Νεοελληνική Γλώσσα Α' Γυμνασίου

[moagniko]

Παιδιά, καλησπέρα!
Είχα θέσει το θέμα και στο Λύκειο, αλλά δεν είχα κάποια απάντηση.

Όταν υπάρχει κίνδυνος να γίνει μπέρδεμα, βάζουμε τόνο στους αδύνατους τύπους μου, σου, του...
π.χ. Το βιβλίο του δίνω. Το βιβλίο τού δίνω.

Στα παραδείγματα όμως παρακάτω είναι απαραίτητος ο τόνος;
"Απ' τον ύπνο μάς ξυπνάει η μαμά"
"πολλά φιλιά τούς δίνω"
Επίσης, αν βάλουμε τόνο, για ακόμη μεγαλύτερη σαφήνεια (και ιδίως εάν πρόκειται για παιδιά που μαθαίνουν ελληνικά), ενώ δεν θεωρείται τόσο απαραίτητο, είναι λάθος;

Χίλια ευχαριστώ εκ των προτέρων.

[PDE ads]

[apri]

Προσωπικά, θεωρώ απαραίτητο να υπάρχει τόνος και σε τέτοιες περιπτώσεις, γιατί διευκολύνει τον αναγνώστη να διαβάσει εξ αρχής σωστά την πρόταση.

Τη σαφήνεια ή μη της πρότασης, την αντιλαμβάνεται, αφού τελειώσει την ανάγνωσή της, άρα κομματάκι αργά.
Άσε που το τι είναι σαφές και τι όχι σε κάποιον είναι λίγο υποκειμενικό, για να χρησιμοποιείται ως κριτήριο εφαρμογής ενός κανόνα.

[moagniko]

Χίλια ευχαριστώ, apri. Συμφωνώ μαζί σου.
Απλώς έχω βρει σε γραμματικές παραδείγματα με έναρθρες λέξεις, π.χ. το βιβλίο του/τού δίνω..
Ενώ στο παράδειγμα "γλυκά φιλιά τούς δίνω" δεν θα μπορούσε ίσως κάποιος να θεωρήσει ότι το "τους" είναι κτητικό,
γι' αυτό ρώτησα αν μπορεί εκεί να μπει εκεί τόνος ή αν είναι απαραίτητο.
Μήπως έχεις υπόψη σου κάποια γραμματική ή εργασία όπου να υπάρχουν λεπτομέρειες σχετικά με αυτό το θέμα;

Επίσης, οι εξής λέξεις συλλαβίζονται ως εξής;;
βο  η  θός
κα  ΐ  κι
κα  ου  μπό  ης
σα  ΐ  τα
φα  ΐ

[apri]

Χίλια ευχαριστώ, apri. Συμφωνώ μαζί σου.
Απλώς έχω βρει σε γραμματικές παραδείγματα με έναρθρες λέξεις, π.χ. το βιβλίο του/τού δίνω..
Ενώ στο παράδειγμα "γλυκά φιλιά τούς δίνω" δεν θα μπορούσε ίσως κάποιος να θεωρήσει ότι το "τους" είναι κτητικό,
γι' αυτό ρώτησα αν μπορεί εκεί να μπει εκεί τόνος ή αν είναι απαραίτητο.
Μήπως έχεις υπόψη σου κάποια γραμματική ή εργασία όπου να υπάρχουν λεπτομέρειες σχετικά με αυτό το θέμα;

Στα βιβλία θα βρίσκεις πάντα πολλές πληροφορίες, άλλοτε κοινές και ενίοτε αντικρουόμενες.
Μην τα αντιμετωπίζεις σαν τα λυσάρια όπου θα βρίσκεις μονίμως τη σωστή απάντηση να σε περιμένει.
Χρειάζεται να χρησιμοποιείς και την προσωπική σου κρίση.

Σ' αυτό το πλαίσιο, ένα βιβλιαράκι φθηνό και ιδιαίτερα χρήσιμο, που θα σου πρότεινα, είναι ο "Οδηγός της Νεοελληνικής Γλώσσας" από τις εκδόσεις Πατάκη, με την επιστημονική επιμέλεια της Άννας Ιορδανίδου.
Περιλαμβάνει θέματα ορθογραφίας, συλλαβισμού, τονισμού, στίξης, παρουσίασης βιβλιογραφίας κλπ, με αρκετές λεπτομέρειες.


Στις λέξεις που παραθέτεις, διαφωνώ ως προς το συλλαβισμό του "καουμπόη". Το "άου" και το "όη" λειτουργούν ως δίφθογγοι και δεν χωρίζονται: καου-μπόης
Το ίδιο και με το "βοηθός": βοη-θός

[PDE ads]

[moagniko]

Έχεις δίκιο! Επειδή ακριβώς υπάρχουν αντικρουόμενες απόψεις, γι' αυτό το ψάχνω λίγο περισσότερο.

Τώρα... σχετικά με τις διφθόγγους. Δίφθογγοι είναι τα: αι, αη, οι, οη (π.χ. νεράιδα, αηδόνι, ρόιδι, βόηθα).
Όταν μπαίνουν διαλυτικά, π.χ. μοϊκανός, γαϊδούρι,
ή όταν τονίζεται το δεύτερο φωνήεν, π.χ. σαΐτα, φαΐ,
δεν έχουμε διφθόγγους;

Σχετικά με το "βοηθός", απλώς κάπου διάβασα ότι όταν προφέρονται ξεχωριστά τα φωνήεντα, τα χωρίζουμε, δηλ. βο η θός , α  νό  η  τα   αλλά   βόη θα.

Επίσης, στη λέξη "υιοθετώ" έχουμε δίψηφο φωνήεν (κι άρα συλλαβίζουμε: υι ο θε τώ;), αλλά στη λέξη "μυϊκός" δεν έχουμε δίψηφο φωνήεν (κι άρα συλλαβίζουμε: μυ ϊ κός;)
Στο "καουμπόης" δίφθογγος είναι μάλλον το όη κι όχι το αου, σωστά; Δηλ. κα ου μπόης;

Ποια η γνώμη σου, apri;

[apri]

Τώρα... σχετικά με τις διφθόγγους. Δίφθογγοι είναι τα: αι, αη, οι, οη (π.χ. νεράιδα, αηδόνι, ρόιδι, βόηθα).
Όταν μπαίνουν διαλυτικά, π.χ. μοϊκανός, γαϊδούρι, ή όταν τονίζεται το δεύτερο φωνήεν, π.χ. σαΐτα, φαΐ, δεν είναι δίφθογγοι;

Όταν τονίζεται το δεύτερο φωνήεν, δεν είναι δίφθογγος, αλλά δυο φθόγγοι που προφέρονται ξεχωριστά (π.χ σαΐτα).
Δίφθογγος είναι οπωσδήποτε, όταν τονίζεται το πρώτο φωνήεν, γιατί έχουμε συμπροφορά (π.χ νεράιδα).
Όταν δεν τονίζεται ούτε το πρώτο ούτε το δεύτερο, μπορεί να είναι δίφθογγος (π.χ γαϊδούρι, αηδόνι), μπορεί και όχι (π.χ ευνοϊκός). Εξαρτάται από το αν συμπροφέρεις τα δυο φωνήεντα ή όχι.

Στο "βόηθα" έχουμε σίγουρα δίφθογγο. Στο "βοήθεια" δεν έχουμε δίφθογγο (οη).
Στο "βοηθός" είναι λίγο υποκειμενικό. Προσωπικά, θα δεχόμουν και τις δυο εκδοχές με μια προτίμηση προς τη δίφθογγο.

Για τα "υιοθετώ", "μυϊκός" ισχύουν αυτά που λες.

Στο "καουμπόη" έχεις δυο διφθόγγους, το "άου" και το "όη".  Μη σε μπερδεύει το γεγονός ότι δεν υπάρχει δίφθογγος "άου" στα ελληνικά. Η λέξη είναι αγγλική και στα αγγλικά το "aw" και "oy" είναι δίφθογγοι.
Αυτό που προσέχεις είναι πάντα αν συμπροφέρονται τα φωνήεντα ή όχι.
Αν η άσκηση απευθύνεται πάντως σε παιδιά, κακώς επελέγη ξένη λέξη, γιατί μπορεί να μπερδευτούν.

[evι@1]

Aπό'να η απ'ένα;;;

[apri]

Πιθανότερο είναι το "από 'να", χωρίς να αποκλείεται κάποιος να πει "απ' ένα".

Όταν συναντώνται δυο φωνήεντα στα όρια δυο λέξεων, τότε συνήθως απαλείφεται το λιγότερο ηχηρό (π.χ  ξέρω εγώ=ξέρω 'γω).
Και η κλίμακα ηχηρότητας είναι [a] >[ o] >[ u] > [e] > [ i]      (καμιά φορά όμως το [i ] υπερισχύει του [e ] ).


Όταν συναντώνται δυο φωνήεντα εντός της ίδιας λέξης, αν είναι λόγιας προέλευσης, τότε απαλείφεται το φωνήεν της πρώτης λέξης (π.χ παρά-έδωσα=παρέδωσα).
Αν όμως είναι νεότερη λέξη, τότε λαμβάνεται υπ' όψιν η κλίμακα ηχηρότητας (π.χ παρα-έφαγα=παράφαγα).


 

[paramythenia]

Καλημέρα!

Πρόταση στην οποία λείπει το υποκείμενο, εννοείται το α' η το β' ενικό η πληθυντικό, θεωρείται απλή και όχι ελλειπτική σωστά;

[MARKOS]

ελλειπτική. όταν απο την πρόταση απουσιάζει /λείπει κάποιος κυριος όρος επειδή εννοείται εύκολα από τα συμφραζόμενα, τότε λέμε πως η πρόταση ειναι ελλειπτική 

[Mary Sal]

Καλησπέρα. Θα ήθελα τη βοήθειά σας. Στο σχολικό βιβλίο της Α΄ γυμνασίου γράφει ότι η ονοματική φράση λειτουργεί και ως συμπλήρωμα μιας πρόθεσης ("με τη γλύκα στο στόμα" είναι το παράδειγμα του βιβλίου). Στη σχολική γραμματική όμως υπάρχει και η διάκριση της προθετικής φράσης. Έστω ότι έχω την πρόταση "Το κάπνισμα είναι βλαβερό για την υγεία". Το "για την υγεία" θα το αναγνωρίσω ως ονοματική ή προθετική φράση; Είναι τελικά η ονοματική φράση οποιοδήποτε σύνολο περιέχει ένα ουσιαστικό ανεξάρτητα από τη λειτουργία του στην πρόταση; Είδα, για παράδειγμα, την πρόταση "Τα κεραμικά σκεύη, όλα ανατολικής προέλευσης, έχουν πλούσιες διακοσμήσεις". Ποια/ποιες είναι εδώ οι ονοματικές φράσεις;

[apri]

Είναι τελικά η ονοματική φράση οποιοδήποτε σύνολο περιέχει ένα ουσιαστικό ανεξάρτητα από τη λειτουργία του στην πρόταση;

Nαι.
Πρέπει να έχει ως πυρήνα της ένα ουσιαστικό ή μια αντωνυμία ή οτιδήποτε μπορεί να λειτουργήσει ως ουσιαστικό (π.χ αριθμητικό/ Ήρθαν δυο)
Από εκεί και πέρα, η ΟΦ μπορεί να λειτουργεί ως υποκείμενο, ως αντικείμενο, ως κατηγορούμενο Υ/Α,  ως συμπλήρωμα πρόθεσης σχηματίζοντας Προθετική Φράση, ή ως συμπλήρωμα μια άλλης ΟΦ.

Στο σχολικό βιβλίο της Α΄ γυμνασίου γράφει ότι η ονοματική φράση λειτουργεί και ως συμπλήρωμα μιας πρόθεσης ("με τη γλύκα στο στόμα" είναι το παράδειγμα του βιβλίου). Στη σχολική γραμματική όμως υπάρχει και η διάκριση της προθετικής φράσης. Έστω ότι έχω την πρόταση "Το κάπνισμα είναι βλαβερό για την υγεία". Το "για την υγεία" θα το αναγνωρίσω ως ονοματική ή προθετική φράση;

Το ότι η ΟΦ λειτουργεί ως συμπλήρωμα πρόθεσης αφορά την εσωτερική δομή μιας Προθετικής Φράσης.
Το "για την υγεία" είναι μια Προθετική Φράση που αποτελείται από την πρόθεση "για" και την ΟΦ "την υγεία".

Ομοίως, μια ΟΦ μπορεί εσωτερικά να περιλαμβάνει (εκτός από το ουσιαστικό-κεφαλή): ένα άρθρο, μια Επιθετική Φράση, μια αντωνυμία σε θέση Προσδιοριστή (π.χ τέτοιος άνθρωπος) ή άλλη ΟΦ σε ρόλο προσδιορισμού (π.χ Το βιβλίο του Γιώργου).

Είδα, για παράδειγμα, την πρόταση "Τα κεραμικά σκεύη, όλα ανατολικής προέλευσης, έχουν πλούσιες διακοσμήσεις". Ποια/ποιες είναι εδώ οι ονοματικές φράσεις;

Τα κεραμικά σκεύη= ΟΦ που εσωτερικά αποτελείται από: Άρθρο (τα)+ΟΦ (κεραμικά σκεύη)
ΟΦ (κεραμικά σκεύη)<Επιθετική Φράση (κεραμικά)+ΟΦ (σκεύη)

όλα ανατολικής προέλευσης=ΟΦ που εσωτερικά αποτελείται από: ΟΦ (όλα)+ ΟΦ (ανατολικής προέλευσης)
ΟΦ (ανατολικής προέλευσης) <ΕΠΙΘ.Φ (ανατολικής)+ΟΦ (προέλευσης)

πλούσιες διακοσμήσεις=ΟΦ που εσωτερικά αποτελείται από: ΕΠΙΘ.Φ (πλούσιες)+ΟΦ (διακοσμήσεις)

[Mary Sal]

apri, σ' ευχαριστώ ειλικρινά. Με βοήθησες πολύ.

[Ρηνιώ]

Καλησπερα σας

προσεληφθη προσφατα ως αναπληρωτρια σε τμημα ενταξης, και μου εχουν αναθεσει τη γλωσσα και στις τρεις ταξεις του γυμνασιου.μπορει καποιος συναδελφος να μου επισημανει τα σημαντικοτερα σημεια της υλης που πρεπει να διδαχθουν στις τρεις ταξεις στο μαθημα της γλωσσας;

ευχαριστω πολυ εκ των προτερων