενικών γνώσεων, ανάγνωσης και κατανόησης κειμένου (παρολο που πολλές φορές οι γονείς τους έχουν χαμηλότερη μόρφωση ή είναι παρα πολύ απλοϊκοί άνθρωποι). Δεν θα εξελιχθούν όλοι το ίδιο αλλά είναι οφθαλμοφανές ότι σε μια μικρή τάξη με ηρεμία και δυνατότητα προσωπικής ενασχόλησης, γίνεται δουλειά υψηλού επιπέδου και ακόμα κι αν στο γυμνάσιο δεν ανοίξουν ξανά βιβλίο, μπορούν να διαβάσουν, να γράψουν, να ανακαλέσουν γνώσεις, να χρησιμοποιήσουν κοινή λογική και να σταθούν αξιοπρεπώς, μια εικόνα πολύ διαφορετική από τα παιδιά που πάνε στα δημοτικά που λειτουργούν σαν δημοτικά μεγάλης πόλης.

[erietta]

Το θέμα είναι πιο πολύπλοκο και πέρα από τα όρια της τάξης. Δηλαδή ξεκινά έξω από την τάξη, αλλά εμείς το βλέπουμε μέσα.
Η γενικότερη κοινωνική κατάσταση (όσοι έχετε δουλέψει στο κέντρο της Αθήνας, ξέρετε πως η πλειοψηφία των μαθητών (οι οικογένειες τους δηλαδή) εστιάζουν στην επιβίωση ή στην οικονομική ευμάρεια, όπως την εννοεί ο καθένας. Σε αυτό το πλαίσιο η όποια γνώση είναι μάλλον περιττή, εφόσον δεν μπορεί να συμβάλλει στην οικονομική βελτίωση. Επομένως η γνώση, όπως παρέχεται από το Υπουργείο, έχει εδώ και καιρό απαξιωθεί. Προσωπικά έχω αρκετά τέτοια παραδείγματα. Αυτή είναι μόνο μια σοβαρή πτυχή του θέματος, που κατά την γνώμη μου είναι κυρίως ηθικό, αλλά δεν είναι νομίζω της παρούσης να το αναλύσω.
Φυσικά, τα πολυπληθή τμήματα (αποκλειστική ευθύνη του Υπουργείου) συμβάλλουν στην περαιτέρω επιδείνωση της κατάστασης.

[Έσπερος]

@erietta άρα θεωρούμε δεδομένο
ότι ανάλογα με το σε ποια γειτονιά είναι το σχολείο, οι μαθητες είναι a priori καταδικασμένοι ή τυχεροί, ασχέτως του πώς λειτουργεί το σχολείο;

[leon.]

Το σκολειό δε ζει αποκομμένο απ' την κοινωνία. Κι η κοινωνία είναι φουλ ταξική. Όσο κι αν παλέψουν οι εκπαιδευτικοί η πραγματικότητα είναι αμείλικτη.

[Έσπερος]

Αυτό το ταξικό προφανώς ισχύει, όμως η απαξίωση του σχολείου είναι εντονότατη και σε πολύ πλούσια μερη, εκεί δεν μπορεί να είναι δικαιολογία ότι οι γονείς είναι βιοπαλαιστές κλπ, υπάρχουν άλλοι λογοι.

[athanasiad]

Καταθετω κι εγω αυτα που ακουω απο τον στενο (αλλα και τον ευρυτερο) κοινωνικο μου περιγυρο, σχετικα με αυτο το ζητημα: τα περισσοτερα παιδια, εχω καταλαβει οτι θεωρουν το σχολειο "χασιμο χρονου". Το "γιατι" και το "πως" διαμορφωθηκε αυτη η τοποθετηση-αποψη (και η εκταση του φαινομενου αυτου), η αληθεια ειναι οτι δεν το γνωριζω η ιδια (αν και με απασχολει, διοτι ολοι στην ιδια κοινωνια ζουμε και το τι σταση κρατα ο ενας, επηρρεαζει τον αλλον).

[leon.]

Αυτό το ταξικό προφανώς ισχύει, όμως η απαξίωση του σχολείου είναι εντονότατη και σε πολύ πλούσια μερη, εκεί δεν μπορεί να είναι δικαιολογία ότι οι γονείς είναι βιοπαλαιστές κλπ, υπάρχουν άλλοι λογοι.

Ο χρυσαυγιτισμός, μάλιστα, αφορά κυρίως πλούσιες περιοχές. Στα νησιά ενδιαφέρονται για τον τουρισμό (νεόπλουτοι) και δε νοιάζονται για τα γράμματα.

[Panais]

Όταν από πολύ νωρίς στη ζωή τους τα περισσότερα παιδιά έχουν πρόσβαση σε social media και παρακολουθούν τη χλιδάτη ζωή του κάθε αμόρφωτου influencer, όταν βλέπουν ότι 17 χρονα παιδιά, επειδή κλωτσάνε καλά το τόπι υπογράφουν συμβόλαια εκατομμυρίων, όταν σου λένε ότι εγώ θα δουλέψω στην εστίαση και θα βγάλω περισσότερα από σένα που σπούδασες, ακόμα αναρωτιέστε γιατί έχει απαξιωθεί το σχολείο; Σίγουρα τα πολυπληθή τμήματα δεν βοηθάνε στην σωστή εκπαιδευτική προσέγγιση, αλλά και στη δική μου γενιά θυμάμαι 25ρια τμήματα είμασταν στην καλύτερη, ούτε τμήματα ένταξης υπήρχαν, ούτε παράλληλη στήριξη υπήρχε και οι γονείς μας έλειπαν από το σπίτι όλη μέρα για να τα βγάλουμε πέρα και φροντιστήριο ξεκινούσαμε οι περισσότεροι στη 2α λυκείου.

[athanasiad]

Αυτό το ταξικό προφανώς ισχύει, όμως η απαξίωση του σχολείου είναι εντονότατη και σε πολύ πλούσια μερη, εκεί δεν μπορεί να είναι δικαιολογία ότι οι γονείς είναι βιοπαλαιστές κλπ, υπάρχουν άλλοι λογοι.

Ναι, συμφωνω οτι ισχυει το ταξικο.
Ομως η ουσια του φαινομενου πιστευω οτι βρισκεται στην διαμορφωμενη πεποιθηση πολλων (πιθανολογω οτι ειναι η τεινει να γινει πλειοψηφια) οτι "το σχολειο ειναι χασιμο χρονου".
Αυτο ουσιαστικα, ειναι ενα στερεοτυπο: μια πεποιθηση.
Και οπως ξερουμε, τα στερεοτυπα πρακτικα δεν αλλαζουν.
Εκει νομιζω οτι βρισκεται το προβλημα, και διατρεχει ολοκληρη την κοινωνια: και τους πλουσιοτερους, και τους φτωχοτερους.

[athanasiad]

Όταν από πολύ νωρίς στη ζωή τους τα περισσότερα παιδιά έχουν πρόσβαση σε social media και παρακολουθούν τη χλιδάτη ζωή του κάθε αμόρφωτου influencer, όταν βλέπουν ότι 17 χρονα παιδιά, επειδή κλωτσάνε καλά το τόπι υπογράφουν συμβόλαια εκατομμυρίων, όταν σου λένε ότι εγώ θα δουλέψω στην εστίαση και θα βγάλω περισσότερα από σένα που σπούδασες, ακόμα αναρωτιέστε γιατί έχει απαξιωθεί το σχολείο; Σίγουρα τα πολυπληθή τμήματα δεν βοηθάνε στην σωστή εκπαιδευτική προσέγγιση, αλλά και στη δική μου γενιά θυμάμαι 25ρια τμήματα είμασταν στην καλύτερη, ούτε τμήματα ένταξης υπήρχαν, ούτε παράλληλη στήριξη υπήρχε και οι γονείς μας έλειπαν από το σπίτι όλη μέρα για να τα βγάλουμε πέρα και φροντιστήριο ξεκινούσαμε οι περισσότεροι στη 2α λυκείου.

Πολυ σωστα τα λετε.
Ομως υπαρχει καοιια εναλλακτικη προταση? (Γενικα μιλω, οχι απο εσας προσωπικα)
Φοβουμαι πως οχι.
Διαχρονικα, αυτος που κλωτσαει το τοπι πληρωνεται καλυτερα απο τον "δασκαλακο".
Ανεκαθεν συνεβαινε αυτο.