Μουσικά αφιερώματα

[apri]

D-DAY

Gen. Dwight Eisenhower gives the order of the day "Full Victory - Nothing Else" to paratroopers about to board planes for the invasion of Europe.

Χθες γιορτάσαμε την 80η επέτειο της D-day, της μέρας εκείνης, δηλαδή, κατά την οποία οι Σύμμαχοι έκαναν το μεγάλο άλμα από τα βρετανικά νησιά και αποβιβάστηκαν στις ακτές της βορειοδυτικής Γαλλίας, προσβάλλοντας το επονομαζόμενο Τείχος του Ατλαντικού, θέτοντας ουσιαστικά τη θεμέλιο λίθο για την οριστική κατάρρευση της Χιτλερικής Γερμανίας. Ήταν ένα τόλμημα μεγαλειώδες, η μεγαλύτερη αμφίβια επιχείρηση στην ιστορία των πολέμων, που ήδη είχε καθυστερήσει υπερβολικά, προς μεγάλη δυσαρέσκεια του Stalin, ο οποίος δεν έπαυε να επισημαίνει στις επαφές του με τους Roosevelt και Churchill την ανάγκη ύπαρξης δεύτερου μετώπου, για να ανακουφιστεί η πίεση που ασκούσαν οι Γερμανοί στο σκληρά δοκιμαζόμενο Κόκκινο Στρατό, που για τέσσερα χρόνια πολεμούσε σχεδόν μόνος στο ευρωπαϊκό θέατρο, έχοντας υποστεί εκατομμύρια απωλειών.

Υπεύθυνοι για την καθυστέρηση αυτή ήταν κατά κύριο λόγο οι Βρετανοί, ως θιασώτες του δόγματος της έμμεσης προσέγγισης και της άσκησης περιφερειακής πίεσης, προκειμένου ν' αποκόψουν τη ναζιστική Λερναία Ύδρα από όλα τα πλοκάμια της, οδηγώντας την έτσι στην ήττα και την καταστροφή. Για κάποιο διάστημα η βρετανική προσέγγιση υιοθετήθηκε (έτσι εξηγείται η απόβαση των Συμμάχων στην Ιταλία), όταν όμως δεν απέδωσε τα αναμενόμενα, υπερίσχυσε η άμεση προσέγγιση την οποία επιθυμούσαν τόσο οι Αμερικανοί, όσο και οι Σοβιετικοί.

 Ένας κολοσσιαίος αποβατικός στόλος πέντε χιλιάδων πλοίων διέσχισε το κανάλι της Μάγχης τη νύχτα της 5ης προς 6η Ιουνίου του 1944 και προσέγγισε τις γαλλικές ακτές εν μέσω απίστευτης κακοκαιρίας και θαλασσοταραχής, μεταφέροντας το πρώτο κύμα της επίθεσης, εκατόν-τριάντα χιλιάδες άντρες, τον ανθό του Αμερικανικού, του Βρετανικού και του Καναδικού στρατού, καθώς και δυνάμεις των Ελευθέρων Γάλλων, του αδάμαστου στρατηγού De Gaulle, ο οποίος δε συμβιβάστηκε ποτέ με την ιδέα της ήττας, σώζοντας ουσιαστικά το γόητρο της κυβερνώμενης από το φιλογερμανικό καθεστώς Vichy Γαλλίας. Ταυτόχρονα, τρεις αερομεταφερόμενες μεραρχίες, δύο αμερικανικές και μια βρετανική, έπεφταν στα μετόπισθεν του εχθρού, δημιουργώντας σύγχυση και καταλαμβάνοντας στρατηγικά σημεία στη γαλλική ενδοχώρα, προστατεύοντας το συμμαχικό προγεφύρωμα από ενδεχόμενες γερμανικές αντεπιθέσεις, οι οποίες θα μπορούσαν να το εξαλείψουν εν τη γενέσει του. Η 1η αμερικανική μεραρχία πεζικού αποβιβάστηκε στην ακτή με την κωδική ονομασία Omaha και παρ' ότι υπέστη δύο χιλιάδες απώλειες, τελικά κατάφερε να σπάσει τη γερμανική άμυνα. Ομοίως επιτυχείς ήταν και οι αποβάσεις των συμμάχων στις υπόλοιπες ακτές που είχαν επιλεγεί, Utah, Juno, Gold & Sword. Η αντίστροφη μέτρηση για τη λήξη του Β' Παγκοσμίου Πολέμου είχε αρχίσει.

Παρακάτω ακολουθούν δύο clips• το ένα αποτελεί την εναρκτήρια σκηνή της ταινίας Saving Private Ryan και δείχνει τον ομώνυμο πρωταγωνιστή, 50 τόσα χρόνια μετά τη συμμετοχή του στην απόβαση να επιστρέφει στη Νορμανδία, και συγκεκριμένα στο αμερικανικό νεκροταφείο, αυτό το 'δάσος από λευκούς σταυρούς'. Το δεύτερο είναι το Omaha Beach Theme Song από την ίδια ταινία.

<a href="https://www.youtube.com/v/0HUf68gFGEE" target="_blank" class="new_win">https://www.youtube.com/v/0HUf68gFGEE</a>

<a href="https://www.youtube.com/v/ucKa8aHMd-s" target="_blank" class="new_win">https://www.youtube.com/v/ucKa8aHMd-s</a>

To ξέρεις ότι εκείνη την ημέρα ο Aϊζενχάουερ είχε μιλήσει και σε έναν τρελό Κεφαλονίτη που είχε καταταγεί στον αμερικανικό στρατό; Αναφέρομαι στον Βαγγέλη Κλώνη (http://www.pde.gr/index.php?topic=27420.364 ).

[PDE ads]

[nikitas]

Το διάβασα πρόσφατα κάπου. Υποτίθεται ότι η παρακάτω φωτογραφία, μια από τις πιο διάσημες του Β' Παγκοσμίου, απεικονίζει αυτόν, αλλά υπάρχουν ορισμένα σκοτεινά σημεία στην όλη υπόθεση. Η φωτογραφία τραβήχτηκε στη Σαϊπάν, δηλαδή στο 'θέατρο' επιχειρήσεων του Ειρηνικού, ωστόσο, ο Κλωνής φέρεται να συμμετείχε και στην απόβαση στη Νορμανδία, κάτι που φαντάζει τελείως παράλογο. Αν ήταν πεζοναύτης και πολέμησε στον Ειρηνικό, δεν ήταν δυνατό να πολέμησε και στην Ευρώπη, αφού οι πεζοναύτες στην Ευρώπη δε συμμετείχαν.

[apri]

Tότε που έγραφα το αφιέρωμα σ' αυτόν είχα διαβάσει ότι όσοι έχουν ερευνήσει τη ζωή του πιθανολογούν (γιατί ο ίδιος δεν έλεγε πολλά όσο ζούσε) πως δεν ήταν απλός φαντάρος, αλλά μάλλον, κομάντο των ειδικών δυνάμεων που αναλάμβανε και μυστικές αποστολές. Ήξερε, λέει, να χειρίζεται σχεδόν όλα τα όπλα και τα οχήματα και είχε λάβει μέρος σε πάρα πολλά πεδία επιχειρήσεων τόσο στην Ευρώπη όσο και στον Ειρηνικό, πράγμα μάλλον ασυνήθιστο.

[nikitas]

Πολύ ασυνήθιστο, θα έλεγα. Αν όμως ήταν όντως μέλος κάποιας επίλεκτης δύναμης, θα μπορούσε να ισχύει. Εγώ παρ' όλα αυτά έχω τις επιφυλάξεις μου.

[PDE ads]

[apri]

Yπάρχει μια εκδοχή που τον θέλει ελεύθερο σκοπευτή, αφενός γιατί ήταν γνωστό ότι ήταν άριστος σκοπευτής, αφετέρου λόγω του όπλου που κρατά σ' αυτήν ή σε κάποια άλλη φωτογραφία (δεν θυμάμαι, θα σε γελάσω).
Πάντως, ούτε ο ίδιος μιλούσε για όλα αυτά ούτε ο στρατιώτης που είχε πολεμήσει δίπλα του στις επιχειρήσεις.

Σίγουρα όμως δεν ήταν τυχαίο άτομο, για να επιβιώσει μετά από όσα πέρασε.

[nikitas]

Πάντως, στις φωτό που βρήκα εγώ, φαίνεται να είναι οπλισμένος με την αραβίδα Μ1-Α1, η οποία σίγουρα δεν είναι όπλο ελεύθερων σκοπευτών. Οι ελίτ ελεύθεροι σκοπευτές του αμερικανικού στρατού κατά το Β' Παγκόσμιο προτιμούσαν το 'παλιό' και χειροκίνητο -με κινητό ουραίο, δηλαδή- τυφέκιο M1903 Springfield από το πολύ νεότερο και ημιαυτόματο M1 Garant, γιατί το πρώτο είχε μεγαλύτερο βεληνεκές και μεγαλύτερη ακρίβεια. Και στην ταινία Saving Private Ryan, ο ελεύθερος σκοπευτής της ομάδας τέτοιο είχε.



Η μεταλλική μπίλια στο πλάι, πάνω ακριβώς από τη σκανδάλη, είναι ο μοχλός που τραβούσε ο σκοπευτής πίσω για να οπλίσει μετά από κάθε βολή (εξ και η φράση 'κινητό ουραίο').

 

[apri]

Aπό τις ιστορίες που ξέρω ότι "τρελαίνουν" τον Landau...




Η τίγρη






«Αυτή την Τίγρη,
αυτό το τέρας,
την ψυχή μου
(έλεγε συχνά ο Χέμινγουέι)
θα τη σκοτώσω.»

Μίλτος Σαχτούρης



http://www.youtube.com/watch?v=zNSaZi9geWc




 


«Δεν ξέρω τι είναι πραγματικό, τι είναι φανταστικό.
Ή μάλλον, δεν ξέρω πώς διακρίνονται.
Γιατί στην ουσία ζω μια φαντασιακή πραγματικότητα,
ή αλλιώς μια πραγματική φαντασία.

Το τραγούδι «Η τίγρη»
μου δόθηκε επί των ημερών της πρώτης μου μετοικεσίας εις τας Αθήνας,
όταν το συγκρότημα «Χαϊνηδες» είχε διαλυθεί για κάποιο διάστημα
και έμενα στην Αθήνα στα Πετράλωνα συγκατοικώντας με τον Ρος Ντέιλι.
Αυτή την περίοδο μου δόθηκε το τραγούδι «Η τίγρη».

Όταν έφυγα -μετά από ένα μεγάλο διάστημα παραμονής μου στην Αθήνα-
γυρνώντας στην Κρήτη, το τραγούδι είχε εξαφανιστεί
και δεν θυμόμουν τίποτα, παρά μόνο τον τίτλο,
αλλά και την ισχυρή αίσθηση που έκανε μέσα μου.

Έψαξα μανιωδώς να βρω το χαρτί που το είχα γράψει. Μια ολόκληρη ημέρα.
Τα πράγματά μου, άλλωστε, στο σπίτι, είναι λιγοστά.
Το χαρτί, όμως, είχε εξαφανιστεί παντελώς.
Έκανα το σπίτι άνω κάτω, δύο και τρεις φορές.
Δεν βρέθηκε.

Τη δεύτερη μέρα, φώναξα και φίλους μου. Έκαναν το σπίτι άνω κάτω. Τίποτα.
Την τρίτη ημέρα, στεναχωρημένος, βγήκα από το σπίτι να κάνω μια βόλτα.



Επιστρέφοντας και ανοίγοντας την πόρτα, οσμίζομαι τη μυρωδιά ζώου.
Απορώ πώς, αφού είχα κλειστά τα πάντα, κάποιο ζώο μπήκε μέσα
και μάλιστα επειδή έχω μεγαλώσει σε χωριό,
καταλαβαίνω ότι δεν είναι συνηθισμένο ζώο, ότι είναι μεγάλο ζώο.

Ενστικτώδικα, κοιτάζω τη μέση μου γύρω γύρω που έχω το μαχαίρι.
Πάει να με κυριέψει προς στιγμήν ένας φόβος,
αλλά από την άλλη λέω «να δούμε τι είναι…».

Κοιτώντας παντού, δεν βλέπω απολύτως τίποτα.
Μόνο στο πάτωμα, κάποια στιγμή, υπήρχε ένα και μοναδικό χαρτί,
που ήταν «Η Τίγρη».
Τότε, αυτό που ένιωσα, δεν μπορώ να το αποτυπώσω με λόγια.
Αν προσπαθήσω θα είναι αμφίβολο το αποτέλεσμα….



Μετά, πήγα στον Ψαραντώνη, μου πήρε από το χέρι το χαρτί και μου είπε
«Αυτό είναι δικό μου τραγούδι».
Έτσι η πρώτη εκτέλεση έγινε με τον Ψαραντώνη.

Αυτό έχει συμβεί σε μια πραγματικότητα που έζησα εγώ,
και είναι δύσκολο να αναπαραχθεί.
Αισθάνομαι, φυσικά, άσχημα
που μεταφέρω με λόγια μιας καθιερωμένης γλώσσας
-η μόνη υπαρκτή βέβαια-
αυτή την εμπειρία, που δεν υπάρχει γι’ αυτήν αλήθεια ή ψέμα.
Γιατί δεν μπορώ να την εντάξω κάπου,
εφόσον δεν έχει για μένα σημασία αυτός ο διαχωρισμός.»



Συνέντευξη του Δημήτρη Αποστολάκη για τη στήλη του tvxs.gr "Μια φορά κι ένα τραγούδι".
[http://tvxs.gr/news/moysiki/i-tigri-xainis-dimitris-apostolakis]

[apri]

Όπως ο Κερέμ





«Είναι βαρύς ο αγέρας σαν μολύβι
Φωνάζω, φωνάζω, φωνάζω
Ελάτε γρήγορα σας φωνάζω
Να λιώσουμε το μολύβι

Κάποιος μου λέει
Φωτιά θα πάρεις απ' την ίδια σου φωνή
Θα γίνεις στάχτη
Στάχτη σαν τον Κερέμ
Που κάηκε απ' τον έρωτά του

Και εγώ του λέω
Ας καώ, ας γίνω στάχτη σαν τον Κερέμ
Αν δεν καώ εγώ
Αν δεν καείς εσύ
Αν δεν καούμε εμείς
Πώς θα γενούν τα σκοτάδια λάμψη»



Ναζίμ Χικμέτ (1930)
(απόδοση: Γιάννης Ρίτσος)




http://www.youtube.com/watch?v=oUxDBOP46Mg



Σύνθημα της φοιτητικής κίνησης  Yo Soy 132 για τον εκδημοκρατισμό του Μεξικού:
“Αν δεν καώ εγώ, αν δεν καείς εσύ, αν δεν καούμε εμείς,
ποιος θα φωτίσει αυτό το σκοτάδι;”






YΓ1. Ο «Κερέμ και η Ασλί»
είναι ένα μυθικό ερωτικό ζευγάρι της τουρκικής λαϊκής παράδοσης.
Ο Κερέμ ήταν ο γιος του σουλτάνου του Ισπαχάν,
ενώ η Ασλί Αρμένισσα, κόρη χριστιανού ιερέα.
Εξαιτίας της θρησκευτικής διαφοράς τους ο έρωτάς τους ήταν αδύνατος.

Ο πατέρας της Ασλί, παρά τις πιέσεις του σουλτάνου,
δεν έδινε τη συγκατάθεσή του για το γάμο
και έφυγε από τη χώρα με την οικογένειά του.
Τότε ο Κερέμ εγκατέλειψε τα πλούτη του
και άρχισε να την αναζητά παντού ως φτωχός ποιητής.

Μετά από πολλές περιπέτειες την βρήκε και την παντρεύτηκε.
Όμως, ο πατέρας της δεν είχε πει την τελευταία του κουβέντα…

Έτσι, την πρώτη νύχτα του γάμου τους,
όταν ο Κερέμ προσπαθεί να ξεκουμπώσει το μαγικό πουκάμισο της Ασλί,
που της είχε χαρίσει ο πατέρας της,
ανακαλύπτει ότι αυτό δεν μπορεί να ξεκουμπωθεί εντελώς.
Τότε από την απελπισία του φλέγεται και γίνεται στάχτες.
Σαράντα μέρες μετά τον θάνατό του,
η Ασλί καίγεται κι εκείνη.


Ο Τούρκος ποιητής Ναζίμ Χικμέτ (1902-1963) με αφορμή αυτήν την ιστορία
μεταφέρει τις δυο αντίθετες πολιτικές απόψεις
για το ποια συμπεριφορά έπρεπε να επιδειχθεί στα γεγονότα του καιρού του.
(βλ. σ. 5-9: http://unesdoc.unesco.org/images/0005/000560/056028eb.pdf )



ΥΓ2. Το λιωμένο μολύβι, πέρα από τη σχέση του με τον πόλεμο,
σύμφωνα με την τουρκική παράδοση ρίχνεται μέσα σε κρύο νερό
για να σβήσει έτσι το «κακό μάτι» (nazar).

[apri]

Burlaki na Volge
(=Οι βαρκάρηδες του Βόλγα)






Burlak λέγονταν παλιά στη Ρωσία
όσοι έσερναν καράβια κόντρα στο ρεύμα των ποταμών
από τον 17ο ως τις αρχές του 20ου αιώνα.
Άνδρες και γυναίκες των φτωχότερων κοινωνικών στρωμάτων
ενώνονταν σε συντεχνίες
και από την άνοιξη μέχρι και το φθινόπωρο
τραβούσαν με τις ζώνες τους τα ποταμόπλοια, για να κερδίσουν τα προς το ζην.


http://www.youtube.com/watch?v=JMYsrZQjlf0 (παραδοσιακό ρωσικό τραγούδι)


Γυναίκες burlak στον ποταμό Βόλγα τη δεκαετία του 1900




Τέτοιους burlak βλέπετε και στο διασημότερο ίσως πίνακα
του ρεύματος των «Περιπλανώμενων» (Peredvizhniki),
μιας ομάδας Ρώσων ρεαλιστών καλλιτεχνών στα τέλη του 19ου αιώνα,
οι οποίοι εμφορούμενοι από ανθρωπιστικά ιδεώδη
καυτηρίαζαν τις κοινωνικές αδικίες που υφίσταντο οι άνθρωποι της υπαίθρου.



Ilia Efimovich Repin, «Burlaki na Volge» (1870-1873), State Russian Museum, St Petersburg



Ο ίδιος ο ζωγράφος Ίλια Ρέπιν θα πει για τους βαρκάρηδες που απεικονίζει, ότι μοιάζουν
«σαν Έλληνες φιλόσοφοι πουλημένοι ως σκλάβοι στους βαρβάρους».

Ανάμεσα στους σκυφτούς, παραδομένους στη μοίρα τους βαρκάρηδες
ξεχωρίζουν τέσσερις φιγούρες:

Πρώτος δεξιά, ο πρώην ιερέας Κανίν,
ο οποίος με τη στωικότητα και την αξιοπρέπειά του
απέπνεε στον ζωγράφο αγιότητα.

Πίσω του ένας τεμπέλης που καπνίζει πίπα χαμένος στον κόσμο του.

Στη μέση η πιο φωτεινή μορφή, ο μικρός Λάρκο, κοιτά ψηλά
σαν να σχεδιάζει τη μέρα που θα αλλάξει τη μοίρα του.

Και πίσω, προτελευταίος στη σειρά, μετά από έναν κουρελή στρατιώτη,
ακολουθεί ένας γενειοφόρος Έλληνας μετανάστης (!!!),
ο οποίος κοιτά κάπου προς τα πίσω.
Άραγε, να βλέπει προς το αφεντικό του πάνω στο καράβι
 ή μήπως προς το ατμόπλοιο στο βάθος
που ήδη κάνει τη δουλειά τους να μοιάζει παρωχημένη και παράλογα σκληρή;


http://www.youtube.com/watch?v=KfsWoNpHg2s  (αμερικάνικη διασκευή)

ΥΓ. Ο πίνακας του Ρέπιν σε μεγαλύτερο μέγεθος: http://www.nationalmuseum.se/Global/Pressbilder/Peredvizjniki/Jpg/PZ_400_027_4056.jpg
Αγοράστηκε αρχικά από το δεύτερο γιο του Τσάρου, που τον δάνεισε σε διεθνείς εκθέσεις,
όπου απέσπασε μεγάλες επιδοκιμασίες.
Σήμερα αποτελεί περιουσία του κράτους.

[apri]

Υγρός Ιούλιος






«Να περπατάς ξυπόλυτος στις αμμουδιές του Ιουλίου
με καταιγίδες φωτός στα μάτια και στα μύχια.

Να χάνεσαι στα «θολερά λιοπύρια του καρκίνου»
και να βλέπεις «ένα μαχαίρι καρφωμένο στη μέση του μεσημεριού».



 

Να ξορκίζεις παλιά φαντάσματα
που πλήγωσαν το σώμα της πατρίδος και θόλωσαν την όψη του Ιουλίου
–της Κύπρου λέω, την ανεπούλωτη πληγή-
να μην ξεχνάς, να προχωράς ασκεπής στα λινά απογεύματα της μνήμης ,
να επιστρέφεις στις κρύπτες της νεότητος
και στα εσωτερικά μονοπάτια τα υφασμένα από φως Ιουλίου.

http://www.youtube.com/watch?v=XJNfEibwFPk


Να κρατάς το ίσο στα αιώνια τζιτζίκια
και μετά να χάνεσαι στα κύματα της Οδού Φιλελλήνων
κολυμπώντας στους στίχους του Εμπειρίκου:
«Θεέ! Ο καύσων αυτός χρειάζεται, για να υπάρξει  τέτοιο φως!
Το φως αυτό χρειάζεται μια μέρα, για να γίνει μια δόξα κοινή,
μια δόξα πανανθρώπινη, δόξα των Ελλήνων,
που πρώτοι αυτοί, θαρρώ, αυτοί στον κόσμον εδώ κάτω,
έκαμαν οίστρο της ζωής τον φόβο του θανάτου»

Εδώ λοιπόν, στην αγκαλιά του Ιουλίου.
Ιουλιοπότες εσαεί,
δοξολογώντας την Ύπαρξη…»



Γιάννης Τριάντης « Ιουλίου μελωδούντος», ELL NEWS (Ιούλιος 2014)






ΥΓ. Στις 20 Ιουλίου 1974, στις 5.30’ το πρωί πραγματοποιήθηκε η τουρκική εισβολή στην Κύπρο
με την κωδική ονομασία «Αττίλας».
Σαράντα χρόνια μετά η τουρκική κατοχή συνεχίζεται ακόμα…

[nikitas]

H ΞΕΧΑΣΜΕΝΗ ΤΙΤΑΝΟΜΑΧΙΑ ΤΟΥ ΣΤΡΑΤΟΠΕΔΟΥ ΤΗΣ ΕΛΔΥΚ

«Τιμή σ’ εκείνους όπου στην ζωή των
ώρισαν να φυλάγουν Θερμοπύλες
Ποτέ από το χρέος μη κινούντες,
δίκαιοι κ’ ίσιοι, σ ‘ όλες των τες πράξεις,
αλλά με λύπη κιόλας κ’ ευσπλαχνία,
γενναίοι οσάκις είναι πλούσιοι κι όταν
είναι πτωχοί, πάλ’ εις μικρόν γενναίοι,
πάλι συντρέχοντες, όσο μπορούνε,
πάντοτε την αλήθεια ομιλούντες,
πλην χωρίς μίσος για τους ψευδομένους,
Και περισσότερη τιμή τους πρέπει,
όταν προβλέπουν ( και πολλοί προβλέπουν )
πως ο Εφιάλτης θα φανεί στο τέλος,
Κι’ οι Μήδοι επί τέλους θα διαβούνε …»

Κωνσταντίνος Καβάφης

Η μάχη του στρατοπέδου της ΕΛΔΥΚ είναι μια μάχη σκεπασμένη με το πέπλο της λήθης, όπως άλλωστε σκεπασμένος με το πέπλο της λήθης είναι ο τιτάνιος αγώνας που έδωσαν οι Έλληνες και οι Ελληνοκύπριοι μαχητές κατά τη διάρκεια της τουρκικής εισβολής στην Κύπρο. Ίσως η επίσημη Ελλάδα προτιμά να μη θυμάται τα επεισόδια της ιστορίας της, κατά τα οποία δεν έπραξε το καθήκον της και φάνηκε λιπόψυχη. Παρ’ όλα αυτά, είναι μια μάχη που διαθέτει σε αφθονία όλα εκείνα τα συστατικά, από τα οποία φτιάχνονται οι μύθοι και οι θρύλοι. Διαθέτει το τραγικό στοιχείο σε υπερθετικό βαθμό και διαθέτει άφθονα επεισόδια ασύλληπτου ηρωισμού και απαράμιλλης αυταπάρνησης. Είναι η ιστορία της απελπισμένης, υπεράνθρωπης αντίστασης που προέβαλλε μια χούφτα ανδρών απέναντι σε μια δύναμη κραταιά, ακμαία και προικοδοτημένη με άφθονο έμψυχο και άψυχο υλικό.

Η μάχη της ΕΛΔΥΚ αναφέρεται στο Μουσείο Ιστορίας του Λονδίνου, ως μία από τις πιο άνισες μάχες που δόθηκαν ποτέ. Και όπως αναφέρει ο στρατιώτης Γώγος, που δακτυλογραφούσε το Ημερολόγιο Μονάδας καθ’ υπαγόρευσιν του ταγματάρχη Καλλιώρα, διευθυντή του 3ου Ε.Γ. : «και στις Θερμοπύλες χάσαμε… όμως δεν αποτελεί μια ένδοξη στιγμή της Ελληνικής Ιστορίας;»

Η δύναμη που υπερασπιζόταν το στρατόπεδο της ΕΛΔΥΚ ήταν αποψιλωμένη από άντρες και από πάσης φύσεως βαρύ οπλισμό, εξαιτίας των απωλειών που είχε υποστεί κατά τη διάρκεια των επιχειρήσεων στην Α’ φάση του Αττίλα. Το πρωί της 14ης Αυγούστου, βρήκε τους άνδρες της ΕΛΔΥΚ σε γραμμή άμυνας στο στρατόπεδο τους, στις θέσεις διασποράς που είχαν ανακατασκευάσει. Στην άμυνα του στρατοπέδου ήταν όσοι είχαν μείνει από τις μάχες του Καραβά (από τον ηρωικό 1ο λόχο που στην ουσία δεν υπήρχε πια) οι οποίοι είχαν συμπτυχθεί σε διλοχία με υπολείμματα του 6ου λόχου του 2ΤΠ, υπό τον Ταγματάρχη Στεργιόπουλο. Οι υπόλοιποι ήταν: ο 2ος με διοικητή τον Υπολοχαγό Κωσταντούλα, ο 4ος με τον Κύπριο Λοχαγό Ιωαννίδη, ο λόχος διοικήσεως της ΕΛΔΥΚ με διοικητή τον Ταγματάρχη Δελή, μια διμοιρία μηχανικού με διοικητή τον Λοχαγό Σταυριανάκο και άλλα μικρά τμήματα εφέδρων Κυπρίων σε διμοιρίες τυφεκιοφόρων. Διοικητής όλων αυτών των δυνάμεων ήταν ο Αντισυνταγματάρχης Σταυρουλόπουλος.

Από το πρωί που ξεκίνησε ο Αττίλας ΙΙ, οι Τούρκοι άρχισαν να χτυπούν με πυρά βαρέος πυροβολικού και αεροπορίας. Στις 10:00 εκδηλώθηκε η πρώτη επίθεση πεζικού η οποία αποκρούσθηκε. Στις 11:00 δεύτερη προσπάθεια Τουρκικού πεζικού και αρμάτων αποκρούστηκε πάλι. Την ίδια τύχη είχε και επίθεση των Τούρκων στις 15:00. Σε όλη αυτή τη διάρκεια η αεροπορία τους, χτυπούσε κατά διαστήματα, τους υπερασπιστές του Στρατοπέδου. Η άμυνα αποδεικνυόταν αποτελεσματικότατη γιατί τα ελάχιστα εναπομείναντα αντιαρματικά Sagger και PAO  στα χέρια των Ελλήνων μαχητών αποτελούσαν θανάσιμη απειλή για τα τουρκικά άρματα, τα οποία φοβούνταν να προελάσουν. Όταν ένα Τούρκικο άρμα δεχόταν αντιαρματική βολή, τα υπόλοιπα υποχωρούσαν και μαζί με αυτά το πεζικό που τα ακολουθούσε.

Από το πρωί της 15ης Αυγούστου, οι Τούρκοι ξανάρχισαν να βάλλουν εναντίον της ΕΛΔΥΚ με πυρά πυροβολικού και αεροπορίας αδιάκοπα. Όμως δεν τόλμησαν καμία επίθεση. Η παντελής αποτυχία των επιθέσεων τους την 14η Αυγούστου τους αποθάρρυνε. Γι’ αυτό έριξαν το βάρος των επιθέσεων τους κατά του άξονα του προαστίου του Αγίου Παύλου – Σχολής Γρηγορίου. Όμως και εκεί «έφαγαν τα μούτρα τους», διότι ήταν ζώνη ευθύνης ενός εξαιρετικού Έλληνα Αξιωματικού, του Ταγματάρχη Αλευρομάγειρου Διοικητή του 336 ΤΕ (μετέπειτα Αντιστρατήγου και Γενικού Επιθεωρητή Στρατού), ο οποίος ουσιαστικά με τους άντρες του, πολεμώντας λυσσασμένα εναντίον υπεράριθμων Τούρκων και με ελλιπή οπλισμό, κράτησε την Λευκωσία ανέπαφη, στα όρια της Πράσινης γραμμής που προϋπήρχαν της εισβολής.

Η ΕΛΔΥΚ ΑΝΤΕΠΙΤΙΘΕΤΑΙ

Η ΕΛΔΥΚ πια, έχοντας κρατήσει γερά ήδη δυο μέρες, με τους άντρες της σε θέσεις μάχης που ήταν γεμάτες κρατήρες από βόμβες των 1.000 lb και τα πάντα γκρεμισμένα και καμένα, περιμένει, ξημερώματα 16ης Αυγούστου, τη νέα επίθεση των Τούρκων, η οποία έμελλε να είναι και η τελευταία. Στις 08:30 το πρωί άρχισε να προσβάλλεται και πάλι από την αεροπορία τους και συγχρόνως άρχισαν να κινούνται προς το στρατόπεδο και προς τον Αγ. Παύλο δυο Τουρκικοί σχηματισμοί. Ήταν δύο Ίλες μέσων αρμάτων Μ-48 σε σχηματισμό «Υ», ενισχυμένες με τάγματα πεζικού που ακολουθούσαν, υποστηριζόμενα από πυρά πυροβολικού καμπύλης τροχιάς που έρχονταν από το Κιόνελι, ενώ ταυτόχρονα ένας άλλος παρόμοιος τρίτος σχηματισμός αποτελούμενος από μία Ίλη μέσων αρμάτων Μ-48 και πεζικό, κινούμενος με άξονα το Γερόλακκο προς τη θέση του 4ου Λόχου και του Λόχου Διοικήσεως. Όλοι αυτοί οι σχηματισμοί αποκρούστηκαν μέχρι το μεσημέρι από τους λιγοστούς υπερασπιστές του στρατοπέδου με τα πενιχρά οπλικά συστήματα που διέθεταν. Όταν μετά από συνεχείς επαναλαμβανόμενες επιθέσεις οι Τούρκοι κατάφεραν να φθάσουν στα 100μ από τις τελευταίες σειρές συρματοπλεγμάτων στα αριστερά, με το πλεονέκτημα της υπεροπλίας και του δεκαπλάσιου στρατεύματος που εφορμούσε, η μάχη κατέληξε εκ του συστάδην. Παρόλο που κάποια αραιά πυρά υποστήριξης του πυροβολικού μας έκοψαν κάπως την ορμή των αρμάτων τους, αυτοί σε λίγο θα έμπαιναν στις θέσεις του 4ου Λόχου.

Η ΜΑΧΗ ΤΗΣ ΕΛΔΥΚ

Κατά τις 13.00, όταν πλέον το μισό στρατόπεδο ήταν κάτω από τις ερπύστριες των αρμάτων των Τούρκων, δόθηκε η διαταγή της απαγκίστρωσης, η οποία, ωστόσο, θα έπρεπε να γίνει υπό το φως της ημέρας, με τα νώτα ακάλυπτα και σε έδαφος επικλινές, χωρίς φυσική κάλυψη... πραγματική αυτοκτονία. Σε αυτό ακριβώς το χρονικό σημείο, εξελίσσονται σκηνές άπειρης αυτοθυσίας και ηρωισμού, με τις δυνάμεις της ΕΛΔΥΚ να υφίστανται και τις μεγαλύτερες απώλειες. Οι Τούρκοι έμπαιναν πλέον στο στρατόπεδο από παντού, πυροβολώντας, πάνω στον πανικό και το φόβο τους, ό,τι κινούνταν στην κυριολεξία, ακόμα και δικούς τους άντρες (οι στολές των δύο αντιπάλων έμοιαζαν, καθ’ ότι Τουρκία και Ελλάδα ήταν και οι δύο μέλη του ΝΑΤΟ). Ήταν δε τέτοια η μανία τους, που αποκεφάλισαν σχεδόν όλα τα σκηνώματα των Ελλήνων στρατιωτών μέσα στο μαρτυρικό στρατόπεδο. Τα φωτογράφησε κρυφά ένας δημοσιογράφος του BBC, ο οποίος ανέφερε στο ρεπορτάζ του: «τέτοια άνιση μάχη δεν έχει συμβεί στα παγκόσμια χρονικά. Τέσσερις μέρες κράτησε… δεν θα με πιστεύει κανένας».

Η ΕΛΔΥΚ έχασε πάνω από το 1/3 της δυνάμεως των υπερασπιστών του Στρατοπέδου της, που το ξεκίνημα της 14ης Αυγούστου, αριθμούσε περίπου 300 άνδρες. Η διαπίστωση ότι κανείς εκ των υπερασπιστών της δε δείλιασε, καίτοι η προσπάθειά τους φαινόταν καταδικασμένη, πρώτον λόγω του όγκου των επιτιθέμενων και δεύτερον λόγω των ισχνών μέσων που διέθεταν για την απώθησή τους, δείχνει τον ηρωισμό τους και την αταλάντευτη προσήλωσή του στο καθήκον. Απαγκιστρώθηκαν μόνο όταν διατάχθηκαν για αυτό, αφού πολλοί από αυτούς είχαν καταπλακωθεί μέσα στα ορύγματά τους από τα εφορμούντα Τούρκικα άρματα, έχοντας ξοδέψει πρώτα και την τελευταία σφαίρα.

Ανάμεσα στους ηρωικά πεσόντες Αξιωματικούς της ήταν οι Λοχαγοί Σταυριανάκος και Σταμπουλής. Ο πρώτος, επικεφαλής διμοιρίας Μηχανικού, χάνοντας τους περισσότερους άνδρες του σε μάχες σώμα με σώμα, πυροβολήθηκε από συζυγές πολυβόλο άρματος, εναντίον του οποίου εφόρμησε με μοναδικό οπλισμό το πιστόλι του, διατάσσοντας τους άντρες του (μαρτυρία Λοχία Φλέσσα), να μείνουν στα ορύγματά τους και αν χρειαστεί τα Τουρκικά άρματα να περάσουν από πάνω τους! «Το Στρατόπεδο είναι Ελλάδα και θα το υπερασπιστούμε μέχρι ενός», είπε λίγο πριν σκοτωθεί.

Λοχαγός (ΜΗΧ) Σωτήριος Σταυριανάκος – η ψυχή της αντίστασης στη μάχη της ΕΛΔΥΚ

 

ΠΡΟΤΟΜΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΗ ΣΤΑΥΡΙΑΝΑΚΟΥ ΣΤΟ ΧΩΡΙΟ ΤΟΥ ΤΟ ΣΚΟΥΤΑΡΙ

«Ακόμη κι αν περάσουν από πάνω μας τα τανκς, εμείς θα μείνουμε για να χτυπήσουμε το πεζικό που τα ακολουθεί. Δεν θα υποχωρήσουμε, είμαστε Έλληνες και πολεμάμε για την Ελλάδα». Μ' αυτά τα λόγια εμψύχωνε, μέχρι την τελευταία του πνοή, τους στρατιώτες του ο Λοχαγός (ΜΗΧ) Σωτήρης Σταυριανάκος από το Σκουτάρι της Μάνης. Ο Σωτήρης Σταυριανάκος ήταν Έλληνας στρατιωτικός γεννημένος στις 11 Ιανουαρίου 1941 στη Μάνη. Υπηρετούσε στην Κύπρο με το βαθμό του λοχαγού του Μηχανικού σώματος και λίγο πριν την τουρκική εισβολή είχε μετατεθεί, όμως αρνήθηκε να φύγει. Στη γυναίκα του είπε ότι δε μπορούσε ν’ αφήσει μόνα τους τα παιδιά του, δηλαδή τους στρατιώτες του! Στις 16 Αυγούστου 1974 σκοτώθηκε από βολή πυροβόλου άρματος κατά την υπεράσπιση του στρατοπέδου της ΕΛΔΥΚ. Απόδειξη του σημαντικότατου ρόλου που διαδραμάτισε στην επική αντίσταση που προέβαλλαν οι ελληνικές δυνάμεις, αποτελεί το γεγονός ότι το όνομά του δόθηκε στο σύγχρονο στρατόπεδο της ΕΛΔΥΚ.

Ίσως τον καλύτερο επικήδειό του αποτελεί το ποίημά του Κύπριου Κώστα Σωκράτους, που πρωτοδημοσιεύτηκε στις 15/4/1976 με τίτλο "Η Μάχη της ΕΛ.ΔΥ.Κ - (αφιερωμένο στον φίλο Ήρωα λοχαγόν Σωτήριο Σταυριανάκο)".

«Μπόρα βαρεία και όλεθρος και σίφουνας και σκόνη
και αντηχάει και βροντά το τούρκικο κανόνι
και εσύ αητός ακοίμητος εις τα στενά κει κάτου
ακούεις τα πατήματα του φοβερού θανάτου,
κι όμως πατάεις δεν δειλιάς, κι έχεις στον κόρφο Ελλάδα
κι έχεις της Μάνης τη φωνή ορθόστητη λαμπάδα.

«Δεν θα περάσουν!» αντηχεί φωνή αντρειωμένη
και βάζεις βουνό τα στήθια σου και σ' ανεμίζει η χλαίνη.
Κοχλάζει αφρός το αίμα σου και η ψυχή σου φλόγα
βγαίνει ψηλά στον ουρανό της Λευτεριάς μας ρόγα
να πιουν εδώ θείο κρασί όσοι διψάν Πατρίδα
όσοι διψάν στην σκοτεινιά τη λαμπερή λιαχτίδα.

Πόσο το σίδερο βαστά εις το γυμνό το χέρι
πόσο η σάρκα σου κρατά κι αντέχει το μαχαίρι
κι εσύ ο λιονταρόψυχος δεν τον δειλιάς τον δράκο
δεν τον δειλιάς του χάροντα τον ανοιγμένο λάκκο,
κι ας καίουν γύρω οι φωτιές και τα αστραποβρόντια,
θάλασσα οι Τούρκοι χύνονται κι αστράφτουν γύρω οι λόφοι
βαριαστενάζουν τα βουνά του χάροντα συντρόφοι
και συ Ακρίτας στέκεσαι και λες «δεν θα περάσουν»
και η Κύπρος η αιματόβρεκτος στέκει κι αυτή κοντά σου.

Δεν θα περάσουν, χάνονται, μάρχονται κι άλλοι
έρχονται πλήθος άμετρο βροντή κι ανεμοζάλη.
Δεν θα περάσουν, να, βαστά το χέρι του τη δάδα
και την καρφώνεις στα βουνά να μας φωτά Ελλάδα.
Σωτήρη, ακρίτα λευτεριάς, θάρθει εκείνη ώρα
το φως σου το ανέσπερο να μας φωτά τη χώρα.

Θάρθει η ώρα η τρανή όλοι εκεί στο μνήμα
να βγήτε στρατός ανίκητος μ' ανδρειωμένο βήμα
να πάρετε πάλι τα βουνά βήμα το βήμα ως πέρα
φωνή τρανή της Λευτεριάς να σμίξη στον αγέρα.

Εμπρός, εμπρός στα χέρια σας πάρτε ξανά τη νιότη
να δη το φως τ' ανέσπερο η ψεύτρα Ανθρωπότη.
Εμπρός, εμπρός τα στήθια σας σηκώστε ως τα άστρα
να γίνουν φωτιά και σίδερο και ατσαλένια κάστρα.
Εμπρός, εμπρός το δρόμο σας ας πάρει η πατρίδα
τώρα που εσάς τ' αδέλφια μου νεκρούς εδώ σας είδα!»

Σαράντα χρόνια έχουν περάσει από τα τραγικά γεγονότα του διμήνου Ιουλίου - Αυγούστου του 1974. Λύση στο πρόβλημα της βίαιης διχοτόμησης της Κύπρου δεν έχει δοθεί ακόμα. Ας κλείσουμε τούτο το αφιέρωμα με ένα υπέροχο τραγούδι, ίσως το ομορφότερο που έχει γραφτεί ποτέ για τη μαρτυρική Μεγαλόνησο.

<a href="https://www.youtube.com/v/YnDvx7lpDJo" target="_blank" class="new_win">https://www.youtube.com/v/YnDvx7lpDJo</a>

[apri]

«Τιμή σ’ εκείνους όπου στην ζωή των
ώρισαν να φυλάγουν Θερμοπύλες....

Κωνσταντίνος Καβάφης

Αυτά τα διαβάζαμε κάποτε....

Τώρα διαβάζουμε προκηρύξεις πώλησης σαν την παρακάτω (http://www.hradf.com/el/portfolio/thermal-springs):

"Ιαματικές πηγές- Θερμοπύλες

Τοποθεσία
• Βρίσκονται στην ηπειρωτική Ελλάδα, στο Νομό Φθιώτιδας
• Πλησίον της Λαμίας (15 χλμ) και σε απόσταση 185 χλμ από την Αθήνα

Ιστορία – Περιγραφή
• Περιοχή με μεγάλο ιστορικό ενδιαφέρον, όπου διεξήχθη η γνωστή μάχη των Θερμοπυλών μεταξύ Ελλήνων και Περσών το 480 π.Χ
• Σύμφωνα με την Ελληνική μυθολογία, ο Ήφαιστος, μετά από αίτηση της Θεάς Αθηνάς, δημιούργησε τις πηγές για τον Ηρακλή, προκειμένου να πλένεται και να ξεκουράζεται μετά την ολοκλήρωση των εργασιών του."



Ο tempora, o mores!

[apri]

Ανάμεσα στην πίκρα
και την ελπίδα





 


«Eτούτο το τοπίο είναι σκληρό σαν τη σιωπή,
σφίγγει στον κόρφο του τα πυρωμένα του λιθάρια,
σφίγγει στο φως τις ορφανές ελιές του και τ' αμπέλια του,
σφίγγει τα δόντια.

Δεν υπάρχει νερό. Mονάχα φως.
O δρόμος χάνεται στο φως κι ο ίσκιος της μάντρας είναι σίδερο.
Mαρμάρωσαν τα δέντρα, τα ποτάμια κ' οι φωνές μες στον ασβέστη του ήλιου.
H ρίζα σκοντάφτει στο μάρμαρο. Tα σκονισμένα σκοίνα.
Tο μουλάρι κι ο βράχος. Λαχανιάζουν. Δεν υπάρχει νερό.
Όλοι διψάνε. Xρόνια τώρα.

Όλοι μασάνε μια μπουκιά ουρανό πάνου απ' την πίκρα τους.
Tα μάτια τους είναι κόκκινα απ' την αγρύπνια,
μια βαθειά χαρακιά σφηνωμένη ανάμεσα στα φρύδια τους
σαν ένα κυπαρίσσι ανάμεσα σε δυο βουνά το λιόγερμα.

Tο χέρι τους είναι κολλημένο στο ντουφέκι
το ντουφέκι είναι συνέχεια του χεριού τους
το χέρι τους είναι συνέχεια της ψυχής τους -
έχουν στα χείλια τους απάνου το θυμό
κ' έχουνε τον καημό βαθιά-βαθιά στα μάτια τους
σαν ένα αστέρι σε μια γούβα αλάτι.

Όταν σφίγγουν το χέρι, ο ήλιος είναι βέβαιος για τον κόσμο
όταν χαμογελάνε, ένα μικρό χελιδόνι φεύγει μες απ' τ' άγρια γένεια τους
όταν κοιμούνται, δώδεκα άστρα πέφτουν απ' τις άδειες τσέπες τους
όταν σκοτώνονται, η ζωή τραβάει την ανηφόρα
με σημαίες και με ταμπούρλα.»


Γιάννης Ρίτσος «Η Ρωμιοσύνη» (1945-47)





http://www.youtube.com/watch?v=INpqOC99VdA








ΥΓ. Το τραγούδι «Δρόμοι που χάθηκα» που ακούσατε,
πρωτοακούστηκε από το δίσκο «Τα Λυρικά» (1978)
σε μουσική του Μίκη Θεοδωράκη και στίχους του Τάσου Λειβαδίτη.

Γράφει ο συγγραφέας Guy Wagner:
«Τα «Λυρικά» είναι ένας κύκλος,
τον οποίο ο ποιητής και ο συνθέτης αφιερώνουν στη γενιά τους,
τη γενιά της Εθνικής Αντίστασης.
Σε αυτά τα τραγούδια ξαναβρίσκουμε τη λιτότητα που λείπει από τις «Μπαλάντες».
Οι μελωδίες εντάσσονται στη μακρά παράδοση των λίντερ (= μελοποιημένα ποίηματα)…

 …Ο Θεοδωράκης έκανε μια ιδιαίτερα εκλεπτυσμένη ενορχήστρωση.
Οι ανθρώπινες φωνές χρησιμοποιούνται εν είδει οργάνων,
η κιθάρα, το βιολοντσέλο και το πιάνο προσδίδουν στα τραγούδια
μια μοναδική -ακόμη και για το έργο του Θεοδωράκη- καθαρότητα.

Η έμπνευσή του αποδίδει με εξαιρετική ακρίβεια το βαθύ συναίσθημα των Ελλήνων,
που ταλανίζεται ανάμεσα στην πίκρα και την ελπίδα.»

[MARKOS]

Μνήμες - Μικρασιατική καταστροφή
Να'μουνα για λίγο εκεί

http://www.youtube.com/watch?v=mppldyRALoc