*

Αποστολέας Θέμα: Νεοελληνική Γλώσσα: Λεξιλόγιο  (Αναγνώστηκε 37350 φορές)

0 μέλη και 1 επισκέπτης διαβάζουν αυτό το θέμα.

Αποσυνδεδεμένος apri

  • Ιστορικό μέλος
  • *****
  • Μηνύματα: 5678
  • Φύλο: Γυναίκα
  • Dum spiro, spero
    • Προφίλ
Απ: Νεοελληνική Γλώσσα: Λεξιλόγιο
« Απάντηση #28 στις: Φεβρουάριος 26, 2010, 11:28:57 πμ »
O M. Τριανταφυλλίδης στη γραμματική του έκανε λόγο για συνώνυμα (δηλαδή λέξεις με παρεμφερή σημασία) και ταυτόσημα (δηλ. λέξεις με την ίδια ακριβώς σημασία). Συνώνυμα είναι π.χ η γκλίτσα και το μπαστούνι. Ταυτόσημα είναι π.χ η γίδα και το κατσίκι, ο αραβόσιτος, το αραποσίτι και το καλαμπόκι, το αχλάδι και το απίδι.

Η σύγχρονη γλωσσολογία έχει όμως εξειδικεύσει τον όρο "σημασία" μιλώντας για περιγραφικό, κοινωνικό και εκφραστικό περιεχόμενο. Υπό αυτήν την έννοια όμως είναι εξαιρετικά απίθανο να βρεις λέξεις που να έχουν το ίδιο περιγραφικό, κοινωνικό και εκφραστικό περιεχόμενο (τέλεια συνώνυμα) και επιπλέον, να μπορούν να χρησιμοποιηθούν στο ίδιο γλωσσικό περιβάλλον (απόλυτα συνώνυμα). Και είναι σχεδόν απίθανο, γιατί η πλήρης ταύτιση σημασίας σε όλα τα περιβάλλοντα αντιβαίνει στον κανόνα της οικονομίας στη γλώσσα. Δεν υπάρχει λόγος να κρατήσει η γλώσσα κάτι περιττό, αν αυτό δεν επιτελεί κάποιον ιδιαίτερο ρόλο.
π.χ το απίδι είναι λαϊκότερη λέξη από το αχλάδι και δεν χρησιμοποιείται στα ίδια περιβάλλοντα (π.χ "πόσα απίδια πιάνει ο σάκος" ΑΛΛΑ όχι "πόσα αχλάδια πιάνει ο σάκος")

Στην πραγματικότητα ίσως είναι και αδύνατο να βρεις τέτοια συνώνυμα. Όλοι απλώς αφήνουν μια χαραμάδα, μήπως και κάποιος σκεφθεί κάποια λέξη που να εμπίπτει στον ορισμό.
Θα μπορούσαμε να θεωρήσουμε λ.χ τέλεια και απόλυτα συνώνυμα το "ότι" και το "πως" (αν και μεταξύ μας το "ότι" είναι κατά τι λογιότερο).
« Τελευταία τροποποίηση: Φεβρουάριος 26, 2010, 12:05:13 μμ από apri »
......τα φτερά άπλωσε πλέρια, άκρη ο κόσμος δεν έχει,
είναι πι' όμορφοι οι άγνωστοι πάντα γιαλοί.... (Κ. Χατζόπουλος)

Αποσυνδεδεμένος PDE ads

  • Ιστορικό μέλος
  • *****
  • Μηνύματα: 4006
  • Λατρεύω την εκπαίδευση
    • Προφίλ
    • E-mail
    • Προσωπικό μήνυμα (Εκτός σύνδεσης)
Απ: Νεοελληνική Γλώσσα: Λεξιλόγιο
« Δημοσιεύτηκε: Σήμερα στις 11:29:23 »

Αποσυνδεδεμένος Vania

  • Ιστορικό μέλος
  • *****
  • Μηνύματα: 1585
  • Φύλο: Γυναίκα
  • οσο ζω....διαβαζω...
    • Προφίλ
Απ: Νεοελληνική Γλώσσα: Λεξιλόγιο
« Απάντηση #29 στις: Φεβρουάριος 27, 2010, 07:03:43 μμ »
χμμμ αρα δεν μπορουμε να πουμε  με απολυτη βεβαιότητα 2 λέξεις ταυτόσημες..?θεωρητικα οκ , αλλα στην πράξη δύσκολευουν τα πραγματα...και εγω εκει είχα καταλήξει , αλλα ήθελα και τη γνωμη σαςν να στε καλα για την αμεση βοηθεια σας!

Αποσυνδεδεμένος change73

  • Πλήρες μέλος
  • ***
  • Μηνύματα: 462
  • Mπορώ,παρακαλώ, να έχω κι εγώ το λόγο;
    • Προφίλ
Απ: Νεοελληνική Γλώσσα: Λεξιλόγιο
« Απάντηση #30 στις: Φεβρουάριος 27, 2010, 11:55:06 μμ »
Στέγη και σκεπή,πετεινός και κόκκορας ειναι ταυτοσημα αλλα συμφωνω με το/τη συναδελφο σχετικα με το γλωσσικο περιβαλλον και το υφος.
"Ζεις μόνο μια φορά-αλλά αν το κάνεις σωστά,μια φορά είναι αρκετή."  Joe E.Lewis

Αποσυνδεδεμένος Vania

  • Ιστορικό μέλος
  • *****
  • Μηνύματα: 1585
  • Φύλο: Γυναίκα
  • οσο ζω....διαβαζω...
    • Προφίλ
Απ: Νεοελληνική Γλώσσα: Λεξιλόγιο
« Απάντηση #31 στις: Φεβρουάριος 28, 2010, 05:46:02 μμ »
οκ!κατάλαβα!να στε καλά!

Αποσυνδεδεμένος PDE ads

  • Ιστορικό μέλος
  • *****
  • Μηνύματα: 4006
  • Λατρεύω την εκπαίδευση
    • Προφίλ
    • E-mail
    • Προσωπικό μήνυμα (Εκτός σύνδεσης)
Απ: Νεοελληνική Γλώσσα: Λεξιλόγιο
« Δημοσιεύτηκε: Σήμερα στις 11:29:23 »

Αποσυνδεδεμένος Iris_

  • Πλήρες μέλος
  • ***
  • Μηνύματα: 249
    • Προφίλ
Απ: Νεοελληνική Γλώσσα: Λεξιλόγιο
« Απάντηση #32 στις: Απρίλιος 10, 2010, 08:38:01 μμ »


Με αφορμή τα θέματα  του οεφε της β λυκείου, θα ήθελα κάποιος που έχει το λεξικό του Μπαμπινιώτη να με βοηθήσει λίγο.......(μην ανησυχείτε δε θα σας ενοχλήσω ξανά....το έχω ήδη παραγγείλει!!!!! ;))

Ζητήθηκε ένα συνώνυμο για τη λέξη '''τακταινόμενα''. Μπορεί κάποιος να μου πει τί ορισμό δίνει ο Μπαμπινιώτης και αν δίνει κάποιο συνώνυμο; Στις απαντήσεις που μας έστειλαν δίνεται ''συμβάντα''....έχω όμως την εντύπωση ότι ταιριάζει καλύτερα ''συμβαίνοντα''. Λεπτομέρεια αυτό που ρωτάω αλλά με ενδιαφέρει η άποψη σας. Τη λέξη γεγονότα πιστεύετε ότι μπορούμε να τη λάβουμε σαν συνώνυμο στα τεκταινόμενα;

Αποσυνδεδεμένος pony30

  • Νέο μέλος
  • *
  • Μηνύματα: 57
    • Προφίλ
Απ: Νεοελληνική Γλώσσα: Λεξιλόγιο
« Απάντηση #33 στις: Απρίλιος 11, 2010, 12:43:27 μμ »
Ο Μπαμπινιώτης ορίζει τη λέξη ''τεκταινόμενα'' ως  ''σειρά γεγονότων ή ενεργειών που συγκροτούν τον χαρακτήρα ή καθορίζουν την τελική έκβαση μιας κατάστασης (η οποία είναι συνήθως δυσάρεστη)'' και ετυμολογικά είναι πληθ. ουδ. της μτχ. ενεστώτα του ρ. τεκταίνομαι=κατασκευάζω (ως ξυλουργός)-μηχανεύομαι. Στην Πύλη για την ελληνική γλώσσα και στο λεξικό Τριανταφυλλίδη η λέξη ορίζεται ως ''ενέργειες που προετοιμάζουν συνήθ. ύπουλα, δυσάρεστα γεγονότα''. Στο λεξικό του Τεγόπουλου ορίζεται ως ''δόλιες ενέργειες''.  Σ΄ένα άλλο ηλεκτρονικό λεξικό βρήκα τον ίδιο ορισμό και δίνει ως συνώνυμο τη λέξη ''μεθόδευση''. Μόλις διάβασα το μήνυμά σου και προτού κοιτάξω στα λεξικά, η πρώτη λέξη που μου ήρθε στο μυαλό ως συνώνυμη ήταν το ''γεγονότα'' και μετά η λέξη ''συμβάντα''. Μετά είδα ότι δεν είναι ακριβώς τα γεγονότα, αλλά οι ενέργειες που προετοιμάζουν τα δυσάρεστα γεγονότα, οι δόλιες και ύπουλες ενέργειες. Όταν ζητούν συνώνυμη,θέλουν μία μόνο λέξη;
« Τελευταία τροποποίηση: Απρίλιος 11, 2010, 12:48:22 μμ από pony30 »

Αποσυνδεδεμένος Iris_

  • Πλήρες μέλος
  • ***
  • Μηνύματα: 249
    • Προφίλ
Απ: Νεοελληνική Γλώσσα: Λεξιλόγιο
« Απάντηση #34 στις: Απρίλιος 11, 2010, 01:02:25 μμ »
   Tις ερμηνείες που δίνουν τα υπόλοιπα λεξικά τις είχα κοιτάξει αλλά ήθελα να μάθω και την ερμηνεία του Μπαμπινιώτη. Θέλουν μόνο ένα συνώνυμο. Το ''γεγονότα'' δε νομίζω ότι ταιριάζει απόλυτα....στις απαντήσεις του ΟΕΦΕ έστειλαν το ''συμβάντα'', κατα τη γνώμη μου πηγαίνει και το συμβαίνοντα γιατί ταιριάζει και στο χρόνο που διαδραματίζονται αυτά.
Αποφάσισα όμως ότι όταν τα παιδιά γράφουν ''γεγονότα'' θα το παίρνω ως σωστό γιατί έχουν καταλάβει έστω το νόημα της λέξης (υπάρχουν και αυτοί που δεν αντιλαμβάνονται καν τί εννοεί ο συγγραφέας στο κείμενο).

Αποσυνδεδεμένος apri

  • Ιστορικό μέλος
  • *****
  • Μηνύματα: 5678
  • Φύλο: Γυναίκα
  • Dum spiro, spero
    • Προφίλ
Απ: Νεοελληνική Γλώσσα: Λεξιλόγιο
« Απάντηση #35 στις: Απρίλιος 11, 2010, 01:10:05 μμ »
Δεν έχω το λεξικό του Μπαμπινιώτη μπροστά μου, αλλά θα σου πω τι ξέρω για την περίπτωση από τις γενικές μου γνώσεις.

Το ρήμα «τεκταίνομαι» σήμαινε αρχικά  «εργάζομαι ως τέκτων», δηλ. μαστορεύω, κατασκευάζω. Γρήγορα απέκτησε όμως και αρνητική μεταφορική σημασία, δηλ. κατασκευάζω κάτι με κακό σκοπό (συνήθως με δόλο), μηχανορραφώ.

Επομένως, η λέξη «τεκταινόμενα» (μετοχή του «τεκταίνομαι») σημαίνει όχι απλώς «τα συμβαίνοντα»,  αλλά «τα δολίως σχεδιαζόμενα», «οι μηχανορραφίες», «οι δολοπλοκίες»,  ή πιο γενικά, «τα δυσάρεστα συμβαίνοντα».

π.χ Άβουλη η κυβέρνηση μπροστά στα τεκταινόμενα.
     Παρακολουθώ τα τεκταινόμενα στο δημοσιογραφικό χώρο.


ΥΓ. Παρόμοια διαφορά με «τα συμβαίνοντα»-«τα τεκταινόμενα» βρίσκουμε και στις λέξεις «συνέπειες»-«επιπτώσεις (=αρνητικές συνέπειες)». Καλώς ή κακώς βέβαια, παρατηρώ τα τελευταία χρόνια έναν αποχρωματισμό και στις "επιπτώσεις" και στα "τεκταινόμενα". Ακούω δηλ. πολλούς που χρησιμοποιούν τις λέξεις χωρίς την αρνητική φόρτιση που έχουν, σαν να είναι συνώνυμες με τις "συνέπειες" και τα "συμβαίνοντα" αντίστοιχα. Δεν ξέρω αν θα επικρατήσει αυτή η χρήση τελικά. Απλώς τη σημειώνω.
« Τελευταία τροποποίηση: Απρίλιος 11, 2010, 01:14:26 μμ από apri »
......τα φτερά άπλωσε πλέρια, άκρη ο κόσμος δεν έχει,
είναι πι' όμορφοι οι άγνωστοι πάντα γιαλοί.... (Κ. Χατζόπουλος)

Αποσυνδεδεμένος Iris_

  • Πλήρες μέλος
  • ***
  • Μηνύματα: 249
    • Προφίλ
Απ: Νεοελληνική Γλώσσα: Λεξιλόγιο
« Απάντηση #36 στις: Απρίλιος 11, 2010, 01:21:22 μμ »
Έχεις απόλυτο δίκιο apri! Δυστυχώς όμως αν κοιτάξεις και το άρθρο που δόθηκε στον οεφε προχθές , έχω την εντύπωση ότι δόθηκε με λανθασμένη σημασία καθώς εννοεί τα συμβάντα και γενικότερα τα γεγονότα. Γι' αυτό και εγώ προβληματίστηκα και ξεκίνησα να το ψάχνω.
Σας παραθέτω την προταση από το κείμενο του οεφε
'' Η εφημερίδα, μετά την ανακάλυψη του Γουτεμβέργιου, το ραδιόφωνο, αργότερα, και τηλεόραση, στα μέσα του 20ου αιώνα, μετέδιδαν τα τεκταινόμενα με πιο γρήγορο τρόπο. Η πληροφορία μεταδιδόταν πιο γρήγορα και, μαζί με αυτή, και η γνώση. ''

Επομένως μπορούμε να δεχτούμε στη λέξη ''τα τεκταινόμενα'' ως συνώνυμο ''τα γεγονότα''.....Δεν είμαι λάθος δε αυτό έτσι;

Αποσυνδεδεμένος apri

  • Ιστορικό μέλος
  • *****
  • Μηνύματα: 5678
  • Φύλο: Γυναίκα
  • Dum spiro, spero
    • Προφίλ
Απ: Νεοελληνική Γλώσσα: Λεξιλόγιο
« Απάντηση #37 στις: Απρίλιος 11, 2010, 01:29:00 μμ »
Ναι, στην πρόταση που παραθέτεις "τα τεκταινόμενα" χρησιμοποιούνται με την έννοια "τα συμβαίνοντα", "τα γεγονότα". Προφανώς, και ο ΟΕΦΕ αγνοεί την αρνητική σημασία της λέξης και έχει επιλέξει την ουδέτερη χροιά της. Πάμε προς αλλαγή σημασίας, καθώς φαίνεται....
......τα φτερά άπλωσε πλέρια, άκρη ο κόσμος δεν έχει,
είναι πι' όμορφοι οι άγνωστοι πάντα γιαλοί.... (Κ. Χατζόπουλος)

Αποσυνδεδεμένος pony30

  • Νέο μέλος
  • *
  • Μηνύματα: 57
    • Προφίλ
Απ: Νεοελληνική Γλώσσα: Λεξιλόγιο
« Απάντηση #38 στις: Απρίλιος 11, 2010, 01:39:05 μμ »
Απορία:όταν μας ζητούν συνώνυμο, θα πρέπει να λαμβάνουμε υπόψη τη συγκεκριμένη σημασία της λέξης στο πλαίσιο του κειμένου ή όχι; Στο συγκεκριμένο κείμενο δλδ η λέξη ''τεκταινόμενα'' έχει τη σημασία ''γεγονότα'', ''συμβαίνοντα'', γενικότερα όμως σημαίνει δόλιες ενέργειες, δολοπλοκίες, μηχανορραφίες κ.α.

Αποσυνδεδεμένος Iris_

  • Πλήρες μέλος
  • ***
  • Μηνύματα: 249
    • Προφίλ
Απ: Νεοελληνική Γλώσσα: Λεξιλόγιο
« Απάντηση #39 στις: Απρίλιος 11, 2010, 02:01:21 μμ »
Απορία:όταν μας ζητούν συνώνυμο, θα πρέπει να λαμβάνουμε υπόψη τη συγκεκριμένη σημασία της λέξης στο πλαίσιο του κειμένου ή όχι; Στο συγκεκριμένο κείμενο δλδ η λέξη ''τεκταινόμενα'' έχει τη σημασία ''γεγονότα'', ''συμβαίνοντα'', γενικότερα όμως σημαίνει δόλιες ενέργειες, δολοπλοκίες, μηχανορραφίες κ.α.

Και εγώ θα ήθελα να μας απαντήσει κάποιος σε αυτό. Έχω δει ασκήσεις που ζητάνε συνώνυμα και επισημαίνουν ότι τα συνώνυμα που θα δοθούν πρέπει να ταιριάζουν με τη σημασία που έχουν οι λέξεις μέσα στο κείμενο. Από την άλλη τις περισσότερες φορές η άσκηση αναφέρει ''να γράψετε ένα συνώνυμο για καθεμία από τις παρακάτω λέξεις του κειμένου''
Η αίσθηση που έχω είναι ότι και σε αυτή την περίπτωση πρέπει να λάβουμε υπόψη τη σημασία των λέξεων στο πλαίσιο του κειμένου. Γνωρίζει κάποιος τί ισχυεί;

Αποσυνδεδεμένος apri

  • Ιστορικό μέλος
  • *****
  • Μηνύματα: 5678
  • Φύλο: Γυναίκα
  • Dum spiro, spero
    • Προφίλ
Απ: Νεοελληνική Γλώσσα: Λεξιλόγιο
« Απάντηση #40 στις: Απρίλιος 11, 2010, 02:46:47 μμ »
Εγώ νομίζω ότι από τη στιγμή που σου δίνουν τις λέξεις ενταγμένες σε κείμενο (για να σε βοηθήσουν να καταλάβεις τη σημασία από τα συμφραζόμενα), αυτό σε περιορίζει αυτομάτως και ως προς τα συνώνυμα ή τα αντίθετα που μπορείς να δώσεις. Αν σου δίνουν απλή λίστα λέξεων και σου ζητούν συνώνυμα ή αντίθετα, τότε είσαι ελεύθερος να γράψεις τα πάντα.
......τα φτερά άπλωσε πλέρια, άκρη ο κόσμος δεν έχει,
είναι πι' όμορφοι οι άγνωστοι πάντα γιαλοί.... (Κ. Χατζόπουλος)

Αποσυνδεδεμένος tihea

  • Ιστορικό μέλος
  • *****
  • Μηνύματα: 1661
  • Φύλο: Γυναίκα
  • ΑΣΕΠ=Αποτελεσματικό Σύστημα Εξόντωσης Πτυχιούχων
    • Προφίλ
Απ: Νεοελληνική Γλώσσα: Λεξιλόγιο
« Απάντηση #41 στις: Απρίλιος 11, 2010, 08:28:49 μμ »
Έχεις απόλυτο δίκιο apri! Δυστυχώς όμως αν κοιτάξεις και το άρθρο που δόθηκε στον οεφε προχθές , έχω την εντύπωση ότι δόθηκε με λανθασμένη σημασία καθώς εννοεί τα συμβάντα και γενικότερα τα γεγονότα. Γι' αυτό και εγώ προβληματίστηκα και ξεκίνησα να το ψάχνω.
Σας παραθέτω την προταση από το κείμενο του οεφε
'' Η εφημερίδα, μετά την ανακάλυψη του Γουτεμβέργιου, το ραδιόφωνο, αργότερα, και τηλεόραση, στα μέσα του 20ου αιώνα, μετέδιδαν τα τεκταινόμενα με πιο γρήγορο τρόπο. Η πληροφορία μεταδιδόταν πιο γρήγορα και, μαζί με αυτή, και η γνώση. ''

Επομένως μπορούμε να δεχτούμε στη λέξη ''τα τεκταινόμενα'' ως συνώνυμο ''τα γεγονότα''.....Δεν είμαι λάθος δε αυτό έτσι;

Μια άλλη συνώνυμη, που μπορεί να μην έχει απόλυτα αρνητική χροιά αλλά φέρει ένα διφορούμενο σημασιολογικό φορτίο κατάλληλο για την περίπτωση είναι η μετοχή : "διαδραματιζόμενα" .

Στο συγκεκριμένο όμως κειμενικό περιβάλλον, όπως παραθέτεις το απόσπασμα, η λέξη "γεγονότα" ως συνώνυμη ανταποκρίνεται απόλυτα.
« Τελευταία τροποποίηση: Απρίλιος 11, 2010, 08:32:09 μμ από tihea »
Η γοητεία του πληθυντικού αριθμού και η μοναξιά του σχοινοβάτη εκπαιδευτικού.

 

Pde.gr, © 2005 - 2024

Το pde σε αριθμούς

Στατιστικά

μέλη
Στατιστικά
  • Σύνολο μηνυμάτων: 1158561
  • Σύνολο θεμάτων: 19200
  • Σε σύνδεση σήμερα: 597
  • Σε σύνδεση έως τώρα: 1964
  • (Αύγουστος 01, 2022, 02:24:17 μμ)
Συνδεδεμένοι χρήστες
Μέλη: 18
Επισκέπτες: 510
Σύνολο: 528

Πληροφορίες

Το PDE φιλοξενείται στη NetDynamics

Όροι χρήσης | Προφίλ | Προσωπικά δεδομένα | Υποστηρίξτε μας

Επικοινωνία >

Powered by SMF 2.0 RC4 | SMF © 2006–2010, Simple Machines LLC
TinyPortal 1.0 RC1 | © 2005-2010 BlocWeb

Δημιουργία σελίδας σε 0.107 δευτερόλεπτα. 36 ερωτήματα.