PDE - Η κοινότητα των εκπαιδευτικών

Αγαπητή Ladyven,
ειλικρινά θα είχε πολύ ενδιαφέρον να δούμε τμήματα του επιστημονικού σου πονήματος καθώς όσα γράφεις ακούγονται εξαιρετικά ενδιαφέροντα. Όπως καταλαβαίνεις, όσα καταθέτεις είναι αρκετά εξειδικευμένα και χαίρομαι που ως προς κάποιες παραμέτρους καταθέσαμε και εμείς την άποψή μας πάνω στα ζητήματα που ανέπτυξες. Εμένα προσωπικά δεν με ενόχλησαν οι λατινικοί χαρακτήρες καθώς είναι τοῖς πᾶσιν γνωστόν πώς γίνονται οι παραδόσεις στα ξένα πανεπιστήμια αλλά εφόσον οι κανόνες του φόρουμ το απαγορεύουν θα πρέπει να εναρμονιστούμε.
Θα σου απαντήσω στο σκέλος της ανάρτησής σου που με αφορά.

α) Η επανοτοποθέτησή σου περί συνδετικών απαρεμφάτων καθιστά τελείως σαφή την παρατήρησή σου περί του φαινομένου στο οποίο αναφέρεσαι. Βέβαια, η απάντησή μου, αν την δεις καλύτερα, αναφέρεται σε αυτήν την περίπτωση που φαίνεται ξεκάθαρα η πτώση του υποκειμένου μέσω του case transmission, καθώς με τα υπόλοιπα ρήματα είναι βέβαιο ότι δεν μπορούμε να έχουμε επαρκή εποπτεία της κατάστασης.
β) Αυτό που γράφω περί της περιπτώσεως που ένα δίπτωτο ρήμα συντάσσεται α) με πλαγιόπτωτο αντικείμενο & β) με απαρέμφατο ή δευτερεύουσα πρόταση (Δ.Π.) είναι καθημερινή και συχνή γι' αυτό ίσως δεν σου πέρασε από το μυαλό. Και με δεδομένο ότι το απαρέμφατο ή η Δ.Π. δεν μπορούν να γίνουν υποκείμενο καταλήγουμε de facto στην τοποθέτηση τού πλαγιόπτωτου αντικειμένου ως υποκειμένου στην Π.Σ. Αυτό συμβαίνει κυρίως με λεκτικά, κελευστικά, προτρεπτικά, ευχετικά ρήματα κ.λπ. και ένα απλό παράδειγμα έχει ως εξής: Κῦρος ἐκέλευσεν τοὺς στρατιώτας ἐπιθέσθαι --> Οἱ στρατιῶται ἐκελεύσθησαν ὑπὸ Κύρου ἐπιθέσθαι.
γ) Το ερώτημά σου σχετικά με το παράδειγμα με τον Μαρδόνιο είναι μέρος της τοποθέτησής μου σχετικά με τα τρία ρήματα: ἐπιτάσσω, ἐπιτρέπω, ἀπαιτῶ και τα συνώνυμα τους που έχουν μια ιδιάζουσα συμπεριφορά κατά την Παθητικοποίηση. Ανταποκρινόμενος ασμένως στην προτροπή σου να σου κοινοποιήσω την αντίστοιχη βιβλιογραφική αναφορά, θα το κάνω άμεσα συλλέγοντας τις πληροφορίες που ζήτησες και θα στα στείλω με προσωπικό μήνυμα για να μην κουράζω με εξειδικευμένα πράγματα. Προς το παρόν από μνήμης μού έρχεται το εξής παράδειγμα (μιας που ασχοληθήκαμε πολύ με τον Θουκυδίδη τις προηγούμενες μέρες) Ἄλλο τι μεῖζον ὑμῖν ἐπιτάξουσιν; --> Ἄλλο τι μεῖζον (ὐμεῖς) ἐπιταχθήσεσθε; {Θουκ., Ι, 140.5}. Απλώς να συμπληρώσω και το εξής: Ενώ με τα ρήματα ἐπιτάσσω/ ἐπιτρέπω τινί τι είναι σπάνια ανεκτή και η τοποθέτηση του άμεσου αντικειμένου ως υποκειμένου -δεν έχω υπ' όψιν μου αντίστοιχο παράδειγμα- με το ρήμα αἰτῶ και ἀπαιτῶ τινά τι δεν λαμβάνεται υπ' όψιν η εμβιότητα (βλ. το ξενοφώντειο παράδειγμα με τον βασιλέα και τὰ ὅπλα) και κατά συνέπειαν το άψυχο έμμεσο αντικείμενο τίθεται υποχρεωτικά υποκείμενο κατά την Παθητικοποίηση. Σού δίνω και ένα ακόμη παράδειγμα: Ἐπέτρεψαν τοῖς ἐννέα ἄρχουσιν τὴν φυλακήν --> Οἱ ἐννέα ἄρχοντες ἐπετράπησαν/ ἐπιτετραμμένοι ἦσαν τὴν φυλακήν. Προφανώς κεντρικός πυρήνας καθίσταται νοηματικά το ἐμβιο αντικείμενο χωρίς όμως να σημαίνει ότι δεν είναι ανεκτή και η αντίστροφη διαδικασία.
δ) Όπως αναφέρθηκε και πιο πριν, η ελληνική απόδοση του context είναι "συμφραζόμενα" αλλά όπως θα ξέρεις καλύτερα, ακόμη και σε ελληνόγλωσσα φιλολογικά βιβλία παρατίθεται πολλές φορές ο όρος αμετάφραστος, μιας που λόγῳ της συχνής χρήσης του και των ποικίλων ξενόγλωσσων βιβλιογραφικών αναφορών που αναπόφευκτα υφίστανται, τον καθιστούν άτυπα πολιτογραφημένο στο ελληνικό (τουλάχιστον σε συγκεκριμένα περιβάλλοντα) λεξιλόγιο.
ε) Όπως έγινε αντιληπτό από αυτήν την ενδιαφέρουσα ανταλλαγή απόψεων, η διαδικασία της Παθητικοποίησης είναι, όπως ανέφερα διεκπεραιωτική. Με αυτό εννοώ ότι προσπαθούμε να φτάσουμε σε συμπεράσματα και να δημιουργήσουμε συγκεκριμένα καλούπια με την χρήση παραδειγμάτων που είτε στην πλειοψηφία τους βρίσκονται στα κείμενά μας στην Ε.Σ. είτε μόνον στην Π.Σ. Δεν μπορούμε να φτάσουμε σε συγκεκριμένα συμπεράσματα τουλάχιστον ως προς τις εξαιρέσεις με τα σχετικά λίγα παραδείγματα (αναφέρομαι πάντα στις εξαιρέσεις) που υπάρχουν ad hoc στην Π.Σ., λ.χ. όπως με τα παραδείγματα στην αιτιατική της αναφοράς.

Ϛ) Σε όσα ειπώθηκαν σχετικά με την Causative, θα συμφωνήσω αν και μόνο το βαπτίζομαι θεωρείται κατ' εμέ παθητικό μεταβιβαστικό. Η εξέλιξη τής τεχνολογίας έχει αφήσει ανεξίτηλα τα αποτελέσματά της και στην γλώσσα μας, έστω και ακούσια. Εν κατακλείδι απλώς να διασαφηνίσω ότι τα μέσα πλάγια ρήματα της Αρχαίας Ελληνικής (τα ρήματα των οποίων η ενέργεια του υποκειμένου επιστρέφει σε αυτό με έμμεσο και πλάγιο τρόπο) διακρίνονται στα διάμεσα (έγινε αρκετός λόγος για αυτά) και στα περιποιητικά ή ωφελείας (το υποκείμενο ενεργεί για δική του χρήση και ωφέλεια και κατά συνέπειαν επιστρέφει σε αυτό με έμμεσο τρόπο μιας που ή ωφέλεια καθιστά διαφοροποιημένη την ευθεία επιστροφή της ενέργειας σε αυτό). Άρα, ο όρος "διάμεσα" είναι υποκείμενος του όρου "πλάγια".

Το φαινόμενο που στην αγγλική ονομάζεται Causative Form δεν αποτελεί φυσικά προνόμιο μόνο της προαναφερθείσας γλώσσας αλλά και της συντριπτικής πλειονοψηφίας των γνωστών γλωσσών. Η χρησιμότητα του φαινομένου αυτού γίνεται αντιληπτή ακόμη καλύτερα στα Γερμανικά μιας που εκεί χρησιμοποιείται το ρήμα lassen (= αφήνω, επιτρέπω) που είναι πιο πετυχημένο από το have της αγγλικής και φαίνεται κατ' επέκτασιν καλύτερα η διαδικασία της μεταβίβασης. Π.χ. ich repariere meinen Wagen (= επισκευάζω εγώ ο ίδιος το αυτοκίνητό μου) : Ich lasse mir meinen Wagen reparieren (= επισκευάζω το αυτοκίνητό μέσῳ του εξειδικευμένου συνεργείου). Στα Αρχαία Ελληνικά λόγῳ και της ιδιομορφίας τής γλώσσας αλλά και των δεδομένων κοινωνικών παραμέτρων το προς συζήτησιν φαινόμενο δεν είναι ευρέως διαδεδομένο και αισθητοποιείται με ελάσσονες κυρίως μορφολογικές και σπανιότερα συντακτικές δομές - πάντως σίγουρα όχι με την χρήση ιδιαίτερου συντακτικού φαινομένου.
Π.χ. α) μορφολογικά: κυρίως με τα μέσα πλάγια- διάμεσα ρήματα (φερ' ειπείν: Εὐαγόρας τριήρεις ἐναυπηγήσατο --> Ο Ε. ναυπήγησε τα πλοία μέσῳ των ναυπηγών : ...ἐναυπήγησε.. --> ο ίδιος εναυπήγησε @ Οἱ ἄνθρωποι τοὺς νόμους ἔθεντο --> θέσπισαν νόμους μέσῳ των νομοθετών : ...ἔθεσαν... --> οι ίδιοι ενομοθέτησαν). Με βάση το τελευταίο παράδειγμα είναι γνωστό το δίπολο τίθημι νόμους & τίθεμαι νόμους. Σπάνια έχουμε άρση του φαινομένου και βρίσκουμε ενεργητικό αντί μέσου ρήματος καίτοι υφίσταται το φαινόμενο της Μεταβιβαστικής Δομής π.χ. Ἀποπλεύσας εἰς Λάμψακον τὰς ναῦς ἐπεσκεύαζε (αντί για ἐπεσκευάζετο) {και πάλι όμως η μεταβιβαστική δομή γίνεται αντιληπτή λόγῳ των συμφραζομένων ή τον σχολιασμένων εκδόσεων}.
β) συντακτικά: Πιο σπάνια περίπτωση η οποία κατά κύριον λόγο αισθητοποιείται με την παθητικοποίηση και δη αυτήν των δίπτωτων ρημάτων της προς σχολιασμόν κατηγορίας. Σε αυτήν την περίπτωση συμφωνώ ότι το υποκείμενο κατά την Π.Σ. είναι στο επίκεντρο αλλά αυτό συμβαίνει και στην περίπτωση όλων των ρημάτων που κατά το φαινόμενο της Παθητικοποίησης υποκείμενο γίνεται το έμμεσο έμβιο υποκείμενο αντί του άμεσου αψύχου αντικειμένου, όπως υπαινικτικά σχολίασε και η Ladyven, γι' αυτό και υπάρχει η εν λόγῳ παρέκκλιση.

Το θέμα του χρόνου όπως το πραγματεύεσαι στην τελευταία σου ανάρτηση δεν έγινε πλήρως αντιληπτό αλλά -αν εννοείς αυτό- ο Παθητικός Αόριστος δεν με ξενίζει καθόλου καθώς είναι ο κύριος χρόνος μετατροπής του ρήματος που βρίσκεται σε Ενεργητικό Αόριστο. Και αυτό γιατί έξυπνα ο Αρχαίος Έλλην ξεπερνούσε τον σκόπελο της σύμπτωσης με τύπους που είχαν ενεργητική διάθεση όπως το ἐναυπηγήσατο του προηγούμενου παραδείγματος. Αυτός είναι και ο κύριος λόγος της χρήσης του ἐναυπηγήθη φερ' ειπείν κατά την Π.Σ. Δεν λησμονώ βέβαια και το γεγονός ότι η σχεδόν παντοτινή συνοδεία του παθητικού ρήματος από το Ποιητικό Αίτιο καθιστούσε αισθητικά και νοηματικά επιβεβλημένη την παρουσία ενός παθητικού χρόνου, ο οποίος φυσικά γίνεται αντιληπτός μορφολογικά μόνο στον Μέλλοντα και Αόριστο, μιας που στους υπόλοιπους χρόνους υπάρχει σύμπτωση στην Μέση και Παθητική Διάθεση (και όχι φωνή).

Επιπλέον, η σχεδόν σίγουρη Παθητικοποίηση με την χρήση της αιτιατικής της αναφοράς αποκλειστικά και μόνο δίπλα στα συγκεκριμένα ρήματα φέρνει στο μυαλό ενός υποψιασμένου μελετητή την πιθανότητα ύπαρξης ιδιωματικής χρήσης που στο αφτί του Αρχαίου Έλληνα ηχούσε οικεία αλλά δυστυχώς είναι οριακά ανεκτή (όπως είπες) στο αφτί ενός σύγχρονου Έλληνα. Σίγουρα το φαινόμενο χρήζει περαιτέρω διερεύνησης και θα ήταν πολύ καλό θέμα μεταπτυχιακής εργασίας -γιατί όχι και διπλωματικής- ιδιαίτερα συγκριτικά με την Γερμανική γλώσσα, με την οποία η Αρχαία Ελληνική σε επίπεδο Μορφολογίας και Σύνταξης έχει τεράστιες ομοιότητες - κι όμως ένα τέτοιο μοτίβο λείπει από την Αρχαία Ελληνική, τουλάχιστον στην έκταση που υπάρχει στις δύο προαναφερθείσες ευρωπαϊκές γλώσσες.

Στη Νέα Ελληνική ανέφερες ότι υπάρχει το φαινόμενο της Μεταβιβαστικής Δομής. Σε θεωρητικό επίπεδο συμφωνώ. Όμως σε καθαρά μορφολογικό και συντακτικό επίπεδο κάτι τέτοιο δεν με βρίσκει σύμφωνο καθώς το παράδειγμα "αύριο θα κουρευτώ" τουλάχιστον στον προφορικό λόγο μπορεί να ενέχει δύο ενδεχόμενα α) να πάρω την κουρευτική μηχανή και να το κάνω μόνος μου β) μέσω κουρέα. Η αισθητοποίηση της Μεταβιβαστικής Δομής στα Νέα Ελληνικά γίνεται κυρίως μέσῳ άλλων ρημάτων (θα πάω να κουρευτώ) ή μέσῳ προθετικών συνόλων (θα πάω να κουρευτώ στο κουρείο) και εν γένει μέσῳ προσδιορισμών που καθιστούν την πρόταση επηυξημένη ως προς την βασική πληροφορία που θα παρεχόταν σε απλή πρόταση στην περίπτωση που υπήρχε τέτοια συντακτική δομή.

Αφήνω για το τέλος την διάκριση σε φωνή και διάθεση μιας που χρησιμοποιήθηκαν οι όροι και στις προηγούμενες αναρτήσεις. Οι δαθέσεις, μέση και παθητική ανήκουν στην αυτή φωνή η οποία όπως διετείνετο ο Μπαμπινιώτης έπρεπε να ονομάζεται Μεσοπαθητική. Σε επίπεδο Παραδοσιακής Σύνταξης κάτι τέτοιο είναι δύσκολο να υιοθετηθεί άμεσα -μολονότι και το ποιόν ενεργείας θεωρήθηκε ρηξικέλευθη πρόταση όταν πρωτοπαρουσιάστηκε- αλλά είναι τουλάχιστον αστείο να θεωρούμε ότι το ἐλυσάμην και το ἐλύθην ανήκουν σε διαφορετική φωνή!

Το θέμα θεωρώ ότι είναι εξαιρετικά εξειδικευμένο και νομίζω κουράζει το εκλεκτό διαδικτυακό ακροατήριο...    

@ ἄπρι

Μιας που κλείνεις το θέμα με τις δύο παραμέτρους που κατεγράφησαν έχω να πω ανακεφαλαιωτικά τα εξής:

α) Η δημηγορία του Νικία, όπως και κάθε δημηγορία στο θουκυδίδειο corpus, ενέχει πολλές αποστροφές οι οποίες ζωντανεύουν και προσδίδουν γλαφυρότητα στο λόγο. Ωστόσο, οι αποστροφές αυτές δεν είναι ατάκτως ερριμμένες χωρίς δομή και συνεκτικότητα. Αν δεις την δομή των δημηγοριών, αυτές ενέχουν μια κανονικότητα. Μάλιστα η P. Easterling μιλάει στην εργασία της πάνω στις δημηγορίες του Θουκυδίδη για κάποια κοινά μοτίβα που θυμίζουν επιφανειακά αυτά των ομηρικών λογοτύπων (formulae). Ο λόγος που απέκλεισα το ὑμᾶς (και όχι μόνο εγώ όπως είδες παραπάνω) εδράζεται σε δύο επίπεδα.
i) μορφικό/ αισθητικό: Για να μην κουράζω, στην ανάρτηση #551 κατέγραψα όλα αυτά τα δομικά στοιχεία που αποκλείουν κάτι τέτοιο. Και μάλιστα παρέθεσα και τα χωρία στα οποία αναφέρεσαι από την § 63 και § 77 για να σου καταδείξω ότι η εναλλαγή των αποστροφών και εκεί υπακούει σε γνωστά και δεδομένα μορφικά standards που θα διασαλεύοντο πλήρως αν εννοούσαμε εδώ το ὑμᾶς.
ii) περιεχομένου και νοήματος:  Στην ίδια ανάρτηση κατέγραψα τους λόγους που και από άποψης νοήματος, το οποίο και επικαλέστηκες, δεν είναι καθόλου πιθανή η τοποθέτηση του ὑμᾶς. Η αρχική μέθεξη του Ν. στο ἡμεῖς μέσῳ του κρατήσωμεν δεν δύναται να αλλάξει ξαφνικά και μάλιστα χωρίς την ολοκλήρωση της αντιθετικής σύνδεσης. Ο Ν. ταυτίζεται με την ψυχολογία των στρατιωτών και θα ήταν παράλογο ξαφνικά και αναίτια να ξεχωρίσει ως ήρωα, ανδρείο και δυνατό τον εαυτό του και μάλιστα μέσα σε λίγα δέκατα του δευτερολέπτου!Προς επίρρωσιν αυτού, εάν και εφόσον ο Θ. τολμούσε ξαφνική αλλαγή της αποστροφής θα είχε εκπεφρασμένο το ὑμᾶς στο λόγο του και δεν θα το άφηνε μετέωρο. Και αυτό γιατί, όταν ο Θ. επιχειρεί αλλαγή της αποστροφής στις δημηγορίες, δεν γίνεται υπαινικτικός αλλά δίδει ξεκάθαρα το εμείς και το εσείς είτε με την κατάληξη του ρήματος είτε με άλλα μορφολογικά στοιχεία. Εν κατακλείδι, το περιεχόμενο της § 61 δεν έχει καμία σχέση με αυτό της § 77 καθώς καταγράφονται άλλοι στόχοι, άλλα μέσα πειθούς και άλλο εν γένει περιεχόμενο. Εξάλλου και η § 63 και η § 77 ανήκουν χρονικά σε μεταγενέστερο σημείο του λόγου του Ν. σίγουρα πάντως όχι μόνο χρονικά. Και τι προφανέστερο από το γεγονός ότι στην § 61 ο Ν. ομιλεί για μια μελλοντική κατάσταση που θα βιώσουν μαζί εφόσον πραγματοποιηθεί ενώ η § 77 για μια πραγματική κατάσταση. Αυτό σημειώνω δεν επαφίεται στην κυκλοθυμία του μεγάλου στρατηγού και πολιτικού αλλά στο ίδιο το φαινόμενο των δημηγοριών που αποτελούν μια καθόλου σίγουρη (ως προς την πιθανότητα της πραγματοποίησής της) ομιλία ενώ τα λόγια που παρατίθενται αντικατοπτρίζουν το ελάχιστο δυνατό σε πιστότητα από αυτά που πραγματικά ειπώθηκαν, αν ποτέ ειπώθηκαν. Γι' αυτό και επιμένω τόσο στη μορφή, για το λόγο ότι αυτές δεν αναδύουν προφορικότητα, όπως θα συνέβαινε αν πραγματικά είχαν ειπωθεί αλλά μια τεράστια λογοτεχνική φυσιογνωμία απαράμιλλης αισθητικής αξίας.

β) Όσον αφορά στην περιβόητη φράση του Θ. σχετικά με ελπίδα του φόβου εξέθεσα και πάλι καθαρά το τι υφίσταται. Η πρόταση αν αποδοθεί κατά λέξη είναι φυσικό να μην εξάγεται ακριβές νεοελληνικό νόημα, όπως συμβαίνει σε εκατοντάδες χωρία του corpus. Εκ των πραγμάτων, δεν φαίνεται κάτι σκοτεινό στην φράση εκτός από μια μορφολογική και συντακτική ανωμαλία που είναι συνήθης στον Θ. Κατά λέξη, όπως έγραψα, σημαίνει: έχουν καταστήσει όμοια/ εξομοιώσει/ ταυτίσει την προσδοκία/ υποψία του φόβου με τις (προηγούμενες) συμφορές. Χαίρομαι που διάβασα σήμερα στην ιστοσελίδα μεγάλης αθηναϊκής εφημερίδας το σχόλιο του επιφανούς Βερναρδάκη πάνω στο χωρίο "..ἐκ τοῦ φόβου των προσδοκῶσιν ὅτι τὰ μέλλοντα θὰ εἶναι ὅμοια μὲ τὰ προηγούμενα δυστυχήματά των..." που πλησιάζει πολύ αυτό που ανέφερα ως ελεύθερη μετάφραση χθες στην [#551 ανάρτησή μου, περίπτωση β., δεύτερος και τρίτος στίχος]. Το νόημα είναι πεντακάθαρο. Οἱ σφαλέντες ἄνθρωποι έχουν συσχετίσει/ ταυτίσει την προηγούμενη συμφορά που είχαν με μια συμφορά που ίσως συμβεί στο μέλλον. Αυτή η προγενέστερη αποτυχία τους έχει στιγματίσει και θα τους κυνηγά ως Ερινύα διά παντός και αναπόφευκτα θα καταστείλει κάθε περαιτέρω δραστηριοποίησή τους γι' αυτό και φοβούνται να προχωρήσουν πιστεύοντας ότι επειδή απέτυχαν μια φορά θα αποτυγχάνουν συνέχεια.

Θάνο, εγώ προτείνω την κατάργηση του Διδαγμένου Κειμένου. Εξάλλου, δεν ανήκω στην ΠΕΦ για να ταυτίζομαι με όσα λένε! Σίγουρα θεωρώ μεγάλο βήμα την κατάργηση της Μετάφρασης του Διδαγμένου Κειμένου (-10 μονάδες) και επιπλέον την κατάργηση της λεξιλογικής άσκησης (- 10 μονάδες, βλ. και προηγούμενη ανάρτησή μου, την οποία εισηγείτο και η ΠΕΦ και πολλοί φιλόλογοι μέχρι πέρυσι). Εφόσον δεν υπάρξει πλήρης κατάργηση καλό είναι να ξεκινήσουμε με μια σταδιακή "αναδιαπραγμάτευση" των όρων της εξέτασης.

Κατ' αρχάς ακόμη γελάω με το σχόλιο του Μάρκου, σεμνού θεράποντος της Φιλολογίας ες αεί ευρισκομένου στις επάλξεις της επιστήμης να φυλάει αναμμένο το πυρ της μάθησης ωσάν τις Εστιάδες του Γρυπάρη! 
Ναι, Μάρκο η πρόφαση είναι ετυμολογικά συγγενής και με τα δύο ρήματα. Αν θυμάσαι είχαμε ανοίξει μια συζήτηση πριν από τις εκλογές με την γλωσσολόγο apri, όχι τόσο ήρεμη απ' ό,τι ενθυμούμαι. Και όντως καταλήξαμε σε αυτό το συμπέρασμα.

Για να απαντήσω στην apri, για άλλη μια φορά τα πράγματα είναι πιο απλά από την έκταση που εκουσίως ή ακουσίως δίδεται.
α) Ξεκινάς καλά αναφέροντας την ταύτιση ή τον διαχωρισμό του επικεφαλής από το πλήθος αναλόγως του θέματος, του στόχου και της στρατηγικής την οποία ακολουθεί. Στη συνέχεια όμως, δεν απαντάς στα ξεκάθαρα επιχειρήματα των τελευταίων αναρτήσεών μου σχετικά με την πάγια τακτική να θεωρείται το ἡμᾶς ως υποκείμενο του απαρεμφάτου. Αναφέρεις δύο διαφορετικά χωρία του ίδιου βιβλίου παραλείποντας εσκεμμένα να εντοπίσεις αν υφίστανται οι ξεκάθαρες γραμματοσυντακτικές δομές που υπάρχουν στο προς συζήτησιν εδάφιο. Διά του λόγου το αληθές στην § 77, ο Νικίας ξεκινά με αποστροφή προς τους στρατιώτες "καὶ ἐκ τῶν παρόντων, ὦ Ἀθηναῖοι..." "κάγώ τοι οὐδενὸς ὑμῶν..", το "ὁρᾶτε" είναι μέσα σε παρένθεση --> φαίνεται και αισθητικά η διαφοροποίηση, ξανά με άνω στιγμή επανέρχεται με υποθετικό λόγο "εἴ τῳ τῶν θεῶν ἐπίφθονοι ἐστρατεύσαμεν". Με πιο απλά λόγια η αλλαγή του προσώπου γίνεται όταν υπάρχει ξεκάθαρη στίξη ή ισχυρός σύνδεσμος που να αντικατοπτρίζει την αλλαγή του θέματος. Νοηματικά, επιπλέον, ο Ν. μιλάει για μια πραγματική κατάσταση την οποία βίωσαν "ἐστρατεύσαμεν" όπως και στο δικό μας χωρίο "κρατήσωμεν" (μια κατάσταση που μαζί είναι δυνατόν να βιώσουν). Όπως είναι δυνατόν μαζί να βιώσουν το αντίθετο, την απόλυτη ψυχική ήττα, να λυγίσουν από τις κακουχίες. Τονίζω το είναι δυνατόν μιας που το μέν...δέ έχει και αυτήν την λειτουργία. Να φέρει δηλ. κατ' αντιπαράσταση τις δύο διαφορετικές καταστάσεις που είναι πιθανόν να βιώσουν μαζί. Στο σημείο αυτό παύει να είναι επικεφαλής. Γίνεται ένας από αυτούς. Ένας από αυτούς θα είναι και σε μια πιθανή νίκη στη ναυμαχία. Ένας από αυτούς θα είναι και στις κακουχίες που δεν πρέπει από κοινού να τους λυγίσουν! Παρόμοια συμπεριφορά θα δεις και στις δημηγορίες του Περικλή στο Β' βιβλίο και μάλιστα οι ομοιότητες είναι τρανταχτές! Πουθενά δεν διασαλεύεται το εγώ και το εμείς. Πάνε πάντα αρμονικά και τα αισθητικά στοιχεία (σημεία στίξης, σύνδεση) δρουν επιρρωστικά σε αυτό.

Το ίδιο συμβαίνει και στην § 63 "ὅσον ἂν δύνησθε" τελεία "τῶν ναυτῶν παρακελεύομαι" άνω στιγμή "ὑπάρχει δ' ἡμῖν..." κ.ο.κ. Ούτως ή άλλως η αλλαγή προσώπων σε μια δημηγορία είναι εξαιρετικά συχνή. Έτσι κερδίζεται η πρόσεξη του ακροατηρίου και η ψυχική μέθεξη, η δραματικότητα και η παραστατικότητα. Η ένστασή μου έγκειται ότι παραβιάζεις ξεκάθαρες μορφικές και αισθητικές δομές βάναυσα θέτοντας το ὑμᾶς ως υποκείμενο. Από την άλλη, λέω για άλλη μια φορά εξίσου σαφώς, ότι με το οὐ χρὴ ἡμᾶς ἀθυμεῖν δεν δείχνει ότι ο ίδιος φοβάται ούτε ότι οι στρατιώτες έχουν φοβηθεί. Προσπαθεί να προλάβει μια τέτοια αντίδραση. Μαζί θα νικήσουν, μαζί δεν πρέπει να φοβηθούν και να πάθουν αυτό που παθαίνουν οι άπειροι στον πόλεμο.
Και όλα αυτά φυσικά δεν είναι ερμηνείες της σκέψης αλλά ξεκάθαρα και πασιφανή χαρακτηριστικά που εδραιώνονται και με την γλαφυρή και πρόδηλη στίξη.
Αν και δεν μου αρέσει να μπλέκω την θύραθεν με την εκκλησιαστική Γραμματεία, θα σου πω ότι ο Χριστός έφτασε στην άκρα ταπείνωση με τον ιερό νιπτήρα προς τους μαθητές του που ο φόβος και η άρνηση στη Σταύρωση θα ήταν πταίσμα!

β) Η Ν.Ε. απόδοση που έδωσα όντως φαίνεται λογική, ωστόσο μην ψάχνεις πάντοτε να προβάλλεις τα γλωσσολογικά σου ερεθίσματα πάνω σε ένα αρχαίο κείμενο. Το τι θέλει να πει ο Θ. είναι προφανές. Οι άπειροι άνθρωποι, επειδή/ όταν αποτυγχάνουν στις πρώτες μάχες φοβούνται ότι πάντοτε θα πέφτουν στις ίδιες συμφορές. Η γοητεία του Θ. είναι ότι ξετυλίγει υψηλά νοήματα με ιδιαίτερη γλωσσοπλασία. Είτε αυτό λέγεται επιθετικές μετοχές αντί αφηρημένων ουσιαστικών, είτε με κατάχρηση των έναρθρων απαρεμφάτων αντί ουσιαστικών είτε με το σχήμα εν διά δυοῖν (περί τε σωτηρίας καὶ πατρίδος) είτε με την εν λόγω φράση που είναι αδύνατον να γίνει αντιληπτή με μια ξερή και άκομψη κατά λέξη μετάφραση που άδικα και αναίτια απαιτείς (όχι μόνο εσύ, όλοι μας).
Άρα δεν θα ψέξω τον Θουκυδίδη μιας που δεν διαφοροποιείται από αυτό που συνηθίζει να κάνει. Να μας εκπλήσσει με όλες τις εκφάνσεις της χρήσης τής αυστηρής και αρχαιοπρεπούς αττικής διαλέκτου. Θα ψέξω αυτούς που χωρίς να μπορούν να νιώσουν τον αρχαιοελληνικό παλμό προσπαθούν να προβάλλουν κάτι που μόνο ένας Έλληνας μπορεί να νιώσει στην σαξωνική κουλτούρα και πρακτική.

α) Και πάλι πραγματεύεσαι επιφανειακά τις γραμματικοσυντακτικές δομές του κειμένου. Και γίνομαι πιο ξεκάθαρος. Για να βρεις το σωστό υποκείμενο δεν πας τρεις γραμμές παρακάτω και μάλιστα με αλλαγή εδαφίου. Η περίοδος ξεκινά ως εξής "ἀθυμεῖν δὲ οὐ χρή...". Η σύνδεση είναι παρατακτική και μάλιστα με απλή αντιθετική συμπλοκή με το χωρίο που προηγείται. Το δὲ απαντά στο μέν (ὁ μὲν ἀγὼν ὁ μέλλων...). Συνεπώς, εφόσον στο πρώτο κομμάτι της σύνδεσης το υποκείμενο του πυρήνα είναι το ἡμεῖς (κρατήσωμεν) αναπόφευκτα το ίδιο συμβαίνει και με το δεύτερο κομμάτι της αυτής συμπλοκής. Η αλλαγή νοήματος και εδαφίου γίνεται στο "ἀλλ' ὅσοι...πάρεστε...ὄντες...ξυστρατευόμενοι...μνήσθητε...". Εκτός από την φαινομενική και μεταγενέστερη διάκριση των εδαφίων έχουμε και αλλαγή νοήματος. Με τον ισχυρό αντιθετικό σύνδεσμο ἀλλὰ γίνεται ξεκάθαρη η αποστροφή στο ακροατήριο. Κάτι που θα ήταν ολοκληρωτικά λάθος να γίνει στο προηγούμενο κομμάτι, στο οποίο δεν είχε ολοκληρωθεί η διάκριση μέν...δέ.
Σε επίπεδο βαθμολόγησης, σε μια εξέταση με κλισέ και εύκολα ζητήματα πρέπει να διακριθεί το άριστα από το λίαν καλώς σε τέτοιες λεπτομέρειες. Δεν είναι ευχάριστο αλλά δυστυχώς επιβεβλημένο.

β) Το ρήμα ἐλπίζω ως ρήμα μελλοντικής αναφοράς έχει πολλές φορές συνώνυμες προεκτάσεις με την προσδοκία, τον φόβο κ.ο.κ. Γι' αυτό και η σύνταξη των ρημάτων αυτών των υποκατηγοριών είναι γνωστή και δεδομένη (συνήθως με αντικείμενο σε χρόνο Μέλλοντα ή σε δυνητική έγκλιση). Γι' αυτό δίνω και εναλλακτική μεταφραστική προσέγγιση "υποψία" που το αποδίδει καλύτερα. Δυστυχώς, είναι το έλασσον από τα οξύμωρα που εντοπίζονται στο corpus του Θουκυδίδη γι' αυτό και δεν δίνω διαφορετικές προεκτάσεις. Από την άλλη αποκλείω την δική σου εκδοχή και για άλλους δύο πολύ σημαντικούς λόγους. Από τη μια, ο όρος τοῦ φόβου είναι δίπλα στην λέξη ἐλπίδα, και γνωρίζεις ότι κάτι τέτοιο στους Αττικούς συγγραφείς που δεν δεσμεύονται μετρικά σημαίνει ότι η γενική είναι συμπλήρωμα (εδώ γενική αντικειμενική). Από την άλλη, στην ιστορία του Θουκυδίδη η αιτία, εφόσον εκφράζεται πλαγιόπτωτα, προτιμάται απείρως συχνότερα η δοτική. Ο Θουκυδίδης δεν θα έκανε ποτέ το λάθος να δώσει έναν πλαγιόπτωτο επιρρηματικό προσδιορισμό στην θέση που απαξάπαντες θα ανέμεναν γενική ως συμπλήρωμα προσηγορικού και αν το έκανε θα χρησιμοποιούσε την αγαπημένη του δοτική. Σίγουρα, το έβδομο βιβλίο ενέχει πολλά περίεργα αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι δεν ακολουθείται μια ξεκάθαρη κανονικότητα.

Υ.Γ: Αν ήθελαν οι καθηγητές να προσδώσουν κάποιο επίπεδο στην εξέταση, θα έπρεπε να βάλουν τα δύο τελευταία εδάφια της § 61 με την τελική μετοχή δίπλα στο ὡς (ὡς μαχούμενοι) και με το υπέρχο κἂν στῆναι που τούς φόβισε λόγῳ της μεγάλης αποτυχίας του 1999 (δέσμες) με το περίφημο κἂν χρῷτο ---> Πλάτωνος Γοργίας 460e- 461b

Καλησπέρα στην "κλασσική" παρέα του φόρουμ! Σαν να έχουμε να τα πούμε καιρό, έτσι δεν είναι; 
Λοιπόν, ως προς το Διδαγμένο Κείμενο:
Τα ζητήματα ήσαν εξαιρετικά σαφή. Για άλλη μια χρονιά η εφόρμηση δίδεται από τα σχόλια του βιβλίου αλλά είναι σαφές ότι πρέπει οι μαθητές να έχουν υπόψη τους τις παρατηρήσεις του ΚΕΕ ως προς τον ερμηνευτικό, αισθητικό και πραγματολογικό σχολιασμό. Η εισαγωγική παρατήρηση εξαιρετικά κλισαρισμένη. Δεν θα πάθαιναν τίποτα να υπήρχε "cohabitation" (κείμενο Αριστοτέλη, εισαγωγή Πλάτωνος). Η λεξιλογική παρατήρηση, την οποία και έχουμε εισηγηθεί ότι πρέπει να αφαιρεθεί και οι 10 μονάδες να τίθενται στο Αδίδακτο Κείμενο (50\ 50), ήταν πολύ βατή. Ουσιαστικά χαρίζεις άδικα 10 μονάδες!

Ως προς το Αδίδακτο Κείμενο:
Η Ν.Ε. απόδοση ήταν σχετικά απλή. Καμία σχέση με το περσινό κείμενο του Ξενοφώντος. Για άλλη μια φορά επανερχόμεθα σε κείμενα απλά. Η εποχή της Θεοδότης (στην οποία και εγώ και η apri έχουμε αδυναμία) έχει περάσει δυστυχώς ανεπιστρεπτί!!
Η Γραμματική πολύ βατή έως χαριστική. Θα μπορούσαν να έχουν ζητήσει πολύ πιο εύστοχες απαντήσεις. Και επιτέλους θα έπρεπε να ζητηθεί ολόκληρη κλίση είτε σε πτωτικά είτε σε ρήματα. Φερ' ειπείν, γιατί δεν ζήτησαν χρονική αντικατάσταση στο ἐπιδεῖν; Δύσκολο θα ήταν;
Το Συντακτικό ήταν βατό. Αν κάποιος μπορούσε να αποκρυπτογραφήσει ότι το ἔστι είναι απρόσωπο ρήμα, εύκολα θα εξήγαγε και τις λοιπές παραμέτρους. Κάποιοι μαθητές μου δεν κατάλαβαν ότι το υποκείμενο του ἀθυμεῖν είναι το ἡμᾶς και όχι το ὑμᾶς αλλά σε επίπεδο σχολιασμού -0,3 και σε επίπεδο β' αξιολόγησης Μετάφρασης -0,5 έως -1 για εμάς τους πιο αυστηρούς. Εννοείται ότι τύπος *ἐπιορᾶν στον αττική διάλεκτο της Κλασσικής Πεζογραφίας δεν απαντάται!!! Θα πρέπει να δούμε και τις κατευθυντήριες γραμμές για να μας λυθεί η απορία επιτέλους αν θα ελαμβάνετο ως σωστή και η δοτική προσωπική του ενεργούντος προσώπου (τῳ) αν και είμαι 100% σίγουρος ότι μόνο "δοτική προσωπική λόγῳ απρόσωπης σύνταξης" θα γίνει δεκτή ως απάντηση.
Στην παρατήρηση Γ3β φοβήθηκαν να ζητήσουν το είδος του Υποθετικού Λόγου, μήπως και η οριστική Ενεστώτα οδηγούσε το 90% των μαθητών στην Αόριστη Επανάληψη στο παρόν/ μέλλον αλλά εδώ φαίνεται ο καλά διαβασμένος μαθητής. Είμαι σε θέση να γνωρίζω ότι το αρχικό θέμα που είχε φύγει από τα τερματικά της επιτροπής ήταν με εξάρτηση: "Ὁ Νικίας ἔφη.." και εζητείτο ο διπλός τρόπος πλαγίωσης. Ωστόσο, ευτυχώς ένα γνωστό σε όλους μας μέλος της επιτροπής αναλογίστηκε ότι το φημί δίνει σχεδόν πάντα μόνο απαρεμφατική πλαγίωση. Και φυσικά δεν υπάρχει περιθώριο για δεύτερο επιστημονικό λάθος μετά από την Φυσική.

Υ.Γ.: Το ἐλπίς σύμφωνα και με το Liddell Scott Jones σημαίνει και: υπόνοια, υποψία, φόβος, συνεπώς δεν υπάρχει πρόβλημα στην Απόδοση. Η γενική της αιτίας είναι απίθανο σενάριο. Καλό είναι να αποφεύγουμε να συμβουλευόμεθα ξενόγλωσσες Μεταφράσεις και δη τον Περσέα, του οποίου οι Μεταφράσεις είναι διαβόητες για τα πολλά λάθη και ελλείψεις!
Υ.Γ2: Για άλλη μια φορά τα θέματα αποδεικνύουν το τέλμα στο οποίο βρίσκονται τα Αρχαία Ελληνικά και εν γένει η Θεωρητική Κατεύθυνση! Κρίμα!!!!
Θα επανέλθω με νεότερα και για το πώς πάει η βαθμολόγηση!