Θεωρία Εξέλιξης vs Θεωρία Δημιουργισμού

[rublev]

Έχω ήδη αναφέρει ότι πρόκειται περί ψευδοερωτήματος, καθώς φυσικές επιστήμες και μετα-φυσική λειτουργούν συμπληρωματικά, αφού απαντούν σε διαφορετικά ερωτήματα.Ηδη η apri έχει γράψει για το ποιητικό αίτιο,που αποτελεί το ερώτημα για την αρχή της ζωής.Το άλλο ερώτημα με το οποίο ασχολείται η μεταφυσική είναι ο σκοπός,το τέλος,το γιατί της ύπαρξης,κάτι για το οποίο δεν είναι αρμόδιος να προτείνει απαντήσεις ο φυσικός ή ο βιολόγος.
Παρόλα αυτά,μια που παραπάνω κάποιος συνάδελφος γεωλόγος κατέθεσε την οπτική του,θα ήθελα να τον ρωτήσω εάν έχει υπόψη του την εξέλιξη που παρουσιάζεται στην διήγηση της Γένεσης σε έξι ημέρες.Υπάρχουν πολλοί γεωλόγοι που βρίσκουν αντιστοιχία των έξι ημερών με τους γεωλογικούς αιώνες και με τη θεωρία της εξέλιξης.
Επαναλαμβάνω, χωρίς να αποτελεί η εύρεση αντιστοιχιών  τον βασικό τρόπο ερμηνείας της διήγησης.

[PDE ads]

[BillK]

 Η επιστήμη γενικώς όπως και στη συγκεκριμένη περίπτωση η βιολογία, η γεωλογία κλπ προσπαθεί να εξηγήσει τον φυσικό κόσμο μέσα από παρατηρήσεις και δεδομένα. Το έχει κάνει ήδη σε σημαντικό βαθμό και θα συνεχίζει να το κάνει ακόμα καλύτερα με την συνεχή πρόοδο. Σε όλο αυτό ύπαρξη θεού ή θεών και  μεταφυσικά ζητήματα δεν χωράνε πουθενά έτσι και αλλιώς. Π.χ. πάμε στην εξέλιξη, η σύγχρονη Βιολογία εξηγεί πολύ καλά πως προήλθε η ποικιλομορφία της ζωής που βλέπουμε γύρω μας καθώς και όλη την εξέλιξη της ζωής που έλαβε χώρα κατά την διάρκεια της τεράστιας γεωλογικής ιστορίας της Γης. Δεν έχει ανάγκη κάποιον σχεδιαστή ή θεό είναι περιττός, εξηγούνται πολλά χωρίς αυτόν. Και ότι δεν εξηγείται ακόμα επαρκώς δεν 'σημαίνει' ότι το κενό αυτό θα καλυφθεί με τον 'θεό' η επιστήμη θα συνεχίζει να ανακαλύπτει (δεν την αφορά η ύπαρξη ή μη θεού)

Σχετικά με τον παραλληλισμό μεταξύ της Γένεσης και τη γεωλογικής εξέλιξης ναι είναι αλήθεια ότι πολλοί βρίσκουν κάποιες αντιστοιχίες αλλά υπάρχουν και πολλά ζητήματα που μόνο ερωτήματα ανακύπτουν 1 να λυθεί προκύπτουν άλλα 100. Το συγκεκριμένο δεν αφορά όμως την επιστήμη. Κάποιοι Θεολόγοι έχουν την άποψη αυτή. Αφορά καθεαυτή την θρησκεία και εν προκειμένω την Ορθοδοξία που είναι και η θρησκεία μας.
Πριν 200 και 300 χρόνια οι περισσότεροι άνθρωποι κυρίως χριστιανοί πίστευαν την Βίβλο κυριολεκτικά. Σήμερα όμως και μετά την επανάσταση στην επιστήμη κυρίως τον 20ο αιώνα έχουν αλλάξει τα δεδομένα. Πλέον το κυριολεκτικό έγινε συμβολικό και δέχονται τις Γραφές οι περισσότεροι συμβολικά. Έτσι και την ιστορία της Γένεσης. Εδώ ένας Θεολόγος θα μας διαφώτιζε καλύτερα. Αν η βιολογική εξέλιξη και η γεωλογική ιστορία του πλανήτη συμβαδίζουν με την Ορθόδοξη πίστη η πλευρά της Εκκλησίας το γνωρίζει. Εν ολίγοις μιλάμε για Εξελικτική δημιουργία. Δηλαδή την εξέλιξη όπως την περιγράφει η επιστήμη, με τις συνεχείς αλλαγές του πλανήτη π.χ. 5 μεγάλες εξαφανίσεις ειδών, συνεχείς κλιματολογικές αλλαγές, πτώσεις αστεροειδών, αγώνας επιβίωσης και προσαρμογής για κάθε οργανισμό κλπ και να πούμε ναι ο 'σχεδιαστής' έτσι ήθελε έτσι τα έκανε. Δεν γνωρίζω την θεολογική πλευρά αν αυτή η ερμηνεία είναι σωστή ή θεωρείται αίρεση.

[yiannk]

Το εν λόγω θέμα το εξηγεί πολύ καλά το παρακάτω άρθρο:

 https://www.efsyn.gr/epistimi/mihanes-toy-noy/108513_o-neos-epistimonikos-dimioyrgismos

Όταν εμφανίστηκε η θεωρία της εξέλιξης των ειδών από τον Δαρβίνο, πριν από 1,5 περίπου αιώνα, πολεμήθηκε με κάθε τρόπο από το θρησκευτικό και κοινωνικό κατεστημένο της εποχής του. Καθώς περνούσαν οι δεκαετίες , τα δεδομένα που έρχονταν που διαφορετικά επιστημονικά πεδία (βιολογία, γεωλογία,παλαιοντολογία, φυσική, χημεία κλπ) ήταν συντριπτικά υπέρ της εξελικτικής θεωρίας με αποκορύφωμα την ανακάλυψη του DNA τη δεκαετία του 1950 ,όταν εξακριβώθηκε ότι το μόριο αυτό αποτελεί τη βάση δημιουργίας όλων των οργανισμών,από μια αμοιβάδα ή μια τριανταφυλλιά μέχρι τον άνθρωπο ή τον ελέφαντα.
Οι πιστοί των αβρααμικών κυρίως θρησκειών-ιουδαισμού,χριστιανισμού(κυρίως ,γιατί ήταν και οι περισσότεροι και στις ''χριστιανικές'' χώρες έλαβαν χώρα οι επιστημονικές εξελίξεις) και μουσουλμανισμού, μπροστά στα συντριπτικά δεδομένα που συνηγορούσαν υπέρ της εξέλιξης,αναδιπλώθηκαν και έκαναν μια ιδεολογικο-θρησκευτική τρίπλα:εντάξει παιδιά,είπαν οι πιο νηφάλιοι εξ αυτών,μπορεί να ισχύουν αυτά που λέτε π.χ. εσείς οι βιολόγοι περί εξέλιξης αλλά να ξέρετε ότι στην πορεία της εξέλιξης παρεμβαίνει το χέρι του Θεού και την κατευθύνει προς μια κατεύθυνση που θέλει αυτός.
Αυτό φυσικά, δηλαδή η παρέμβαση κάποιας ανώτερης ή θεικής δύναμης, δεν προκύπτει από πουθενά με τα δεδομένα που έχουμε μέχρι σήμερα,όσον αφορά τη δημιουργία του σύμπαντος,την εξέλιξη της ζωής στη γη κλπ.

 Πολύ καλό άρθρο για το θέμα είναι κι αυτό εδώ :
http://skepdic.gr/Entries/Delta/creationism.htm

Ας μας εξηγήσει κάποιος έντιμος και ανοιχτόμυαλος θεολόγος αυτό που γράφει στο τέλος του άρθρου: ''Τέτοιες πρακτικές δεν συμβαίνουν μόνο στη "μακρινή" Αμερική. Η Ελληνική Ορθόδοξη Εκκλησία έχει κάνει και το δικό της αγώνα ενάντια στο Δαρβίνο και την εξέλιξη, αγώνας που συνεχίζεται μέχρι σήμερα μιας και δεν έχει αποδεχτεί δημόσια -απ'όσο ξέρω τουλάχιστον- την θεωρία της εξέλιξης.''

Και μάλλον τελικά, η απάντηση είναι προφανής ,όπως μπορείται να διαβάσετε εδώ:http://www.iospress.gr/ios2000/ios20000730a.htm

Η Εκκλησία έχει κατανοήσει ότι δεν μπορεί στα χρόνια μας να εμφανίζεται ως εχθρός της επιστήμης. Για να αντικρούσει μια «υλιστική» θεωρία (τη θεωρία της εξέλιξης εν προκειμένω) αισθάνεται υποχρεωμένη να συγκροτήσει μια άλλη «μη υλιστική» θεωρία. Συνέβη λοιπόν στην Αμερική. Οι φονταμενταλιστές προτεστάντες ανακάλυψαν την «επιστήμη της δημιουργίας», επιχείρησαν δηλαδή να τεκμηριώσουν επιστημονικά τις διατυπώσεις της Βίβλου για τη δημιουργία-γένεση του κόσμου και του ανθρώπου.

Επιβεβαιώνει όσα έγραψα στην αρχή,όσον αφορά την (προτεσταντικής προέλευσης) ψευδοθεωρία του δημιουργισμού.


Υ.Γ. Προσωπικά, πιστεύω στη δήλωση του Αινστάιν ,ότι δηλαδή θεός είναι το σύνολο των νόμων του σύμπαντος. Ίσως κάποια στιγμή στο μέλλον ,ίσως και όχι, η δήλωση αυτή αποδεχθεί ατελής ή ότι κάτι άλλο συμβαίνει. Κανένα πρόβλημα για έναν επιστήμονα,αρκεί αυτό να τεκμηριώνεται και να μπορεί να επαληθευθεί πειραματικά.Στο κάτω κάτω,προτιμάω να είμαι αγνωστικιστής με την έννοια που το εννοούσαν κάποιοι αρχαίοι έλληνες φιλόσοφοι που συνειδητοποίησαν ότι οι αισθήσεις μας κι ο εγκέφαλος μας ,μας εξαπατούν στην κατανόηση του κόσμου. Σήμερα ξέρουμε ότι κι αυτή η ''εξαπάτηση'' του εγκεφάλου μας είναι προιόν της ίδιας της εξελικτικής διαδικασίας στον συγκεκριμένο πλανήτη που ζούμε,σε συγκεκριμένες συνθήκες περιβαλλοντικές, γεωλογικές, φυσικές, χημικές  κλπ

Η επιστήμη είναι μία και δεν ξέρει τα πάντα και ίσως να μη τα μάθει ποτέ. Άλλο αυτό βέβαια κι άλλο πράγμα τα παραμύθια και οι δεισιδαιμονίες των 2500 περίπου θρησκειών που έχουν εμφανιστεί από τότε που ο homo sapiens προσπάθησε να ερμηνεύσει τον κόσμο. Όπως ,φυσικά, άλλο πράγμα η κακή-με μια πανανθρώπινη έννοια ηθικής- χρήση της επιστήμης από τον homo sapiens, είτε αυτός ανακάλυψε τη φωτιά είτε π.χ. την πυρηνική ενέργεια.

[menandros]

Στον θετικό τρόπο με τον οποίο η σύγχρονη θεολογία -όχι μόνο η ελληνική αλλά και η ετερόδοξη- αντιμετωπίζει τη θεωρία της εξέλιξης, αναφέρεται ο Μάριος Μπέγζος, Προκοσμήτωρ Θεολογικής Σχολής Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, στην ομιλία του «Η αποδοχή της Θεωρίας της Εξέλιξης από την σύγχρονη ελληνική θεολογία« που πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο του κύκλου εκδηλώσεων «Επιστήμη και θρησκεία: μια περίπλοκη σχέση», στις Τρίτη 24 Ιανουαρίου 2017 στο Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών (Αμφιθέατρο Λ. Ζέρβας).
https://www.pemptousia.gr/video/theoria-tis-exelixis-ke-theologia/

[PDE ads]

[rublev]

Επειδή αυτή είναι μεγάλη συζήτηση  και απαιτεί πολύ χρόνο,θα αναφερθώ μόνο σε 2-3 πραγματάκια.
Καταρχάς,ανοιχτόμυαλος πρέπει να είναι και ένας φυσικός επιστήμονας, γιατί,ενώ οφείλει να στηρίζεται αποκλειστικά και μόνο στα μετρήσιμα αποτελέσματα των ερευνών, δυστυχώς επιλέγει συχνά τις θεωρίες (που συχνά ισχύουν μόνο μαθηματικά χωρίς να έχουν αποδειχθεί πειραματικά) ανάλογα με τις προσωπικές του προκαταλήψεις ή μεταφυσικές απόψεις.Δεν έχουμε π.χ. καταλάβει ότι εάν πεις ότι όλα έχουν δημιουργηθεί από τύχη,η τύχη αποτελεί μεταφυσική αρχή.Και ως φυσικός μπαινεις στην τάξη για να παρουσιάσεις επιστημονικά επιβεβαιωμένες θεωρίες,αλλά όταν προχωράς σε τέτοια θέματα, καλό θα είναι να διευκρινίζεις ότι απλώς παρουσιάζεις τις δικές σου μεταφυσικές απόψεις.
Τώρα,ως προς την αλληγορική ερμηνεία της Γένεσης,καλό είναι να ρωτάμε πριν εκφράσουμε βεβαιότητα για πράγματα που προφανώς δεν γνωρίζουμε.Γι'αυτο κι εγώ ρώτησα πιο πάνω.Παραπέμπω στην αλληγορική ερμηνεία της Εξαήμερου από τον Μεγάλο Βασίλειο ήδη από τον 4ο αιώνα!!Δεν περίμεναν οι Πατέρες την επανάσταση της επιστήμης ή τους Προτεστάντες,οι οποίοι όντως σε κάποια ζητήματα υπερβάλλουν,σε κάποια άλλα έχουν παρουσιάσει πολύ ωραίες ερμηνείες.
Για να ασχοληθείς με τη μεταφυσική εμπεριστατωμένα,θα πρέπει να έχεις βασικά πράγματα υπόψη σου από τη σύγχρονη φυσική.Μην σας προξενεί εντύπωση αυτό, αφού η μεταφυσική ξεκινά να ασχολείται με ερωτήματα από εκεί που σταματά η φυσική,η βιολογια,οι νευροεπιστήμες κλπ.Οχι μόνο για τον μεγάκοσμο δηλαδή.Π.χ.υπάρχει ψυχή;Τι είναι το πνεύμα; Δεν διατυπώνουν αντι-υλιστικές θεωρίες οι χριστιανοί.Εχουν διαλεχθεί με τον υλισμό,τον σκεπτικισμό και αλλα ρεύματα εδώ και αιώνες.Το αντίθετο συμβαίνει.Στον περισσότερο κόσμο επικρατεί σήμερα ο Υλισμός.Ο Υλισμός είναι και αυτός μια μεταφυσική θεωρία.Και ο διάλογος συνεχίζεται με βάση τα νέα επιστημονικά δεδομένα.Νομίζω ότι έχει πολύ ενδιαφέρον, αρκεί να γίνεται με νηφάλιο πνεύμα και από τις δύο πλευρές.

Αναφέρθηκα κυρίως σε γεωλόγους που βρίσκουν αντιστοιχίες με γεωλογικούς αιώνες, όχι μόνο σε θεολόγους .Υπάρχουν σπουδαίοι επιστήμονες διαχρονικά που προσεγγίζουν αυτά τα θέματα με γνώση και ανοιχτό μυαλό.Δυστυχώς δυσκολεύει ο διάλογος όταν προσέρχεσαι με άγνοια και προκαταλήψεις.Π.χ. δεν μπορεί σήμερα,το 2020,να νομίζεις ακόμα ότι η διήγηση της Γένεσης λέει για 6 εικοσιτετράωρα, ούτε ότι λέει για τον άνθρωπο ότι είναι από χώμα.Οπως ένας φιλόσοφος ή θεολόγος οφείλει να έχει βασικές γνώσεις φυσικής κλπ.,έτσι κι ένας φυσικός οφείλει να έχει βασικές γνώσεις αυτών των ζητημάτων εάν θέλει να εκφράζει άποψη.Βασικές είπα,μην παρεξηγηθώ.Δεν είπα να μπαίνει ο ένας στα χωράφια του άλλου.

Αφού αναφέρθηκε ο θεολόγος Μπέγζος, καλό θα είναι ένας συνάδελφος των θετικών επιστημών,που ενδιαφέρεται και για αυτά τα ζητήματα,να αναζητήσει τη διδακτορική διατριβή του πάνω στον Χάιζενμπεργκ.

[apri]

Οι πιστοί των αβρααμικών κυρίως θρησκειών-ιουδαισμού,χριστιανισμού(κυρίως ,γιατί ήταν και οι περισσότεροι και στις ''χριστιανικές'' χώρες έλαβαν χώρα οι επιστημονικές εξελίξεις) και μουσουλμανισμού, μπροστά στα συντριπτικά δεδομένα που συνηγορούσαν υπέρ της εξέλιξης,αναδιπλώθηκαν και έκαναν μια ιδεολογικο-θρησκευτική τρίπλα:εντάξει παιδιά,είπαν οι πιο νηφάλιοι εξ αυτών,μπορεί να ισχύουν αυτά που λέτε π.χ. εσείς οι βιολόγοι περί εξέλιξης αλλά να ξέρετε ότι στην πορεία της εξέλιξης παρεμβαίνει το χέρι του Θεού και την κατευθύνει προς μια κατεύθυνση που θέλει αυτός.

Αυτό φυσικά, δηλαδή η παρέμβαση κάποιας ανώτερης ή θεικής δύναμης, δεν προκύπτει από πουθενά με τα δεδομένα που έχουμε μέχρι σήμερα,όσον αφορά τη δημιουργία του σύμπαντος,την εξέλιξη της ζωής στη γη κλπ.

Eγώ δεν θα το χαρακτήριζα "τρίπλα", αλλά επικράτηση της απλής λογικής.

Ξέρεις, είναι παράλογη η γενίκευση "θρησκεία=σκοταδισμός", "επιστήμη=ανοικτό πνεύμα", γιατί είναι σαν να θεωρείς δεδομένο ότι, ενώ και η επιστήμη και η θρησκεία πηγάζουν από το μυαλό του ανθρώπου μέσα στο συγκεκριμένο κοινωνικό περιβάλλον όπου ζει, μόνο το ένα μπορεί να εξελιχθεί, ενώ το άλλο καθόλου.
Τα πράγματα δεν είναι άσπρο-μαύρο, όμως. Υπάρχουν συντηρητικές και προοδευτικές προσεγγίσεις, αλλά αυτές τις βρίσκεις και στους δυο χώρους. Ο δογματισμός και η εμμονή στην παράδοση δεν είναι προνόμιο των θρησκειών.

Τον καιρό του Διαφωτισμού στον ελληνικό χώρο, κληρικοί ήταν αυτοί που πρώτοι προσπάθησαν να εισαγάγουν στην εκπαίδευση τη διδασκαλία των φυσικών επιστημών. Και δέχθηκαν σφοδρές αντιδράσεις όχι μόνο εντός της Εκκλησίας, αλλά και εκτός αυτής, από συντηρητικούς κύκλους.
Μάλιστα, ένα από τα πιο φωτεινά μυαλά, ο Ευγένιος Βούλγαρης, δέχτηκε τέτοιον πόλεμο που αναγκάστηκε στο τέλος να φύγει στο εξωτερικό και ο μαθητής του -επίσης, κληρικός- Ιώσηπος Μοισιόδαξ μονολογούσε με θλίψη ότι η Ελλάδα είχε καταντήσει "φωλεά κοράκων".

Με τα χρόνια, άλλαξαν πολλά, ευτυχώς. Εμφανίστηκε όμως και μια αντίστροφη κατάσταση από την πλευρά των ορθολογιστών στην προσπάθειά τους να απελευθερωθούν από το σκοταδισμό. Είναι αυτή η προσπάθεια να αποδειχθεί ότι το περιεχόμενο των θρησκειών είναι ένα παραμύθι και απόλυτος παραλογισμός, ότι είναι δυνατό μόνο ό,τι εξηγείται δια της λογικής και ότι ο κόσμος δεν λειτουργεί δια της θεϊκής παρέμβασης, αλλά τυχαία ή όπως ορίζουν οι νόμοι της φύσης.

Όμως, για εμένα, και αυτά παραλογισμοί είναι.

Πρώτον, γιατί η ανθρώπινη λογική είναι ατελής και εξελίσσεται συν τω χρόνω. Άρα, κάτι που είναι παράλογο τώρα, μπορεί στο μέλλον να μην είναι ή μπορεί να μη βρεθεί ποτέ τρόπος να εξηγηθεί με κάποια τρέχουσα λογική.

Και δεύτερον, γιατί η απουσία οποιασδήποτε "παρέμβασης" θα μπορούσε να τεκμηριωθεί μόνο με την απόδειξη της απόλυτης τυχαιότητας. Από τη στιγμή που αποδεικνύεται πειραματικά η λειτουργία καθολικών νόμων, είναι παραλογισμός να μιλάμε για απόλυτη τυχαιότητα. Το γεγονός μάλιστα ότι οι νόμοι αυτοί εξασφαλίζουν σε κάποιον βαθμό την αρμονική λειτουργία του σύμπαντος επιτρέποντας και έναν βαθμό ελευθερίας, θα έλεγα ότι υποδηλώνει κάποιο είδος νοημοσύνης, γιατί υπάρχει το στοιχείο της σύνθετης σκέψης, που λαμβάνει υπ' όψιν τη γενική εικόνα των πραγμάτων και αποσκοπεί σε ένα αποτέλεσμα.

Μπορεί αυτός ο "νους" να είναι η Φύση όπως έλεγε ο Σπινόζα και συμφωνούσε ο Αϊνστάιν. Μπορεί να είναι κάτι πάνω και από τη Φύση, όπως λένε οι θρησκείες. Μπορεί η παρέμβαση αυτού του νου να περιορίστηκε στη δημιουργία των νόμων, όπως πιστεύουν οι Ινδουιστές. Μπορεί η παρέμβασή του να συνεχίζεται και κατά τη λειτουργία τους,  όπως πιστεύουν οι Χριστιανοί, ίσως ως ένας προνοητικός μηχανισμός διόρθωσης εκείνων των δυσαρμονιών που μακροπρόθεσμα μπορεί να θέσουν σε κίνδυνο τη λειτουργία του συστήματος.

Ακόμα και αυτή η "εξαπάτηση" του ανθρώπινου νου, για την οποία μιλάς, ως προϊόν της εξελικτικής διαδικασίας, ίσως είναι ένας προνοητικός τρόπος προστασίας όλων των υπολοίπων ειδών από τυχόν αυθαιρεσίες μας.

Θα μπορούσε κανείς να αναρωτηθεί, βέβαια, γιατί να μην είμαστε τόσο σοφοί εξ αρχής, ώστε να μην υπάρχει περίπτωση να κινδυνεύσει το σύμπαν από εμάς. Εδώ είναι που ανοίγει όμως η μεγάλη ιστορία του τελικού αιτίου στο οποίο αναφέρθηκε και ο rublev, το "γιατί" της ύπαρξης.
Στον χώρο της φιλοσοφίας, για παράδειγμα, οι υπαρξιστές θεωρούσαν ότι υπάρχουμε για να κάνουμε ελεύθερα επιλογές ζωής και να προσπαθούμε να τις πετύχουμε έχοντας ευθύνη απέναντι στο κοινωνικό σύνολο, δηλ. υπάρχουμε για να αγωνιζόμαστε, αλλά και να αγωνιούμε για τους άλλους, κι αυτό είναι που δίνει νόημα στη ζωή μας.
Κάτι τέτοιο προϋποθέτει, όμως, την ατέλεια και την εξελιξιμότητα του ανθρώπου, σωστά;
Και η έννοια της ελευθερίας προϋποθέτει τη δυνατότητα ύπαρξης διλημμάτων, τη μάχη με τις δεσμεύσεις και τις συμβάσεις. Αν τώρα νιώθουμε δεσμεύσεις από τη γονιδιακή μας κληρονομιά μέχρι τις συμβάσεις της κοινωνίας, φαντάσου να μην είχαμε καν τη δυνατότητα επιλογής, αλλά να ήμασταν δεσμευμένοι εκ κατασκευής να παίρνουμε μόνο σοφές αποφάσεις. Θα ήμασταν ένα είδος σοφής μαριονέτας όπως θα έλεγε και ο Άγιος Αυγουστίνος.
Χώρια που δεν θα ήταν καθόλου σίγουρο ότι έτσι θα λειτουργούσε τελικά αρμονικά ο κόσμος συνολικά, γιατί καμιά φορά το λάθος σε μια διαδικασία είναι αυτό που εξασφαλίζει το σωστό σε μια άλλη.
Τέλος πάντων, αυτά είναι φιλοσοφικές προσεγγίσεις και μπορεί ο καθένας να δει διαφορετικά το πράγμα.

[leon.]

Η θρησκεία πηγάζει απ' το μυαλό του ανθρώπου. Η επιστήμη πηγάζει απ' τη φύση. Η πρώτη υποκειμενική. Η δεύτερη αντικειμενική. Μη χτίζετε συλλογισμούς σε ψεύτικα και σαθρά θεμέλια. Αλλιώς καταρρέουν μεμιάς.

[apri]

Και η επιστήμη από το μυαλό του ανθρώπου πηγάζει. Αυτός που είναι που προσπαθεί να ερμηνεύσει τους μηχανισμούς της φύσης. Η διαφορά σε σχέση με τη θρησκεία είναι ότι στην επιστήμη ο άνθρωπος ερμηνεύει μόνο εφόσον μπορεί να αποδείξει την ερμηνεία του. Αλλά σε αυτό το σημείο σημαντικό ρόλο παίζει το τι θεωρεί δεδομένο και προϋπόθεση. Γιατί αν κάτι το θεωρείς αδύνατο εκ προοιμίου, δεν μπαίνεις καν στη διαδικασία να ψάξεις για απόδειξη.

Η επιστήμη, λοιπόν, ακριβώς επειδή πηγάζει από το μυαλό του ανθρώπου, μένει στάσιμη όταν αυτός θεωρεί τα πάντα δεδομένα και αντικειμενικές πραγματικότητες (γι' αυτό μίλησα για επιστημονικό δογματισμό) και εξελίσσεται όταν τολμά να σκεφτεί έξω από το κουτί, αμφισβητώντας αυτό που συνιστά ''αντικειμενική'' πραγματικότητα μέχρι εκείνη τη στιγμή.

[leon.]

Μια στιγμή καθώς μπλέκομε τα πράγματα και τα συσκοτίζομε. Η επιστήμη δεν πηγάζει απ' το μυαλό του ανθρώπου καθώς δε βασίζεται στη λογική ή στον παραλογισμό του. Πηγάζει απ' τη φύση και τον τρόπο που αυτή λειτουργεί. Μετριέται ποσοτικά στα πειράματα κι εξηγείται με τα μαθηματικά. Όλα τους αντικειμενικά που λειτουργούν πέρα απ' την ανθρώπινη βούληση. Αντίθετα και στον αντίποδα η θρησκεία οφείλει τις καταβολές της αποκλειστικά ως ανθρώπινο επινόημα που δρα πέρα κι έξω απ' τη φυσική πραγματικότητα κι αναφέρεται στο φαντασιωσικό της συνείδησης.

[apri]

Leon, μην μπερδεύεις το ερευνώμενο με τον ερευνητή. Η φύση λειτουργεί όντως ανεξάρτητα από την ανθρώπινη βούληση. Ο άνθρωπος όμως είναι αυτός που θέτει ερωτήματα για τη λειτουργία της. Και ανάλογα με το ερώτημα που θέτει, προσπαθεί μετά να βρει και αντικειμενική απόδειξη. Αν αλλάξει αυτό που θεωρούσε μέχρι τότε λογικό και δεδομένο, τότε αλλάζει το ερώτημα και μπορεί να καταλήξει σε άλλο συμπέρασμα.

Π.χ Αν θεωρεί κάποιος επιστήμονας δεδομένο και λογικό ότι ο ανθρώπινος οργανισμός δεν μπορεί να ενεργοποιήσει την αυτοΐαση μέσω της σκέψης του, δεν πρόκειται να το ερευνήσει ποτέ, για να αποδείξει αν όντως ισχύει ή όχι.
Κάποιοι δεν το θεωρούν δεδομένο και γι' αυτό ερευνούν τη λειτουργία των placebo (που δημιουργούν μια μορφή πίστης).

Υπάρχει πάντα ένας υποκειμενισμός στην επιλογή του ερωτήματος και αυτό επιτρέπει την εξέλιξη της επιστήμης.

[leon.]

Ο επιστήμονας πειράματα διενεργεί. Ημπορεί να υποθέτει διάφορα. Απλά το πείραμα θα δείξει τι ισχύει. Η επιστήμη δεν ενέχει, όπως η θρησκεία, υποκειμενισμό. Και τούτο διότι η επιστήμη ασχολείται με την αλήθεια που πηγάζει έξω απ' τ' ανθρώπινο μυαλό. Η θρησκεία με τη θεώρηση που πηγάζει μες απ' αυτό και χωρίς αναφορά στον έξω κόσμο.

[leon.]

Για να το είπω απλούστερα ώστε να γίνει πλήρως αντιληπτό. Η επιστήμη υφίσταται και τη απουσία του ανθρώπου. Οι νόμοι που κυβερνούν το σύμπαν υπήρχαν και πριν την εμφάνιση του Homo Sapiens. Η θρησκεία όχι. Αυτή εμφανίζεται στο προσκήνιο, ως ανθρώπινη επινόηση του φαντασιωσικού, με τ' ανθρώπινο είδος και τον πολιτισμό του.

[apri]

Η επιστήμη υφίσταται και τη απουσία του ανθρώπου. Οι νόμοι που κυβερνούν το σύμπαν υπήρχαν και πριν την εμφάνιση του Homo Sapiens.

To σύμπαν και οι νόμοι του υπήρχαν πριν από τον άνθρωπο. Η επιστήμη όχι. Δεν είναι αυθύπαρκτη.
Η επιστήμη είναι κομμάτι του πολιτισμού. Επιστήμη είναι η επιβεβαιωμένη γνώση ("επίσταμαι" στα αρχαία ελληνικά και "scio" στα λατινικά σημαίνουν "γνωρίζω με βεβαιότητα"). Και αυτήν την επιβεβαιωμένη γνώση ο άνθρωπος την επιδιώκει και την αποκτά.

Ο επιστήμονας πειράματα διενεργεί. Ημπορεί να υποθέτει διάφορα. Απλά το πείραμα θα δείξει τι ισχύει. Η επιστήμη δεν ενέχει, όπως η θρησκεία, υποκειμενισμό. Και τούτο διότι η επιστήμη ασχολείται με την αλήθεια που πηγάζει έξω απ' τ' ανθρώπινο μυαλό. Η θρησκεία με τη θεώρηση που πηγάζει μες απ' αυτό και χωρίς αναφορά στον έξω κόσμο.

Ο επιστήμονας δεν διενεργεί μόνο πειράματα. Παρατηρεί κιόλας συστηματικά.
Οι ανθρωπιστικές επιστήμες χρησιμοποιούν περισσότερο την παρατήρηση από το πείραμα, γιατί ερευνούν τη σκέψη του ανθρώπου, που τον οδηγεί σε συγκεκριμένες συμπεριφορές.
Απλώς, επειδή ο άνθρωπος είναι αυτός που έχει τη μεγαλύτερη ελευθερία βούλησης, είναι δύσκολο να διατυπώσουν για την σκέψη του καθολικούς νόμους με απόλυτη εφαρμογή, όπως κάνουν οι φυσικές επιστήμες για τα υπόλοιπα στοιχεία της φύσης.
Σε κάθε περίπτωση, και οι φυσικές και οι ανθρωπιστικές επιστήμες ασχολούνται με κάτι που βρίσκεται έξω από το μυαλό του επιστήμονα. Κι έχουν έναν βαθμό υποκειμενισμού στον τρόπο που επιλέγουν να το προσεγγίσουν, κάτι που συχνά αλλάζει τα αποτελέσματα που παίρνουν.


Αλλά και η θρησκεία με τι νομίζεις ότι ασχολείται και λες ότι δεν έχει αναφορά στον έξω κόσμο;
Με τη συμπεριφορά του ανθρώπου ασχολείται σε επίπεδο ηθικής και με τη λειτουργία του κόσμου σε επίπεδο μεταφυσικής, δηλαδή σε ένα επίπεδο στο οποίο η επιστήμη δεν διερευνά τυχόν απορίες, γιατί δεν μπορεί να απαντήσει τεκμηριωμένα.
Ακόμα και στο απώτατο παρελθόν που δεν υπήρχε επιστήμη, η θρησκεία πάλι με τη μεταφυσική ασχολούνταν. Σου έλεγε π.χ ότι ο Δίας ρίχνει τον κεραυνό, δηλαδή ασχολούνταν με το ποιητικό αίτιο του φαινομένου και όχι με την περιγραφή του μηχανισμού της λειτουργίας του.


Σαφώς, το υποκειμενικό στοιχείο είναι πιο έντονο στην εξαγωγή συμπερασμάτων της θρησκείας, αφού απουσιάζει το πείραμα και η συστηματική παρατήρηση.
Μα, αυτό δεν είπα εξ αρχής ότι είναι η βασική της διαφορά από την επιστήμη;
Και η θρησκεία και η επιστήμη είναι δημιουργήματα του ανθρώπου, αλλά ασχολούνται με διαφορετικά ερωτήματα και τα προσεγγίζουν με διαφορετικό τρόπο.

[leon.]

Ως επιστήμη εννοούμε τους φυσικούς νόμους. Κι όχι την ιστορική ανακάλυψή τους απ' τους ανθρώπους. Αυτοί είναι αυθύπαρκτοι. Μη συγχέεις το νόμο της βαρύτητας (η επιστήμη) με την ανακάλυψή του απ' το Νεύτωνα (ιστορία των ανακαλύψεων κι ερευνών). Επομένως η επιστήμη είναι αυθύπαρκτη κι ο άνθρωπος στην ιστορία του πολιτισμού του την εξερευνά. Η θρησκεία δεν είναι επιστήμη. Είναι ένα αμιγώς ανθρώπινο κατασκεύασμα. Δρα εκτός της φυσικής πραγματικότητος και λειτουργεί με την κατήχηση. Θεωρώ πως τώρα φαίνεται ξεκάθαρα η διαφορά τους και το ανθρωπογενές της μιας (θρησκεία) με το αυθύπαρκτο της άλλης που είτε ανακαλύφθηκε είτε περιμένει ν' ανακαλυφθεί. Σ' αντίθεση με τη θρησκεία που εφευρίσκεται.