Λάθη στη χρήση της γλώσσας μας

[apri]

To "ήντουσαν" το έχω ακούσει και εγώ. Μήπως αυτό ήθελαν να γράψουν τα παιδιά και έγραψαν "ήντουσταν"; Λέγεται και "ήντουσταν" κάπου;

[PDE ads]

[daffyduck]

το ήντουσταν σίγουρα λέγεται στην Εύβοια (έχω καταγωγή από κεί) αλλά και πιο ψηλά στην Ελλάδα.

Η Πελοπόννησος έχει άλλο ιδιωματικό τύπο για το γ' πληθυντικό του Παρατατικού των ρημάτων, την κατάληξη -σαντε (ήσαντε, καθόσαντε, λιαζόσαντε κλπ κλπ).

εγώ τρελαίνομαι για τέτοια, τα βρίσκω γοητευτικότατα και όχι δεν θα τα διόρθωνα ως λάθη - η διαδικασία που περιγράφει η apri είναι αυτή που πρέπει να τηρείται τελικά.

Στην Κρήτη διδάσκω - πιστέψτε με, έχω γίνει εξπέρ στο θέμα....

[karxarias29]

To "ήμανε", "ήσανε" τα έχω ακούσει σίγουρα από

[apri]

Karxaria, νομίζω ήμουν σαφής ως προς τη διαδικασία της διόρθωσης. Τους εξηγούμε ότι στο γραπτό λόγο και στις επίσημες περιστάσεις αποφεύγουμε αυτούς τους τύπους, όχι γιατί δεν υπάρχουν, αλλά γιατί το πιο πιθανό είναι να μη γίνουν κατανοητοί από άλλους ομιλητές που δεν μιλούν το ιδίωμά τους.
Επομένως, σε διαγώνισμα θα το διόρθωνα σημείωνοντας δίπλα ότι πρόκειται για τύπους του τοπικού ιδιώματος και θα εξηγούσα στη συνέχεια στο παιδί αναλυτικότερα τι εννοώ.

Και εννοείται ότι θα τους προτρέπουμε να μιλούν το ιδίωμά τους, γιατί αλλιώς θα σβήσει. Αρκεί να μάθουν πότε θα το χρησιμοποιούν και υπό ποιες προϋποθέσεις.

[PDE ads]

[marianthid]

Πρώτον, γλωσσική διδασκαλία δε σημαίνει "τι θα γράψω στις πανελλαδικές". Ως γνωστόν, οι πανελλαδικές είναι μία επικοινωνιακή περίσταση όπου πρέπει να παραχθεί ο επίσημος γραπτός λόγος της νόρμας. Το σχολείο ναι μεν υιοθετεί αυτόν το  λόγο (ο οποίος έχει μελετηθεί και ως ιδιαίτερο υποείδος, που απέχει και από το χρησιμοποιούμενο λόγο σε ένα δημόσιο έγγραφο -για αυτό μιλάμε για εγγραματοσύνη), αλλά οφείλει να καλλιεργεί όλα τα είδη του λόγου ανάλογα με το επικοινωνιακό πλαίσιο (άρα η γραμματική δεν δίνεται ξεκομμένη από το περιβάλλον παραγωγής του λόγου) και την κριτική γλωσσική επίγνωση του μαθητή (π.χ. εδώ θέματα γλωσσικής ποικιλίας, γλωσσικής ταυτότητας κ.ά).
Συμπερασματικά και επί του πρακτέου, εγώ λέω στους μαθητές ότι είναι σωστοί και ισότιμοι οι διαλεκτικοί τύποι, δεν τους "κόβω" μονάδες από αυτό, και τους εφιστώ την προσοχή στο ότι χρησιμοποιούνται στον προφορικό λόγο, αλλά και στη λογοτεχνία, σε ιδιαίτερα υφολογικά περιβάλλοντα κ.ά. Αν συνεχίζουν να τους χρησιμοποιούν σε μια άσκηση γραμματικής λ.χ. τότε καταλαβαίνω ότι υπάρχει γενικότερο πρόβλημα να περάσουν από την προφορικότητα στο γραπτό λόγο και αυτό δε φαίνεται μόνο από έναν διαλεκτικό τύπο...

[daffyduck]

karxarias η apri κάλυψε το πώς γίνεται η διαδικασία της διορθωσης.

Ασφαλώς στις Πανελλαδικές αναμένουμε και αξιολογούμε το επίπεδο των υποψηφίων με βάση τους κανόνες της μέσης γλωσσικής νόρμας, οπότε ασφαλώς ένας τέτοιος τύπος συνιστά αποκλιση από τη νόρμα αυτή. Άλλη όμως αυτή η περίσταση και άλλες αυτές που αναφέρεις.

Αν λοιπόν κάνεις τη διόρθωση εξηγώντας το σε ποια περίσταση χρησιμοποιείται ο κάθε τύπος, λογικά τα παιδιά θα έχουν καταλάβει μέχρι τις Πανελλαδικές πώς πρέπει να γράψουν εκεί και τί απαιτεί γλωσσικά από αυτά εκείνη η περίσταση.

Όσο  για τις δημόσιες υπηρεσίες: προφανώς ένας τέτοιος τύπος μπορεί να ξενίσει αν ακουστεί σε μια δημόσια υπηρεσία της πρωτεύουσας. Σε μια περιφερειακή δημόσια υπηρεσία όμως, στον τόπο όπου μιλιέται το ιδίωμα, ο τύπος αυτός θα ακουστεί απόλυτα φυσιολογικός στον πολιτη που θα προσέλθει για εξυπηρέτηση - κι αυτός άλλωστε στο ίδιο ίδιωμα θα συνεννοηθεί!

[apri]

Όσο  για τις δημόσιες υπηρεσίες: προφανώς ένας τέτοιος τύπος μπορεί να ξενίσει αν ακουστεί σε μια δημόσια υπηρεσία της πρωτεύουσας. Σε μια περιφερειακή δημόσια υπηρεσία όμως, στον τόπο όπου μιλιέται το ιδίωμα, ο τύπος αυτός θα ακουστεί απόλυτα φυσιολογικός στον πολιτη που θα προσέλθει για εξυπηρέτηση - κι αυτός άλλωστε στο ίδιο ίδιωμα θα συνεννοηθεί!

Άλλωστε, ας μην ξεχνάμε ότι στην επαρχία νόρμα στην πραγματικότητα είναι το τοπικό ιδίωμα και όχι η επίσημη γλώσσα. Οπότε πιο φυσικός και συνηθισμένος θα ακουστεί ένας ιδιωματικός τύπος παρά ένας της κοινής νεοελληνικής που ηχεί "πρωτευουσιάνικος". Αν βέβαια ξέρεις ότι ο υπάλληλος είναι από άλλο μέρος, τότε επειδή η περίσταση δεν επιτρέπει να του εξηγείς συνέχεια τι εννοείς, επιλέγεις την κοινή νεοελληνική ως κώδικα επικοινωνίας.

[karxarias29]

Οι απαντήσεις σας είναι πολύ ωραίες και φιλολογικές  , αλλά αν ξέρατε τις περιπτώσεις τις οποίες είχα εγώ στο μυαλό μου γράφοντας τους τύπους,θα γελάγατε.
Ευχάριστο που αφήνετε στο μάθημά σας να χρησιμοποιούνται τα τοπικά ιδιώματα. Εμένα πάλι και κάποιους άλλους συναδέλφους μου... ίσως ο... αστικός τρόπος ζωής, μας έχει απορροφήσει πλήρως!

[apri]

Οι απαντήσεις σας είναι πολύ ωραίες και φιλολογικές  , αλλά αν ξέρατε τις περιπτώσεις τις οποίες είχα εγώ στο μυαλό μου γράφοντας τους τύπους,θα γελάγατε.

Μα κυρίως γι' αυτά τα παιδιά υπάρχει το σχολείο. Οι υπόλοιποι είναι σίγουρο ότι θα βρουν τρόπους να μάθουν αυτά που θέλουν, ακόμα κι αν δεν τα βοηθήσει ο καθηγητής. Επομένως, παρότι μπορεί αυθόρμητα να σου προκαλούν το γέλιο με τη συμπεριφορά ή τις γνώσεις τους, σκέψου πως ίσως είσαι η μοναδική τους ελπίδα, για να μάθουν κάτι παραπάνω σε σχέση με τη γλώσσα, τη λογοτεχνία κλπ.

Ευχάριστο που αφήνετε στο μάθημά σας να χρησιμοποιούνται τα τοπικά ιδιώματα. Εμένα πάλι και κάποιους άλλους συναδέλφους μου... ίσως ο... αστικός τρόπος ζωής, μας έχει απορροφήσει πλήρως!

Αυτή είναι η τακτική που ακολουθούνταν παραδοσιακά στα σχολεία ανά τον κόσμο επί δεκαετίες για διάφορους λόγους, τακτική που συνέβαλε κατά πολύ στο να στιγματίζονται ιδιώματα και εν τέλει κάποια να υποχωρούν και να σβήνουν. Δεν είναι κρίμα όμως να χάνεται ένα βασικό κομμάτι του πολιτισμού λόγω σνομπισμού ή έστω λόγω αδιαφορίας; 

[karxarias29]

[Αναστασια 76]

παιδια μη ξεχνατε το νι και λι των πελ/νησιων που ολοι ντεπονταν και μετα απο ενα σηριαλ εγινε της μοδας...

αλλωστε ειναι πολιτισμος οι τοπικοι διαλεκτοι γιατι να τους διορθωνουμε ;; 

[aghathi]

Είμαι από την Πελ/νησο και έμεινα 7 χρονια στη Θεσσαλονικη.
που να με ακουσετε να το λέω!!!
Πάντως στη σχολή ειχαμε μια εξαίρετη γλωσσολόγο που είχε την μανία να καταγράφει οποιοδήποτε ιδίωμα ειχαν ή γνωριζαν οι φοιτητες της και να κραταει αρχειο. Μας ζητουσε ακομη και να την ενημερωνουμε για οποιαδήποτε νέα αργκο κυκλοφορούσε. Μας εμαθε να αγαπάμε και να εκτιμαμε τους ιδιωματισμούς και τις τοπικές διαλέκτους και επέμενε οτι τα "καθαροτερα" ελληνικά βρισκονται κρυμμένα μεσα σε αυτές. Οι διάλεκτοι λένε ολόκληρη την ιστορία ενός τόπου΄όπως και οι ιδιόλεκτοι λένε την ιστορία ενός ατόμου.

Ο αδελφός μου αφού σπούδασε και αυτός Θεσσαλονικη, δούλεψε για δύο χρόνια στην Κρητη. Εκει να δειτε μπέρδεμα. 

[aghathi]

[karxarias29]

Ναι, βρε μανούλα μου, δίκιο έχεις!