0 μέλη και 9 επισκέπτες διαβάζουν αυτό το θέμα.
Προυκίνησαν το στίφος ως παυσομένους του διωγμού, επεί σφάς ίδοιεν προσορμήσαντες.
Πρώτα απ' όλα πρέπει να γίνει μια διόρθωση. Στο κείμενο του Ξενοφώντα η μτχ. δεν είναι προσορμήσαντες αλλά προορμήσαντας. Και αυτό είναι το σωστό, γιατί το πρώτο σημαίνει "αγκυροβολώ", που προφανώς είναι άσχετο εδώ, (http://myria.math.aegean.gr/lds/data/volC/pdf/pg_0756.pdf), ενώ το δεύτερο ανακαλεί το προυκίνησαν, όπως χρειάζεται εδώ.
Ακόμη, το σφᾶς αναφέρεται στο υποκ. του προυκίνησαν δηλαδή οἱ πολέμιοι. Τέλος, η χρον. πρόταση προσδιορίζει μόνο τη μτχ. παυσομένους (σε σχέση με την οποία δηλώνεται το προτερόχρονο) και η ε.π.λ. αποτυπώνει τη σκέψη των πολεμίων.
Δεν είπα το αντίθετο. Η χρονική πρόταση προσδιορίζει το "παυσομένους". Όμως, επειδή η μετοχή εξαρτάται από το ρήμα της κύριας, είπα ότι η χρονική πρόταση συσχετίζεται εμμέσως μ' αυτό, εννοώντας σε επίπεδο χρονικό. Όλο το πλαγιασμένο κομμάτι που εξαρτάται από το "προυκίνησαν" είναι τοποθετημένο χρονικά στο μέλλον σε σχέση μ' αυτό.
Σωστά. Ζητώ συγγνώμη, δεν το είχα αντιληφθεί έτσι.
Sali, θα μπορούσες να μου επιβεβαιώσεις και να μου απαντήσεις στα παρακάτω σχετικά με τον πλάγιο λόγο; 1) Οι τελικές, αιτιολογικές, ενδοιαστικές προτάσεις, όταν εξαρτώνται από ρήμα ιστορικού χρόνου, αποτελούν πάντοτε πλάγιο λόγο, ακόμη και όταν το ρήμα εξάρτησης βρίσκεται σε πρώτο πρόσωπο, γιατί εκείνος που μιλάει μεταφέρει τον δικό του σκοπό, αιτία κ.λπ. από το παρελθόν. Αυτό ισχύει και για τις συμπερασματικές που δηλώνουν επιδιωκόμενο αποτέλεσμα;2) Οι παραπάνω προτάσεις όταν εξαρτώνται από ρήμα αρκτικού χρόνου (ο παρακείμενος θεωρείται πάντοτε αρκτικός χρόνος;) αποτελούν πλάγιο λόγο όταν το ρήμα εξάρτησης βρίσκεται σε γ πρόσωπο, ενώ ευθύ όταν βρίσκεται σε α. Όταν βρίσκεται σε β πρόσωπο ;3) Οι χρονικές και αναφορικές προσδιοριστικές προτάσεις δεν αποτελούν από μόνες τους (εννοώ χωρίς εξάρτηση από ρήματα λεκτικά κ.λπ.) ποτέ μορφή πλαγίου λόγου.
4) Το τελικό απαρέμφατο αποτελεί μορφή πλαγίου λόγου όταν εξαρτάται από ποια ρήματα; Μέχρι στιγμής γνώριζα ότι αυτό ισχύει για τα ρήματα επιθυμίας, προτρεπτικά / κελευστικά και απαγορευτικά / κωλυτικά. Όταν όμως εξαρτάται από ρήματα φόβου, δυνητικά, αποπειρατικά, αυτά που σημαίνουν αποφασίζω ή σκέπτομαι να…, κινδυνεύω να…, συνηθίζω να…, ντρέπομαι να… τι γίνεται; Επίσης, με το απαρέμφατο του αποτελέσματος έχουμε πλάγιο λόγο;
5) Οι κατηγορηματικές μετοχές αποτελούν μορφή πλαγίου λόγου, όταν εξαρτώνται από ρήματα γνωστικά, αισθητικά, αγγελίας, δείξεως, ελέγχου. Ή και από άλλα ρήματα;
Οι χρονικές προτάσεις μπορούν μόνες τους να αποτελέσουν υπονοούμενο πλάγιο λόγο (δες το προηγούμενο παράδειγμα). Δεν ξέρω αν έχεις κάτι άλλο στο μυαλό σου.
Κάθε ρήμα που σημαίνει έκφραση με λόγο (με την ευρύτερη δυνατή σημασία του όρου) μπορεί να συντάσσεται με τελικό απαρέμφατο του πλαγίου λόγου: κελευστικά, προτρεπτικά/αποτρεπτικά/απαγορευτικά, ευχετικά κ.τ.ό. Και τούτο γιατί με το απαρέμφατο αυτό επαναλαμβάνεται και μεταφέρεται ευθύς λόγος επιθυμίας. Αλλά αυτά δεν τα δέχονται οι Smyth (1989-2000) και Goodwin (747-750), οι οποίοι θεωρούν ότι το απαρέμφατο είναι του πλαγίου λόγου, μόνο όταν είναι ειδικό εξαρτώμενο από ρήματα λεκτικά και δοξαστικά.
Αναφερόμουν σε αυτές που στον ευθύ λόγο εκφέρονται με οριστική και είχα στο μυαλό μου ένα παράδειγμα για το οποίο είχες πει ότι αποτελεί ευθύ αφηγηματικό λόγο.
Είχα διαβάσει σε ελληνικό συντακτικό (νομίζω στον Αναγωστόπουλο και στον Γρηγορόπουλο) ότι όχι μόνο το ειδικό αλλά και το τελικό απαρέμφατο αποτελεί πάντοτε μορφή πλαγίου λόγου, όταν εξαρτάται από ρήματα επιθυμίας. Στην αρχή μου φανήκε παράλογο να μην αποτελεί πλάγιο λόγο, όταν εξαρτάται από κελευστικά, απαγορευτικά κ.λπ., αλλά μετά κατάλαβα ότι στα "ρήματα επιθυμίας" προφανώς συμπεριλαμβάνουν και τα κελευστικά κ.λπ. Για τα υπολοίπα δεν ήμουν σίγουρη.
Mάρκο, δεν είναι προσωπική μου άποψη ότι δεν λειτουργούσε δεικτικά το άρθρο μπροστά από τις επιθετικές μετοχές. Σε όσες μελέτες και συντακτικά έχω διαβάσει για τη χρήση του στον Όμηρο, όλοι συμφωνούν ότι σε μια σειρά περιπτώσεων λειτουργούσε σχεδόν ή ήδη ως άρθρο και όχι ως δεικτικό. Και ως μια από αυτές θεωρούν τη χρήση του μπροστά από μετοχή.
τις επιθετικές μετοχές σήμερα τις μεταφράζουμε ως δεικτικές αλλά με αναφορική σημασία. Για παράδειγμα ο κλέψας= αυτός που κλέβει. Η επιθετική μετοχή έγινε "αυτός ο οποίος..." Παρά όμως το ότι μοιάζει με δεικτικό, στην πραγματικότητα είναι διασαφανηστικό, επεξηγηματικό. Στο παράδειγμα του Δημοσθένη, θα μπορούσε να δείχνει με το δάχτυλο αυτούς που συγκεντρώθηκαν. Αυτή ακριβώς η χειρονομία με το δάχτυλο, στον αρχαίο γραπτό λόγο απεδίδετο με την δεικτική αντωνυμία "τούτους" κατόπιν της επιθετικής μετοχής.Συνεπώς, συνεχίζω να πιστεύω πως το άρθρο της μετοχής λειτουργεί ως υποκείμενο της.
Sali, θα μπορούσες να μου επιβεβαιώσεις και να μου απαντήσεις στα παρακάτω σχετικά με τον πλάγιο λόγο; Σχετικά με τις μετατροπές:7) Οι χρονικές προσδιοριστικές και οι αναφορικές προσδιοριστικές προτάσεις δεν μετατρέπουν στον πλάγιο λόγο την οριστική σε ευκτική, οι δεύτερες ούτε την υποτακτική.
Οι αιτιολογικές και συμπερασματικές στον πλάγιο λόγο μετατρέπουν σπάνια την οριστική σε ευκτική.
9) Η οριστική ιστορικού χρόνου γενικά μπορεί να μετατραπεί σε ευκτική, μπορεί και όχι.
10) Η οριστική αορίστου όμως των δευτερευουσών προτάσεων δεν μετατρέπεται.
11) Στα 7, 8, 9, 10 μπορούμε ως εξήγηση για την μη μετατροπή, μεταξύ άλλων, να πούμε (όπως λέγεται συνήθως) ότι σε αυτές τις περιπτώσεις δηλώνεται πραγματικό γεγονός / αποτέλεσμα ή αντικειμενική αιτιολογία κ.λπ., η οποία ισχύει και στο παρόν;
12) Στις αναφορικές επιρρηματικές ισχύει ό, τι και στις αντίστοιχες επιρρηματικές.
13) Στις αναφορικές παραβολικές μετατρέπονται εξ ίσου η υποτακτική και η οριστική ή πιο συχνά η υποτακτική ;
Τι εννοείς όταν λες "χρονικές προσδιοριστικές"; Ένα παράδειγμα; Όσο για τις αναφορικές προσδιοριστικές, δεν μπορώ να βεβαιώσω ή να αρνηθώ κάτι. Αν μιλάς για την (σπάνια) προτρεπτική υποτακτική, συμφωνώ· αλλά αν μιλάς για ἂν + υποτακτ. σε αναφορικοϋποθετικές προσδιοριστικές προτάσεις, γιατί αυτή η υποτακτ. να μη μετατραπεί σε ε.π.λ.; Π.χ. τῷ ἀνδρὶ ὃν ἂν ἕλησθε πείσομαι, γιατί να μην μπορεί να γίνει στον π.λ. ἔλεγεν ὅτι τῷ ἀνδρὶ ὃν ἕλοιντο πείσοιτο; Υποθέσεις κάνω· δεν έχω συγκεκριμένο παράδειγμα αυτή τη στιγμή.
Ως προς τι; Γίνε περισσότερο σαφής.
Στο παράδειγμα του Δημοσθένη, θα μπορούσε να δείχνει με το δάχτυλο αυτούς που συγκεντρώθηκαν. Αυτή ακριβώς η χειρονομία με το δάχτυλο, στον αρχαίο γραπτό λόγο απεδίδετο με την δεικτική αντωνυμία "τούτους" κατόπιν της επιθετικής μετοχής.
τις επιθετικές μετοχές σήμερα τις μεταφράζουμε ως δεικτικές αλλά με αναφορική σημασία. Για παράδειγμα ο κλέψας= αυτός που κλέβει. Η επιθετική μετοχή έγινε "αυτός ο οποίος..." Παρά όμως το ότι μοιάζει με δεικτικό, στην πραγματικότητα είναι διασαφανηστικό, επεξηγηματικό.