Μουσικά αφιερώματα

[apri]

Με τη σκέψη στον μπαμπά μου, που "έφυγε" απροσδόκητα πριν από λίγο καιρό...



I still love him



 


“Σ’ όλο το ταξίδι δεν μ’ άφησε η νοσταλγία…
Δεν λέω πως ήταν σαν την σκιά μου.
Έστεκε πλάι μου ακόμη και μες στο σκοτάδι.
Δεν λέω πως ήταν σαν τα χέρια και τα πόδια μου.
Όταν κοιμόμαστε, χάνονται χέρια και πόδια.
Κι εγώ δεν έχανα τη νοσταλγία ούτε στον ύπνο μου.

Σ’ όλο το ταξίδι δεν μ’ άφησε η νοσταλγία.
Δεν λέω πως ήταν πείνα ή δίψα
ή επιθυμία για δροσιά μες στην κάψα
ή για ζεστασιά μες στο κρύο.
Ήταν κάτι που δεν μπορεί να ικανοποιηθεί.
Δεν ήταν χαρά ή λύπη που να ’χει σχέση με τις πόλεις,
τα σύννεφα, τα τραγούδια, τις μνήμες.

[PDE ads]

[theodora7]

http://chrysanthi-hrisa-hrisa.blogspot.com/2012/09/blog-post_8.html
τραγούδια που ακούω καθημερινά.

Πρωτοστατεί το


Καλημέρα καλημέρα
πάλι θα σας πω
πάλι θα σας πω.

Καλημέρα καλημέρα
βγαίνει ο ήλιος πάλι
πίσω απ΄το βουνό.

Όλα γύρω, όλα γύρω
Θέλω να τα μάθω
Θέλω να τα δω.

Όλα γύρω, όλα γύρω
θέλω να τα μάθω
για να σας τα πω.

[apri]

Η γλώσσα είναι ένα ολισθηρό έδαφος. Τις τελευταίες δεκαετίες, ειδικά η δημοσιογραφία φέρει τεράστιες ευθύνες για τις πολλαπλές κακοποιήσεις της. Το ίδιο και η πολιτική όμως. Γενικά, ο δημόσιος λόγος πάσχει. Δεν είναι μόνον τα λογής λογής «μαργαριτάρια» αλλά και ένας αφόρητα προβλέψιμος λόγος που αρκείται σε στερεότυπα ανακυκλώνοντας την ίδια στιγμή χονδροειδή σφάλματα. Η γλώσσα λοιπόν είναι ένα άκρως ολισθηρό έδαφος, σχεδόν μια κινούμενη άμμος, και με τις ταχύτητες που διέπουν τη δημοσιογραφία, εύκολα υποπίπτουμε σε λάθη και χοντροκοπιές.

Σ' αυτό που γράφει ο δημοσιογράφος της Καθημερινής έχει ένα δίκιο, αλλά μόνο όταν το "μαργαριτάρι" είναι απόκλιση με μικρή απήχηση, που περισσότερο μπερδεύει παρά διευκολύνει την επικοινωνία. Τέτοιο λάθος μπορεί να θεωρηθεί η κακή χρήση του "καλησπέρα" που αναφέρει.

Όμως, ένα λάθος δεν συνιστά πάντα κακοποίηση της γλώσσας. Αντιθέτως, μπορεί να συμβάλλει στον εμπλουτισμό της, στην εξέλιξή της.
Και θα αναφέρω ένα παράδειγμα που μου ήρθε στο μυαλό διαβάζοντας το σχόλιο του δημοσιογράφου για την εσπέρα και τον εσπερινό.
Ο Κόντογλου γράφει σε ένα κείμενό του για το ηλιοβασίλεμα μια υπόθεση, αρκετά πειστική, για το πώς μπορεί το ρήμα "βασιλεύω" να απέκτησε την έννοια του "δύω" (κάτι που έγινε τα μεσαιωνικά χρόνια).
Παραθέτω το σχετικό απόσπασμα, γιατί είναι ωραία η περιγραφή του:
"Πόσο ποιητικά εκφράζει ο λαός μας τη μεγαλοπρέπεια που έχει εκείνη η ιερή ώρα, λέγοντας πως ο ήλιος «βασιλεύει»…
…Έχω την ιδέα μάλιστα πως ο ευλαβής λαός μας, λέγοντας «ο ήλιος εβασίλεψε», επήρε τα λόγια, γυρίζοντάς τα, από το «Προκείμενον» που λέγει ο ψάλτης το Σαββατόβραδο στον εσπερινό: «ο Κύριος εβασίλευσεν, ευπρέπειαν ενεδύσατο» ίσα-ίσα την ίδια ώρα που βασιλεύει ο ήλιος.
Εκείνη την ώρα το χρυσορρόδινο φως μπαίνει από το παράθυρο της εκκλησίας, που είναι κατά το δυτικό μέρος, και χτυπά απάνω στο σκαλιστό τέμπλο, κάνοντας το να λαμποκοπά σαν «χρυσοπλοκώτατος πύργος».

Να προσθέσω ότι ο Χριστός συχνά συνδέεται συμβολικά με τον ήλιο στην Εκκλησία, οπότε είναι ένας λόγος παραπάνω να έγινε η σύγχυση που περιγράφει ο Κόντογλου. Δεν θα ήταν άλλωστε η πρώτη γλωσσική απόκλιση που προκύπτει από παρεξήγηση.
Ένας σχολαστικός θα μπορούσε να τη στιγματίσει και να μιλήσει για λάθος και κακοποίηση της γλώσσας. Κι όμως, δεν προέκυψε μια πολύ όμορφη σημασιολογική διεύρυνση του "βασιλεύω";

[stam]

Για τη σημασία του ρήματος βρήκα και αυτό http://www.academia.edu/22371111/%CE%97%CE%9B%CE%99%CE%9F%CE%92%CE%91%CE%A3%CE%99%CE%9B%CE%95%CE%9C%CE%91%CE%A4%CE%91

[PDE ads]

[apri]

Για τη σημασία του ρήματος βρήκα και αυτό http://www.academia.edu/22371111/%CE%97%CE%9B%CE%99%CE%9F%CE%92%CE%91%CE%A3%CE%99%CE%9B%CE%95%CE%9C%CE%91%CE%A4%CE%91

Μου φαίνεται κάπως τραβηγμένη η εκδοχή του. Για να ισχύει, θα έπρεπε το "βασίλευσε" να χρησιμοποιείται με την έννοια του "έκανε τη δουλειά"/"έφαγε τα ψωμιά του" και σε άλλες περιπτώσεις, ώστε να πεις μετά ότι στην περίπτωση του ήλιου αυτό αντιστοιχούσε στη δύση του. Δεν μαρτυρείται όμως τέτοια χρήση του ρήματος. Αντιθέτως, όταν λέμε για κάποιον ότι "βασίλεψε", έχουμε στο μυαλό μας ότι "μεσουράνησε".
Τι ωραία λέξη το "λιόγερμα", πάντως, που αναφέρει ο Στουγιαννίδης στη μελέτη του ως συνώνυμο... Χρόνια είχα να δω αυτήν τη λέξη.

Η Αρβελέρ έχει διατυπώσει την υπόθεση ότι μπορεί το "βασιλεύω" να ταυτίστηκε με το "δύω" λόγω του πορφυρού χρώματος που παίρνει ο ήλιος στη δύση, καθώς η πορφύρα ήταν χαρακτηριστικό χρώμα των βυζαντινών αυτοκρατόρων.
Δεν είναι παράλογη σκέψη.

Του Κόντογλου μου φαίνεται η πιο πειστική ερμηνεία, γιατί υπάρχει και ένα άλλο παράδειγμα παρερμηνείας εκκλησιαστικού κειμένου σαν αυτό που περιγράφει. Αναφέρομαι στο "βρώμα σκωλήκων και δυσωδία" που παρερμηνεύτηκε και κάποιοι ταύτισαν το "βρώμα" (=τροφή) με τη "δυσωδία", αλλά και τον "βρόμο" (=άσχημη μυρωδιά) και έτσι προέκυψε η λέξη "η βρώμα" (που πλέον όμως γράφεται με "ο").

[theodora7]

Η κόψη του έρωτα
ΛΙΝΑ ΠΑΝΤΑΛΕΩΝ

εκδ. Καστανιώτη

Ε​​ρωτευόμαστε ένα ανύπαρκτο πρόσωπο. Το αντικείμενο του πόθου ποτέ δεν μας αποκαλύπτεται, εμείς το επινοούμε, το ανακαλύπτουμε, «εμείς το γεννάμε ολόκληρο το άλλο πρόσωπο». Οταν, όμως, υποψιαστούμε ότι ο άλλος υστερεί ως προς την ψευδαισθητική του εικόνα, αρνούμαστε για τον συγχωρήσουμε για την αποστέρηση της διάπυρης αυταπάτης. Μόνο ο ανευόδωτος έρωτας δεν κινδυνεύει να απομαγευτεί. Το ανεκπλήρωτο είναι άτρωτο. Η επιθυμία μοιάζει με όνειρο που δεν αντέχει το παραμικρό άγγιγμα της πραγματικότητας. Οταν η επιθυμία, και δη η ευοδωμένη, εκτίθεται στο πρόσωπο του άλλου, μοιραία καταρρακώνεται, ταπεινώνεται, προδίδεται. Αγαπάμε το αδύνατο γιατί μόνο αυτό φλογίζει το όνειρο. Και από τη στιγμή που θα το ονειρευτούμε, κανείς πλέον δεν μπορεί να συγκριθεί με την ομορφιά και το φέγγος του.

Το χειρότερο, όπως λέει ο Ανδρέας Μήτσου, είναι να αναγνωρίσει κανείς στον άλλον τη μορφή που φαντασιώθηκε. Να νομίσει ότι αντικρίζει πάνω του κάτι που δεν υπάρχει, το οποίο και ερωτεύεται παράφορα, μέχρι να τον δει απογυμνωμένο από τα στολίδια της φαντασίας του. Διότι όποιος μαθαίνει την αλήθεια τιμωρείται. Η πιο επικίνδυνη στιγμή είναι όταν φτάνουμε στον στόχο μας. «Τότε είμαστε πιο κοντά στο χαμό». Η Αλεξάνδρα, που την ερωτεύτηκε ένας Πέτρος, συγκατανεύει στη συντριβή της, όταν ανταποκρίνεται στην επιθυμία του, μια επιθυμία που επί χρόνια απωθούσε και στην οποία δυσπιστούσε. Αν εκείνος την ερωτεύεται για έναν πίνακα που είχε στην κατοχή της, εκείνη πείθεται για την ειλικρίνεια του έρωτά του μέσα από τις λέξεις, ό,τι πιο αναξιόπιστο, ενός διηγήματός του.

Η Αλεξάνδρα ήταν ανίδεη στην αγάπη, έντρομη στο χάδι. Παρά την έκπαγλη ειδή της, η σάρκα της ήταν όξινη και τα σωθικά της αμάλαχτα από συγκίνηση. Θα χρειαστεί να περάσουν πολλά χρόνια για να αφουγκραστεί τον καημό του κορμιού της και να υποταχθεί στην ανταρσία του. «Πονάει το σώμα όπου δεν χαϊδεύεται». Πριν ένιωθε το χέρι του Πέτρου πάνω της σαν απειλή, σαν να ήθελε να την κατεδαφίσει από τα θεμέλιά της, να τη σωριάσει, να την γκρεμίσει. «Τότε το κατάλαβα πως όλη μου τη ζωή ήμουν μόνη. Γιατί δεν ήξερα πώς να τον φιλήσω».

Ο Πέτρος, από το άλλο μέρος, εγκατοικούσε αυτοεξόριστος στους τόπους της τέχνης και της γραφής του. Η όψιμη εκπλήρωση της ερωτικής του επιθυμίας τον ανάγκασε να μπει βίαια στην πραγματικότητα. Η ανταπόκριση της Αλεξάνδρας τον έφερε αντιμέτωπο με ένα πρόσωπο που ποτέ δεν ονειρεύτηκε. Οσο εκείνη τον έδιωχνε, τόσο περισσότερο συνεργούσε στον φαντασιώδη πόθο του. Οταν τον πλησίασε, του φανέρωσε μια ξένη, αθέλητη όψη. Ηταν μια γελοία, συνηθισμένη γυναίκα, μια γυναίκα που είχε ενδώσει. Εξαγριωμένος για τη λαφυραγώγηση των ψευδαισθήσεών του, της κλέβει τον πίνακα, αυτή την απομίμηση αγάπης, τη μοναδική ομορφιά που ποτέ τής αναγνώρισε. Και η Αλεξάνδρα, με την αγάπη της να έχει γίνει δίκοπο μαχαίρι, αποφασίζει να του πάρει το κεφάλι. Αστόλιστη θα τον εκδικούνταν. Απαλλαγμένη από όλα όσα της είχε φορτώσει. Θα τον αφάνιζε, επειδή την είχε σβήσει, υφαρπάζοντάς της ό,τι πιο ιδεατό διέθετε.

Ο Μήτσου αποδίδει εκπληκτικά, με άγριο αισθησιασμό, τον τρικυμισμένο ψυχισμό της ηρωίδας του. Με σφοδρή ένταση και ψυχογραφική βαθύνοια μεταφέρει την αγωνία της να απαντήσει το ανεύρετο «γιατί» του έρωτα, τη λύσσα της να εκδικηθεί την ταπείνωσή της, να διασώσει και να δικαιώσει τη λεηλατημένη της ύπαρξη και να σφραγίσει την ήττα της στην αγάπη με τη φοβερή της πράξη, την πιο περιπαθή και σαρκική της ζωής της. Η αφήγησή της, λαιλαπώδης, φρενήρης, έξαλλη από θυμό και πάλλουσα από σπαραγμό, είναι η απολογία της, το απόσταγμα του μίσους της, ή, αλλιώς, της αγάπης της. Οι λέξεις της την οδηγούν στο μαχαίρι με το οποίο θα τις επαληθεύσει και θα τις αποκαταστήσει. Η δοξαριά της λάμας στον λαιμό του εραστή μελωδεί ένα διάτορο κρεσέντο για την τρομερή βία του έρωτα. Και αυτό ακριβώς είναι που συναρπάζει στο μυθιστόρημα του Μήτσου, η ζοφώδης σπουδή πάνω στην ερωτική επιθυμία, ευχή και κατάρα της καρδιάς.



https://www.diaforetiko.gr/ine-i-anekpliroti-erotes-adiexodi-ston-pono/



«Το μόνο που επιθυμεί ο ερωτευμένος είναι να αγκαλιαστεί σε ένα ιδιωτικό σύμπαν, που η ανθρώπινη γλώσσα πια δεν θα έχει καμιά σημασία»

Ας το παραδεχτούμε. Ο ανεκπλήρωτα ερωτευμένος είναι το πιο κουραστικό πρόσωπο του κόσμου.

Τα λόγια του αμφιθυμικά ταλαντεύονται ανάμεσα στο μοιρολόι και την προσευχή. Οι εξαντλητικές αφηγήσεις του, που βρίθουν από φρικτές επαναλήψεις, βγαίνουν από το στόμα του μηχανικά. Ενώ είναι γεμάτες ερωτηματικά, δεν περιμένουν καμιά απάντηση. Η σημειολογία του, που φλερτάρει με το παρανοϊκό παραλήρημα, κάπως διασκεδαστική στην αρχή, σύντομα αποδεικνύεται μια γκιλοτίνα νοήματος.


 
Ο ανεκπλήρωτα ερωτευμένος άλλωστε, όπως θα δούμε και παρακάτω, δεν ενδιαφέρεται καθόλου να αποκτήσει μια κοινή γλώσσα με τον συνομιλητή του. Το μόνο που επιθυμεί είναι να αγκαλιαστεί με το αντικείμενο του πόθου του, σε ένα ιδιωτικό σύμπαν, που η ανθρώπινη γλώσσα πια δεν θα έχει καμιά σημασία.

Αυτός ο υποκριτικός ιεροκήρυκας της συνδεσιμότητας, που με περίσσια αιδημοσύνη εγκαταλείπει τα εγκόσμια για την αγάπη του, δεν ενδιαφέρεται να συνάψει δεσμό με κανένα υποκείμενο. Ο συνομιλητής του γίνεται ένα αντικείμενο βραχείας ανακούφισης ή δυσφορίας και αυτό μάλλον είναι που τον καθιστά τόσο κουραστικό.

Όποιος πει πως δεν ντρέπεται για τον εαυτό του όταν βρισκόταν σε αυτή την κατάσταση, όποιος υποστηρίξει πως δεν είχε σαδιστικές φαντασιώσεις για το κολλητό του που απεραντολογούσε για την αγαπημένη του, μάλλον λέει ψέματα.

Προς τι αλήθεια το καταγγελτικό ύφος της προηγούμενης παραγράφου; Προς τι η άδικη επικριτικότητα απέναντι στον ερωτευμένο;

Ίσως να φταίει η ζήλεια μας- πως να το κάνουμε, ο έρωτας, αν μη τι άλλο, είναι ηδονικός.

Ίσως, επίσης, να φταίει η αμηχανία που μας προκαλεί η φιγούρα του. Πιθανολογούμε πως προκαλεί την ίδια συναισθηματική αντίδραση με τη θέαση ενός θλιμμένου κλόουν.

Κατά παρόμοιο τρόπο ο ανεκπλήρωτα ερωτευμένος είναι ένα πρόσωπο κωμικό και συνάμα τραγικό. Κωμικό, επειδή τα πάθη του από απόσταση φαίνονται μικρά.

Είμαστε σίγουροι πως το βουνό της απελπισίας του είναι εύκολα προσπελάσιμο «αρκεί να πάψει να παιδιαρίζει» ή «να δει επιτέλους τη πραγματικότητα».

Τραγικό διότι η απροσπέλαστη συναισθηματική του παγίδα, μας φέρνει σε επαφή με τη δική μας «ανθρώπινη κατάσταση». Με τη δική μας μικρότητα απέναντι στις εμμονές, στις νευρώσεις και στους έρωτες μας.

Από εδώ και πέρα ας προσπαθήσουμε να είμαστε τρυφερότεροι απέναντί του. Τι στοιχίζει λίγη επιείκεια απέναντι στον εαυτό μας;

Για να προχωρήσουμε, θα χρειαστεί να κάνουμε την αυθαίρετη υπόθεση πως υπάρχει «εκπληρωμένος έρωτας».

Συνεπώς το ανεκπλήρωτο θα αναφέρεται στις καταστάσεις εκείνες όπου ο ερωτευμένος είτε δεν έχει εξομολογηθεί τον έρωτά του, είτε οι πρακτικές περιστάσεις τον εγκατέλειψαν με ένα αίσθημα μη ολοκλήρωσης, όπως για παράδειγμα ένα πρόωρο σταμάτημα της σχέσης ή ακόμη και η πεποίθηση ότι δεν έχει γευτεί ολόκληρο το εύρος των συναισθημάτων του σημαντικού άλλου.

Ο ανεκπλήρωτα ερωτευμένος βρίσκεται, λοιπόν, σε μια διαρκή πάλη με την πραγματικότητα.

[apri]

Τα παιδιά του Χάμελιν
Die Kinder zu Hameln




«Το όνειρο μιας άλλης πωλήτριας:
«Παρακολουθώ ένα κοντσέρτο.
«Το όνειρο μιας άλλης πωλήτριας:
«Παρακολουθώ ένα κοντσέρτο.
Βλέπω ανάμεσα στις πρώτες σειρές τον Χίτλερ να ανταλλάσσει χειραψία με όλο τον κόσμο.
Αναρωτιέμαι με χτυποκάρδι αν είναι σωστό να του δώσω κι εγώ το χέρι.
Δεν πρέπει να του πω ότι είμαι εναντίον του;
Εν τω μεταξύ, έρχεται προς το μέρος μου, κλείνει τα χέρια μου στα δικά του
και δεν τα παίρνει, μέχρι να ξυπνήσω.»
[Η ονειρευόμενη είχε μάλλον δει αρκετές φορές σε φωτογραφίες
αυτή τη χαρακτηριστική χειρονομία του Χίτλερ, που συμβόλιζε ιδιαίτερη εγκαρδιότητα.]

…………Εν προκειμένω, σημασία δεν έχει τόσο η λεπτομέρεια όσο το ίδιο το φαινόμενο:
Ο Φύρερ ως εκμαυλιστής, ως αντικείμενο ερωτικού πόθου.».

Απόσπασμα από το βιβλίο της Charlotte Beradt «Τα όνειρα στο Τρίτο Ράιχ».


Ο παρδαλός αυλητής του Χάμελιν





Την πρώτη φορά o αυλητής ήρθε στο Hameln χαμογελαστός,
φορώντας παρδαλά ρούχα και σίγουρα, μυστηριώδης.
Ο Jacob και ο Wilhelm Grimm μάς αναφέρουν ότι ήταν το μακρινό 1284…

Σε όσους του μίλησαν ισχυριζόταν ότι είχε τη δυνατότητα να σώσει την πόλη
 από τους ποντικούς που την είχαν κατακλύσει.
Κι ο δήμαρχος ενθουσιασμένος συμφώνησε να του αναθέσει το σωτήριο έργο
υποσχόμενος ως αμοιβή 1000 χρυσά φιορίνια.

Με αυτήν τη συμφωνία,
ο αυλητής άρχισε να παίζει τη μουσική του ρυθμικά και νωχελικά…

https://www.youtube.com/watch?v=8po7FZonP-I

Και οι ποντικοί τον ακολούθησαν συνεπαρμένοι,
ο ένας πίσω από τον άλλον,
μέχρι που έπεσε ένας-ένας μέσα στον ποταμό Weser.

Βλέποντας, όμως, ο δήμαρχος πόσο εύκολο ήταν το έργο
μετάνιωσε που είχε υποσχεθεί τόσα λεφτά.
Όταν λοιπόν ο αυλητής γύρισε στην πλατεία και απαίτησε την αμοιβή του,
ο δήμαρχος γέλασε και του πέταξε μόνο 50 φιορίνια.
Οργισμένος ο αυλητής έφυγε από την πόλη υποσχόμενος να πάρει εκδίκηση.

*******************


Τη δεύτερη φορά που ήρθε στο Hameln
ο αυλητής ήταν ντυμένος στα πράσινα σαν κυνηγός.
Ήταν 26 Ιουνίου του 1284, ημέρα εορτής των Αγίων Ιωάννη και Παύλου.
Όλοι οι ενήλικοι ήταν στην εκκλησία.
Και ο αυλητής άρχισε ξανά να παίζει μουσική…..

https://www.youtube.com/watch?v=MnyiofG9k9M


Μόνο που αυτήν τη φορά δεν τον ακολούθησαν ποντίκια,
αλλά τα παιδιά της πόλης, 130 συνολικά.
Τον ακολούθησαν μαγεμένα, μέχρι που χάθηκαν μαζί του πέρα στο βουνό.
Και κανείς δεν τα ξαναείδε ποτέ.

Μόνο τρία παιδιά σώθηκαν:
Ένα κουφό που δεν άκουγε τη μουσική,
ένα τυφλό που δεν έβλεπε πού πήγαιναν
και ένα που γύρισε να πάρει τη ζακέτα του και έχασε τα ίχνη του τσούρμου.

Στο δημαρχείο έγραψαν τις παρακάτω γραμμές:
«Το έτος 1284 μΧ
Οδηγήθηκαν μακριά από το Χάμελιν
εκατόν τριάντα παιδιά, γεννημένα στον τόπο αυτό,
παρασυρμένα από έναν αυλητή στα έγκατα του βουνού.»
Μα και στη νέα πύλη που χτίστηκε αργότερα στην πόλη,
φρόντισαν να καταγράψουν το γεγονός ως εξής:
«Centum ter denos cum magus ab urbe puellos duxerat,
ante annos CCLXXII condita porta fuit».
[=Η πύλη αυτή χτίστηκε 272 χρόνια
αφότου ο μάγος παρέσυρε μακριά από την πόλη 130 παιδιά]









ΥΓ1. H πόλη Hameln βρίσκεται στην Κάτω Σαξονία στη Γερμανία
και διασχίζεται από τον ποταμό Weser.
Είναι γνωστή από τον μεσαιωνικό θρύλο που κατέγραψαν οι αδελφοί Γκριμ για τον παρδαλό αυλητή
και όχι μόνο.

Κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου λειτούργησε εκεί φυλακή
για τους πολιτικούς αντιφρονούντες στο ναζιστικό καθεστώς,
πολλοί από τους οποίους πέθαναν τον Απρίλιο του 1945,
όταν οι Ναζί τους έστειλαν σε πορείες θανάτου, φοβούμενοι την επέλαση των Συμμάχων.
Μετά τον πόλεμο, η ίδια φυλακή χρησιμοποιήθηκε από τις βρετανικές στρατιωτικές δυνάμεις
για την κράτηση Γερμανών που κατηγορούνταν για εγκλήματα πολέμου.
Σήμερα η φυλακή λειτουργεί ως ξενοδοχείο….


ΥΓ2. Ακούσατε το “Bolero” του Μaurice Ravel
από την Ορχήστρα του Παρισιού,
την οποία διεύθυνε ο μαέστρος Christoph Eschenbach
όχι με τη γνωστή μπαγκέτα,
αλλά μαγνητίζοντας τους μουσικούς μόνο με το βλέμμα του…

Πηγές:
•   Charlotte Beradt «Τα όνειρα στο Τρίτο Ράιχ», εκδ. Άγρα (σ.178)
•   The children of Hamelin http://www.pitt.edu/~dash/hameln.html#grimm245
•   Pied Piper of Hamelin https://en.wikipedia.org/wiki/Pied_Piper_of_Hamelin
•   Hamelin https://en.wikipedia.org/wiki/Hamelin
•   Welcome to the Town of Hamelin
https://topbeautifulplaces.wordpress.com/2018/01/02/hamelin-germany/
•   Η εικόνα από το site: http://copycateffect.blogspot.com/2016/09/Pied-Piper.html

[apri]

 

DON’T LOOK BACK




Don't look back
To the days of yesteryear
You cannot live on in the past
Don't look back

Stop dreaming
And live on in the future,
But darlin', don't look back, oh no,
Don't look back, oh

John Lee Hooker (1964)




https://www.youtube.com/watch?v=3BQM1Jk1Oq4


Auguste Rodin “Orpheus and Eurydice”, Metropolitan Museum of Art
(https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Auguste_Rodin-Orpheus_and_Eurydice-Metropolitan_Museum_of_Art.jpg)






«Μην κοιτάξεις πίσω», του είπαν ο Πλούτωνας και η Περσεφόνη.
«Η μουσική της λύρας σου ήταν τόσο λυπητερή, αλλά και τόσο όμορφη,
που θα αφήσουμε την Ευρυδίκη να σε ακολουθήσει ξανά στον πάνω κόσμο.
Εσύ όμως δεν θα κοιτάξεις ποτέ πίσω να δεις αν έρχεται,
θα κοιτάς μόνο μπροστά, προς το φως.»
Κι ο Ορφέας το υποσχέθηκε.
Λίγο πριν φτάσει όμως έξω στο φως, λύγισε από αβεβαιότητα
και γύρισε να ελέγξει αν η Ευρυδίκη ερχόταν.
Και η σκιά της Ευρυδίκης χάθηκε για πάντα…

Παρόμοιο πάθημα είχε και η γυναίκα του Λωτ, η Ιουδήθ.
«Φύγετε να σωθείτε», τους είπαν οι άγγελοι,
«αλλά μην κοιτάξετε ποτέ πίσω να δείτε τα Σόδομα και τα Γόμορρα,
που θα καταστρέφονται…».
Η Ιουδήθ, όμως, λύγισε από περιέργεια
και «περιβλέψασα όπισθεν αυτού έγινε στήλη άλατος» (Γένεση 19:26)


*******

Το πρώτο κοινό που έχουν αυτοί οι δυο μύθοι
είναι το ταμπού «Μην κοιτάξεις πίσω».
Αν θέλεις να αναγεννηθείς,
μην κοιτάς πίσω στο παρελθόν τη σκιά αυτού που ήσουν,
τη σκιά αυτών που έχασες, τη σκιά αυτών που πέρασες.
Δεν μπορείς να αλλάξεις τις εμπειρίες,
δεν μπορείς να ξαναζήσεις το παρελθόν.
Μπορείς μόνο να κινηθείς προς το φως του καινούργιου που φέρνει το μέλλον.


Το δεύτερο κοινό είναι μια προτροπή κρυμμένη και σε άλλους αρχαίους μύθους:
Ο Περσέας ακούει τη συμβουλή της θεάς Αθηνάς
να μην κοιτάξει ποτέ κατά πρόσωπο τη φοβερή Μέδουσα
(<μέδω= σκέφτομαι, προνοώ, προστατεύω, θεραπεύω),
που πετρώνει με το βλέμμα της τους ανθρώπους,
παρά μόνο να δει την αντανάκλασή της στην ασπίδα του.
Η Ψυχή υπόσχεται στον τρυφερό, αλλά άγνωστο σύζυγό της να μην τον κοιτάξει,
αλλά αυτή ρίχνει το φως πάνω του κι ανακαλύπτει ότι ήταν ο θεός Έρως,
με αποτέλεσμα να τον χάσει.
O Τειρεσίας βλέπει γυμνή τη θεά της σοφίας Αθηνά και τυφλώνεται,
αλλά, κατόπιν ικεσιών της μητέρας του, αποκτά προφητικές ικανότητες.
Και η Πανδώρα δέχεται ως δώρο γάμου από τον Δία ένα πιθάρι
με εντολή να μην το ανοίξει ποτέ, αλλά αυτή το ανοίγει.
Άλλοι λένε πως εκείνη τη μοιραία στιγμή ξεπήδησαν όλα τα δεινά και οι συμφορές,
άλλοι πως επέστρεψαν στους ουρανούς όλα τα αγαθά.
Αυτό στο οποίο συμφωνούν όλοι
είναι πως η Πανδώρα πρόλαβε τουλάχιστον να διασώσει μέσα στο πιθάρι
ένα ισχυρό αντίδοτο γι’ αυτήν την καταστροφή: την Ελπίδα.


Ποιο είναι λοιπόν το κοινό όλων αυτών των μύθων:
Την απόλυτη γνώση, το υπερβατικό που κινείται πέρα από τα ανθρώπινα όρια
καλείσαι να το προσεγγίσεις με ταπεινότητα και εμπιστοσύνη.
Και αν από ανασφάλεια ή περιέργεια ζητάς μια διαβεβαίωση για την αλήθεια του,
αυτή μπορεί να είναι μόνο μερική και έμμεση,
όπως ο αντικατοπτρισμός της Γοργόνας στο κάτοπτρο,
οι πράξεις ενός θεού αλλά όχι το πρόσωπό του,
το γριφώδες νόημα μιας προφητείας που δεν αποδεικνύεται από τα αισθητηριακά δεδομένα, 
οι νοηματικές συμπτώσεις, όπως το φως που αχνοφαίνεται στο τέλος του τούνελ, όταν ζητάς να αναγεννηθείς.

*****

Στις θρησκείες το Απόλυτο ταυτίζεται με τον Θεό
και σε κάποιες αναγνωρίζεται η παρέμβασή του ως μια μορφή θαυματουργικής Πρόνοιας.
Ο Ολλανδός φιλόσοφος Μπαρούχ Σπινόζα (1632-1677)
θεωρούσε πάλι πως το Απόλυτο είναι η Φύση με τους γενικούς και αμετάβλητους κανόνες της,
που ενίοτε είναι άγνωστοι σε εμάς και γι’ αυτό ερμηνεύουμε τη λειτουργία τους ως θαύμα.
Αλλά κι έτσι να το δει κανείς, αυτή η μερική άγνοια των κανόνων της και των μυστικών της,
η τάση κρυπτικότητας της Φύσης για την οποία μιλούσε και ο Ηράκλειτος («η φύσις κρύπτεσθαι φιλεί»)
μπορεί να λογισθεί ως ένδειξη της πρόνοιας της να μη διαρρεύσει εκείνη η γνώση,
που είναι κρίσιμη για τη μακροπρόθεσμη επιβίωση των μελών της.

Γιατί το θέμα δεν είναι μόνο η αξία του περιεχομένου της πληροφορίας,
που μπορεί να χρησιμοποιηθεί με λάθος τρόπο πέφτοντας σε λάθος χέρια,
αλλά και η καταστρεπτική αλαζονεία που παράγει η ιδέα της απόλυτης γνώσης,
σε αντίθεση με την ελπίδα, την αλληλεγγύη και τη συνεργασιμότητα
που γεννά η αίσθηση της μη απόλυτης γνώσης.

******

Το 431, κατά τη διάρκεια της Γ’ Οικουμενικής Συνόδου στην Έφεσο,
με αφορμή τη διαφωνία με τον Νεστόριο γύρω από τη χαρισματική φύση του Χριστού,
ο Επίσκοπος Αγκύρας Θεόδοτος είπε την ιστορική φράση
«Πίστευε τω θαύματι και μη ερεύνα λογισμοίς το γενόμενον».
Προσεγγίζοντας τη φράση αποσπασμένη από το πλαίσιο στο οποίο ειπώθηκε,
πολλοί θεώρησαν ότι μιλούσε για την τυφλή πίστη, τη γενική αποτροπή προς τη γνώση.
Όμως, ο Θεόδοτος νομίζω πως έλεγε μόνο αυτό:
Άφησε χώρο στο μυαλό σου και για το θαύμα, το ανεξήγητο, το ανέλπιστο.
Δηλαδή, μην έχεις απαίτηση να έχεις απόλυτη γνώση για τα πάντα,
αλλά τόλμα να πιστέψεις και ότι κάποια πράγματα μπορεί να συμβούν κι ας μην είσαι βέβαιος.
Λίγο διαφορετικά το είχε πει παλιότερα και ο Ηράκλειτος:
«ἐὰν μὴ ἔλπηται, ἀνέλπιστον οὐκ ἐξευρήσει, ἀνεξερεύνητον ἐὸν καὶ ἄπορον"
(=αν δεν ελπίζεις, το ανέλπιστο δε θα το βρεις, γιατί είναι ανεξερεύνητο και απλησίαστο)



Αρκετά χρόνια μετά, κατά τη διάρκεια της

[Dwrina]

Εξαιρετικό, apri, και πολύ διδακτικό!

[apri]

Lascia ch'io pianga

Let me weep






«Lascia ch'io pianga mia cruda sorte
e che sospiri la libertà.
Il duolo infranga queste ritorte
de' miei martiri sol per pietà »

=Let me weep over my cruel fate
and sigh for my lost freedom
May the pain shatter the chains of my torments
just out of mercy



στίχοι του Giacomo Rossi από την όπερα “Rinaldo” (1711)




https://www.youtube.com/watch?v=KxnBjAaJWCc



O βασιλιάς Argante και η Almirena από την παράσταση του «Rinaldo»,
που ανέβηκε το 2017 στο θέατρο Marinski από την Εθνική Όπερα της Εσθονίας.
(https://www.mariinsky.ru/en/playbill/playbill/2017/10/24/1_1900 )





«-Καταρρέει ο μύθος της αυτοδυναμίας μας;
Έχω την αίσθηση ότι τινάζεται στον αέρα ο μύθος ενός αυτόνομου, αυτοδύναμου ανθρώπου,
που αυτάρεσκα κολυμπάει μέσα στην αυτάρκεια του.

-Ποια είναι η πιο θεμελιώδης, σοκαριστική συνειδητοποίηση
που θα κάνουμε αυτή την εποχή;
Ότι είμαστε ενήλικες. Κι αυτό συνεπάγεται μια ισχυρή δόση μοναξιάς.
Πολλοί άνθρωποι είναι άμαθοι σε αυτή την εμπειρία.
Το «είμαι μόνος» εισπράττεται σαν «κινδυνεύω»,
«χάνω τις συντεταγμένες του εαυτού μου».
Το «Μένουμε σπίτι» αναζωπυρώνει τον φόβο τού «είμαι μόνος»,
 ακόμα κι αν είμαστε μαζί με δικούς μας ανθρώπους.

Το «Μένουμε σπίτι» αλλάζει ακόμα τη σχέση μας με το χρόνο.
Πατάμε ένα ιδεατό πλήκτρο που γράφει pause. Και όλα αίφνης σταματούν.
Αυτό είναι για πολλούς αδιανόητο.
Πώς να συνηθίσεις στο ακίνητο ενός εγκλεισμού,
εσύ που τόσα χρόνια έτρεχες σαν τον παλαβό να προλάβεις, να κερδίσεις χρόνο;
Η ζωή σου εκτυλίσσονταν σε έναν ξέφρενο ρυθμό.
Η ταχύτητα δεν άφηνε χώρο για βραδύτητα, για σκέψη, για αναστοχασμό.
Τέρμα τώρα ο φρενήρης ρυθμός. Μένουμε σπίτι.
Η ειρωνεία, που εν τέλει είναι η μητέρα της ιστορίας, μας υποχρεώνει τώρα σε μια παύση.
Το κακό είναι ότι αυτό που θα άξιζε να κάνεις ως επιλογή, τώρα σου επιβάλλεται ως καθήκον.
Είναι πρωτόγνωρο το να μείνεις με τον εαυτό σου, με τις σκέψεις σου,
με τη μελαγχολία σου.

-Ποια είναι τα ψυχολογικά εφόδια, για να αντιμετωπίσουμε την κατάσταση που ζούμε;
Αναρωτιέμαι τούτη τη στιγμή ποιοι είναι αυτοί οι οχυρωμένοι άνθρωποι,
που θα μπορούσαν να αντέξουν το ενδεχόμενο ανά πάσα στιγμή να νοσήσουν ή και να πεθάνουν.
Είναι αυτοί που έχουν στοχαστεί τον θάνατο;
Ο Φρόιντ έλεγε ότι, για να μπορείς να αντιμετωπίσεις τον θάνατο,
πρέπει να τον έχεις εντάξει στη ζωή σου.
Πώς ο καθένας από εμάς έχει εντάξει τον θάνατο στη ζωή του;
Η νηπενθής εποχή μας κάνει σαν να μην υπάρχει ο θάνατος.
Όλες οι συμπεριφορές καταστροφικής αδιαφορίας, η αλόγιστη για παράδειγμα χρήση της φύσης,
θυμίζουν ένα μικρό παιδί που δεν πιστεύει στον θάνατο.
Και το ασυνείδητό μας δεν πιστεύει ότι υπάρχει θάνατος.
Όπως ένα μικρό παιδί πιστεύει στο «για πάντα», δεν πιστεύει στο «ποτέ πια».
Πολλοί από εμάς δεν πιστεύουμε στο «ποτέ πια».
Είχαμε εξορίσει τον θάνατο από την ζωή μας.
Ίσως τώρα ο θάνατος μας εκδικείται.»



Αποσπάσματα από τη συνέντευξη στο www.iefimerida.gr
της καθηγήτριας Ψυχολογίας Φωτεινής Τσαλίκογλου.
(https://www.iefimerida.gr/ellada/foteini-tsalikogloy-sto-iefimerida-me-ton-koronoio-tinazetai-ston-aera-o-mythos-toy )






ΥΓ1. Η άρια που ακούσατε προέρχεται από την όπερα “Rinaldo”
που έγραψε ο συνθέτης George Frideric Handel (1711) σε λιμπρέτο του Giacomo Rossi,
με πρότυπο το επικό ποίημα του Torquato Tasso «Απελευθερωμένη Ιερουσαλήμ»  (1581).


ΥΓ2. Την άρια τραγουδά στο έργο η Almirena,
κόρη του αρχηγού της Α’ Σταυροφορίας,
αιχμάλωτη στο παλάτι μιας μάγισσας στην Ιερουσαλήμ,
προς τον Σαρακηνό βασιλιά Argante,
που της υπόσχεται να την ελευθερώσει, αν ανταποκριθεί στην αγάπη του.

Εσείς την άρια την ακούσατε από τον Γάλλο Philippe Jaroussky,
που είναι κόντρα τενόρος,
δηλ. έχει φωνή με έκταση αντίστοιχη μιας γυναίκας contralto ή mezzo-soprano.

[harac]

apri,

μπράβο για το ωραίο μουσικό, ποητικό, εικαστικό, ψυχολογικό αφιέρωμα!

[apri]

The sound of silence






“And in the naked light I saw ten thousand people, maybe more
People talking without speaking
People hearing without listening”

Paul Simon (1962)



https://www.youtube.com/watch?v=u9Dg-g7t2l4




Odilon Redon, “Silence” (c. 1911), Museum of Modern Art in New York
[https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/0/0e/Odilon_Redon%2C_Le_Silence.jpg]





«Ἐτοῦτο τὸ τοπίο εἶναι σκληρὸ σὰν τὴ σιωπή,
σφίγγει στὸν κόρφο του τὰ πυρωμένα του λιθάρια,
σφίγγει στὸ φῶς τὶς ὀρφανὲς ἐλιές του καὶ τ᾿ ἀμπέλια του,
σφίγγει τὰ δόντια. Δὲν ὑπάρχει νερό. Μονάχα φῶς.
Ὁ δρόμος χάνεται στὸ φῶς κι ὁ ἴσκιος τῆς μάντρας εἶναι σίδερο.
Μαρμάρωσαν τὰ δέντρα, τὰ ποτάμια κ᾿ οἱ φωνὲς μὲς στὸν ἀσβέστη τοῦ ἥλιου.
Ἡ ρίζα σκοντάφτει στὸ μάρμαρο. Τὰ σκονισμένα σκοίνα.
Τὸ μουλάρι κι ὁ βράχος. Λαχανιάζουν. Δὲν ὑπάρχει νερό.

Ὅλοι διψᾶνε. Χρόνια τώρα.
Ὅλοι μασᾶνε μία μπουκιὰ οὐρανὸ πάνου ἀπ᾿ τὴν πίκρα τους.
Τὰ μάτια τους εἶναι κόκκινα ἀπ᾿ τὴν ἀγρύπνια,
μία βαθειὰ χαρακιὰ σφηνωμένη ἀνάμεσα στὰ φρύδια τους
σὰν ἕνα κυπαρίσσι ἀνάμεσα σὲ δυὸ βουνὰ τὸ λιόγερμα.
……………………………………..

Τόσα χρόνια πολιορκημένοι ἀπὸ στεριὰ καὶ θάλασσα
ὅλοι πεινᾶνε, ὅλοι σκοτώνονται καὶ κανένας δὲν πέθανε -
πάνου στὰ καραούλια λάμπουνε τὰ μάτια τους,
μία μεγάλη σημαία, μία μεγάλη φωτιὰ κατακόκκινη
καὶ κάθε αὐγὴ χιλιάδες περιστέρια φεύγουν ἀπ᾿ τὰ χέρια τους
γιὰ τὶς τέσσερις πόρτες τοῦ ὁρίζοντα.»



Γ. Ρίτσος, απoσπάσματα από τη «Ρωμιοσύνη», Συλλογή «Αγρύπνια», 1954
[http://users.uoa.gr/~nektar/arts/tributes/giannhs_ritsos/rwmiosynh.htm]









ΥΓ1. Το τραγούδι “Sound of Silence” γράφτηκε αρχικά το 1962 από τον 21 ετών τότε Paul Simon
και τραγουδήθηκε το 1964 από το ντουέτο Simon & Garfunkel, αρχικά χωρίς επιτυχία.
Ο Carlo Romeo σχολιάζει για το τραγούδι:
“The author realizes that too often people speak with each other just for the sake of it,
 without really communicating anything:
«talking without speaking» and «hearing without listening» sound like oxymora,
but they are instead carefully chosen expressions,
hinting to the meaninglessness of most of present-day personal interactions….

….The incapability to share feelings, ideas, art also means
that we become desensitized to the evil around us,
as we are no longer able to raise our voice against cruelty and injustice.

…..To sum up, the key message of  «The Sound of Silence» is that we never have to stay quiet
and we should not be afraid of speaking out, both in our personal and our social life.
The way towards a better society passes through effective communication,
which is essential to draw attention to our needs and to demand justice and decency for all.
To accomplish this, we should be careful with everything that can alienate us,
leading us to think of ourselves only as individuals rather than as members of a worldwide community.
In a nutshell, this song reminds us to avoid the «neon gods» our daily life is littered with,
which can trick us into selfishness and indifference.”


Εσείς ακούσατε το τραγούδι από το συγκρότημα heavy metal  “Disturbed”,
όπως το διασκεύασε το 2015.
Όπως έγραψε ένας χρήστης στο YouTube
“Simon’ s and Garfunkel’s version was a smooth warning.
This version is the anger that the warning was not listened to.”





YΓ2. Στον πίνακα του Odilon Redon απεικονίζεται ο Αρποκράτης,
ο οποίος προσαρμόστηκε από τους Έλληνες στην Πτολεμαϊκή Αλεξάνδρεια
από τον ηλιακό θεό Horus της αιγυπτιακής μυθολογίας,
που απεικονιζόταν στην παιδική του ηλικία με το δάχτυλο στο στόμα (Har-pe-khrad= Horus the Child).
Οι Έλληνες θεώρησαν ότι συμβόλιζε τη σιωπή και έτσι έπλασαν τον Αρποκράτη ως θεό της σιωπής.
Επίσης, κατά τον Πλούταρχο, ο Αρποκράτης,
επειδή θεραπεύτηκε από τον σεληνιακό θεό Θωθ, όταν δαγκώθηκε από φίδι,
θεωρούνταν και σύμβολο της ελπίδας στους θεούς που φροντίζουν την ανθρωπότητα, όταν υποφέρει.
Στον πίνακα τον βλέπετε με το ένα χέρι να κλείνει το στόμα, για να μη μιλάει για ανώφελα ή εμπιστευτικά θέματα,
και με το άλλο να πιάνει το αυτί, για να ακούει προσεκτικά.




ΥΓ3. Η «Ρωμιοσύνη» του Γιάννη Ρίτσου, γραμμένη στο διάστημα 1945-47,
αποτελεί έναν ύμνο στην αιώνια αγρύπνια και αντίσταση του ελληνικού λαού.
Ο Ζεράρ Πιερά, βιογράφος του ποιητή, σημειώνει:
«Η ατμόσφαιρα είναι φορτισμένη,
τη διαπερνάει η σκοτεινή ελπίδα των ντεσπεράντος που περιμένουν κολλημένοι πάνω στα ντουφέκια τους.
Ένας φλογερός ανιμισμός διαποτίζει κάθε στίχο, ξυπνάει το ένα μετά το άλλο τα τοπία της Ελλάδας,
τα ρίχνει και αυτά στον αγώνα, ορθώνει τα νησιά, τον άνεμο, τη θάλασσα,
αναμοχλεύει σε μια γενική αντάρα τους ανθρώπους, τα ζώα, τα στοιχεία 
ακόμα και τους νεκρούς που αγρυπνούν,
όπως άλλοτε οι φρουροί του

[harac]

apri,
πολύ ωραίο το μουσικό σου αφιέρωμα για ένα από τα αγαπημένα μου τραγούδια!

[apri]

Peis Dinogat




https://www.youtube.com/watch?v=ZBl7ZFI-QP8

 

Ξημέρωμα στο Κάστρο του Bamburgh στη βορειοανατολική Αγγλία,
όπου εκτεινόταν παλιά το βασίλειο των Gododdin
(https://www.tierneyphotography.co.uk/cache/uploads/blog/1185/bamburgh_castle_sunrise_1_950_633_90.jpg)




Κάθε χρόνο τέτοιον καιρό, κοντά στο χειμερινό ηλιοστάσιο,
μετά το οποίο το φως αρχίζει σιγά-σιγά να νικά το σκοτάδι,
είθισται να ακούγονται επαναλαμβανόμενα ρυθμικές ευχές
με υποσχέσεις ευημερίας και ασφάλειας,
τα λεγόμενα «κάλαντα»,
στενά συνδεδεμένα με γεγονότα εναρκτήρια μιας νέας περιόδου
(Γέννηση Χριστού, αρχή νέου έτους,