Αρχαία Ελληνικά: Γραμματική

[apri]

Οι αόριστοι που κλίνονται κατά τα ρήματα σε –μι δεν είναι όλοι αόριστοι β΄; Μου κάνει εντύπωση ότι το ἐπριάμην ο Αναγνωστόπουλος το χαρακτηρίζει α΄αόριστo. Επίσης στο LSJ δεν αναφέρεται ως αόριστος β΄ (ενώ π.χ. το ὠνήμην αναφέρεται ως αόριστος β΄). Αφού όμως το ἐπριάμην συγκαταλέγεται στα φωνηεντόληκτα ρήματα που κλίνονται κατά το ἵσταμαι, το α πρέπει να ανήκει στο θέμα (και να μην είναι το συνδετικό – θεματικό φωνήεν του α΄ αορίστου). Άρα, δεν πρέπει να είναι αόριστος β΄;

Έχει καταλήξεις παρατατικού και σημασία αορίστου. Αυτά είναι γνωρίσματα του αορίστου β'.
Δες και στον Smyth: http://perseus.uchicago.edu/cgi-bin/philologic/getobject.pl?c.9:4:6:4.NewPerseusMonographs

[PDE ads]

[Dwrina]

Οι συνηρημένοι μέλλοντες των υπερδισύλλαβων σε –ίζω πώς προέκυψαν; Αυτό που γράφει ο Σταματάκος, ότι το κομιῶ προέρχεται από το κομι (δ) -σέω, είναι ακριβές;

Για μια πιο απλή εξήγηση στους μαθητές, μπορούμε να πούμε απλώς ότι αποβάλλεται ο χαρακτήρας του θέματος και τίθεται πρόσφυμα ε;

[apri]

Δες εδώ, σελ 150, παρ. 6b
https://books.google.gr/books?id=qmHsrNYoe4MC&pg=PA150&lpg=PA150&dq=verbs+ιζω+future&source=bl&ots=voAy3YdFZN&sig=ACfU3U00aYwzu8RqCDGl6uT3uENJMrWRlw&hl=el&sa=X&ved=2ahUKEwjXgr-K1ajpAhU88KYKHcvjCzYQ6AEwBXoECAQQAQ#v=onepage&q=verbs ιζω future&f=false

[Dwrina]

Ευχαριστώ, apri!

Επίθημα και πρόσφυμα είναι το ίδιο;

[PDE ads]

[apri]

Επίθημα και πρόσφυμα είναι το ίδιο;

Πρόσφυμα είναι ο γενικός όρος που χρησιμοποιείται για το μόρφημα το οποίο προστίθεται στη ρίζα κατά την παραγωγή ή την κλίση.

Ανάλογα με το σημείο της ρίζας όπου προστίθεται διακρίνεται σε πρόθημα (πριν τη ρίζα), ένθημα (μέσα στη ρίζα) και επίθημα (μετά τη ρίζα).

[Dwrina]

Πρόσφυμα είναι ο γενικός όρος που χρησιμοποιείται για το μόρφημα το οποίο προστίθεται στη ρίζα κατά την παραγωγή ή την κλίση.

Ανάλογα με το σημείο της ρίζας όπου προστίθεται διακρίνεται σε πρόθημα (πριν τη ρίζα), ένθημα (μέσα στη ρίζα) και επίθημα (μετά τη ρίζα).

Για αυτό μου φάνηκε ότι το επίθημα έχει σχέση με την κατάληξη.

[apri]

Για αυτό μου φάνηκε ότι το επίθημα έχει σχέση με την κατάληξη.

Το κλιτικό επίθημα είναι αυτό που συνήθως αναφέρουμε ως κατάληξη.
Αν προηγείται και παραγωγικό πρόσφυμα, τότε το αναφέρουμε όλο μαζί (παραγωγικό και κλιτικό) ως παραγωγική κατάληξη.

Δηλαδή, στα ρήματα σε -ίζω, το -ιζ είναι παραγωγικό επίθημα και το -ω είναι κλιτικό επίθημα.
Το -ίζω είναι η παραγωγική κατάληξη.

[Dwrina]

Ποιες προϋποθέσεις πρέπει να πληρούνται για να θεωρείται μια λέξη ομόρριζη μιας άλλης;

Έχω το εὐτρεπίζω και σκέφτομαι να δώσω ομόρριζο "τροπή", "τρόπος" και άλλα παρόμοια. Δεν βλέπω όμως να δίνονται αυτά ως ομόρριζα ούτε στον Αναγνωστόπουλο, ούτε στον Πατάκη, ούτε στο διαδίκτυο, παρόλο που αναφέρεται ότι το εὐτρεπίζω προέρχεται από εὐτρεπής (εὐ + τρόπος) + ίζω. Γιατί τότε δεν δίνονται ως ομόρριζα; Και το ίδιο συμβαίνει και με νομίζω, όπου δεν δίνονται ως ομόρριζα τα "νέμω", "νόμος", "νομός" κ.α., παρόλο που και εδώ αναφέρεται ότι το νομίζω προέρχεται από νόμος + ίζω.

Από την άλλη,  στο ὁρῶ δίνονται ως ομόρριζα λέξεις που προέρχονται από όλους τους χρόνους του ρήματος,  με διαφορετική ρίζα.

Ψάχνω να βρω πώς προέκυψε η σημασία της λέξης "ειδύλλιο". Τη σημερινή της σημασία προφανώς την πήρε γιατί τα βουκολικά ειδύλλια είχαν και ερωτικό περιεχόμενο. Τα ειδύλλια όμως ως λογοτεχνικό είδος, γιατί ονομάστηκαν έτσι; Τι σχέση έχει το εἶδος με το ποίημα, ώστε ονομάστηκαν ειδύλλια τα μικρά ποιήματα; Επειδή είδα ότι
 εἶδος σημαίνει και "φύση" σκέφτηκα μήπως το ειδύλλιο οφείλει το όνομά του στο ήταν σύντομο ποίημα με φυσικό-βουκολικό σκηνικό και περιεχόμενο. Διάβασα όμως ότι ειδύλλια λέγονταν αρχικά τα μικρά ποιήματα γενικώς, χωρίς την έννοια του βουκολικού ποιήματος, την οποία απέκτησαν μεταγενέστερα, άρα η ονομασία τους δεν μπορεί να σχετίζεται με τη φύση.   

[Sali]

Ψάχνω να βρω πώς προέκυψε η σημασία της λέξης "ειδύλλιο". Τη σημερινή της σημασία προφανώς την πήρε γιατί τα βουκολικά ειδύλλια είχαν και ερωτικό περιεχόμενο. Τα ειδύλλια όμως ως λογοτεχνικό είδος, γιατί ονομάστηκαν έτσι; Τι σχέση έχει το εἶδος με το ποίημα, ώστε ονομάστηκαν ειδύλλια τα μικρά ποιήματα; Επειδή είδα ότι
 εἶδος σημαίνει και "φύση" σκέφτηκα μήπως το ειδύλλιο οφείλει το όνομά του στο ήταν σύντομο ποίημα με φυσικό-βουκολικό σκηνικό και περιεχόμενο. Διάβασα όμως ότι ειδύλλια λέγονταν αρχικά τα μικρά ποιήματα γενικώς, χωρίς την έννοια του βουκολικού ποιήματος, την οποία απέκτησαν μεταγενέστερα, άρα η ονομασία τους δεν μπορεί να σχετίζεται με τη φύση.

«ειδύλλιο < ελνστ. εἰδύλλιον < αρχ. εἶδ(ος) + υποκορ. επίθημα -ύλλιον. Η λ. δήλωνε τα μικρά βουκολικά ποιήματα του Θεοκρίτου (4ος - 3ος αι. π.Χ.), που αποκλήθηκαν Εἰδύλλια (όπως σημειώνεται σε αρχαίο σχολιαστή: εἰδύλλιον λέγεται τὸ μικρὸν ποίημα ἀπὸ τοῦ εἶδος ἡ θεωρία), σε μερικά από τα οποία ο ποιητής περιέλαβε ερωτικά θέματα. Η σημ. "ερωτικός δεσμός" πιθ. οφείλεται σε επίδρ. του ελληνογενούς γαλλ. idylle, το οποίο τον 19ο αι. σήμαινε "άδολος, τρυφερός έρωτας"» - Μπαμπινιώτης, Ετυμολογικό λεξικό της νέας ελληνικής γλώσσας, κέντρο λεξικολογίας, Αθήνα 2010.

[Dwrina]

εἰδύλλιον λέγεται τὸ μικρὸν ποίημα ἀπὸ τοῦ εἶδος ἡ θεωρία),

Τι θα πει ἀπὸ τοῦ εἶδος ἡ θεωρία; Δεν βρήκα σημασία εἶδος = θεωρία.  Και με ποια σημασία θεωρία; Το πρόβλημά μου είναι ότι εἰδύλλιον = μικρό ποίημα εξηγείται μόνο αν η λέξη εἶδος
με κάποιον τρόπο παραπέμπει στη σημασία "ποίημα", αλλά δεν βλέπω με ποιον τρόπο.

[Sali]

Το ἡ δεν είναι διαζευκτικό αλλά το θηλυκό άρθρο. Ο αρχαίος Σχολιαστής λέει: ο συλλογισμός (= η θεωρία) για την ονομασία "εἰδύλλια" προέρχεται από το "εἶδος".

Αλλά σίγουρα έχεις δίκιο ως προς τις απορίες σου. Βρήκα ολόκληρο το σχόλιο του αρχαίου Σχολιαστή (που ήταν αδύνατον, βέβαια, να παρατεθεί στο λεξικό του Μπαμπινιώτη), το οποίο έχει ως εξής (Wendel Schol. p. 5): "(1) εἰδύλλιον λέγεται τὸ μικρὸν ποίημα ἀπὸ τοῦ εἶδος ἡ θεωρία. (2) ὅτι εἶδός ἐστι λόγου. (3) ἀπὸ τοῦ εἴδω τὸ ὁμοιῶ· ἐοικότες γὰρ τοῖς προσώποις εἰσὶν οἱ λόγοι. (4) οὐκ ἤθελεν ὁ ποιητὴς θεῖναι ἀλλοίας καὶ ἀλλοίας ὑπογραφάς, ἀλλὰ μίαν ἁρμόζουσαν πᾶσι τοῖς ποιήμασιν αὐτοῦ. εἶδος γὰρ λόγου ἐστὶ καὶ τὸ διηγηματικὸν καὶ τὸ δραματικὸν καὶ τὸ μικτόν· καὶ διὰ τοῦτο ὑπεγράφησαν εἰδύλλια".

Τώρα όλο αυτό μπορεί να σου γεννάει περισσότερες απορίες απ' όσες σου λύνει. Δες το και τα ξαναλέμε.

[Sali]

Τι σου έχω, τι σου έχω! Δες ακριβώς αυτό που σε ενδιαφέρει (σσ. lxxi - lxxii) εδώ:

https://books.google.gr/books?id=zoJlxyS3zswC&pg=PR71&lpg=PR71&dq=qui+dicta+putent+tanquam+diversa+odarum+genera&source=bl&ots=CAx5YVdNo3&sig=ACfU3U3DwamnHbZsXkJVkN7Du2GiNnhy4g&hl=el&sa=X&ved=2ahUKEwjCjYr3sbHpAhUR7aYKHUo4BNwQ6AEwAnoECAQQAQ#v=onepage&q=qui%20dicta%20putent%20tanquam%20diversa%20odarum%20genera&f=false

[Dwrina]

Ευχαριστώ πολύ Sali! 

Φαίνεται ότι η απάντηση σε αυτό που ρώτησα δεν είναι και τόσο απλή. Και το τελικό συμπέρασμα είναι το εἶδος έχει την κανονική του σημασία, οπότε η λέξη  εἰδύλλια αναφέρεται σε συλλογή ποιημάτων με διαφορετικά χαρακτηριστικά.   

ἐοικότες γὰρ τοῖς προσώποις εἰσὶν οἱ λόγοι

 Αυτό τι νόημα έχει; Ότι οι λόγοι, όπως τα πρόσωπα, αποτελούνται από διαφορετικά χαρακτηριστικά;

[Mary Sal]

Γεια σας. Θα ήθελα να κάνω μια ερώτηση: Το θηλυκό της μετοχής του ἵστημι είναι ἱστᾶσα, παίρνει δηλαδή περισπωμένη. Για ποιο λόγο;