Συλλογισμοί

[desperino]

Βρε συνάδελφοι, έχω χάσει ένα ολόκληρο τόπικ και δεν ξέρω τι συλλογισμό να κάνω..

[PDE ads]

[desperino]

Στάλθηκε από: karxarias29 
 

3. Η ερώτηση για τους συλλογισμούς είναι ... φύσει ηλίθια και κακώς μπαίνει ως θέμα. Γιατί ο φουκαράς που έγραψε το κείμενο δε φανταζόταν, προφανώς, ότι μετά από Χ χρόνια ένα τσούρμο φιλολόγων θα έψαχνε να βρει... τι ήθελε να πει ο ποιητής!

"όποιος συλλογάται ελεύθερα,συλλογάται καλά"  !!!

[billimember]

Συνάδελφοι , πείτε μου σας παρακαλώ σε ποιό σημείο είστε στη γλώσσα γ λυκείου , διότι κάνω πρώτη φορά αυτό το μάθημα , το χα ξανακάνει στα ιδιαίτερα μόνο.Εγω είμαι στην πειθώ στην πρώτη ενότητα , καλά είμαι; Μέχρι ποιο σημείο πρέπει να χουμε φτάσει τα Χριστούγεννα;

[para5]

Και εγώ στην πειθώ είμαι. Έχω φτάσει μέχρι και την επίκληση στην αυθεντία.

[PDE ads]

[pontiki!!!]

Και υπενθυμίζω το θέμα που δημιουργήθηκε το 2002 με την παράγραφο:

 «Ο εικοστός αιώνας δικαίως χαρακτηρίζεται ως αιώνας των μεγαλύτερων και σημαντικότερων κοινωνικο-οικονομικών αλλαγών. Με τη ραγδαία εξέλιξη της τεχνολογίας, ο μέσος " Δυτικός άνθρωπος" ζει στο κατώφλι του 21 ου αιώνα μία πολύ διαφορετική καθημερινή ζωή από τον αντίστοιχο άνθρωπο των αρχών του 20oυ αιώνα. 'Ένα σημαντικό ποσοστό ευθύνης γι' αυτές τις δραματικές αλλαγές στην καθημερινή ζωή φέρει και η πρόοδος στις λεγόμενες βιοϊατρικές επιστήμες. Η ανακάλυψη της δομής του DNA, πριν από 45 περίπου χρόνια, και η επακόλουθη "έκρηξη γνώσης" στους τομείς της Μοριακής Βιολογίας και της Γενετικής φέρνουν την ανθρωπότητα αντιμέτωπη με μια νέα τάξη πραγμάτων».

Αρκετοί ήταν εκείνοι που υποστήριξαν ότι είναι επαγωγικός συλλογισμός γιατί στην αρχή θεώρησαν ότι υπάρχει γενικό συμπέρασμα το οποίο στη συνέχεια υποστηρίζεται με ειδικότερες θέσεις,  ενὠ τελικά το υπουργείο με ανακοίνωση του υποστήριξε ότι είναι παραγωγικός συλλογισμός γιατί ξεκινάει από μία γενική κρίση και καταλήγει σε κάτι ειδικό...

Αυτός είναι ο ορισμός του παραγωγικού συλλογισμού ,όχι του επαγωγικού, και γι΄αυτόν ακριβώς το λόγο είναι παραγωγικός.

Συγγνώμη, γιατί μπερδεύτηκα!!!
Νόμίζω η Faidra καλά τα λέει για τον επαγωγικό συλλογισμό... Αφού από τα ειδικά καταλήγεις σε ένα γενικότερο συμπέρασμα , ο συλλογισμός είναι επαγωγικός και όχι παραγωγικός!! Δεν είναι αυτός ο ορισμός του παραγωγικού συλλογισμού!!

[moagniko]

Γεια σας, συνάδελφοι!
Έχω εκφράσει την ίδια απορία και σε άλλο topic. Γνωρίζει κανείς το εξής: εάν ένας συλλογισμός είναι υποθετικός ή διαζευκτικός είναι ταυτόχρονα πάντα παραγωγικός ή μπορεί να είναι και επαγωγικός ή αναλογικός;
Ευχαριστώ εκ των προτέρων!

[dora3110]

παιδια καλησπερα! μπορειτε να με βοηθησετε στον παρακατω συλλογισμο? ειναι αμεσος και θα ηθελα  να με βοηθησετε στις προκειμενες προτασεις.
ειναι και επικαιρος!

"Δεν ειναι ολοι οσοι ασχολουνται με την πολιτικη διεφθαρμενοι.Υπάρχουν κι εντιμοι πολιτικοι."

εχει κολλησει το μυαλο μου!ευχαριστω!

[thanphis]

Ουσιαστικά, δεν υπάρχει συλλογισμός, καθώς εμφανίζεται μόνο η θέση "Δεν υπάρχουν ... έντιμοι πολιτικοί", αλλά απουσιάζουν οι προκείμενες - τεκμήρια.

[ypernouli]

Εμένα μου φαίνεται επαγωγή με συμπέρασμα την πρώτη πρόταση, προκείμενη: υπάρχουν και έντιμοι πολιτικοί, συμπέρασμα: άρα δεν είναι όλοι όσοι ασχολούνται... Βραχυλογικός με γενίκευση.

[habanero]

Κι εγώ το ίδιο πιστεύω!

[Δημήτριος Τσαμαρδίνος]

    Διάβαζα τα θέματα σχετικά με τους συλλογισμούς και ενώ ήμουν αρκετά μπερδεμένη, βοηθήθηκα από το λόγια του thanphis εδώ: http://www.pde.gr/forum/index.php?topic=15593.0 .Μετά έπεσε το μάτι μου στην παράγραφο που παρέθεσε η pontiki σε άλλο post :"Είπαν- και είναι σωστό- πως η αναγέννηση της εποχής μας είναι δυνατή μόνο με το ξύπνημα της αγάπης στις ψυχές των ανθρώπων. Αυτή μόνο υπερνικά τη στενότητα του εγώ μας. Όταν αγαπούμε βγαίνουμε έξω από τον εαυτό μας , ανοίγεται το εγώ μας, κι όχι μόνο αυτό αλλά και οι πύλες της ψυχής μας , και αγκαλιάζει εκείνο που αγαπά. Όσο πλατιά είναι η αγάπη μας, τόσο πιο πλούσια η ψυχή μας. Άλλωστε, είναι γνωστό πως καθένας μπορεί να καταλάβει τέλεια μόνο ό,τι αγαπά". Εμένα μου φαίνεται ότι είναι επαγωγικός ο συλλογισμός, διότι από τα ειδικά καταλήγει στο γενικό: η αναγέννηση της εποχής μας είναι δυνατή μόνο με το ξύπνημα της αγάπης στις ψυχές των ανθρώπων. Εσείς τι πιστεύετε? Αν κάποιος συμφωνεί με τον τρόπο σκέψης του thanphis, ας μου πει, στο ίδιο συμπέρασμα με εμένα δεν καταλήγει? Ευχαριστώ!

-Το μικροκείμενο αποτελείται από τρεις παραγράφους : &1 "Είπαν- και είναι σωστό- πως η αναγέννηση της εποχής μας είναι δυνατή μόνο με το ξύπνημα της αγάπης στις ψυχές των ανθρώπων. &2 Αυτή μόνο υπερνικά τη στενότητα του εγώ μας.  ( Γιατί ) Όταν αγαπούμε βγαίνουμε έξω από τον εαυτό μας , ανοίγεται το εγώ μας, κι όχι μόνο αυτό αλλά και οι πύλες της ψυχής μας , και αγκαλιάζει εκείνο που αγαπά. &3 Άλλωστε, είναι γνωστό πως καθένας μπορεί να κα-ταλάβει τέλεια μόνο ό,τι αγαπά".// Η  πρώτη  παράγραφος  περιέχει  ένα συμπέρασμα, μια διαπίστωση,  χωρίς αποδει-κτικές. Εκτός αν σαν αποδεικτικές θεωρήσουμε τη φράση «-και είναι σωστό-» .  Το συμπέρασμα πάντως  «είπαν  . .κτλ» είναι επαγωγικό, γιατί είπαν κάποιοι και όχι όλοι. Η δεύτερη ξεκινά με συμπέρασμα (=με θεματική πρόταση) και τελειώνει σε ένα νέο συμπέρασμα «και αγκαλιάζει εκείνο που αγαπά». Και τα δυο όμως αυτά συμπεράσματα δεν είναι (φευ) αυταπόδεικτες αλήθειες για όλους, γιατί σ’ αυτά συμφωνούν μόνο οι ανθρωπιστές, ενώ τα περιφρονούν πολλοί άλλοι, δηλαδή όσοι αγαπούν μόνο το χρήμα (τοκογλύφοι, κερδοσκόποι, πολεμοκάπηλοι και λοιποί).// Με άλλη ορολο-γία : Ο συγγραφέας του μικροκειμένου έκανε μιαν αφανή στατιστική, με δείγμα  όσους πολλούς θεωρεί ότι αυτά πρε-σβεύουν, αλλά δεν συμπεριέλαβε στο δείγμα και αγνόησε τους άλλους πολλούς που άλλα πρεσβεύουν. Τα συμπερά-σματά του είναι από δείγμα, άρα επαγωγικά  όπως και οι συλλογισμοί του. Εκτός ίσως από το τελευταίο συμπέρασμα «καθένας μπορεί να καταλάβει τέλεια μόνο ό,τι αγαπά".  Μόνο που ο  καθένας έχει το δικό του αντικείμενο αγάπης, η μία πλευρά τον άνθρωπό, η άλλη το χρήμα.// Γενικά ::  Όταν χρησιμοποιούμε δείγμα έχουμε (ατελή) επαγωγή και  βγαίνει πιθανολογικό συμπέρασμα. Ο συγγραφέας  του μικροκειμένου παρουσιάζει τα συμπεράσματά του όμως ως βέβαια (ως παραγωγικά), και αυτό φυσικά είναι λάθος.// Εξάλλου, ο λόγος του συγγραφέα είναι συναισθηματικός και ο συναι-σθηματισμός μάς παρασύρει σε μη αυστηρά ορθώς συμπεράσματα.   

[thanphis]

Συζητούσα σήμερα με εμπειρότατο συνάδελφο και πολύτιμο φίλο, διορθωτή στις εξετάσεις από το 1994 για τα θέματα και τις απαντήσεις στο μάθημα της Ν.Ε. Γλώσσας.
Η συζήτηση ξέφυγε από τα φετινά θέματα, και γύρισε στο διαχρονικό "βάσανο" των φιλολόγων, τους συλλογισμούς. Μου ανέφερε, λοιπόν, πως λίγες μέρες πριν αυτός και μερικοί ακόμη συνάδελφοι επιτέθηκαν φραστικά σε έναν από τους κατεξοχήν υπεύθυνους για την κατάσταση που επικρατεί στον κύκλο μας, όσον αφορά τους συλλογισμούς. Αυτός ο κύριος (φυσικά, δεν αναφέρω όνομα, εκδοτικό οίκο και πόλη) στα βοηθήματά του χαρακτηρίζει συλλήβδην τους συλλογισμούς που ξεκινούν με κάτι γενικό, ανεξάρτητα αν αυτό είναι το συμπέρασμα, παραγωγικούς. Έτσι, οι νέοι αλλά και οι παλιοί συνάδελφοι είτε επειδή, ως φιλόλογοι, δε φημίζονται για τη μαθηματική τους σκέψη είτε γιατί προτιμούν την ευκολία του έτοιμου είτε επειδή το σχολικό βιβλίο αφήνει αναπάντητα ερωτήματα είτε για άλλους λόγους ακολουθούν την "πεπατημένη" που προτείνει. Το αποτέλεσμα είναι να γράφονται δεκάδες σελίδες που ανακυκλώνουν παρόμοια επιχειρήματα, να ανταλλάσσονται επιχειρήματα της μορφής "στο τάδε βοήθημα έτσι το δίνει", ο καθένας να μεταφέρει αυτό που κατάλαβε, αυτό που εικάζει, αυτό που τον βολεύει, και ο φαύλος κύκλος να διευρύνεται.
Όσα αναφέρει ο Δ. Τσαμαρδίνος είναι σωστά, θα μπορούσα να συμπληρώσω πολλά περισσότερα, αλλά το δυστύχημα είναι πως το σχολικό βιβλίο ορίζει τους συλλογισμούς με την ξεπερασμένη, πια, λογική του "από το γενικότερο στο ειδικότερο" και τούμπαλιν. Επομένως, και εμείς, για το φόβο των Ιουδαίων, ακολουθούμε τα όσα αντι-επιστημονικά καταγράφονται σε αυτό.
Το πολύ απλό που θα μπορούσε να γίνει είναι να καταργηθούν οι συλλογισμοί από την εξεταστέα ύλη και να ησυχάσουμε όλοι...

Κλείνω, προσωρινά, γιατί ξέρω ότι δεν τελειώνουμε έτσι εύκολα, με ένα κείμενο - σχόλιο του Φ. Βώρου. Όσοι έδωσαν εξετάσεις μέχρι το 1999 ή δίδαξαν την Ιστορία Δέσμης γνωρίζουν το Βώρο, ενώ σίγουρα τούς τυράννησε. Παρ' όλα αυτά, όσα λέει με βρίσκουν απόλυτα σύμφωνο, τουλάχιστον σε σχέση με την "επίσημη" θεωρία του σχολικού βιβλίου...


Παραγωγική ή επαγωγική  η πορεία;
( στο μάθημα της Νεοελληνικής Γλώσσας, της Γ΄ Λυκείου)

Στο θέμα που πρόκυψε για το χαρακτηρισμό της συλλογιστικής πορείας του συγγραφέα (στην πρώτη παράγραφο του κειμένου του) ως επαγωγικής ή παραγωγικής, νομίζω χρήσιμο να θυμίσουμε και να  διευκρινίσουμε τα ακόλουθα:
.α΄. Συλλογισμός  είναι η λογική ενέργεια κατά την οποία από δεδομένες κρίσεις (που τις λέμε προκείμενες κρίσεις) παράγεται κατά λογική ακολουθία άλλη κρίση (τη λέμε συμπέρασμα), διαφορετική από αυτές (που το περιεχόμενό της όμως περιέχεται σ’ αυτές, τις προκείμενες).
.β΄. Οι συλλογισμοί ως προς την πορεία διακρίνονται σε : παραγωγικούς, επαγωγικούς, αναλογικούς. Παραγωγικοί  λέγονται εκείνοι , όπου (εν οις, γράφει ο Βορέας, Λογική, σελ. 95) από κρίση γενική συμπεραίνουμε για επιμέρους κρίσεις . Επαγωγικοί  είναι οι συλλογισμοί, όπου από κρίσεις για επιμέρους περιστατικά προχωρούμε συμπερασματικά σε κρίση γενικευτική .
.γ΄. Λέγοντας και γράφοντας συλλογιστική πορεία που αρχίζει κάπου – στο χαρτί ή στο χρόνο- και προχωρεί δεν αναφερόμαστε στο   αν αρχίσαμε τη συλλογιστική πορεία μας με τη γενική κρίση (για να χαρακτηρίσουμε το συλλογισμό παραγωγικό) ή καταλήγουμε σ’ αυτήν  τη γενικευτική κρίση (για να τον πούμε επαγωγικό). Σημασία  δεν έχει η θέση  αυτών των κρίσεων  στο χαρτί ή στο λόγο, σημασία έχει το ποιες κρίσεις απορρέουν λογικά από μια άλλη (παραγωγικός συλλογισμός) ή ποια κρίση γενικευτική οικοδομείται από τις άλλες (επαγωγικός συλλογισμός).
 Το τυπικό, βέβαια,  σχήμα συλλογισμών  παρουσιάζει  πρώτα τις προκείμενες  κρίσεις (αυτό υποδηλώνει και  η ονομασία τους: προ – κείμενες) και  έπειτα το συμπέρασμα. Συχνά όμως  στο λόγο του κάποιος προτάσσει το συμπέρασμα και σπεύδει  να το στηρίξει με τις προκείμενες, πορεία φαινομενικά αντίστροφη. Παράδειγμα   τέτοιας φαινομενικής αντιστροφής είναι ο τρόπος γραφής του Αριστοτέλη:  συνήθιζε να γράφει μια κρίση  γενική (που ήταν γι’ αυτόν – στη σκέψη του – συμπέρασμα επαγωγικό, γενικευτικό) και ύστερα  να παραθέτει τις επιμέρους παρατηρήσεις,  οι οποίες τον είχαν οδηγήσει σ’ αυτό το συμπέρασμα. Τα Πολιτικά  του τα αρχίζει  έτσι: «Πάσαν κοινωνίαν  ορώμεν αγαθού τινός ένεκεν συνεστηκυίαν», (κρίση γενική, αποτέλεσμα επαγωγικού συλλογισμού). Και συνεχίζει επεξηγηματικά: «του γαρ δοκούντος είναι αγαθού χάριν πάντες πάντα πράττουσιν» (=γιατί από άπειρες περιπτώσεις που έχω παρατηρήσει τη συμπεριφορά των  ανθρώπων έχω βγάλει το συμπέρασμα πως όλοι οι άνθρωποι  όλα όσα πράττουν τα πράττουν για χάρη αυτού  του αποτελέσματος που το θεωρούν αγαθό).  Ο λόγος του  περιέχει τρεις γενικευτικές  κρίσεις (όλες συμπεράσματα συλλογισμών επαγωγικών που οδηγούν στα: «πάσαν….πάντες …πάντα»). Οι συλλογισμοί του είναι  επαγωγικοί  και ας αρχίζει με το γενικευτικό όρο («πάσαν», «πάντες», «πάντα»).

.δ΄. Εκείνος βέβαια υπήρξε δημιουργός / πατέρας της Λογικής.  Οι απόγονοί του, μακρινοί, όχι μόνο λόγω χρονικής απόστασης, ολίσθησαν παρακολουθώντας τη φαινομενολογία των συλλογισμών.

Συγκεκριμένα   :
Έδωσαν το παρακάτω κείμενο : «Ο εικοστός αιώνας δικαίως χαρακτηρίζεται ως αιώνας των μεγαλύτερων και σημαντικότερων κοινωνικο-οικονομικών αλλαγών. Με τη ραγδαία εξέλιξη της τεχνολογίας, ο μέσος " Δυτικός άνθρωπος" ζει στο κατώφλι του 21 ου αιώνα μία πολύ διαφορετική καθημερινή ζωή από τον αντίστοιχο άνθρωπο των αρχών του 20oυ αιώνα. 'Ένα σημαντικό ποσοστό ευθύνης γι' αυτές τις δραματικές αλλαγές στην καθημερινή ζωή φέρει και η πρόοδος στις λεγόμενες βιοϊατρικές επιστήμες. Η ανακάλυψη της δομής του DNA, πριν από 45 περίπου χρόνια, και η επακόλουθη "έκρηξη γνώσης" στους τομείς της Μοριακής Βιολογίας και της Γενετικής φέρνουν την ανθρωπότητα αντιμέτωπη με μια νέα τάξη πραγμάτων».
Και ζήτησαν από τους εξεταζόμενους να χαρακτηρίσουν τη συλλογιστική πορεία με την οποία αναπτύσσει τη  σκέψη  του ο συγγραφέας και να  αιτιολογήσουν τη θέση τους.  Τη θεωρούν  (όπως φάνηκε από τις Οδηγίες που έστειλαν στους βαθμολογητές) παραγωγική. Γιατί:
•   Στην αρχή του  παραπάνω   κειμένου αναφοράς  είδαν  κρίση γενική και νόμισαν ότι έχουν την κορυφή παραγωγικού  συλλογισμού, ενώ πρόκειται για γενικευτικό συμπέρασμα πολλών παρατηρήσεων (επαγωγικός συλλογισμός).
•   Τις επόμενες προτάσεις, που είναι επίσης γενικές και δεν απορρέουν από την πρώτη αλλά την ενισχύουν, τις θεώρησαν συνέχεια παραγωγικού συλλογισμού, ενώ είναι τεκμήρια ενίσχυσης της αρχικής πρότασης.
Ολοκλήρωσαν την πορεία τους στο πεδίο της σύγχυσης με νεότερες Οδηγίες γράφοντας: « Ο συγγραφέας αναπτύσσει τη θέση του με παραγωγική συλλογιστική πορεία:  Αρχίζει με τη θεματική περίοδο  Ο εικοστός  αιώνας….γενική θέση, στη συνέχεια μεταβαίνει σε μερικότερες έννοιες (τεχνολογία  κλπ.), δηλαδή στα αποδεικτικά στοιχεία με τα οποία αναπτύσσει και τεκμηριώνει τη θέση του».

Αλλά, αν  είναι αποδεικτικά στοιχεία  και με αυτά τεκμηριώνει  την (αρχική) θέση, τότε ο άνθρωπος οικοδομεί επαγωγικό συλλογισμό, όχι παραγωγικό.
(Η εικόνα της σύγχυσης (σε υψηλότατο επίπεδο) ολοκληρώνεται με τα θέματα που δόθηκαν για τη Φιλοσοφία, στη β΄ Λυκείου).

 Φ. Κ. Βώρος

Copyright © 2002 F. K. Voros
url: www.voros.gr e-mail: info@voros.gr

[Δημήτριος Τσαμαρδίνος]

-Διαφωνώ με τον κ. Φ. Κ. Βώρο και αποφάσισα να απαντήσω στο σημείωμά του, γιατί έχω διαφορετική άποψη.Ο Βορέας που επικαλείται, καλός για τότε και υποκλινόμαστε στην προσφορά του, έχει παραμεριστεί από τις μετέπειτα αντιλήψεις. Αρχικά από τον Ε. Παπανούτσο, με τη ‘’ Λογική ‘’ του τού 1954, βιβλίο που επανεκδόθηκε το 1985. Ένα βιβλίο, του 1991 του Φ. Β. Καργόπουλου- εκδόσεις Βάνιας-  για τους επαγωγικούς συλλογισμούς θέτει τα ζητήματα διαφορετικά (1). Και σε αυτά που αναφέρει συμφωνεί το βιβλίο των εννέα φιλοσόφων του πανεπιστημίου Πίτσμπουργκ των ΗΠΑ , που εκδόθηκε στην Ελλάδα από τις Πανεπιστημιακές εκδόσεις Κρήτης (2).// Α) Υπάρχουν δυο βασικές κατηγορίες συλλογισμών, οι παραγωγικοί και οι επαγωγικοί (οι αναλογικοί υπάγονται στους επαγωγικούς). Το κριτήριο ότι οι παραγωγικοί προχωρούν από το γενικό στο ειδικό και οι επαγωγικοί αντίστροφα, σχεδόν το έχουν θέσει σε αχρησία (αν και κατά την ταπεινή μου γνώμη σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να φανεί χρήσιμο, μαζί με τα εξής τέσσερα) . Β) Σήμερα σαν κριτήρια διαχωρισμού των παραγωγικών από τους επαγωγικούς θεωρούν ότι α) η παραγωγή παραμένει αλώβητη, όσες προκείμενες δηλαδή και αν προσθέσεις σε έναν παραγωγικό συλλογισμό χωρίς να παραμερίσεις τις αρχικές, το συμπέρασμα εξακολουθεί να ισχύει, ενώ στην επαγωγή υπάρχει ο κίνδυνος να προσθέσεις μιαν νέα προκείμενη και το συμπέρασμα να χάσει από κάπως έως τελείως την ισχύ του, β) η παραγωγή δεν προσφέρει καινούργια γνώση, ενώ η επαγωγή είναι ενισχυτική, προσφέρει δηλαδή νέα γνώση μια και το συμπέρασμα λέει περισσότερα από όσα οι προκείμενες , γ) στην παραγωγή από αληθείς προκείμενες βγάζεις αληθές συμπέρασμα, ενώ στην επαγωγή υπάρχει περίπτωση να βγάλεις ψευδές συμπέρασμα, και δ) η εγκυρότητα της παραγωγής δεν έχει διαβαθμίσεις, είναι μια υπόθεση του όλα ή τίποτα. Αντίθετα οι επαγωγικοί συλλογισμοί χαρακτηρίζονται από βαθμούς ισχυρότητας, δηλαδή πιθανότητας. Θα προσθέσω ακόμα τα εξής: 1) Κατά τη γνώμη μου, αλλά και όπως αναφέρεται στο λεξικό στην Πύλη των εκπαιδευτικών, επιχείρημα και συλλογισμός είναι το ίδιο «πράγμα», και αυτό μας βοηθάει στο να μη μπερδευόμαστε. 2) Όλοι οι συλλογισμοί κατά την «διερευνητέα και εξεταστέα» άποψή μου, ξεκινάν σαν επαγωγικοί- δεν έχουμε, όταν γεννιόμαστε, κανέναν παραγωγικό συλλογισμό στο μυαλό μας. Οι επαγωγικοί όταν γίνουν αποδεκτοί από τον πολιτισμό όπου ανήκουμε, γίνονται αυτόματα παραγωγικοί (πχ: όλοι οι άνθρωποι είναι θνητοί). Μπορούμε να πούμε ότι τότε έχουμε μια τέλεια επαγωγή, που είναι ταυτόσημη με παραγωγή. Και αρχίζει πλέον ο διαχωρισμός μεταξύ παραγωγικών συλλογισμών (= ό,τι αποδέχεται ως αναντίρρητη αλήθεια ο πολιτισμός μας) και επαγωγικών συλλογισμών (=προσπαθούμε να αποδείξουμε κάτι με πιθανότητα, αλλά και με ενδεχόμενο να κάνουμε λάθος). Στα θέματα των θετικών επιστημών, που έχουν εξιχνιαστεί, έχουμε παραγωγικούς συλλογισμούς, ενώ σε αυτά που προσπαθούμε να εξιχνιάσουμε έχουμε επαγωγικούς. Στα κοινωνικά θέματα η πληθώρα των συλλογισμών μας, μάλλον ανήκει στην κατηγορία των επαγωγικών, και μόνον λίγοι στους παραγωγικούς. Το θέμα για τον 20ο αιώνα, ανήκει στους παραγωγικούς, γιατί είναι κοινή συνείδηση στους «δυτικούς» ότι ο άνθρωπος εξαιτίας της τεχνολογίας, ζει διαφορετικά σήμερα από ότι στην αρχή του 1900, ενώ το θέμα για την αγάπη, ανήκει στους επαγωγικούς (γιατί μόλις προσθέσεις το τι πρεσβεύουν οι φιλοχρήματοι, το συμπέρασμα χάνει την απολυτότητά του και γίνεται ποσοστιαίο, ας πούμε ότι ισχύει κατά 80 τοις εκατό).// Για τον moagniko 23/10/2010: Υπάρχουν συλλογισμοί παραγωγικοί κατηγορικοί, υποθετικοί διαζευκτικοί, όπως και επαγωγικοί κατηγορικοί, υποθετικοί, διαζευκτικοί. // Για την  dora 3110 , 24/12/2010 : Νομίζω ότι έχουμε άμεσο συλλογισμό «δεν είναι όλοι όσοι ασχολούνται με την πολιτική διεφθαρμένοι. Άρα υπάρχουν και μη διεφθαρμένοι= άρα υπάρχουν και έντιμοι πολιτικοί». Ο Ε. Παπανούτσος κάτι λέει για τους άμεσους συλλογισμούς στη ‘’Λογική’’ του- σελίδα 130. Εκεί αναφέρει το εξής παράδειγμα: «υποστηρίζετε ότι δεν είναι όλες οι επικερδείς εργασίες έντιμες. Άρα δέχεστε ότι υπάρχουν επικερδείς εργασίες ανέντιμες».     

[thanphis]

Χωρίς να θέλω να κουράσω με μακροσκελείς αναλύσεις, μερικές παρατηρήσεις:

Έχοντας την τύχη και τη χαρά την περίοδο 1986 -1992 να είμαι ένας από τους τυχερούς φοιτητές / ακροατές και αργότερα ευτυχής συνομιλητής του Φίλιππου Καργόπουλου, τολμώ να πω πως γνωρίζω ικανοποιητικά τα της Λογικής. Φυσικά, το κορυφαίο του βιβλίο για την Επιστήμη της Λογικής δεν είναι το "Πρόβλημα της Επαγωγικής Λογικής" αλλά η "Εισαγωγή στη Συμβολική Λογική" (εκδόσεις Βάνιας, Θεσσαλονίκη, 2008) όπου αναφέρει: «Παραδοσιακά η παραγωγή θεωρούνταν πως οδηγούσε  από γενικές αλήθειες σε επιμέρους, ενώ η επαγωγή οδηγούσε από επιμέρους γεγονότα σε γενικές αλήθειες. Η άποψη αυτή, που συχνά ακούγεται ακόμη και τώρα, πρέπει να εγκαταλειφθεί, γιατί είναι εσφαλμένη, αφού μπορεί κανείς να βρει και επαγωγές και παραγωγές που οδηγούν από το γενικό στο γενικό, από το μερικό στο μερικό, από το μερικό στο γενικό και από το γενικό στο μερικό.  Ο Φ. Καργόπουλος συμπληρώνει στο βιβλίο του «Το πρόβλημα της επαγωγικής λογικής», (εκδόσεις Βάνια, Θεσσαλονίκη, 1991) «Υπάρχουν επαγωγές, όπως η πρόβλεψη, που οδηγούν από το γενικό στο μερικό, και υπάρχουν παραγωγές, όπως η γενίκευση του υπαρξιακού ποσοδείκτη, που οδηγούν από το μερικό στο γενικό».

Και τώρα προκύπτει το βασικό και κρίσιμο ερώτημα: Τα διδάσκω όλα αυτά στους μαθητές μου; Απλά τα αναφέρω; Ή, παρακάμπτοντας την επιστημονική αλήθεια, εξακολουθώ να διδάσκω θεωρίες του ... 19ου αιώνα; Ποια απάντηση έδωσα; Μα, φυσικά την τελευταία! Σιγά μη ζαλίσω τους μαθητές, που ήδη βαριούνται και δεν κατανοούν τη θεωρία του σχολικού βιβλίου, με επιπλέον και αντιφατικές πληροφορίες. Εδώ καθηγητές και βοηθήματα ή, καλύτερα, βοηθήματα και καθηγητές - πετεινοί (ξέρετε η κιμωλία και η γραμμή) ακολουθούν την απλουστευτική και παράλογη τακτική ¨ξεκινάει από το γενικό, άρα είναι παραγωγικός", αγνοώντας αν το γενικό είναι τεκμήριο ή συμπέρασμα (τα έχω γράψει πολλές φορές και δε θέλω να χαρακτηριστώ ως ο πλέον γραφικός του forum). Οπότε, θέλοντας να αποφύγω περαιτέρω συγκρούσεις με συναδέλφους και μαθητές, που στο τέλος θα μου ζητούν ευθύνες γιατί δεν έγραψαν καλά στις εξετάσεις, παραβιάζω συνειδητά τα όσα ορίζει η Επιστήμη της Λογικής και η Φιλοσοφία της Επιστήμης, γενικότερα. Σας θυμίζω ότι σε αυτό το forum αναστέναξαν τα πληκτρολόγια για τη μία μονάδα στα θέματα των Λατινικών, και για το αν οφείλουμε να είμαστε επιστημονικά ορθοί ή "συμβατοί" με το σχολικό βιβλίο, την επιτροπή θεμάτων και τους διορθωτές....

Κάτι τελευταίο, όσον αφορά τα θέματα του 2002. Το παράθεμα του Βώρου το παρέθεσα για να τονίσω τη διχογνωμία που ξέσπασε. Και γω δε συμφωνώ με το Βώρο, όχι για την τελική του θέση, αλλά για την τεκμηρίωσή της:

O εικοστός αιώνας δικαίως χαρακτηρίζεται ως αιώνας των μεγαλύτερων και σημαντικότερων κοινωνικο-οικονομικών αλλαγών. Με τη ραγδαία εξέλιξη της τεχνολογίας, ο μέσος "Δυτικός άνθρωπος" ζει στο κατώφλι του 21ου αιώνα μία πολύ διαφορετική καθημερινή ζωή από τον αντίστοιχο άνθρωπο των αρχών του 20ου αιώνα. Ένα σημαντικό ποσοστό ευθύνης γι' αυτές τις δραματικές αλλαγές στην καθημερινή ζωή φέρει και η πρόοδος στις λεγόμενες βιοϊατρικές επιστήμες. Η ανακάλυψη της δομής του DNA, πριν από 45 περίπου χρόνια, και η επακόλουθη "έκρηξη γνώσης" στους τομείς της Μοριακής Βιολογίας και της Γενετικής φέρνουν την ανθρωπότητα αντιμέτωπη με μια νέα τάξη πραγμάτων.

Ισχυρίζομαι, λοιπόν, πως ο συγγραφέας προσπαθεί να αποδείξει την τελευταία φράση της παραγράφου, η οποία απορρέει λογικά και επαγωγικά από τα τεκμήρια που προηγούνται.

Προφανώς η πρώτη πρόταση για τον 20ό αιώνα δε θα μπορούσε να είναι συμπέρασμα, γιατί η Μοριακή Βιολογία, η Γενετική, ο άνθρωπος του 21ου αι. δεν μπορούν να στηρίξουν τη θέση πως ο 20ός αι. είναι ο αιώνας των μεγαλύτερων και σημαντικότερων κοινωνικο-οικονομικών αλλαγών.
Όσοι, πάλι, θεωρείτε ότι είναι παραγωγικός, έχετε την ευγενή καλοσύνη να μου επισημάνετε ποιος είναι ο Μέσος Όρος του συλλογισμού, ποιο το Υποκείμενο και Κατηγορούμενο και ποιο, πάνω από όλα, το ειδικότερο συμπέρασμα που να περιλαμβάνει τους δύο τελευταίους όρους; Γιατί, αν θυμάμαι καλά -διορθώστε με αν σφάλλω- η τυπική / συμβολική μορφή ενός παραγωγικού - κατηγορικού συλλογισμού είναι η ακόλουθη:
Μ = Κ Άνθρωποι = Θνητοί
Υ = Μ Σωκράτης = άνθρωπος
---------------------------------------
Υ = Κ Σωκράτης = θνητός