Αρχαία Ελληνικά: Αδίδακτο κείμενο

[apri]

*Το χωρίο iii. 51, 2, που μνημονεύει ο Graves είναι μία ακόμη εξαιρετικά δύσκολη περίπτωση. Δείτε το, και τα ξαναλέμε.

Μήπως μπορείς να το παραθέσεις;

[PDE ads]

[Sali]

Μήπως μπορείς να το παραθέσεις;

Ευχαρίστως! Είναι αυτό:

Ἐβούλετο δὲ Νικίας τὴν φυλακὴν αὐτόθεν δι' ἐλάσσονος τοῖς ᾿Αθη-
ναίοις καὶ μὴ ἀπὸ τοῦ

[erietta]

Μπορώ να πω ότι ο Kuhner με "καλύπτει". Έχουμε ξαναβρέι τέτοια σύνταξη με πρόληψη (αναφέρομαι στους Πελοποννησίους). Θα το θεωρούσα κι εγώ ως υποκείμενο του ποιῶνται της ὅπως-πρότασης).
Η απορία μου είναι τι είναι συντακτικά το "καὶ ... ἐκπομπαῖς".

[Sali]

Μπορώ να πω ότι ο Kuhner με "καλύπτει". Έχουμε ξαναβρέι τέτοια σύνταξη με πρόληψη (αναφέρομαι στους Πελοποννησίους). Θα το θεωρούσα κι εγώ ως υποκείμενο του ποιῶνται της ὅπως-πρότασης).
Η απορία μου είναι τι είναι συντακτικά το "καὶ ... ἐκπομπαῖς".

Το ἐκπομπαῖς  είναι δοτική του τρόπου  στο ὅπως μὴ ποιῶνται ἔκπλους, ενώ οι γενικές τριήρων και λῃστῶν είναι αντικειμενικές, συνδεόμενες με το τε-καί, και εξαρτώμενες από το ἐκπομπαῖς.

[PDE ads]

[stam]

1)   The words τοὺς Πελοποννησίους and ὅπως μή are dependent on τοῖς Ἀθηναίοις τὴν φυλακὴν εἶναι, which = τοὺς Ἀθηναίους φυλάσσειν. Οr
2)   ὅπως μὴ ποιῶνται takes the place of μὴ ποιεῖσθαι, ansnwering to μηδὲν εἰσπλεῖν below. The change gives emphasis and liveliness. τέ before Πελοποννησίους is connected with the following τέ in τοῖς τε Μεγαρεῦσιν, the clauses τούς τε Πελοποννησίους and τοῖς τε Μεγαρεῦσιν being subordinate, not parallel, to that which has preceded.

Thucydides, Benjamin Jowett, σ. 187 (στη σημείωση για το χωρίο 3.51.2

[apri]

Ευχαρίστως! Είναι αυτό:

Ἐβούλετο δὲ Νικίας τὴν φυλακὴν αὐτόθεν δι' ἐλάσσονος τοῖς ᾿Αθηναίοις καὶ μὴ ἀπὸ τοῦ

[stam]

Apri, κοίταξε τις παρακάτω παραπομπές και θα δεις ότι τόσο το φυλακή όσο και το ρ. φυλάττω συντάσσονται με πρόταση που εισάγεται με το ὅπως: Ισαίος 6.39, Θ.1.57.6, Πλάτων Γοργ. 480 a, Ξ. Ελλ. 6.5.51, Θ.6.96.1

[apri]

Apri, κοίταξε τις παρακάτω παραπομπές και θα δεις ότι τόσο το φυλακή όσο και το ρ. φυλάττω συντάσσονται με πρόταση που εισάγεται με το ὅπως: Ισαίος 6.39, Θ.1.57.6, Πλάτων Γοργ. 480 a, Ξ. Ελλ. 6.5.51, Θ.6.96.1

Δυστυχώς, stam, δεν μου είναι εύκολο να κοιτάξω τις παραπομπές, γιατί δεν έχω πρόσβαση σε σώμα κειμένων. Ούτως ή άλλως, όμως, δεν αμφιβάλλω ότι μπορεί από τη λέξη "φυλακή" ή το "φυλάττω" να εξαρτάται πρόταση που να δείχνει το επιδιωκόμενο αποτέλεσμα.

Αυτό για το οποίο αμφιβάλλω είναι αν στο συγκεκριμένο χωρίο η πρόταση με το "όπως" εξαρτάται από το "φυλακήν είναι".
Αν δηλαδή έλεγε "ήν αυτόθεν φυλακή τοις Αθηναίοις όπως Πελοποννήσιοι μη ποιώνται....." ή "Εφύλαττον αυτόθεν Αθηναίους όπως Πελοποννήσιοι μη ποιώνται....", θα συμφωνούσα αναντίρρητα ότι η δευτερεύουσα έχει την εξάρτηση που λες.
Όμως, το κείμενο λέει "εβούλετο φυλακήν είναι όπως Πελοποννήσιοι μη ποιώνται....". Και εγώ αναρωτιέμαι: Γιατί ο σκοπός (όπως....) δεν προσδιορίζει τη βούληση (εβούλετο), αλλά το αντικείμενό της (φυλακήν είναι); Θα μπορούσε να λέει "εβούλετο τούτο όπως....". Τι θα κάναμε τότε; Θα εξαρτούσαμε  τη δευτερεύουσα από το "τούτο"; Εκεί κολλάω.

[Sali]

Apri, κοίταξε τις παρακάτω παραπομπές και θα δεις ότι τόσο το φυλακή όσο και το ρ. φυλάττω συντάσσονται με πρόταση που εισάγεται με το ὅπως: Ισαίος 6.39, Θ.1.57.6, Πλάτων Γοργ. 480 a, Ξ. Ελλ. 6.5.51, Θ.6.96.1

Stam, σε όλες τις παραπομπές σου, εκτός από την τελευταία, οι ὅπως μὴ - προτάσεις είναι όντως συμπληρωματικές, πρέπει όμως να πω ότι δεν είναι απίθανο να είναι ενδοιαστικές (προσέχω μήπως...). Στην τελευταία παραπομπή (Θ. 6.96.1) η πρόταση είναι καθαρά επιρρηματική τελική, διότι το φυλάσσειν έχει αντικείμενο: (οἱ Συρακόσιοι) διενοοῦντο τὰς προσβάσεις αὐτῶν φυλάσσειν, ὅπως μὴ κατὰ ταύτας λάθωσι σφᾶς ἀναβάντες οἱ πολέμιοι.

[Sali]

Σχετικά με δευτερεύουσα με το "όπως" (ὅπως μὴ ποιῶνται ἔκπλους αὐτόθεν
λανθάνοντες τριήρων τε….), πιστεύω ότι είναι καθαρή τελική για τον απλούστατο λόγο ότι προτάσεις με το "όπως", που φαίνεται να λειτουργούν ως ονοματικές, εξαρτώνται από ρήματα φροντίδας, προσπάθειας, εντολής, όχι όμως από βουλητικά. Εδώ έχουμε τον σκοπό για τον οποίο ο Νικίας ήθελε να εγκαταστήσει φρουρά στο συγκεκριμένο μέρος.

Apri, σωστά σκέφτεσαι, αλλά εδώ πρέπει να δούμε πιο ζεστά και τις συνδέσεις. Έτσι όπως είναι το κείμενο, εγώ βλέπω τις εξής συνδέσεις: Ἐβούλετο δὲ Νικίας τὴν φυλακὴν ... τοῖς ᾿Αθηναίοις ... εἶναι, τούς τε Πελοποννησίους, ὅπως μὴ ποιῶνται ἔκπλους ... τοῖς τε Μεγαρεῦσιν ἅμα μηδὲν ἐσπλεῖν. Δηλαδή το πρώτο τε φαίνεται να συνδέει το απαρέμφατο εἶναι με την ὅπως μὴ - πρόταση, και το δεύτερο τε την πρόταση αυτή με το απαρέμφατο ἐσπλεῖν. Γι' αυτό και ο Kuhner (473, 2, Σημ. 6 τέλος, σελ. 700) λέει: "Περίεργος είναι η εναλλαγή της συντάξ. μετά το βούλεσθαι παρά Θουκ. 3, 51". Θα συμφωνούσα ότι η πρόταση είναι επιρρηματική τελική, αν έλειπε το πρώτο τε, που δεν μπορώ να το αγνοήσω ούτε να το μεταθέσω κάπου αλλού.

Ψάχνοντας σήμερα ξανά γι’ αυτό, για να δω αν συνηθιζόταν στα αρχαία, βρήκα στον Smyth αναφορά για μια συντακτική ανακολουθία, που νομίζω ότι είναι αυτή που συζητάμε. (http://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Perseus:text:1999.04.0007:part=4:chapter=61 )
f. The accusative often stands absolutely when at the head of a sentence.
Thus, ἀλλὰ μὴν καὶ τιμάς γε . . ., τῶν μὲν μεθέξει καὶ γεύσεται ἑκών, α_<*>`ς ἂν ἡγῆται ἀμείνω αὑτὸν ποιήσειν, ἃς δ᾽ . . . φεύξεται but furthermore as regards honours, those he will partake of and be glad to taste which he thinks will make him a better man, but others he will shun P. R. 591e,
Ἕλληνας τοὺς ἐν τῇ Ἀσίᾳ οἰκοῦντας οὐδέν πω σαφὲς λέγεται εἰ ἕπονται (for λέγουσιν εἰ ἕπονται or λέγεται ἕπεσθαι) as to the Greeks who dwell in Asia there is as yet no certain intelligence whether they are to accompany the expedition X. C. 2.1.5.

Αν προσέξετε τα παραδείγματα, έχουμε κάποιον όρο της κύριας ή της δευτερεύουσας που έχει προταχθεί σε θέση θέματος και δεν βρίσκεται σε ονομαστική ούτε σε πτώση που απαιτεί η σύνταξη του ρήματος της κύριας.

[apri]

Apri, σωστά σκέφτεσαι, αλλά εδώ πρέπει να δούμε πιο ζεστά και τις συνδέσεις. Έτσι όπως είναι το κείμενο, εγώ βλέπω τις εξής συνδέσεις: Ἐβούλετο δὲ Νικίας τὴν φυλακὴν ... τοῖς ᾿Αθηναίοις ... εἶναι, τούς τε Πελοποννησίους, ὅπως μὴ ποιῶνται ἔκπλους ... τοῖς τε Μεγαρεῦσιν ἅμα μηδὲν ἐσπλεῖν. Δηλαδή το πρώτο τε φαίνεται να συνδέει το απαρέμφατο εἶναι με την ὅπως μὴ - πρόταση, και το δεύτερο τε την πρόταση αυτή με το απαρέμφατο ἐσπλεῖν. [/i].

Εγώ θεωρώ ότι έχουμε μια εμφατική σύνδεση "τε....τε" που συνδέει την τελική πρόταση (όπως μη ποιώνται) με το απαρέμφατο του σκοπού (εσπλείν). Ο Νικίας ήθελε να εγκαταστήσει φρουρά εκεί, για να πετύχει δυο στόχους: α) να μην μπορούν να βγαίνουν κρυφά με τα καράβια τους οι Πελοποννήσιοι και β) να μην μπορεί να πάει πλοίο στα Μέγαρα.

Μια άλλη πιθανότητα είναι το "τε...τε" να συνδέει το "Πελοποννήσιους" (που ως " περιφερειακό θέμα" δείχνει το θέμα της δευτερεύουσας που ακολουθεί) και το "τοις Μεγαρεύσι", που μπορεί να λειτουργεί ως δοτική της αναφοράς στο "εβούλετο".
Το ότι έχει προτάξει μάλιστα τους Πελοποννήσιους μετακινώντας τους από τη φυσική θέση τους ως υποκείμενο της δευτερεύουσας νομίζω ότι δείχνει πως η έμφαση που θέλει να δώσει είναι στους δυο αντιπάλους (Πελοποννήσιους-Μεγαρείς) που αποδυναμώνει η κίνηση του Νικία, έμφαση που γίνεται ακόμα πιο έντονη αν θεωρήσουμε ότι συνδέονται με το "τε...τε".

[stam]

Sali η σύνδεση φαίνεται πιο σωστή, αν δεχτούμε, όπως είπε και η apri, ότι τα δύο συμπλεκτικά συνδέουν τους Λακεδαιμονίους και τους Μεγαρείς. Δεν είμαστε υποχρεωμένοι να δεχτούμε ότι το πρώτο τε συνδέει με τα προηγούμενα, πιο φυσικό είναι να δημιουργεί σύνδεση με το επόμενο τε. Και νοηματικά, αν το δει κανείς, σύμφωνα και με τις καλύτερες μεταφράσεις, έχουμε τη σύνδεση των δύο σκοπών που θέλουν να πετύχουν οι Αθηναίοι, εφόσον καταλάβουν το νησάκι απέναντι από τα Μέγαρα και το καταστήσουν δική τους "στρατιωτική βάση" : α) αποτροπή αιφνιδιαστικών ναυτικών επιχειρήσεων από τους Λακεδαιμονίους, β) ναυτικός αποκλεισμός των Μεγαρέων. Αν ρίξεις μια ματιά και στα σχόλια, το ίδιο λένε οι περισσότεροι. Συμφωνώ με την apri ότι έχουμε τροπή από πρόταση (ὅπως) σε απαρέμφατο, κάτι βέβαια που δεν είναι ασυνήθιστο για τον Θουκυδίδη.

[stam]

Apri, λιγάκι δύσκολο το τοῖς Μεγαρεῦσι να λειτουργεί ως δοτική της αναφορά από το (πολύ απομακρυσμένο) ἐβούλετο: πιο λογικό είναι, όπως οι περισσότεροι μελετητές αναφέρουν, να θεωρήσουμε ότι εξαρτάται από το ἐσπλεῖν, ως δοτική προσωπική (ας πούμε, αντιχαριστική, αφού είναι το πρόσωπο που βλάπτεται από την ενέργεια του ρηματικού τύπου - μηδὲν ἐπλεῖν)

[apri]

Πολύ μακριά δεν είναι αν συνδέεται εμφατικά με το ''Πελοποννησίους'' που είναι σχετικά κοντά στο ''εβούλετο''.

Εν πάση περιπτώσει, το αναφέρω απλώς ως πιθανό ενδεχόμενο.
Ότι συνδέεται η δευτερεύουσα με το ''εσπλείν'' το θεωρώ όμως σίγουρο, γιατί προκύπτει και από το νόημα.