Έκθεση Γ' Λυκείου

[apri]

Σε αυτές όμως τις περιφραστικές δομές  ο δράστης του ρήματος από το οποίο εξαρτάται το απαρέμφατο ή η δευτερεύουσα πρόταση ποιος είναι; Σε κάθε ενέργεια, δηλαδή σε κάθε ρήμα, δεν αντιστοιχεί οπωσδήποτε ένας δράστης (εκτός από όταν το υποκείμενο είναι άψυχο, οπότε, αν κατάλαβα καλά, τον ρόλο του δράστη παίρνει ο ρόλος της αιτίας); Όταν λέμε «μαθαίνω τη Μαρία να οδηγεί», μιλάμε για μεταβιβαστικό ρήμα, γιατί (όπως είπαμε σε άλλο σημείο του forum) η Μαρία μαθαίνει, άρα αυτή είναι ο δράστης σε σχέση με την ενέργεια του «μαθαίνω». Όταν όμως λέμε «επιτρέπω σε κάποιον να κάνει κάτι», ο «κάποιος» δεν είναι ο δράστης της ενέργειας του «επιτρέπω», αλλά μόνο του «κάνει».  Ποιος είναι ο δράστης του «επιτρέπω»;

Μην μπερδεύεσαι με την αναλυτική σύνταξη όπου μιλάμε για υποκείμενο ρήματος και υποκείμενο απαρεμφάτου.

Όταν μιλάμε για περιφραστική μεταβιβαστική δομή, σημαίνει ότι ρήμα+απαρέμφατο/συμπληρωματική πρόταση αντιμετωπίζεται ως κάτι ενιαίο, οπότε το υποκείμενο του ρήματος της κύριας είναι ο αίτιος/υπαίτιος (causer) της πράξης που κάνει το αντικείμενο του (=ταυτίζεται με το υποκείμενο του απαρεμφάτου/συμπληρωματικής πρότασης) το οποίο είναι ο άμεσος δράστης (causee).

Δηλαδή, είτε πεις μονολεκτικά  "Τα βάσανα γονάτισαν τη Μαρία" είτε πεις περιφραστικά "Τα βάσανα έκαναν τη Μαρία να γονατίσει", δεν αλλάζει κάτι ως προς τους θεματικούς ρόλους. Τα βάσανα είναι η αιτία και η Μαρία είναι ο άμεσος δράστης του γονατίσματος.

Το ίδιο ισχύει και για τις μεταβιβαστικές περιφράσεις με το "επιτρέπω" (π.χ ο δάσκαλος επιτρέπει στη Μαρία να φύγει). Το υποκείμενό του "επιτρέπει" (δάσκαλος) είναι ο υπαίτιος που το αντικείμενό του (η Μαρία) επιτελεί την πράξη (να φύγει).

Το « Σε αυτόν επιτρέπεται από τον εργοδότη του να καπνίζει» λέγεται;  Δεν μου ακούγεται και αδόκιμο. (Ενώ το παθητικό «επιτρέπεται από τη δημοκρατία» μου ακούγεται αδόκιμο είτε υπάρχει αντικείμενο και δευτερεύουσα πρόταση είτε ουσιαστικό ως υποκείμενο,  αλλά όχι και το ενεργητικό «η δημοκρατία επιτρέπει»).

Στην πρότασή σου επειδή υπάρχει εστίαση, χρειάζεται κατάλληλο επιτονισμό ή κάποια αντιπαραβολή για να ακουστεί καλά (π.χ Σε αυτόν επιτρέπεται από τον εργοδότη να καπνίζει, ενώ σε εμένα όχι).

Το "επιτρέπεται από τη δημοκρατία" θα ήταν συντακτικά αδόκιμο, αν ήταν και το "επιτρέπεται από το νόμο/σύνταγμα", που δεν διαφέρει σε κάτι.
Γι' αυτό λέω ότι απλώς είναι μη συνηθισμένη η προσωποποίηση της "δημοκρατίας" και μάλιστα σε παθητικές δομές και ηχεί κάπως παράξενα.

Σκέψου κάτι παρόμοιο που συμβαίνει σε επίπεδο μορφολογίας κάποιες φορές. Μπορεί να σχηματίζεται ένας τύπος βάσει κανόνων και αναλογίας, αλλά να μας ακούγεται αδόκιμος. Σου το έχω ξαναπεί, νομίζω. Λέμε "επίτρεψέ μου", αλλά δυσκολευόμαστε να πούμε "επίστρεψέ μου", παρότι δεν υπάρχει λάθος στην κλίση.

[PDE ads]

[Dwrina]

Μην μπερδεύεσαι με την αναλυτική σύνταξη όπου μιλάμε για υποκείμενο ρήματος και υποκείμενο απαρεμφάτου.

Όταν μιλάμε για περιφραστική μεταβιβαστική δομή, σημαίνει ότι ρήμα+απαρέμφατο/συμπληρωματική πρόταση αντιμετωπίζεται ως κάτι ενιαίο, οπότε το υποκείμενο του ρήματος της κύριας είναι ο αίτιος/υπαίτιος (causer) της πράξης που κάνει το αντικείμενο του (=ταυτίζεται με το υποκείμενο του απαρεμφάτου/συμπληρωματικής πρότασης) το οποίο είναι ο άμεσος δράστης (causee).

Μα, και εγώ, όπως είδες, αυτό σκέφτηκα μόνο ως πιθανή εξήγηση, αφού μίλησες για περίφραση και αφού, όταν λέμε «περίφραση», εννοούμε δύο λέξεις που αποτελούν μία έννοια. Πράγματι όμως με μπέρδεψε η αναλυτική σύνταξη και δεν ήμουν σίγουρη τι ακριβώς γίνεται εδώ.

Στην πρότασή σου επειδή υπάρχει εστίαση, χρειάζεται κατάλληλο επιτονισμό ή κάποια αντιπαραβολή για να ακουστεί καλά (π.χ Σε αυτόν επιτρέπεται από τον εργοδότη να καπνίζει, ενώ σε εμένα όχι).

Έστω και έτσι, «Σε αυτόν επιτρέπεται από τον εργοδότη να καπνίζει, ενώ σε μένα όχι»: τι είναι συντακτικά το «από τον εργοδότη»;  Μπορεί να θεωρηθεί ποιητικό αίτιο, παρόλο που η φράση αυτή προέρχεται από ενεργητική περιφραστική μεταβιβαστική δομή «ο εργοδότης επιτρέπει σε αυτόν να καπνίζει, αλλά σε μένα όχι»; 

[apri]

Έστω και έτσι, «Σε αυτόν επιτρέπεται από τον εργοδότη να καπνίζει, ενώ σε μένα όχι»: τι είναι συντακτικά το «από τον εργοδότη»;  Μπορεί να θεωρηθεί ποιητικό αίτιο, παρόλο που η φράση αυτή προέρχεται από ενεργητική περιφραστική μεταβιβαστική δομή «ο εργοδότης επιτρέπει σε αυτόν να καπνίζει, αλλά σε μένα όχι»;

Κοίτα, στα μονολεκτικά μεταβιβαστικά ρήματα δεν γίνεται παθητικοποίηση, ίσως -κατά τη γνώμη μου- γιατί η κύρια χρήση αυτών των ρημάτων είναι αμετάβατη, οπότε δεν υπάρχουν και μορφολογικοί τύποι της παθητικής φωνής.
Έτσι, αν έχεις την πρόταση "Τα βάσανα γονάτισαν τον Χρήστο" και θέλεις να μετατοπίσεις την προσοχή στον άμεσο δράστη (causee) της πράξης, προκύπτει μια πρόταση του τύπου "Ο Χρήστος γονάτισε από τα βάσανα" με ρήμα μέσης διάθεσης (αμετάβατο) και  έναν εμπρόθετο της αιτίας.


Στα περιφραστικά μεταβιβαστικά ρήματα όμως, η κατάσταση είναι λίγο διαφορετική, γιατί στην περίφραση υπάρχουν δυο ρηματικοί τύποι, από τους οποίους ο πρώτος, που είναι συνήθως ρήμα ελέγχου (π.χ επιτρέπω, διατάζω, αναγκάζω), στην κύρια χρήση του είναι  μεταβατικός.

Με αφορμή την πρόταση που έγραψες (Σε αυτόν επιτρέπεται από τον εργοδότη να καπνίζει, ενώ σε μένα όχι;) έψαξα να δω αν στη βιβλιογραφία αυτό αναγνωρίζεται ως παθητική δομή.

[iw]

Καλημέρα,
Θα άλλαξετε κάτι στον τρόπο που διδάσκετε το μάθημα της έκθεσης; προτείνετε  κάποιο βοηθημα;

[PDE ads]

[Άρια 25]

Iw, δες τα ζητούμενα των τεσσάρων κριτηριων αξιολόγησης που εμπεριεχονται στον φάκελο υλικού "εμείς και οι άλλοι". Εμένα με βοήθησαν να προσδιορισω τις αλλαγές που συντελουνται.

[iw]

Καλημέρα και σε ευχαριστώ πολύ! Έριξα μια γρήγορη ματιά στα κριτήρια  αξιολόγησης. Θα διδάξεις ως ξεχωριστό μάθημα τα κείμενα ?

[elranna]

Καλημέρα και σε ευχαριστώ πολύ! Έριξα μια γρήγορη ματιά στα κριτήρια  αξιολόγησης. Θα διδάξεις ως ξεχωριστό μάθημα τα κείμενα ?

Εγώ θεωρώ ότι πλέον είναι ενιαίο μάθημα και θα πρέπει να προσαρμοστεί και η διδασκαλία. Από τη στιγμή που πλέον μπορεί να ζητηθεί σύγκριση κειμένων, νομίζω ότι η χωριστή διδασκαλία περισσότερο θα μπερδέψει παρά θα βοηθήσει.

Επίσης, νομίζω ότι πλέον θα πρέπει να δοθεί μεγαλύτερη έμφαση στην ανάγνωση και στην κατανόηση κειμένων, αλλά και εικόνων. Το ότι ζητείται να αξιοποιηθούν στοιχεία από τα κείμενα στην παραγωγή λόγου δείχνει επίσης ότι τα παραδοσιακά σχεδιαγράμματα μπορεί να βγάλουν το κείμενο εκτός θέματος. Θέλει ριζική αναδιάρθρωση η διδασκαλία του μαθήματος.

[iw]

Και εγώ αυτό είχα στο μυαλό μου. Σκοπεύω να τα διδάξω μαζί 2 ώρες τη βδομάδα. Διαβάζοντας την ύλη της έκθεσης παρατήρησα ότι δεν αλλάζει κάτι από τη θεωρία ή τις θεματικές ενότητες. Οπότε σκέφτομαι να αφιερώνω 1.5 ώρα στην έκθεση και ένα 30λεπτο στα κείμενα. Αρχικά στη θεωρία των κειμένων και έπειτα σε κάποια κείμενα.
 

[elranna]

Και εγώ αυτό είχα στο μυαλό μου. Σκοπεύω να τα διδάξω μαζί 2 ώρες τη βδομάδα. Διαβάζοντας την ύλη της έκθεσης παρατήρησα ότι δεν αλλάζει κάτι από τη θεωρία ή τις θεματικές ενότητες. Οπότε σκέφτομαι να αφιερώνω 1.5 ώρα στην έκθεση και ένα 30λεπτο στα κείμενα. Αρχικά στη θεωρία των κειμένων και έπειτα σε κάποια κείμενα.

Τι εννοείς "έκθεση"; Από τη στιγμή που οι 10 μονάδες της εξέτασης αφορούν την κατανόηση των κειμένων, η οποία επηρεάζει και την παραγωγή λόγου, νομίζω ότι το μισάωρο σε κείμενα δεν φτάνει. Εγώ παίζει να έκανα το αντίστροφο, 1,5 ώρα κείμενα και το υπόλοιπο θεωρία/σχεδιαγράμματα.

[iw]

Έκθεση εννοώ όπως ξέραμε το μάθημα μέχρι σήμερα, θεωρία και θεματικές ενότητες.

[elranna]

Έκθεση εννοώ όπως ξέραμε το μάθημα μέχρι σήμερα, θεωρία και θεματικές ενότητες.

[Άρια 25]

Καλησπέρα σας! Έχω την εξής απορία: Γίνεται σε 100 λέξεις να απαντήσεις πλήρως και τεκμηριωμενα σε θέματα έκθεσης π.χ "τα εφόδια που πρέπει να διαθέτει ένας νέος στο σύγχρονο κοσμο"; (κριτήριο 4). Τα εφόδια που αναφέρονται στα κείμενα και πρέπει να αξιοποιηθουν είναι τουλάχιστον 8! Είναι εφικτό αυτό που ζητείται;

[Άρια 25]

Και να συμπληρώσω:Εφόσον οι απαντήσεις είναι ουσιαστικά δοσμενες, το ζητούμενο, πέρα από την αξιολόγηση της έκφρασης, είναι η σωστή τεκμηρίωση, που ωστόσο είναι αδύνατη λόγω του συγκεκριμένου ορίου λέξεων. Τελικά, τι ακριβώς ζητείται να κάνουν οι μαθητές; Δεν έχω καταλάβει...

[elranna]

Και να συμπληρώσω:Εφόσον οι απαντήσεις είναι ουσιαστικά δοσμενες, το ζητούμενο, πέρα από την αξιολόγηση της έκφρασης, είναι η σωστή τεκμηρίωση, που ωστόσο είναι αδύνατη λόγω του συγκεκριμένου ορίου λέξεων. Τελικά, τι ακριβώς ζητείται να κάνουν οι μαθητές; Δεν έχω καταλάβει...

Ζητείται να αποδείξουν ότι έχουν την κριτική ικανότητα να επιλέξουν τι θα βάλουν μέσα στο κείμενο και τι να παραλείψουν έτσι ώστε το κείμενο να ανταποκρίνεται στα ζητούμενα αλλά να μην υπερβαίνει το όριο λέξεων.