Μουσικά αφιερώματα

[MARKOS]

Το μηδεν θα κανω κύκλο 
https://www.youtube.com/watch?v=GFz_qDuFLk8

[PDE ads]

[apri]

Και να προσθέσω πως μόνο αν συνειδητοποιήσουμε πραγματικά πως μια φορά μόνο ζούμε, θα δουμε την διαφορά

Eπικούρεια προσέγγιση, όπως πάντα. 
Το κακό μ' αυτές τις ιστορίες είναι ότι με τη λογική μας μπορεί να βρούμε τη σωστή αντιμετώπιση, αλλά στην πράξη τα πράγματα δυσκολεύουν. Θολαίνει η κρίση από τον συναισθηματισμό, τον εγωκεντρισμό, την αφέλεια... τις ανθρώπινες αδυναμίες, "τους Λαιστρυγόνες και τους Κύκλωπες" που στήνει η ψυχή μας μπρος μας, όπως θα έλεγε και ο Καβάφης.


ΥΓ. Το αφιέρωμα ήταν πάνω σ' αυτό το τραγούδι της Αρβανιτάκη που παρέθεσες. Απρόσεκτος...

[MARKOS]

και γω φοβόμουν μήπως είμαι εκτος θεματος  χαχχαχα 
Η αληθεια είναι πως δεν εχω αρκετο χρόνο αυτόν τον καιρο, όμως τα διαβαζω αναδρομικά τα αφιερώματα σου apri γιατι είναι μοναδικά!!! (συνεπως αν ειχες ηδη βαλει αυτό το τραγουδι, δεν το ήξερα. Σωστα ειπες: "απρόσεκτος"

και για να το συνδεσω με το θέμα, μ αρεσει που είμαι απρόσεκτος....(κανω όμορφα-γλυκά λάθη) - ειπαμε, μια φορά ζούμε!!

[apri]

MARINERO SOY DE AMOR
(=είμαι ναύτης του έρωτα)




https://www.youtube.com/watch?v=ny0ccX-QL68

«Ο έρωτας.
Το αρχιπέλαγος
Κι η πρώρα των αφρών του
Κι οι γλάροι των ονείρων του
Στο πιο ψηλό κατάρτι του ο ναύτης ανεμίζει
Ένα τραγούδι.


Ο έρωτας
Το τραγούδι του
Κι οι ορίζοντες του ταξιδιού του
Κι η ηχώ της νοσταλγίας του
Στον πιο βρεμένο βράχο της η αρραβωνιαστικιά προσμένει
Ένα καράβι.


Ο έρωτας
Το καράβι του
Κι η αμεριμνησία των μελτεμιών του
Κι ο φλόκος της ελπίδας του
Στον πιο ελαφρό κυματισμό του ένα νησί λικνίζει
Τον ερχομό.»


Oδυσσέας Ελύτης «Προσανατολισμοί» (1940)

ΥΓ. Οι στίχοι του τραγουδιού που ακούσατε (Marinero soy de amor)
προέρχονται από το μυθιστόρημα του Miguel de Cervantes
«Δον Κιχώτης της Μάντσα» (1605).
Τη μπαλάντα τραγουδά στο έργο ο νεαρός Don Luis,
 που είναι ερωτευμένος με την Doña Clara  (κεφ. 43)
και αναφέρεται σε έναν ερωτευμένο ναύτη, χαμένο στο πέλαγος,
ο οποίος προσπαθεί να ακολουθήσει στο συννεφιασμένο ουρανό
ένα μακρινό λαμπερό αστέρι,
καθώς είναι η μοναδική του ελπίδα, για να βρει το δρόμο προς το λιμάνι.

Η μουσική είναι ανώνυμη σύνθεση
από τη σεφαραδίτικη παράδοση της Ιβηρικής Χερσονήσου.
[βλ. παλιότερο αφιέρωμα «Σεφαραδίτες και ladino»
Απαντ. #3229 http://www.pde.gr/index.php?topic=4963.3220]

[PDE ads]

[Jordan_]

"Ο μπούσουλας είναι που στρέφει ή το καράβι;"
Κουροσίβο*

https://www.youtube.com/watch?v=Elh5kvX3agM



Στίχοι: Νίκος Καββαδίας
Μουσική: Θάνος Μικρούτσικος
Πρώτη εκτέλεση: Γιάννης Κούτρας


Πρώτο ταξίδι έτυχε ναύλος για το Νότο,
δύσκολες βάρδιες, κακός ύπνος και μαλάρια.
Είναι παράξενα της Ίντιας τα φανάρια
και δεν τα βλέπεις, καθώς λένε με το πρώτο.

Πέρ' απ' τη γέφυρα του Αδάμ, στη Νότιο Κίνα,
χιλιάδες παραλάβαινες τσουβάλια σόγια.
Μα ούτε στιγμή δεν ελησμόνησες τα λόγια
που σου 'πανε μια κούφια ώρα στην Αθήνα

Στα νύχια μπαίνει το κατράμι και τ' ανάβει,
χρόνια στα ρούχα το ψαρόλαδο μυρίζει,
κι ο λόγος της μες' το μυαλό σου να σφυρίζει,
"ο μπούσουλας είναι που στρέφει ή το καράβι; "

Νωρίς μπατάρισε ο καιρός κ' έχει χαλάσει.
Σκατζάρισες, μα σε κρατά λύπη μεγάλη.
Απόψε ψόφησαν οι δυο μου παπαγάλοι
κι ο πίθηκος που 'χα με κούραση γυμνάσει.

Η λαμαρίνα! ...η λαμαρίνα όλα τα σβήνει.
Μας έσφιξε το kuro siwo σαν μια ζώνη
κ' συ κοιτάς ακόμη πάνω απ΄το τιμόνι,
πως παίζει ο μπούσουλας καρτίνι με καρτίνι.



* Κουροσίβο (Kuroshio, στα ιαπωνικά 黒潮 , που σημαίνει «μαύρη παλίρροια») είναι ένα ισχυρό θερμό θαλάσσιο ρεύμα που διαρρέει τον βορειοδυτικό Ειρηνικό Ωκεανό

[harac]

Ένα μικρό αφιέρωμα στη θάλασσα και από εμένα με ωραία βίντεο ανεβασμένα από τον Gladiator 33111:
1. Γιάννης Κούτρας, Θ. Μικρούτσικος, σε ποίηση του Νίκου Καββαδία:
KuroSiwo

https://www.youtube.com/watch?v=rv8ZoeHU-bw

2. Σαββόπουλος με τη φωνή της Τσαλιγοπούλου:
Θαλασσογραφία (Seascape)

https://www.youtube.com/watch?v=rsD-arfF1UU

3. Θ. Μικρούτσικος:
Στης Γοργόνας το Φτερό

https://www.youtube.com/watch?v=OVvMBeehqjE

[apri]

Μια μάνα που είχε έναν γιο




https://www.youtube.com/watch?v=zJb3vCUnIwg




Η 83χρονη Μηλίτσα Καμβύση, η 89χρονη Ευστρατία Μαυραπίδη και η 85χρονη ξαδέλφη της Μαυρίτσα
ταΐζουν ένα αγοράκι στο παγκάκι στην άκρη της παραλίας στην Σκάλα της Συκαμινιάς στη Λέσβο
δίπλα στη χαμογελαστή πρόσφυγα μητέρα του.
Όπως είπαν αργότερα, «του τραγουδούσαμε και ήπιε το γάλα μονορούφι».





«Ευστρατία, Μαρίτσα, Μηλίτσα.
 Αυτές κρατούν την Ελλάδα νέα. Στην ψυχή.


Θυμήθηκα την γιαγιά μου. Την γειτονιά μου.
Καθισμένες οι τρεις γιαγιάδες,
με στραμμένα τα μάτια και την ψυχή στο μικρό προσφυγόπουλο,
δίνοντας του γάλα και σιγοτραγουδώντας του,
ανακάλεσαν τους ήχους που κουβαλάει η βαθιά μας μνήμη.


Σαν να τις άκουγα. Σαν να περνούσε στο αίμα μου η φωνή τους.
Σαν πουλιά που κάθονται στις φωλιές τους μετά από ώρες πέταγμα
ήρθαν και κάθισαν τα λόγια τους:
«Αυτά πέρασαν και οι μανάδες μας.»


…Έφτασε το νανούρισμα μέχρι τα πέρατα  του κόσμου,
έτσι όπως μόνο η αλήθεια φτάνει.
Διέσχισε τα πέλαγα, πέρασε πάνω κι από τα άλλα μικρά και μεγάλα σώματα
που βούλιαξαν στον δρόμο για μια καινούργια ζωή.



……Θυμήθηκα την γιαγιά μου,
η οποία χάθηκε την μέρα που πατούσα για πρώτη φορά
την σκηνή του Θεσσαλικού θεάτρου.

Σκούπισα τα δάκρυα μου πίσω απ’ την  κουΐντα και  βγήκα.
Εκείνη την μέρα έμαθα
πως χρειάζεται μόνο ένα βήμα να περάσεις από το κλάμα στο γέλιο
κι απ΄ το γέλιο στο κλάμα.»




Αποσπάσματα από το άρθρο του Λάκη Λαζόπουλου «Τρία πρόσωπα στη μνήμη μας»
[ http://www.altsantiri.gr/tou-kafe/lakis-lazopoulos-tria-prosopa-gia-tin-mnimi-mas/ ]








ΥΓ. Το τραγούδι «Μια μάνα είχε έναν γιο» ή «Πέρδικα» είναι παραδοσιακό νανούρισμα της Λέσβου.
Πριν λίγα χρόνια μελοποιήθηκε και από τον Θανάση Παπακωνσταντίνου
και τραγουδήθηκε από τη Μελίνα Κανά (https://www.youtube.com/watch?v=_gsmBBEWm5s)
κι αργότερα, από τον Γιάννη Χαρούλη (https://www.youtube.com/watch?v=a7aZmoarcOc ).

[apri]

There'll come another day
(=Θα έρθει μια άλλη μέρα)





"Οι Κινέζοι έχουν μια κατάρα που φαινομενικά είναι παράξενη:
«Την κατάρα μου να 'χεις και να γεννηθείς σε μια ενδιαφέρουσα εποχή».
Γεννηθήκαμε σε μιαν ενδιαφέρουσα εποχή.
Ένας κόσμος τρεκλίζει να πέσει, ένας άλλος ανυψώνεται.
Οι μορφές της καταστροφής και της ανοικοδόμησης ρέουν γύρα μας αναρίθμητες.
 
….Η αγωνία όμως που πνίγει σήμερα τον κάθε άνθρωπο που αξίζει,
συνοδεύεται από μια μεγάλη ελπίδα, όχι ελπίδα, βεβαιότητα:
Το Κακό στο τέλος νικιέται πάντα
από την παντοδυναμία την αργή, μα σίγουρη, του Καλού.

Αν ο μυστηριώδης αυτός νόμος δεν κυβερνούσε την ανθρώπινη μοίρα,
το πνεύμα θα ’χε από χιλιάδες χρόνια συντριβεί από την ύλη.
Η ελευθερία κι η ειρήνη θα καταπνίγονταν από το Μεγάλο Φόβο."



Αποσπάσματα από το λόγο του Ν. Καζαντζάκη
στην απονομή του Βραβείου Ειρήνης στη Βιέννη, 28 Ιουνίου 1956



https://www.youtube.com/watch?v=h9aJUCGQnM8




Στη μέση: Ο ανθυπολοχαγός Οδυσσέας Ελύτης
στη διάρκεια μιας επιστροφής από την πρώτη γραμμή του αλβανικού μετώπου (1940-41)






Κάποτε ένας δημοσιογράφος ρώτησε τον Οδυσσέα Ελύτη
τι ήταν εκείνο που τον συγκίνησε στο έπος του 1940.
Κι ο Ελύτης απάντησε:

«Πώς να σας το πω;
Ήταν ό,τι διάβαζα, στην πράξη,
και μ' ένα σφίξιμο στην καρδιά μην τύχει και δακρύσω,
αυτά που με ανία και δυσφορία διάβαζα ως τότε στα βιβλία για την ιστορία της χώρας μου.

Ήταν μια βίαιη φορά προς τα εμπρός του λαού,
που είχε κάποτε ηττηθεί, όχι εξ αιτίας του, στη Μικρασία,
και που τώρα θα έπαιρνε την εκδίκησή του.
Έτσι το έβλεπα εγώ: σαν άχτι μακροχρόνιο που έβγαινε και ξεθύμαινε. 

Δεν έπαιζε ρόλο που ο εχθρός ήταν διαφορετικός.
Ο εχθρός ήτανε η Τυραννία, ήτανε η μορφή του Άδικου,
που την είχαμε υποστεί κάτω από διαφορετικές μορφές επί αιώνες και είχε γίνει μοίρα μας.
Αυτή η εξέγερση εναντίον της Μοίρας, χωρίς υπολογισμό, μες στα όλα,
αυτή η «όμορφη αφροσύνη», όπως λέω κάπου αλλού,
ήτανε που ανέβαζε το γεγονός σε μιαν άλλη σφαίρα, ποιητική.»



Μ’ αυτήν την ελπίδα έτρεξαν τότε στο αλβανικό μέτωπο,
για να πουν το δικό τους «όχι» βγάζοντας το άχτι τους για την αδικία,
για να φωνάξουν με ενθουσιασμό «αέρα» όπως άλλοτε ο βυζαντινός στρατός.
Κι όσο οι νίκες πλήθαιναν παρά τις δυσκολίες,
τόσο η ελπίδα γινόταν βεβαιότητα πως το άδικο σε λίγο θα τέλειωνε.
Θα ερχόταν μια «άλλη» μέρα…
Και περνούσαν οι μήνες στο ημερολόγιο:
Οκτώβρης, Νοέμβρης, Δεκέμβρης, Γενάρης, Φλεβάρης, Μάρτης….


Όμως, για έναν μυστήριο λόγο στους «ενδιαφέροντες» καιρούς,
το τέλος δυσκολεύεται να βιαστεί.
Έφτασε ο Απρίλιος και, αντί για το τέλος, ήρθε αιφνιδιαστικά μια εφιαλτική συνέχεια:
Η γερμανική επίθεση.
Η πίκρα της ήττας λίγο αργότερα.
Η κατάθλιψη της Κατοχής, που έμοιαζε εξ αρχής σαν μακρά νύχτα χωρίς ξημέρωμα.
Τα αμέτρητα «όχι», που πλέον φώτιζαν για λίγο τις ψυχές σαν φωτοβολίδες,
πριν σβήσουν ξεψυχισμένα.

Η προσδοκία της «άλλης» μέρας έγινε σταδιακά καημός, πίστη, κίνητρο αλληλεγγύης.
Και κατά πως κυβερνιέται η ανθρώπινη μοίρα,
δεν μπορούσε παρά να γίνει επιτέλους και πραγματικότητα….

[apri]

En csak azt csodalom
(=Εγώ απλά θαυμάζω)



I'm just wondering that
The one who's unable to see
His sweetheart frequently
Doesn't die of his sorrow

Well, I haven't seen mine
Today only
Nevertheless my heart
Almost dies of its sorrow

Παραδοσιακό ουγγρικό τραγούδι





https://www.youtube.com/watch?v=8hLISuqcSTY



Rembrant “The Jewish bride” (c. 1667), Rijksmuseum, Amsterdam
«Το πιστεύεις;» είπε ο Vincent Van Gogh που δεν ξεκόλλαγε από τον πίνακα το 1885,
«Θα έδινα ευχαρίστως δέκα χρόνια από τη ζωή μου,
αν μπορούσα να κάθομαι εδώ μπροστά σ’ αυτόν τον πίνακα για δεκαπέντε μέρες με ένα ξεροκόμματο ψωμί για φαγητό»





“Μη μείνεις μακριά μου ούτε μια μέρα, γιατί να...
γιατί, πώς να στο πω, είναι μεγάλη η μέρα,
και θα σε περιμένω όπως στους σταθμούς,
όταν να κοιμηθούν πάνε τα τρένα.

Μη φύγεις ούτε μιαν ώρα γιατί τότε
τούτη την ώρα μαζεύονται οι σταγόνες της αγρύπνιας
κι ίσως όλος εκείνος ο καπνός όπως θα ψάχνει σπίτι
έρθει να πνίξει τη χαμένη μου καρδιά.

Αχ να μη διαλυθεί ο ίσκιος σου στην άμμο,
αχ να μην πεταρίσουνε στην απουσία τα βλέφαρά σου:
Μη φύγεις ούτε λεπτό, αγαπημένη,

γιατί ετούτο το λεπτό τόσο μακριά θα έχεις φύγει,
που θα διασχίσω όλη τη γη ρωτώντας
αν θα γυρίσεις ή αν θα μ' αφήσεις να πεθαίνω.”


Πάμπλο Νερούδα, Σονέτο XLV, (Eκατό σονέτα του έρωτα, 1959)
[Μετάφραση: Παναγιώτης Αλεξανδρίδης]

[apri]

Saltarello





«Λεν ακόμα πώς ήρθε κάποιος ξένος
μάγος και ξορκιστής απ' τη Λυδία,
με μυρωμένα τα ξανθά σγουρά του,
στην όψη κρασωπός,

πού 'χει στα μάτια της ερωτιάς τις χάρες
και που σμίγει με κορασιές τη μέρα και τη νύχτα,
καλώντας τις σε βακχικά γιορτάσια.»


Ευριπίδης «Βάκχαι», στιχ. 235-239




https://www.youtube.com/watch?v=r6iIP8j8ROY



Bartolomeo Pinelli “Country dance on the outskirts of Rome” (ca. 1815), Museo di Roma





Πόσες φορές πέρασαν από τα νερά του Αιγαίου
και γέννησαν μύθους και ιστορίες…


Ο Κάδμος, γιος του βασιλιά της Τύρου της αρχαίας Συρίας
είχε περάσει τα νερά του Αιγαίου αναζητώντας την κλεμμένη αδελφή του.

Για την Ευρώπη μιλάω, την όμορφη πριγκίπισσα της Τύρου,
την οποία είδε μια μέρα ο Δίας να κολυμπά και να παίζει στην ακρογιαλιά,
την παραπλάνησε με τη μορφή ταύρου και την απήγαγε,
για να την εγκαταστήσει μόνιμα στην Κρήτη
σε ένα καθεστώς ιδιόμορφου «γκέτο»,
μια και ο Τάλως, ο χάλκινος γίγαντας, που έθεσε ως φρουρό,
εφεξής δεν άφηνε κανέναν να έρθει ή να φύγει από το νησί.


Ο Κάδμος, αφού την αναζήτησε απεγνωσμένα,
πήρε εντολή από το μαντείο των Δελφών να ιδρύσει μια καινούργια πόλη.
Έτσι, από μια απρόβλεπτη πορεία της ζωής, ιδρύθηκε η σπουδαία πόλη της Θήβας.

Όμως, υπήρχε και συνέχεια στην ιστορία της οικογένειας.
Η κόρη του Κάδμου, η Αγαύη γεννά τον Πενθέα, επόμενο βασιλιά της πόλης.
Η δε κόρη του Σεμέλη σμίγει κι αυτή με το Δία, όπως η θεία της,
και συλλαμβάνει στα σπλάχνα της τον Διόνυσο,
αλλά λόγω της απερισκεψίας της να δει τη θεϊκή όψη του Δία, καίγεται πριν γεννήσει.
Έτσι, ο Διόνυσος θα γεννηθεί τελικά με αλλόκοτο τρόπο, από το μηρό του Δία.
Κι ως αλλόκοτος θα εκδιωχθεί από την Ελλάδα, καθώς κομίζει μια αλλόκοτη οπτική.


Επιστρέφει, λοιπόν, στην Ασία διαδίδοντας με επιτυχία τη νέα θρησκεία:
Οι πιστοί του χορεύουν ξέφρενα, μεθούν και πέφτουν σε έκσταση.
Βυθίζεται η ψυχή τους στα βάθη του ασυνειδήτου,
ενός πεδίου μη τοπικότητας, μη χρονικότητας και μη ταυτότητας,
αφού η συνείδηση αυτών έχει πάψει να λειτουργεί,
ενός πεδίου όπου θέση έχουν μόνιμα οι νεκροί και προσωρινά οι εκστασιασμένοι
και τα σύμβολά τους, ο κισσός και η άμπελος.
Άλλοτε, την ίδια έκσταση πετυχαίνουν μεταμφιεζόμενοι, φορώντας προσωπεία,
δηλ. αρνούμενοι για λίγο το «Αυτό» (=την ταυτότητά τους)
και υποκρινόμενοι κάποιο «Έτερον» (=διαφορετική προσωπικότητα),
έτσι ώστε για ένα μικρό χρονικό διάστημα ασφαλείας
να δουν μέσω της αλλαγής σκέψης τον κόσμο υπό την οπτική κάποιου άλλου.
[βλ. αφιέρωμα «Εγώ ειμί η άμπελος», #απάντηση 508 http://www.pde.gr/index.php?topic=27420.504
και αφιέρωμα «Imperatrix Mundi», #απάντηση 611 http://www.pde.gr/index.php?topic=27420.602]





Όμως, ο Διόνυσος τολμά να ξαναγυρίσει στην Ελλάδα και ειδικά στη Θήβα.
Ο ξάδελφος του ο Πενθέας και όλοι οι σεμνοί και συντηρητικοί πολίτες
αρχικά τον απορρίπτουν και τον στραβοκοιτάζουν,
καθώς είναι ένας θεός παράδοξος, που δεν κατατάσσεται σε καμία κατηγορία,
φέρνει μια άλλη οπτική στην τρέχουσα ιεραρχία,
και μοιάζει να μην έχει θέση πουθενά.



Όμως, όσο και να αρνηθείς μια πραγματικότητα, δεν μπορείς να την εξαφανίσεις.
Έτσι, οι γυναίκες της πόλης, ενώ τον απορρίπτουν από συστολή,
στην πορεία έλκονται από το πάθος του διονυσιασμού
και παρασύρονται σ’ αυτόν απερίσκεπτα και ανεξέλεγκτα,
σαν να έχουν πέσει θύματα κάποιας επιδημίας.
Ο δε Πενθέας, ενώ αρχικά φυλακίζει τον Διόνυσο,
τελικά αποφασίζει από περιέργεια και λαγνεία να γνωρίσει από κοντά
τον τρόπο που βακχεύουν οι γυναίκες της πόλης στην ύπαιθρο.
Ο Διόνυσος τον συμβουλεύει να μην το αποτολμήσει άνευ όρων,
γιατί θα βρει κακό τέλος, όπως οι στρατιώτες του που πήγαν εκεί.
Για να μπορέσει να γνωρίσει σωστά το «Έτερον»,
θα πρέπει για λίγο να αλλάξει ταυτότητα μεταμφιεζόμενος σε γυναίκα
και να παρακολουθήσει από απόσταση ασφαλείας, κρυμμένος σε ένα ψηλό πεύκο.

Ο Πενθέας αρχικά ακολουθεί τις οδηγίες,
έπειτα όμως παρασυρμένος από την επιθυμία του να δει τις γυναίκες καλύτερα,
σκύβει και γίνεται αντιληπτός από αυτές.
Η μάνα του και οι υπόλοιπες σε κατάσταση αλλοφροσύνης τον διαμελίζουν
και μόνο ώρες μετά, αφού έχουν ανακτήσει τη συνείδησή τους,
καταλαβαίνουν με φρίκη τι έκαναν.
Έτσι τιμωρείται αυτός που είδε περισσότερα από όσα έπρεπε για ίδιον όφελος,
έτσι τιμωρούνται όλοι αυτοί που αρχικά απέρριψαν και υποτίμησαν τον ξένο θεό,
αλλά τελικά, τον γνώρισαν ιδιοτελώς, απερίσκεπτα, χωρίς τον απαιτούμενο σεβασμό ασφαλείας
με αποτέλεσμα να βιώσουν τη φρίκη της απόλυτης απώλειας της ταυτότητάς τους
και της μετατροπής τους σε κάτι που δεν είναι πια ούτε το «Αυτό», αλλά ούτε και το «Έτερον»,
αλλά ένα ΤΕΡΑΣ.




Ο ελληνιστής Jean-Pierre Vernant λέει σε κάποιο βιβλίο του γι’ αυτήν την εξέλιξη:
«….συμβαίνει κάτι τρομακτικό:
όλοι όσοι ενσάρκωναν την άνευ όρων προσήλωση σε μια αμετάβλητη τάξη πραγμάτων,
όσοι διακήρυσσαν την αναγκαιότητα να διαφυλαχθούν οι δικές τους παραδοσιακές αξίες
έναντι της ετερότητας, η οποία τους αμφισβητεί,
τους αναγκάζει να δουν τον εαυτό τους με διαφορετικά μάτια,
αυτοί όλοι, οι οποίοι έχουν ταυτότητα…..που είναι βέβαιοι για την ανωτερότητά τους,
κατρακυλούν στην απόλυτη αλλοτρίωση, τη φρίκη και την τερατωδία».



Και καταλήγει σε κάποιο άλλο βιβλίο του στο συμπέρασμα:
«…εγκαθιστώντας τον Διόνυσο
–που ενσαρκώνει στο ελληνικό πάνθεον τη μορφή του Ετέρου-
στο κέντρο του κοινωνικού σώματος, στο θέατρο,
οι Έλληνες μας δίνουν ένα μεγάλο μάθημα.

Δεν μας καλούν να γίνουμε πολυθεϊστές
….αλλά να αποδώσουμε μέσα σ’ έναν πολιτισμό τη θέση
που ανήκει σε μια στάση πνεύματος,
η οποία δεν έχει μόνον ηθική και πολιτική αξία, αλλά κυρίως ηθική,
και ονομάζεται «ανοχή»».






ΥΓ. Το saltarello που ακούσατε,
είναι δημοφιλής πηδηχτός ιταλικός χορός που χόρευαν στις αυλές του Μεσαίωνα και της Αναγέννησης
και επιβίωσε ως λαϊκός χορός στη Ρώμη την περίοδο του Καρναβαλιού.




 

Πηγές:
•   Μαρία Δαράκη «Ο Διόνυσος και η Θεά Γη», εκδ. Δαίδαλος
•   Jean-Pierre Vernant «Το βλέμμα του θανάτου. Μορφές της ετερότητας στην Αρχαία Ελλάδα», εκδ. Αλεξάνδρεια
•   Jean-Pierre Vernant «Το σύμπαν, οι θεοί και οι άνθρωποι. Ελληνικές ιστορίες για τη δημιουργία του κόσμου», εκδ. Πατάκη
•   Saltarello dance: https://en.wikipedia.org/wiki/Saltarello

[apri]

In the bleak midwinter
(=στο ζοφερό μεσοχείμωνο)




«In the bleak midwinter, frosty wind made moan,
Earth stood hard as iron, water like a stone;
Snow had fallen, snow on snow, snow on snow,
In the bleak midwinter, long ago.»


Christina Rosetti (1830-1894)


https://www.youtube.com/watch?v=U0aL9rKJPr4


Dante Gabriel Rosetti “A Christmas Carol” (1867),
Fogg Art Museum, Harvard University, Cambridge, Massachusetts




Ο φίλος του Rosetti, ο Henry Treffry Dunn, περιγράφει τον πίνακα ως εξής:
«Μια κόρη με ένα λαμπερό κατακόκκινο ανατολίτικο φόρεμα με μοτίβα από χρυσή κλωστή ,
 παίζει ένα έγχορδο μουσικό όργανο τραγουδώντας
το “Hodie Jesu Christus natus est. Hallelujah”
(=σήμερα ο Ιησούς Χριστός γεννήθηκε, αλληλούια).

Τo μουσικό όργανο ήταν πιθανότατα ένα τυνησιακό ή αλγερινό rabab
και η κόρη η Ellen Smith, μια πλύστρα που γνώρισε ο Rosetti στο δρόμο.
Η γυναικεία αναγεννησιακή ομορφιά, η μουσική και ο εξωτισμός στον πίνακα
ήταν τα χαρακτηριστικά μοτίβα του ρεύματος του αγγλικού αισθητισμού
στα τέλη του 19ου αιώνα.







ΥΓ  Το τραγούδι «In the bleak midwinter», που ακούσατε,
βασίζεται στους στίχους της Αγγλίδας ποιήτριας Christina Rosetti (1830-1894),
αδελφής του ζωγράφου Dante Gabriel Rosetti.
Το ποίημά της είχε δημοσιευτεί στο περιοδικό «Scribner’s Monthly» το 1872.
Η μουσική γράφτηκε από τον συνθέτη Gustav Holst το 1906.

[apri]

Χειμωνιάτικη ελπίδα





«Ω υπερωκεάνειον τραγουδάς και πλέχεις
Στις τροχιές των βαθυπτύχων οργωμάτων
που λάμπουν στο κατόπι σου σαν τροχιές θριάμβου….
 
….Θαρρώ πως τα ταξίδια μας συμπίπτουν
Νομίζω πως σου μοιάζω και μου μοιάζεις
Οι κύκλοι μας ανήκουνε στην οικουμένη
Πρόγονοι εμείς των γενεών που εκκολάπτονται ακόμη
Πλέχουμε, προχωρούμε δίχως τύψεις….

 
…Αχούν οι φόρμιγγες της άπλετης χαράς μας
Με τα σφυρίγματα του ανέμου πρύμα-πλώρα
Με τα πουλιά στα σύρματα των καταρτιών
Με την ηχώ των αναμνήσεων σαν κιανοκιάλια
που τα κρατώ στα μάτια μου και βλέπω
να πλησιάζουν τα νησιά και τα πελάγη
να φεύγουν τα δελφίνια και τα ορτύκια

Κυνηγητές εμείς της γοητείας των ονείρων
Του προορισμού που πάει και πάει, μα δεν στέκει
Όπως δεν στέκουν τα χαράματα
Όπως δεν στέκουν και τα ρίγη
Όπως δεν στέκουν και τα κύματα
Όπως δεν στέκουν κι οι αφροί των βαποριών….» 


Αποσπάσματα από το ποίημα του Ανδρέα Εμπειρίκου «Στροφές στροφάλων» (1945)
[ http://www.snhell.gr/lections/content.asp?id=125&author_id=10&page=anthology ]




Herbert James Draper “Αλκυόνη” (1915), ιδιωτική συλλογή



Τι όμορφη που ήταν η Αλκυόνη….
Και πόσο αγαπημένη ήταν με τον άντρα της, τον βασιλιά Κήυκα,
που τόσο δίκαια και ειρηνικά κυβερνούσε τη Θεσσαλία.
Ήταν τέτοια η ευτυχία τους που ώρες-ώρες ξεπερνούσαν τα όρια
αποκαλώντας ο ένας τον άλλο «Ήρα» και «Δία» αντιστοίχως.
Κι αυτό δεν άρεσε καθόλου στον Δία…


Και ήρθε μια μέρα που ο Κήυξ έμαθε νέα θλιβερά.
Ο αδελφός του είχε πεθάνει και παράδοξες συμφορές ακολουθούσαν η μία μετά την άλλη.
Αποφάσισε να πάει στο μαντείο του Απόλλωνα στην Ιωνία, για να εξευμενίσει τους θεούς.
Μάταια η Αλκυόνη τον παρακαλούσε να μην ταξιδέψει.
Ως κόρη του Αιόλου, ήξερε πόσο επικίνδυνο μπορεί να γίνει το θαλασσινό ταξίδι
από τους θυελλώδεις ανέμους.
Τουλάχιστον, ας την έπαιρνε μαζί του…
Όμως, ο Κήυξ ήταν αμετάπειστος. Ήταν σίγουρος πως θα τα κατάφερνε.
Δεν ήθελε, ωστόσο, να την πάρει μαζί του, για να μην την εκθέσει σε κανέναν κίνδυνο.
Υποσχέθηκε ότι μέσα σε δυο μήνες θα επιστρέψει σ’ εκείνη.
Κι έφυγε…



Από εκείνη τη μέρα, κάθε πρωί η Αλκυόνη κατέβαινε στην ακτή
και προσευχόταν να γυρίσει πίσω ο Κύηξ σώος και αβλαβής.
Και περίμενε. Και περίμενε…
Και η αλήθεια είναι ότι ο Κύηξ έφτασε σώος στην Ιωνία, όπως ήλπιζε.

Όμως, όσα φέρνει η ώρα, δεν τα φέρνει ο χρόνος όλος.
Στο γυρισμό σηκώθηκε έξαφνα ένας δυνατός άνεμος,
που ύψωνε ολοένα τα κύματα
κι έκανε το καράβι του να χαροπαλεύει μαζί τους… μέχρι τελικής πτώσεως.
Ο Κύηξ απελπισμένος προσευχήθηκε να γυρίσει τουλάχιστον το πτώμα του στην Αλκυόνη,
για να τηρήσει την υπόσχεσή του.

Το ίδιο βράδυ η Ήρα αποκάλυψε στην Αλκυόνη την πικρή αλήθεια στον ύπνο της.
Ανάστατη η Αλκυόνη το επόμενο πρωί κατέβηκε στην ακτή, όπως πάντα.
«Δεν θα σε ξαναδώ, δεν θα σε ξαναδώ», έλεγε κοιτώντας χαμένη τη θάλασσα
και έκλαιγε ασταμάτητα σκίζοντας τα ρούχα της.
Στον ορίζοντα φάνηκε ένα αντικείμενο να επιπλέει.
Λίγη ώρα μετά, το κύμα ξέβρασε στα πόδια της το πτώμα του Κήυκα,
εκπληρώνοντας την υπόσχεσή του…
Τότε η Αλκυόνη έπεσε στα κύματα, για να τον αγκαλιάσει,
αποφασισμένη να ενωθεί ξανά μαζί του στον Κάτω Κόσμο.

Τόσο πολύ συγκινήθηκε ο Δίας από το θρήνο της Αλκυόνης,
που έκανε το θαύμα του:
Η Αλκυόνη πέφτοντας στα κύματα μεταμορφώθηκε μαζί με τον Κήυκα
σε γαλάζια πουλιά, που πέταξαν, ενωμένα και πάλι!

Βέβαια, η Αλκυόνη και ο Κήυξ δεν ήταν πια οι ίδιοι
κι ούτε θα μπορούσαν να γυρίσουν στην παλιά τους ζωή.
Ο Δίας τους όρισε να ζουν εκεί, στις ακτές όπου είχε γίνει το μεγάλο κακό.
Εκεί, στις σχισμές των βράχων θα έπρεπε να στήνουν και τις φωλιές τους
μέσα στο χειμώνα, στο έλεος των κυμάτων και του βοριά,
για να μην ξεχάσουν ποτέ το κακό που μπορεί να σε βρει,
αν χάσεις τη σύνεση και το μέτρο.


Η Αλκυόνη, θαλάσσιο αποδημητικό πτηνό γνωστό και ως «ψαροπούλι» ή «θαλασσοπούλι»



Χάρη στη μεγαλοψυχία του, όμως, και εφόσον είχαν γίνει σοφοί με το πάθημά τους,
ο Δίας έδωσε εντολή για λίγες μέρες μέσα στην καρδιά του χειμώνα
να γίνεται κάτι σαν ανοιξιάτικη πρόβα,
δηλ. να σταματούν οι άνεμοι και ο ήλιος να ζεσταίνει περισσότερο τη γη,
ώστε η αλκυόνα να μπορεί να κλωσά τα αυγά της
και να αποκτά την ελπίδα και την πίστη πως η ίδια και τα παιδιά της θα επιβιώσουν,
πως, αργά ή γρήγορα, θα έρθει και η φαινομενικά απρόσιτη άνοιξη που ονειρεύεται,
αφού πλέον έχει αποδειχθεί ότι ο χειμώνας μπορεί να νικηθεί.


Αυτή η φιλοσοφία της σοφίας, της αγάπης, της πίστης και της ελπίδας,
 που δίνει φτερά στο κουράγιο, για να υπερνικήσει κάθε δύσκολο εμπόδιο,
διαπνέει διαχρονικά όλα τα λαϊκά παραμύθια απανταχού της γης.
Όπως λέει ο συγγραφέας G.K. Chesterton στο δοκίμιο «Κόκκινος Άγγελος» (1909):
«Τα παραμύθια δεν δίνουν στο παιδί την πρώτη του ιδέα για τον μπαμπούλα.
Αυτό που τα παραμύθια δίνουν στο παιδί
είναι η πρώτη του καθαρή ιδέα της πιθανής ήττας του μπαμπούλα.
Το μωρό ξέρει τον δράκοντα καλά από τότε που έχει φαντασία.
Αυτό που του προσφέρει το παραμύθι
είναι έναν «Άγιο Γεώργιο», για να νικήσει το δράκοντα.

Αυτό ακριβώς που κάνει το παραμύθι είναι το εξής:
Το συνηθίζει, με μια σειρά καθαρών εικόνων,
στην ιδέα ότι αυτοί οι απεριόριστοι τρόμοι έχουν ένα όριο,
ότι αυτοί οι άμορφοι εχθροί έχουν εχθρούς τους «ιππότες» του Θεού,
ότι υπάρχει κάτι στο σύμπαν πιο μυστηριώδες από το σκοτάδι
και ισχυρότερο από τον ισχυρό φόβο».


https://www.youtube.com/watch?v=R97H_zGTNMw

Πηγές:

•   The Full Story of Alcyone and Ceyx (https://halcyontheatre.org/full-story-alcyone-and-ceyx )
•   The mythical love story of the Halcyon Birds (http://www.talesbeyondbelief.com/myth-stories/halcyon-birds.htm )
•   Keyx and Alcyone (Ovid) (https://nogodsinthekiddiepool.wordpress.com/2014/12/12/ceyx-and-alcyone-ovid/ )
•   Keyx and Halcyone or The Halcyon birds (http://www.sacred-texts.com/cla/bulf/bulf08.htm )
•   The love story of Keyx and Alcyone (http://alwaysandforeverconfused.blogspot.gr/2011/10/love-story-of-ceyx-and-alcyone.html )

[spiritus asper]

Τυχερο το σχολειο που σε εχει apri

[anemona]

Πράγματι υπέροχα τα μουσικά αφιερώματα της apri.Θα αρχίσω να τα βλέπω όλα από τότε που ξεκίνησαν.