Ενδιαφέρον για την Ελληνική γλώσσα

[Georgia s]

μου θυμιζεις εναν δικο μου καθηγητη,τον χαραλαμπακη. ο ιδιος;;

δυστυχώς δεν ήταν ο ίδιος ο χαραλαμπάκης ( απο τους λίγους πανεπιστημιακούς που συμπαθώ), αλλά κάναμε τα βιβλία του χαραλαμπάκη κ πολύ μου άρεσαν..είχα όνειρο να κάνω μεταπτυχιακό στη γλωσσολογία_ ήταν το αγαπημένο μου μάθημα_ αλλά με γονείς αγρότες, αναγκάστηκα πριν πάρω πτυχίο να μπω στο στίβο της επιβίωσης κ δυστυχως εγκατελειψα το στόχο μου..η καθηγήτριά μου λεγόταν Κατσιμαλή..φοβερή ήταν κ αυτή! απο τους λίγους ανοιχτόμυαλους φιλολογους της σχολής..

[PDE ads]

[Georgia s]

Βιφούλα τί κανεις σήμερα; . δε λέω φαντάζομαι κάτι που δεν έχετε ξανακούσει, αλλά τώρα που είπες γλωσσολογία, θυμήθηκα ένα γλωσσολ καθηγητή που είχα στο πανεπιστημιο ο οποιος εκπροσωπούσε μια τάση που πρεσβευε πως δεν υπάρχουν λάθη στη γλώσσα κ πως οτιδήποτε εξυπηρετεί την ανθρώπινη επικοινωνία είναι αποδεκτό για τη γλωσσολογία!! δεν ξέρω αν είχες επαφή με κάτι τέτοιο, πάντως εμένα αν κ φιλόλογος, δεν κρύβω πως μου άρεσε πολύ αυτή η οπτική..

εγω παλι ειμαι του "δογματος" τα λαθη του σημερα ειναι η γλωσσα του αυριο. συμφωνω μερικως με τον καθηγητη σου, λοιπον. αληθεια ποιον ειχες;

Κατσιμαλή, γυναίκα  φοβερή μαθητρια του χαραλαμπάκη κ καναμε βιβλια του (χαραλαμπάκη)ξέρω πως ακούγεται πολύ βολικό,( έτσι μου χε φανεί κ  μένα στην αρχή ) αλλά τελικά με ιστορική μελέτη της εξέλιξης της γλώσσας, πείθεσαι! είναι σαν να ξέρει η ίδια η γλώσσα που πάει κ γιατί..βέβαια δε μιλάω για ακραίες περιπτώσεις εξωτερικων παρεμβάσεων , αλλά για σταδιακές μεταβολές που πραγματοποιούνται κυρίως στον προφορικό λόγο..η apri νομίζω τα εξήγησε καλύτερα..

[Georgia s]

Ρε παιδιά για λύστε μια απορία, μια που τα ξέρετε αυτά τα πράγματα.
 Στον Πειραιά χρησιμοποιούν πολύ συχνά το "μιανού (ενός) φίλου". Εγώ το ακούω και παθαίνω ένα σοκ και τον πρώτο καιρό διόρθωνα συνέχεια τα παιδιά. Στέκει ως ιδίωμα ή να συνεχίσω να το διορθώνω, γιατί έτσι μιλούν στο σπίτι τους, στη γειτονιά τους, παντού.
 

γνώμη μου είναι απ όσα έχω διαβάσει κ ξέρω, οι διορθώσεις να μη φαίνονται καν ως διορθώσεις..οι ιδιωμ πρέπει να γίνονται φυσιολογικά αποδεκτοι όπως κ οι τύποι της κοινής ελλην κ απλώς να δίνονται εναλλακτικά συνώνυμα,λέγοντας ότι αυτά χρησιμοποιούνται απο περισσότερους ανθρώπους, ενώ οι άλλοι τύποι αφορούν σε συγκεκριμένα γεωγραφ διαμερίσματα.. το χειρότερο είναι να νιώθει κομπλεξικά το παιδι που μιλάει ΄με διαλεκτ τύπους ή ιδιώματα κ εξάλλου αποδείχθηκε περίτρανα κ απο λογοτέχνες κ απο γλωσσολόγους ότι οι διάλκτοι - γεωγραφικές κ κοινωνικές- είναι στολίδια της γλώσσας μας..καλό είναι να είμαστε εμείς οι φιλολογοι πιο ανοιχτοι κ να μένουμε περισσότερο στην ουσία, όχι στους τύπους..

[Ritalamp]

Ευχαριστώ GeorgiaS. 
Εννοείται ότι δε διορθώνω με τη συμβατική έννοια του όρου, αλλά παρέχοντας πρότυπο εγώ η ίδια, ακριβώς γιατί η γλώσσα που μιλά το παιδί στο σπίτι του είναι πολύ σημαντική για το ίδιο. Απλώς στο πλαίσιο της διάκρισης μεταξύ περιορισμένου και επεξεργασμένου κώδικα και της προσπάθειας που κάνω να βοηθήσω τα παιδιά να βγουν από τα στενά όρια που τους αφήνουν οι κοινωνικές τους καταβολές, συχνά συζητάμε για εναλλακτικούς τρόπους να διατυπώνουμε τις σκέψεις μας (πώς θα ζητήσουμε να πάμε στην τουαλέτα, να πιούμε νερό, να χρησιμοποιούμε όλα τα μέρη του λόγου κ.λ.π.).

Αυτό που σκέφτομαι τώρα είναι μήπως αξιοποιήσω και τις ντοπιολαλιές διαπολιτισμικά, με την έννοια ότι υπάρχουν διαφορές και μέσα στα εληνικά, όχι μόνο μεταξύ των διαφορετικών γλωσσών και να αναδεινύεται μέσα στην τάξη και η νόρμα αλλά και η αξία της διαφορετικότητας. Ωχ πολύ ξύλινα τα έγραψα μο φαίνεται. Ελπίζω το νόημα να βγαίνει...

[PDE ads]

[Georgia s]

Αυτό που σκέφτομαι τώρα είναι μήπως αξιοποιήσω και τις ντοπιολαλιές διαπολιτισμικά, με την έννοια ότι υπάρχουν διαφορές και μέσα στα εληνικά, όχι μόνο μεταξύ των διαφορετικών γλωσσών και να αναδεινύεται μέσα στην τάξη και η νόρμα αλλά και η αξία της διαφορετικότητας. Ωχ πολύ ξύλινα τα έγραψα μο φαίνεται. Ελπίζω το νόημα να βγαίνει...
[/quote]
 σωστή σκέψη νομίζω    κ μπορείς να σκεφτείς πολλους τρόπους να το εφαρμόσεις αυτό με τη μορφή παιχνιδιού, συμβουλευόμενη βέβαια αντίστοιχα βιβλία γλώσσας για να αποφεύγεις τα λάθη..

[Ritalamp]

 

[apri]

Ευχαριστώ GeorgiaS. 
Εννοείται ότι δε διορθώνω με τη συμβατική έννοια του όρου, αλλά παρέχοντας πρότυπο εγώ η ίδια, ακριβώς γιατί η γλώσσα που μιλά το παιδί στο σπίτι του είναι πολύ σημαντική για το ίδιο. Απλώς στο πλαίσιο της διάκρισης μεταξύ περιορισμένου και επεξεργασμένου κώδικα και της προσπάθειας που κάνω να βοηθήσω τα παιδιά να βγουν από τα στενά όρια που τους αφήνουν οι κοινωνικές τους καταβολές, συχνά συζητάμε για εναλλακτικούς τρόπους να διατυπώνουμε τις σκέψεις μας (πώς θα ζητήσουμε να πάμε στην τουαλέτα, να πιούμε νερό, να χρησιμοποιούμε όλα τα μέρη του λόγου κ.λ.π.).

Επειδή έγινε λόγος για τις διάφορες γλωσσικές ποικιλίες και τα προβλήματα που μπορούν να προκύψουν στο σχολείο, δράττομαι της ευκαιρίας να κάνω ένα γενικότερο σχόλιο πάνω στους όρους «περιορισμένος» και «επεξεργασμένος» κώδικας που χρησιμοποίησες.

Οι όροι αυτοί πρωτοχρησιμοποιήθηκαν από τον Β.Bernstein, έναν Άγγλο καθηγητή της κοινωνιολογίας της εκπαίδευσης ο οποίος προσπάθησε να ανακαλύψει κοινωνικά αίτια της σχολικής αποτυχίας. Ύστερα από έρευνες που έκανε λοιπόν διατύπωσε την άποψη ότι η σχολική αποτυχία οφείλεται στο γεγονός ότι η γλώσσα των παιδιών μη ευνοημένων στρωμάτων («περιορισμένος κώδικας») δεν είναι απλώς διαφορετική από την επίσημη γλώσσα που μιλούν άλλα παιδιά ανώτερων κοινωνικών στρωμάτων («επεξεργασμένος κώδικας»), αλλά και κατώτερη και αυτό τους προκαλεί προβλήματα στις σχολικές τους επιδόσεις.

Η άποψη αυτή όμως δέχθηκε στην πορεία του χρόνου κριτική από πολλούς, εν μέρει, γιατί είχε απρόβλεπτα για τον Bernstein αποτέλεσματα: Στις ΗΠΑ η διατύπωση των χαρακτηριστικών αυτών των κωδίκων με αξιολογικές ονομασίες (π.χ πλούσιος-φτωχός, ανώτερος-κατώτερος) ευνόησε την ανάπτυξη θεωριών σχετικά με δήθεν πολιτιστική υστέρηση των μη ευνοημένων κοινωνικών στρωμάτων (μειονοτικών, εργατικής τάξης, Αφροαμερικανών), ενώ κάποιοι έφτασαν στο σημείο να μιλήσουν και για νοητική υστέρησή τους. Μάλιστα, χρηματοδοτήθηκαν αντισταθμιστικά προγράμματα, για να παρασχεθεί γλωσσική βοήθεια στα παιδιά προσχολικής ηλικίας αυτών των κοινωνικών ομάδων. Έτσι, αντί να μελετηθεί η ανεπάρκεια του σχολείου να υποδεχθεί ομάδες με διαφορετικό πολιτιστικό και γλωσσικό υπόβαθρο από το κυρίαρχο, η ευθύνη μετατοπίστηκε στα ίδια τα παιδιά, τα οποία κατά κάποιον τρόπο «στιγματίστηκαν».

Ένας από αυτούς που άσκησαν κριτική στη θεωρία του Bernstein ήταν ο W. Labov, ο οποίος μέσα από πειράματα που έκανε απέδειξε ότι ο χαρακτηρισμός «περιορισμένος κώδικας» ως ανεπαρκούς δεν στηριζόταν τόσο σε γλωσσικά κριτήρια, αλλά σε κοινωνικά και συγκεκριμένα:

1. Στην κοινωνική προκατάληψη που ταυτίζει την επίσημη γλώσσα με το γλωσσικό πρότυπο και θεωρεί οποιαδήποτε αποκλίνουσα γλωσσική μορφή ανεπαρκή.
  Έτσι παραγνωρίζονται κάποια δεδομένα, όπως πιθανά μειονεκτήματα που μπορεί να εμφανίσει και ο «επεξεργασμένος κώδικας» (π.χ κοινοτοπία, στόμφο, γενικολογία, πλεονασμούς, περιπλοκότητα και ασάφεια που στόχο έχει να καλύψει την απουσία νοήματος), τις διαφορετικές περιστάσεις χρήσεως των δύο κωδίκων (ο «επεξεργασμένος» πιο συχνά στον γραπτό λόγο, ο «περιορισμένος» στον προφορικό), το γεγονός ότι η γνώση της επίσημης γλώσσας αποτελεί κοινωνικό κεφάλαιο για τους ομιλητές ανώτερων κοινωνικών στρωμάτων, ενώ η γνώση της αποκλίνουσας γλωσσικής ποικιλίας από τους  ομιλητές των χαμηλότερων στρωμάτων στοχεύει πιο πολύ στο να ενισχύσουν την ιδιαίτερη ταυτότητά τους, την αλληλεγγύη και άλλες αξίες της ομάδας τους.

2.  Στην άγνοια του πλούτου της στιγματισμένης γλώσσας.
Έτσι, όταν μελέτησε τη στιγματισμένη γλώσσα εκτός σχολείου (όχι δηλαδή σε περιβάλλον άμυνας των παιδιών της εργατικής τάξης) και με τη βοήθεια οργανικού μέλους της συγκεκριμένης κοινωνικής ομάδας που είχε αναλάβει το ρόλο αφανούς παρατηρητή, διαπίστωσε αξιόλογη γλωσσική δημιουργικότητα και γλωσσικές ικανότητες, όπως η διήγηση ανεκδότων και ιστοριών, που δεν εμφανίζονταν στο σχολικό περιβάλλον.


Τι θέλω να πω με όλα αυτά;
Ότι ναι, εφόσον στόχος του σχολείου είναι να καταστήσει την επικοινωνία του μαθητή πιο αποτελεσματική, πρέπει να διδάσκουμε την επίσημη γλώσσα, που είναι η κυρίαρχη, αλλά με παράλληλο σεβασμό των κοινωνικών ή γεωγραφικών ποικιλιών που μιλούν τα παιδιά.
Ότι ναι, καλό είναι να τα διορθώνουμε, αλλά με προσοχή και όχι αβασάνιστα, αυθαίρετα ή με αξιολογικούς χαρακτηρισμούς (σωστό-λάθος, ανώτερο-κατώτερο, άσχημο-ωραίο), τονίζοντας -όπου χρειάζεται- τα διαφορετικά περιβάλλοντα και τις διαφορετικές περιστάσεις που χρησιμοποιούμε τις διάφορες γλωσσικές ποικιλίες.

[Ritalamp]

Τέλεια, ευχαριστώ.
Την είχα υπόψιν τη δουλειά του Labov, άλλωστε στο Πανεπιστήμιο αντικριστά μας τους είχαν παραθέσει. Απλά ήθελα να δώσω στο περίπου το στίγμα του τι αντιμετώπιζα μέσα στην τάξη ενός σχολείου, που το μορφωτικό και κοινωνικό επίπεδο των γονεών είναι εξαιρετικά χαμηλό και που τα παιδιά χρειάζονται τεράστια υποστήριξη για να κατακτήσουν δεξιότητες που δυο γειτονιές παρακάτω θα ήταν αυτονόητες.
Καλά κάνεις, όμως, και το επισημαίνεις, γιατί έτσι όπως το έγραψα φάνηκε ότι παίρνω τη συγκεκριμένη θεωρία ως θέσφατο, ενώ δεν είναι ούτε εκείνη, ούτε και καμιά άλλη θεωρία. Όντως κάθε επικοινωνικό πλαίσιο είναι δυνατό να δίνει αξία σε διαφορετικά στοιχεία, αυτό που με προβλημάτιζε όμως είναι η δική μου θέση ως παιδαγωγού αφενός και ως εκπροσώπου θεωρητικά της επίσημης γλώσσας και κατεστημένου αφετέρου.