Αρχαία Ελληνικά: Γραμματική

[Iris_]

Υποβάλλω τραγική ερώτηση ως φιλόλογος αλλά επειδή δεν το βρήκα στα βιβλία ρωτάω εσάς και ζητάω την κατανόηση σας και όχι τα γέλια σας!

Το ρήμα ειπώνεται, επώνονται , ειπωθεί, πιανού ρήματος είναι ?Ποιο είναι το αρχικό ρημα, ετυμολογία,  Και ποιοι οι χρόνοι του?

[PDE ads]

[leonigp]

Αρχαιοελληνικό ειπώνεται-ειπώνονται-ειπωθεί ;

Καμία ερώτηση δεν είναι για γέλια. Για γέλια είναι αυτός που υποκρίνεται ότι ξέρει απόλυτα οποιαδήποτε γλώσσα, ακόμα και αν είναι η μητρική του.

[tihea]

Είναι του "λέγω / λέγομαι"  . Ετυμολογικά προέρχεται από το θέμα το αορίστου "είπα & είπον". Χρησιμοποιούνται οι τύποι του παθητικού αορίστου και του παθητικών συντελικών χρόνων και κυρίως στο γ'ενικό και πληθ προσ: "ειπώθηκε, -καν", έχει, έχουν ειπωθεί. Δε συνηθίζονται κατά τη χρήση οι υπόλοιποι τύποι.

[Iris_]

... νομίζω στη νέα ελληνική το χρησιμοποιούμε δεν το έχω συναντήσει αν θυμάμαι καλά σε αρχαίο κείμενο .  Έψαξα και εγώ  στους αρχικούς του ρήματος 'λέγω' γιατί με παρέπεμψε το ίδιο το ρήμα  στο 'ειπα' 'ειπον', αλλά δεν βρήκα άκρη...

[PDE ads]

[praeceptor]

Συμφωνώ με την tithea. Οι τύποι που προανέφερες είναι από το ρήμα "λέγομαι" και είναι νεοελληνικό.

[apri]

Έχει δίκιο η tihea. Από το "λέγω" προέρχεται. Το "ειπ-" είναι το θέμα του αορίστου β', από το οποίο σχηματίστηκε κανονικά στα νέα ελληνικά και το "ειπώθηκε- έχει ειπωθεί- είχε ειπωθεί" για τον αόριστο και τον παρακείμενο-υπερσυντέλικο (καθώς και οι τρεις σχηματίζονται με θέμα αορίστου).

Τώρα, η γνώμη μου όσον αφορά το "ειπώνεται" είναι η εξής: Θεωρώ ότι πλάστηκε λανθασμένα από τους παραπάνω τύπους και κατ' αναλογία προς άλλα ρήματα. Τι εννοώ; Συνήθως τα θέματα του αορίστου β' δημιουργούν προβλήματα στους σύγχρονους ομιλητές, γιατί δεν τα αναγνωρίζουν εύκολα ως θέματα αόριστου, καθώς δεν έχουν το χαρακτηριστικό "σ" (βλ. εξήγαγα, είπα, είδα). Έτσι, στη συγκεκριμένη περίπτωση από το "ειπώθηκα" "έχω ειπωθεί"  κάποιοι ακολούθησαν αντίστροφη πορεία και έφτιαξαν το "ειπώνομαι" (κατά το "λύθηκα" , "έχω λυθεί"------ λύνομαι).

Θεωρητικά οι τύποι που χρησιμοποιούν θέμα αορίστου σε χρόνους που απαιτούν θέμα ενεστώτα είναι λανθασμένοι (π.χ ειπώνεται). Αυτό δεν σημαίνει όμως ότι κάποια στιγμή δεν θα επικρατήσουν και ότι δεν θα έχουμε κάποια στιγμή ένα ρήμα "ειπώνω". Ο χρόνος θα δείξει. Κάποτε το να πεις "θα παράξω" θεωρούνταν λάθος αντί του σωστού "θα παραγάγω". Τώρα, ακριβώς για τους ίδιους λόγους έχει ομαλοποιηθεί το ρήμα και όλο και περισσότεροι λένε "θα παράξω". Ίδωμεν λοιπόν...

[tihea]

Έχει δίκιο η tihea. Από το "λέγω" προέρχεται. Το "ειπ-" είναι το θέμα του αορίστου β', από το οποίο σχηματίστηκε κανονικά στα νέα ελληνικά και το "ειπώθηκε- έχει ειπωθεί- είχε ειπωθεί" για τον αόριστο και τον παρακείμενο-υπερσυντέλικο (καθώς και οι τρεις σχηματίζονται με θέμα αορίστου).

Τώρα, η γνώμη μου όσον αφορά το "ειπώνεται" είναι η εξής: Θεωρώ ότι πλάστηκε λανθασμένα από τους παραπάνω τύπους και κατ' αναλογία προς άλλα ρήματα. Τι εννοώ; Συνήθως τα θέματα του αορίστου β' δημιουργούν προβλήματα στους σύγχρονους ομιλητές, γιατί δεν τα αναγνωρίζουν εύκολα ως θέματα αόριστου, καθώς δεν έχουν το χαρακτηριστικό "σ" (βλ. εξήγαγα, είπα, είδα). Έτσι, στη συγκεκριμένη περίπτωση από το "ειπώθηκα" "έχω ειπωθεί"  κάποιοι ακολούθησαν αντίστροφη πορεία και έφτιαξαν το "ειπώνομαι" (κατά το "λύθηκα" , "έχω λυθεί"------ λύνομαι).

Θεωρητικά οι τύποι που χρησιμοποιούν θέμα αορίστου σε χρόνους που απαιτούν θέμα ενεστώτα είναι λανθασμένοι (π.χ ειπώνεται). Αυτό δεν σημαίνει όμως ότι κάποια στιγμή δεν θα επικρατήσουν και ότι δεν θα έχουμε κάποια στιγμή ένα ρήμα "ειπώνω". Ο χρόνος θα δείξει. Κάποτε το να πεις "θα παράξω" θεωρούνταν λάθος αντί του σωστού "θα παραγάγω". Τώρα, ακριβώς για τους ίδιους λόγους έχει ομαλοποιηθεί το ρήμα και όλο και περισσότεροι λένε "θα παράξω". Ίδωμεν λοιπόν...

+1
Κατά τον ίδιο τρόπο έχουν σχηματιστεί και οι τύποι "ειδώθηκα" , "έχω ειδωθεί " κλπ..

[Iris_]

Ωραία ευχαριστώ πάρα μα πάρα πολύ!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!
Αυτό με τους τύπους αορίστου και ενεστώτα με είχε κολλήσει και έψαχνα!
Με ρώτησε ο φίλος μου συγκεκριμένα για το 'ειπώνονται' το άκουσε από ένα δημοσιογράφο και πήρε να με ρώτήσει αν είναι σωστό απο που βγαίνει κτλ.

[Miss Elenious]

Το 'πιανου' ετσι γραφεται? Ή γραφεται  'ποιανου'? Δε θελω να διορθωσω κανενα, αλλα ειχα την εντυπωση οτι ειναι τι δευτερο. Λαθος?

Υποβάλλω τραγική ερώτηση ως φιλόλογος αλλά επειδή δεν το βρήκα στα βιβλία ρωτάω εσάς και ζητάω την κατανόηση σας και όχι τα γέλια σας!

Το ρήμα ειπώνεται, επώνονται , ειπωθεί, πιανού ρήματος είναι ?Ποιο είναι το αρχικό ρημα, ετυμολογία,  Και ποιοι οι χρόνοι του?

[syrrahm]

Το 'πιανου' ετσι γραφεται? Ή γραφεται  'ποιανου'? Δε θελω να διορθωσω κανενα, αλλα ειχα την εντυπωση οτι ειναι τι δευτερο. Λαθος?

Εξαρτάται τι εννοείς . Αν εννοείς το μουσικό όργανο , σωστό είναι το πρώτο (με τόνο βέβαια) .Αν εννοείς την ερωτηματική αντωνυμία,σωστό είναι το δεύτερο (με τόνο επίσης) . 

[Miss Elenious]

 χα,χα. 

[Animus]

Μήπως γνωρίζει κάποιος να μου πει από ποιο ρήμα προέρχεται ο τύπος "ήγκηκεν";

[kellykou]

Νομιζω οτι ο τυπος ειναι "ηγγικεν". Και χωρις να ειμαι σιγουρη  :-[νομιζω οτι μπορει να εινα απο το εγγιζω. Μπορει ομως να κανω λαθος.

[Animus]

Το έψαξα και δεν υπάρχει ρήμα "εγγίζω". Το ρήμα γράφεται με "γκ" (ήγκηκεν). Πάντως ευχαριστώ kellykou για την απάντηση. Αν κάποιος γνωρίζει περισσότερα ας μας διαφωτίσει. Ευχαριστώ.