Μουσικά αφιερώματα

[apri]

In Dreams






«Είμαστε απ’ των ονείρων την ουσία φτιαγμένοι
και ο ύπνος περιβάλλει τη μικρή ζωή μας».

William Shakespeare «Τρικυμία»



http://www.youtube.com/watch?v=Ha-FS_CHmGw


Colleen Wallace Nungari «Dreamtime Sisters dancing», Australia


Για τους Αβορίγινες, τους ιθαγενείς κατοίκους της Αυστραλίας
κάθε ανθρώπινη ύπαρξη υπάρχει ως πνεύμα αιώνια,
προερχόμενη και επιστρέφοντας μετά θάνατον στον κόσμο του Ονείρου.
Όσο ζουν, επικοινωνούν με τα πνεύματα αυτού του oνειρικού κόσμου
είτε κατά τη διάρκεια του ύπνου
είτε κατά τη διάρκεια χορών και τραγουδιών που μεταφέρουν την ιερή παράδοσή τους.
Στον ονειρικό κόσμο ζουν και οι πρόγονοί τους,
οι οποίοι με τις πράξεις τους στο ονειρικό παρελθόν (Dreamtime) άφησαν τα χνάρια τους στη γη
διαμορφώνοντας το ανάγλυφό της, τα ποτάμια, τα βουνά, τις λίμνες και τους αστερισμούς.

Οι αντιλήψεις των Αβορίγινων για το όνειρο όχι μόνο εμπνέουν την τέχνη τους
(όπου απεικονίζονται σκηνές της Δημιουργίας και οι πρόγονοι ως γιγάντια ερπετά, γέροντες κλπ),
αλλά καθορίζουν και τις κοινωνικές δομές,
τους κανόνες κοινωνικής συμπεριφοράς και τις τελετουργίες,
μέσω των οποίων διασφαλίζουν τη συνέχεια του φυσικού κόσμου
ως αυτοδίκαιοι φύλακες και προστάτες του.
Ένα γνωστό ρητό τους λέει:
«Αυτοί που χάνουν τα όνειρά τους, είναι χαμένοι».






«Κάποτε, όταν ρώτησα ένα θείο μου, φημισμένο για τα αυστηρά του ήθη,
τι είδους όνειρα έβλεπε,
μου αποκρίθηκε με ιερή αγανάκτηση:
«Όνειρα; Τρελός είμαι, παιδάκι μου, να βλέπω όνειρα;».
Καταλαβαίνετε, δηλαδή:
το ένα τρίτο της ζωής μας είναι αμελητέο, καταδικαστέο, ίσως και ανήθικο.
Και αν είχε τρόπο η κοινωνία να μας παρακολουθεί στον ύπνο,
είναι σίγουρο πως θα βρισκόμασταν κάθε λίγο και λιγάκι στα δεσμωτήρια.

Δεν υλοποιεί, φαίνεται, κανένας τα συναισθήματά του ατιμωρητί.
Ακόμα και όταν οι άλλοι δεν επεμβαίνουν, επειδή δεν έχουν τον τρόπο,
αναλαμβάνουμε οι ίδιοι εμείς ν’ απομονώσουμε
και να ρίξουμε στον ιδιωτικό μας Καιάδα κάθε τέτοιους είδους ελευθερία.
Επειδή μπορεί να την υμνολογούμε κάθε μέρα την ελευθερία,
να την επικαλούμαστε,
μόλις όμως μας έρθει, της κλείνουμε την πόρτα.
Κάτι ξέρουνε αυτοί που λένε πως είναι πολύ σκληρό πράγμα
να γίνεσαι, έστω και για μια στιγμούλα, Θεός.

……Η μακραίωνη συνήθεια των ανθρώπων
να ταυτίζουν οτιδήποτε ωραίο ή ανέφικτο με το όνειρο
εκεί οφείλεται, πιστεύω:
στην πλασματική έννοια ενός κόσμου αστυνόμευτου περισσότερο
παρά στην απολαβή στιγμών ευτυχισμένων,
που κατά κανόνα είναι σπανιότερες από τις αγχώδεις και τις εφιαλτικές.

Το αποτέλεσμα το βλέπουμε στη δυνατότητα απομνημόνευσης.
Επειδή τι άλλο παρά μια υπαγορευμένη, άθελά μας, έντονη απώθηση
μπορεί να είναι εκείνο που μας κάνει να μην διασώζουμε, συνήθως,
παρά ψιχία σκηνών ή εικόνων, τις περισσότερες φορές
–και τίποτε, παρεχτός ένα συναίσθημα ευχάριστο ή δυσάρεστο,
κενό από κάθε περιεχόμενο;

Ναι, ο Φρόυντ είχε δίκιο. Το όνειρο σε αφήνει, όταν το αφήνεις.»



Απόσπασμα από το βιβλίο του Οδυσσέα Ελύτη «Ανοιχτά χαρτιά» (1996)

Πηγές:
http://en.wikipedia.org/wiki/Dreamtime
http://users.sch.gr/izogakis/?p=2928
http://www.onirocosmos.gr/prototypi-erevna/eirini-leonardou/76-oneirema.html
http://www.slideshare.net/hellaka/ss-16571284

[PDE ads]

[dinateacher]

το διάβασα κάπου και μου άρεσε...

Το οριζόντιο ύψος
Μια φορά κι έναν καιρό, πλάι σ’ ένα πανύψηλο, υπερήφανο κυπαρίσσι, ζούσε μια ελάχιστη, ταπεινή αγριάδα, που ζήλευε το μπόι του κυπαρισσιού κι ήθελε να το φτάσει, γι’ αυτό τεντωνότανε αδιάκοπα στις άκρες των ριζών της, πασχίζοντας να σηκωθεί πιο πάνω από το χώμα. Μάταιη προσπάθεια και αρκετά οδυνηρή, γιατί κάθε φορά που έκανε αυτήν τη γυμναστική, για μέρες μετά, την πόναγε ανυπόφορα η μέση της. Το κυπαρίσσι που παρακολουθούσε αφ’ υψηλού τον αγώνα της αγριάδας, σειόταν και λυγιόταν καμαρωτό και της έλεγε υπεροπτικά, με προφορά σχεδόν εγγλέζικη, της Οξφόρδης:
“Δεν γνωρίζετε τι χάνετε, αγαπητή μου αγριάδα, εκεί στην επιφάνεια του εδάφους όπου βρίσκεσθε. Δίχως να θέλω διόλου να υπερηφανευθώ, σας πληροφορώ ότι από την κορυφή μου έχω απεριόριστη θέα του κόσμου και αν θα ήταν ακόμη πιο απεριόριστη, θα έβλεπα ως τη Γουατεμάλα, αν κάποια αναιδή βουνά, γύρω τριγύρω, δεν την περιόριζαν.
Ωστόσο ευελπιστώ ή μάλλον, έχω τη βεβαιότητα ότι η βροχή θα λιώσει, σιγά σιγά, αυτά τα αναιδή βουνά και τότε θα δω και τη Γουατεμάλα. Το σχέδιο αυτό είναι βεβαίως μακροπρόθεσμο, αλλά μπορώ να περιμένω, αφού ως γνωστόν, ζω επτακόσια χρόνια”.

Η αγριάδα, αν και δεν ήξερε ούτε πού βρίσκεται αυτή η Γουατεμάλα ούτε αν τα βουνά λιώνουν απ’ τη βροχή ούτε, ακόμη, αν είναι πολλά τα επτακόσια χρόνια, ακούγοντας αυτά τ’ ανήκουστα λόγια, ένιωθε την καρδιά της να μαραζώνει και, τις νύχτες που κοιμόταν, έβλεπε πάντα το ίδιο όνειρο. Ψήλωνε, λέει, ψήλωνε τόσο, που ξεπερνούσε κατά πολύ στο μπόι το κυπαρίσσι, ξεπερνούσε ακόμη και τα πιο ψηλά βουνά κι έβλεπε όχι μόνο τη Γουατεμάλα αλλά και την Ακαλαλούμπα, χώρα ακόμη πιο μακρινή, ακόμη πιο ωραία, όπου οι άνθρωποι χόρευαν ένα γρήγορο χορό που τόνε λέγαν ρούμπα.

[apri]

Αφιερωμένο σε κάποιο μέλος (δυστυχώς, δεν θυμάμαι ποιο)
που μου ζήτησε πριν από αρκετούς μήνες να γράψω κάτι από την "Κερένια Κούκλα".





Τhe girl with the Flaxen Hair
(=Το κορίτσι με τα λιναρένια μαλλιά)






«Χρύσιζαν τα μαλλιά της μες τα φώτα σα μάλαμα παλιό ζεστόχρωμο
και τα σγουρά τους τ' αναφυσούσε ο απαλόθερμος αέρας
όπως η αύρα αναφυσάει τα ψιλόχορτα του κάμπου. . .
Τα μάτια της έλαμπαν !

Ήτονε ροδοκόκκινη κι ιδρωμένη σα νάτρεχε στους ήλιους
κι έτσι έμοιαζε ρόδο που ό,τι έχει ανοίξει μ' όλα του τα φύλλα
ένα μεσημέρι του Απρίλη.»



Aπό το μυθιστόρημα «Κερένια Κούκλα» του Κωνσταντίνου Χρηστομάνου (1911)




http://www.youtube.com/watch?v=Yu4KObwynSc



Sandro Botticelli «Η γέννηση της Αφροδίτης» (1486), Galleria Uffizzi, Φλωρεντία



«Την ανεγνώρισα πάραυτα εις το φως της σελήνης το μελιχρόν,
το περιαργυρούν όλην την άπειρον οθόνην του γαληνιώντος πελάγους,
και κάμνον να χορεύουν φωσφορίζοντα τα κύματα.
Είχε βυθισθή άπαξ καθώς ερρίφθη εις την θάλασσαν,
είχε βρέξει την κόμην της,
από τους βοστρύχους της οποίας ως ποταμός από μαργαρίτας έρρεε το νερόν,
και είχεν αναδύσει•


Ήτον απόλαυσις, όνειρον, θαύμα…


Έβλεπα ….την χρυσίζουσαν αμυδρώς κόμην της,
τον τράχηλόν της τον εύγραμμον, τας λεύκας ως γάλα ωμοπλάτας,
τους βραχίονας τους τορνευτούς,
όλα συγχεόμενα, μελιχρά και ονειρώδη εις το φέγγος της σελήνης.

Διέβλεπα την οσφύν της την ευλύγιστον, τα ισχία της, τας κνήμας, τους πόδας της,
μεταξύ σκιάς και φωτός, βαπτιζόμενα εις το κύμα.
Εμάντευα το στέρνον της, τους κόλπους της, γλαφυρούς, προέχοντας,
δεχομένους όλας της αύρας τας ριπάς και της θαλάσσης το θείον άρωμα.

Ήτο πνοή, ίνδαλμα αφάνταστον, όνειρον επιπλέον εις το κύμα•
ήτον νηρηίς, σειρήν, πλέουσα, ως πλέει ναυς μαγική, η ναυς των ονείρων...»



Από το διήγημα «Όνειρο στο κύμα»του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη

[apri]

Τα τραγούδια των λιμανιών




Alfred R. Waud-D.G. Thompson  «Port of New Orleans»




«Τι σε μέλει εσένανε από πού είμαι εγώ;»
τραγουδούσαν στο λιμάνι της Σμύρνης…
http://www.youtube.com/watch?feature=player_embedded&v=HxkVa9Kt6Jw


Και αλήθεια, ποιον έμελε από πού ήταν όλοι αυτοί οι άνθρωποι
που ζούσαν ή σύχναζαν στα λιμάνια;
Άνθρωποι διαφορετικών εθνικοτήτων, μετανάστες, ναύτες, ψαράδες,
περιθωριακοί, άτομα που ένιωθαν μια ζωή ότι ήταν «στην απ’ έξω»,
όλοι οι «διαφορετικοί» ένιωθαν πως είχαν θέση
σ’ αυτά τα σταυροδρόμια εμπορευμάτων και πολιτισμών.

Έβλεπαν τα καράβια να σαλπάρουν,
κουβαλώντας τη θλίψη του αποχαιρετισμού ή την ελπίδα μιας καλύτερης ζωής,
και άφηναν την ψυχή τους να σαλπάρει κι αυτή μαζί τους
χορεύοντας και τραγουδώντας τους καημούς και τους πόθους τους,
ενίοτε με έναν καινούργιο, δικό τους τρόπο:
με τα αφρικάνικα μπλουζ και την τζαζ στο λιμάνι της Νέας Ορλεάνης,
με τη σάμπα στα λιμάνια της Μπαΐα και του Ρίο Ντε Τζανέιρο,
με τα τάνγκο στο Μπουένος Άιρες και το Μοντεβιδέο,
με τα μελαγχολικά φάντο των φτωχών ψαράδων στα λιμάνια της Πορτογαλίας,
με τα τσιγγάνικα φλαμένγκο στα λιμάνια της Ανδαλουσίας,
με τη ρέγκε στο Κίνγκστον της Τζαμάικα,
με τα ρεμπέτικα στα λιμάνια της Σμύρνης, της Κωνσταντινούπολης,
της Θεσσαλονίκης, της Σύρου, του Πειραιά…



Πόσες μουσικές δεν γεννήθηκαν στα λιμάνια
από τη συνάντηση διαφορετικών ανθρώπων …

Κάποτε, λ.χ  ένας μεγάλος ρεμπέτης του Πειραιά, ο Γιώργος Μπάτης,
φαίνεται πως άκουσε από Αμερικανούς ναύτες μια γνωστή μελωδία με μεγάλη ιστορία.

Ήταν η μελωδία που είχε πρωτοακουστεί παραλλαγμένη
σε τρία τραγούδια gospel:

-“By The Rivers of Babylon”
[ναι, είναι το γνωστό τραγούδι που διασκεύασαν οι Boney M τη δεκαετία του 1970]
http://www.youtube.com/watch?v=gotiViaoLPE

-"When the saint's go marching in".
http://www.youtube.com/watch?v=wyLjbMBpGDA

-“Oh happy day”
http://www.youtube.com/watch?v=CNQXQKflJNA


Στη συνέχεια είχε ξαναχρησιμοποιηθεί σε ένα τραγούδι του Irving Berlin,
που γνώρισε μεγάλη επιτυχία κατά την περίοδο της ποταπαγόρευσης στην Αμερική,
καθώς επαναλάμβανε τη φράση “Ηοw dry I am”.
Σ’ αυτήν τη μορφή άκουσε και ο Μπάτης τη μελωδία
και έγραψε τον περίφημο «Μπουφετζή»
http://www.youtube.com/watch?feature=player_embedded&v=S91FFscVm80




Ο μαέστρος Σπύρος Περιστέρης εμπνεύστηκε πάλι με λίγο διαφορετικό τρόπο.
Μαζί με τη μαντολινάτα του διασκέδαζε τους επιβάτες στο καράβι
που εκτελούσε το δρομολόγιο Πειραιάς - Νέα Υόρκη.
Φτάνοντας στο λιμάνι της Νέας Υόρκης άκουσε ένα παλιό μινόρε που είχε γράψει
ο μουσικός Γιάννης Χαλκιάς (ψευδώνυμο Jack Gregory)
το οποίο ονομαζόταν «Το μινόρε του τεκέ».
http://www.youtube.com/watch?v=JvMLxl4PZKg

Αγόρασε το δισκάκι και γυρίζοντας στην Ελλάδα
το διασκεύασε, χρησιμοποίησε στίχους του Μίνωα Μάτσα
και ιδού, το «Μινόρε της αυγής» είχε γεννηθεί!
http://www.youtube.com/watch?v=LMGfDq39LVA



Αντίστροφη πορεία είχε η δημιουργία ενός άλλου τραγουδιού.
Όταν ήταν μικρός, ο συνθέτης της jazz Slim Gaillard,
ακολούθησε σε ένα ταξίδι τον πατέρα του που ήταν ναυτικός.
Κατά λάθος ξέμεινε, όμως, στην Κρήτη για αρκετές εβδομάδες
και εκεί άκουσε ένα γνωστό σμυρναίικο τραγούδι.

Γυρνώντας στην Αμερική, συγκράτησε στο μυαλό του το τραγούδι,
κράτησε παραδόξως τους ελληνικούς στίχους (!!!!!),
αλλά μετέτρεψε τη μελωδία σε ρυθμό foxtrot.
Και είναι τόσο ενδιαφέρον να ακούς αυτόν τον άνθρωπο,
που κατά άλλους γεννήθηκε στην Κούβα από Έλληνα πατέρα και Αφροκουβανή μητέρα
και κατά άλλους στη Φλόριντα από Γερμανό πατέρα και Αφροαμερικανή μητέρα
να τραγουδά στα ελληνικά επαναλαμβάνοντας συνέχεια το στίχο
«Τι σε μέλει εσένανε από πού είμαι εγώ;»,
για να καταλήξει λέγοντας «Από όλη την Κρήτη….ομιλώ ελληνικά» !!!!

http://www.youtube.com/watch?v=PPQ21ac3GKc

[PDE ads]

[Maria...]

Πωπω τι ωραιο τοπικ λοιπον το κολλημα της μερας: https://www.youtube.com/watch?v=IdNyCKPFh_8 An Dich by Silbermond ( πολυ διασημη ροκ μπαντα στην Γερμανια) και κατι ελληνικο.... https://www.youtube.com/watch?v=4RWtnB2DvU0 Αν- Δημητρα Γαλανη! Αγαπαμε Δημητρα!!!

[apri]

Ανδρείκελα


http://www.youtube.com/watch?v=AfDlVzKXbis





Σα να μην ήρθαμε ποτέ σ’ αυτήν εδώ τη γη,
 
σα να μένουμε ακόμη στην ανυπαρξία.
 
Σκοτάδι γύρω δίχως μια μαρμαρυγή.
 
Άνθρωποι στων άλλων μόνο τη φαντασία.
 

Από χαρτί πλασμένα κι από δισταγμό,
 
ανδρείκελα, στης Μοίρας τα τυφλά δυο χέρια,
 
χορεύουμε, δεχόμαστε τον εμπαιγμό,
 
άτονα κοιτώντας, παθητικά, τ’ αστέρια.


Μακρινή χώρα είναι για μας κάθε χαρά,
 
η ελπίδα κι η νεότης έννοια αφηρημένη.
 
Άλλος δεν ξέρει ότι βρισκόμαστε, παρά
 
όποιος πατάει επάνω μας καθώς διαβαίνει.
 

Πέρασαν τόσα χρόνια, πέρασε ο καιρός.
 
Ω! κι αν δεν ήταν η βαθιά λύπη στο σώμα,
 
ω! κι αν δεν ήταν στην ψυχή ο πραγματικός
 
πόνος μας, για να λέει ότι υπάρχουμε ακόμα…


Κ.Γ. Καρυωτάκης (1927)




ΥΓ. O Kαρυωτάκης έγραψε το ποίημα "Ανδρείκελα" το 1927,
λίγα χρόνια μετά το τέλος του Α' Παγκοσμίου Πολέμου και της μικρασιατικής εκστρατείας,
που οδήγησε σε εθνική και οικονομική καταστροφή  και παρατεταμένη πολιτική αστάθεια.
Τα "ανδρείκελα" κατά τον ποιητή ήταν οι απλοί πολίτες,
οι οποίοι έβλεπαν τη ζωή τους να αλλάζει δραματικά από αποφάσεις που λαμβάνονταν ερήμην τους,
αλλά εξουθενωμένοι από τις ταλαιπωρίες, τη συνεχή ανασφάλεια και τη φτώχεια
ένιωθαν πια ανάξιοι και ανίσχυροι να ελέγξουν πια τη μοίρα τους,
όπως οι μαριονέτες...

[ΠΕ 16.01]

https://www.youtube.com/watch?v=8IjWHBGzsu4


https://www.youtube.com/watch?v=Tm88QAI8I5A

[domenica]

"Η ΠΟΛΥΞΕΝΗ ΜΑΤΕΫ (1902-1999), πιανίστρια και ιδρύτρια της ομώνυμης σχολής χορού, φίλη και συνεργάτιδα του Ν. Σκαλκώτα, τον παρακάλεσε το 1947 να γράψει ένα πιανιστικό έργο για τη χορευτική ομάδα της σχολής της, με τίτλο Η Γη και η Θάλασσα της Ελλάδας. Ο Σκαλκώτας της παρέδωσε το 1948 έξι χορούς: το Χορό της Σποράς, το Χορό του Θερισμού, το Χορό του Τρύγου, το Πατητήρι, την Τράτα και το Χορό των Κυμάτων. Με τη σύμφωνη γνώμη του συνθέτη η Ματέυ άλλαξε τον τίτλο του Χορού του Τρύγου σε Πατητήρι και αντίστροφα. Oταν όμως ο Σκαλκώτας την ίδια χρονιά ενορχήστρωσε τους τέσσερις πρώτους χορούς που αναφέρονται στη Γη της Ελλάδας υπό τον τίτλο Μικρή Χορευτική Σουίτα διατήρησε τους αρχικούς δικούς του τίτλους. Το 1949 οι δύο τελευταίοι «θαλασσινοί» πιανιστικοί χοροί, η Τράτα και ο Χορός των Κυμάτων, ενορχηστρώθηκαν ως μέρη του μπαλέτου Η Θάλασσα."

από: http://news.kathimerini.gr/archive-editions/article/7days/2004/19-09-2004/1283285.html



Η ΘΑΛΑΣΣΑ - ΝΙΚΟΣ ΣΚΑΛΚΩΤΑΣ

Η ΘΑΛΑΣΣΑ, ΛΑΪΚΟ ΜΠΑΛΕΤΟ (1948-1949) - ΝΙΚΟΥ ΣΚΑΛΚΩΤΑ

[apri]

Una furtiva lagrima
Ένα κρυφό δάκρυ





“Una furtiva lagrima negli occhi suoi spuntò”
(=Ένα κρυφό δάκρυ στα μάτια της ανέβλυσε...)

Felice Romani




http://www.youtube.com/watch?v=Fh2Vh8jwyQA
[από την όπερα "Ελιξίριο του έρωτα" του Gaetano Donizetti]


Dante Gabriel Rossetti, «La Ghirlandata» (1873), Guildhall Art Gallery, London.




«Οἱ νέοι ποὺ φτάσανε μαζὶ στὸ ἔρμο νησί» μὲ σένα
κάποια βραδιὰ μετρήθηκαν κ᾿ ηὖραν ἐσὺ νὰ λείπης.
Τὰ μάτια τους κοιτάχτηκαν τότε, χωρὶς κανένα
ρώτημα, μόνο ἐκίνησαν τὶς κεφαλὲς τῆς λύπης.

Νύχτες πολλές, θυμήθηκαν, ἀπὸ τὴ μόνωσή σου
ἕνα σημεῖο ἀπὸ φωτιὰ τοὺς ἔστελνες, γνωρίζαν
τὸ θλιβερὸ χαιρέτισμα ποὺ φώταε τῆς ἀβύσσου
τοὺς δρόμους κι᾿ ὅλοι ἀπόμεναν στὸν τόπο τους ποὺ ὁρίζαν.

Ἀπόμεναν στὴν ἴδια τους πικρία, κρεμασμένοι
ἔτσι μοιραῖα καὶ θλιβερὰ στὸ «βράχο» τοῦ κινδύνου.
Κι᾿ ὅταν πιὰ τοὺς χαιρέτισες, οἱ αἰώνια ἀπελπισμένοι
ψάλαν μαζὶ κάποια στροφὴ καθιερωμένου θρήνου.

Μὰ φτάνουν πάντα στὸ «νησί» τὰ νέα παιδιὰ ὁλοένα.
Στὴν ἄδεια θέση σου ζητοῦν τῆς ζωῆς τὸ ἐλεγεῖο.
Σοῦ φέρνουνε στὰ μάτια τους δυὸ δάκρυα παρθένα
καὶ τῆς καινούριας σου Ἐποχῆς τὸ πλαστικὸ ἐκμαγεῖο.


Μαρία Πολυδούρη «Του Καρυωτάκη» (ανέκδοτο ποίημα)






YΓ. Το ποίημα γράφτηκε από τη Μαρία Πολυδούρη μετά το 1928,
δηλ. μετά την αυτοκτονία του Κώστα Καρυωτάκη, που υπήρξε και ο μεγάλος της έρωτας.
Ήταν μια απάντηση στο ποίημα του Κώστα Καρυωτάκη «Τι νέοι που φτάσαμεν εδώ» (1927),
όπου ο ποιητής αισθανόταν άρρωστος και αποκλεισμένος πλέον από τη ζωή αυτού του τόπου,
«εξορισμένος» μαζί με άλλους νέους της εποχής του σε κάποιο «έρημο νησί»
χωρίς εύλογη αιτία και χωρίς ελπίδα σωτηρίας…
http://www.youtube.com/watch?v=sGNvX3xNGX8

[apri]

ΔΡΑΠΕΤΣΩΝΑ






 

Όταν πρωτοκατοικήθηκε γύρω στο 1830,
ήταν μια περιοχή αραιοκατοικημένη, με απόκρημνα βραχώδη μέρη,
όλο τάφρους και ρεματιές,
ιδανικό καταφύγιο για δραπέτες, παράνομους, κυνηγημένους.
Στους χάρτες της εποχής έφερε το όνομα «TRAPEZON» ή «DRAPEZON»,
και οι κάτοικοι προβληματίζονταν για τη σημασία του,
ανατρέχοντας στο αρχαιοελληνικό ή στο αρβανίτικο γλωσσικό τους παρελθόν.

Εκεί κατέφυγαν κυνηγημένοι το 1922 οι Μικρασιάτες πρόσφυγες,
έχτισαν τις παράγκες τους και τη νέα τους ζωή.
Και όσο τα χρόνια περνούσαν, τόσο βαθιά άπλωναν τις ρίζες τους
σε ένα χώμα, όπου τίποτα άλλο δεν άντεχε να φυτρώσει.

Μέχρι που στο τέλος της δεκαετίας του 1950
έρχονται αντιμέτωποι με έναν νέο ξεριζωμό,
όπως τον περιγράφει ο Διονύσης Χαριτόπουλος:

«Στη Δραπετσώνα δεν φυτρώνει τίποτα.
Αν βάλεις στο χώμα μια ρίζα λουλούδι ή δεντράκι,
σε λίγες ημέρες κιτρινίζει και ξεραίνεται.
Ο μολυσμένος αέρας δεν το αφήνει να ανθίσει και λες:
Δεν γίνεται να ζήσουν εδώ άνθρωποι.
Ή αυτοί θα φύγουν ή τα εργοστάσια.
Μέχρι και οι Άθλιοι του Ουγκώ θα δραπέτευαν.
Μα οι πρόσφυγες δεν έχουν πια πού άλλού να πάνε
και τώρα που άρχισε η μουρμούρα να τους ξεσπιτώσουν για δεύτερη φορά
άρχισαν και τα πρώτα ντράβαλα…

…Τα πράγματα θα αγριέψουν αργότερα και ιδίως από το καλοκαίρι του 1960
η Μάχη της Παράγκας θα φουντώσει με συνεχείς επιδρομές μπάτσων
και τους ξεριζωμένους να υπερασπίζονται τα καλύβια τους σαν παλάτια…

….Στις 14 Νοεμβρίου 1960 θα γίνει το μεγάλο ντου.
Όπως σε στρατιωτική επιχείρηση, πάνω από χίλιοι διακόσιοι μπάτσοι
με τα ματσούκια στα χέρια
και το λουρί του πηλικίου περασμένο κάτω από το σαγόνι,
θα περικυκλώσουν τον συνοικισμό
και βάζοντας μπροστά σαν τανκς τις μπουλντόζες και τους εκσκαφείς
θα κάνουν την τελική έφοδο.

Στις παράγκες θα βαρέσει συναγερμός.
Αλλά τότε θα βγουν μπροστά οι γυναίκες
να προστατέψουν τα νοικοκυριά τους από το ρήμαγμα
και τους άντρες τους από τη μανία των εισβολέων…….
Το μακελειό θα κρατήσει ώρες.»

Απολογισμός;
Πέντε-έξι γκρεμισμένα παραπήγματα,
καμιά δεκαριά γυναίκες τραυματισμένες.
Η αστυνομία για λίγα χρόνια δεν θα τολμήσει να επιχειρήσει νέο γκρέμισμα.



Τις μέρες αυτές ο Μίκης Θεοδωράκης παρακολουθώντας τα γεγονότα
μέσα από τα ρεπορτάζ του αδελφού του
εμπνέεται μια μελωδία και την καταγράφει σε ένα πακέτο τσιγάρων.
Ύστερα, τηλεφωνεί στον Τάσο Λειβαδίτη
και του ζητά να γράψει στίχους.
Μια εβδομάδα αργότερα ηχογραφείται η θρυλική «Δραπετσώνα»,
«τραγούδι και σημαία των κατατρεγμένων της χώρας,
με έναν τραγουδιστή που λίγοι είχαν ακουστά»
και με τον Μανώλη Χιώτη να τον συνοδεύει με το μπουζούκι του,
αλλά και ως δεύτερη φωνή.

Ο άγνωστος τραγουδιστής ήταν ο Γρηγόρης Μπιθικώτσης,
«μια στεγνή φιγούρα, ίσια λαμπάδα, με κορακάτο σπαστό μαλλί,
μουστακάκι σαν λεπτή γραμμή μολυβιού στο πάνω χείλι
και το απέριττο φέρσιμο παλιού μαγκίτη,
κανονικός ιεροψάλτης χωρίς στολίδια…».

Έτσι, κυκλοφόρησε ο δίσκος με τη «Δραπετσώνα» στη μια πλευρά.
«Τα τζουκμπόξ στα ουζάδικα, στα καφενεία και στα σφαιριστήρια
από το Πέραμα ως την Αγία Σοφία, τα Καμίνια και την Κοκκινιά
θρηνούσαν με τη φωνή του»:


Μ’ αίμα χτισμένο, κάθε πέτρα και καημός
κάθε καρφί του πίκρα και λυγμός
Μα όταν γυρίζαμε το βράδυ απ’ τη δουλειά
εγώ και εκείνη όνειρα, φιλιά

Το `δερνε αγέρας κι η βροχή
μα ήταν λιμάνι κι αγκαλιά και γλυκιά απαντοχή
Αχ, το σπιτάκι μας, κι αυτό είχε ψυχή.

Πάρ’ το στεφάνι μας, πάρ’ το γεράνι μας
στη Δραπετσώνα πια δεν έχουμε ζωή
Κράτα το χέρι μου και πάμε αστέρι μου
εμείς θα ζήσουμε κι ας είμαστε φτωχοί


Ένα κρεβάτι και μια κούνια στη γωνιά
στην τρύπια στέγη του άστρα και πουλιά
Κάθε του πόρτα ιδρώτας κι αναστεναγμός
κάθε παράθυρό του κι ουρανός

Κι όταν ερχόταν η βραδιά
μες στο στενό σοκάκι ξεφαντώναν τα παιδιά
Αχ, το σπιτάκι μας, κι αυτό είχε καρδιά…



http://www.youtube.com/watch?v=X5pzeNCesBk

Πηγές:
Διονύσης Χαριτόπουλος "Εκ Πειραιώς", εκδ. Τόπος, 2012
http://www.koutouzis.gr/drapetsona.htm
http://dimitriskrasonikolakis.blogspot.gr/2013/05/blog-post_31.html
http://www.musiccorner.gr/?p=56184

[Boldini]

πολύ συγκινητικό apri.

[rac]

Mπραβο apri!!!! 

[nikitas]

Εξαιρετική δουλειά, Apri. Διάβασα κι εγώ το 'Εκ Πειραιώς' πρόσφατα.

[MARKOS]

Συγχαρητήρια apri   και απο μένα.
Διαβασα και γω πριν μερικα χρόνια το "ΚΛΗΡΟΝΟΜΟΙ ΤΗΣ ΜΙΚΡΑΣΙΑΤΙΚΗΣ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗΣ"(Η κοινωνική ζωή των μικρασιατων προσφύγων στον Πειραια) του  RENEE HIRSCHON, MIET  και μου θυμησες καποια πραγματα....τόσο κοντα στην πόρτα, στο κατωφλι μου αλλά και τόσο μεσα στην καρδιά μου, ως μικρασιατική καταγωγή (προσφυγες ο παπούς και η γιαγιά)....