Έκθεση Γ' Λυκείου

[stam]

Πολύ ενδιαφέρουσες οι παρατηρήσεις σου Sali, από την άλλη, όμως, συχνά διαβάζουμε τις φράσεις "(δεν) επιτρέπεται από τον νόμο/ το Σύνταγμα/ από ειδική διάταξη". Θεωρείς ότι οι φράσεις αυτές δεν είναι σωστές;

[PDE ads]

[Dwrina]

Και τούτο, γιατί το ρ. επιτρέπει νομίζω πως ανήκει στην κατηγορία των αιτιακών (causative) ρημάτων,* δεν εκφράζει δηλαδή δράση· γι' αυτό και η λέξη δημοκρατία δεν μπορεί να είναι ο δράστης, ώστε να μετατραπεί σε ποιητικό αίτιο. Η δημοκρατία στο παράδειγμα αυτό είναι μόνο το ιδεώδες πλαίσιο μέσα στο οποίο κάποιοι διαμορφώνουν και διευρύνουν τις ειρηνικές επαναστάσεις· επομένως, ο πραγματικός δράστης υποκρύπτεται στη σημασία των ρηματικών ουσιαστικών διαμόρφωση και εξάπλωση.

Ο Μπαμπινιώτης στη Συνοπτική Γραμματική της Νέας Ελληνικής γράφει: «δράσεις προκαλούνται και από μη έμψυχα όντα (π.χ. καιρικά φαινόμενα, αφηρημένες έννοιες), τα οποία διαφοροποιούνται από τα έμψυχα, ως προς το ότι, ενώ προκαλούν τη δράση, δεν την ελέγχουν συνειδητά. Ο ρόλος αυτός ονομάζεται αιτία. Ο ρόλος της αιτίας δηλώνεται συντακτικά κυρίως με τη λειτουργία  του υποκειμένου, του ποιητικού αιτίου και του εμπρόθετου προσδιορισμού*.
Η βροχή εμπόδισε την πραγματοποίηση της εκδήλωσης.
Ο απεσταλμένος ενθουσιάστηκε από τη θερμή υποδοχή στην Ελλάδα.»
Ανάλογο του πρώτου παραδείγματος δεν είναι και το «η ηλιόλουστη ημέρα επέτρεψε την πραγματοποίηση της εκδήλωσης»;
 Λίγο πιο πάνω ο Μπαμπινιώτης έκανε λόγο για ρόλο του δράστη (έμψυχο υποκείμενο ή ποιητικό αίτιο), ενώ εδώ για ρόλο αιτίας. Δεν είμαι σίγουρη αν θεωρεί δράστη και το άψυχο υποκείμενο.
Πάντως, σύμφωνα με αυτά που ανέφερε η apri (https://www.pde.gr/index.php?topic=5194.2338)
 το επιτρέπω δεν ανήκει σε καμία από τις κατηγορίες ρημάτων με τα οποία ο δράστης δεν είναι το υποκείμενο.

*Δεν λέει τι εμπρόθετος προσδιορισμός, αλλά το «από τη θερμή υποδοχή» μπορεί κάλλιστα να εκληφθεί ως αναγκαστικό αίτιο. Επομένως, ακόμη και αν το υποκείμενο της ενεργητικής σύνταξης είναι ο δράστης, έχεις δίκιο ότι κατά την μετατροπή της σύνταξης σε παθητική το υποκείμενο μπορεί να γίνει εμπρόθετος της αιτίας. Εφόσον όμως ο Μπαμπινιώτης μιλάει και για ποιητικό αίτιο, σημαίνει ότι εξαρτάται από την περίπτωση. Και ενώ η «δημοκρατία» στην παθητική σύνταξη ακούγεται καλύτερα ως προσδιορισμός της αιτίας, στα παραδείγματα του stam ο εμπρόθετος ταιριάζει περισσότερο να είναι του ποιητικού αιτίου.

apri, περιμένουμε την άποψή σου.

[Sali]

Πολύ ενδιαφέρουσες οι παρατηρήσεις σου Sali, από την άλλη, όμως, συχνά διαβάζουμε τις φράσεις "(δεν) επιτρέπεται από τον νόμο/ το Σύνταγμα/ από ειδική διάταξη". Θεωρείς ότι οι φράσεις αυτές δεν είναι σωστές;

Και βέβαια είναι σωστές, stam· εδώ το εμπρόθετο είναι όντως ποιητικό αίτιο. Απλώς, στο συγκεκριμένο παράδειγμα του κειμένου των πανελλαδικών το εμπρόθετο "από τη δημοκρατία", εκτός από το ότι το θεωρώ κάπως αδόκιμο, πολύ περισσότερο το βλέπω ως δηλωτικό αιτίας. Το επισήμανε και η Dwrina στο σχόλιό της. Υπάρχει, φαίνεται, κάποια διαφορά, η οποία πρέπει να τεκμηριώνεται με κάποιους κανόνες. Ας ακούσουμε και την apri.

[stam]

Σε αυτό συμφωνούμε · όπως ανέφερες και εσύ, υπήρχαν άλλες, πιο καλές περιπτώσεις για την άσκηση αυτή. Η φράση στην παθητική σύνταξη, μολονότι δεν είναι αντιγραμματική, βρίσκεται, κατά την εκτίμησή μου, στο όριο της δόκιμης διατύπωσης. Αν τη βρίσκαμε σε γραπτό μαθητή μας, θα την υπογραμμίζαμε; Συνάδελφος, κατά την εξέταση των προφορικών εξεταζομένων, πιθανολόγησε ότι μπορεί να δοθεί από κάποιους μαθητές η απάντηση: "στη δημοκρατία...". Εσείς μια τέτοια απάντηση θα τη θεωρούσατε σωστή;

[PDE ads]

[Sali]

Σε αυτό συμφωνούμε · όπως ανέφερες και εσύ, υπήρχαν άλλες, πιο καλές περιπτώσεις για την άσκηση αυτή. Η φράση στην παθητική σύνταξη, μολονότι δεν είναι αντιγραμματική, βρίσκεται, κατά την εκτίμησή μου, στο όριο της δόκιμης διατύπωσης. Αν τη βρίσκαμε σε γραπτό μαθητή μας, θα την υπογραμμίζαμε; Συνάδελφος, κατά την εξέταση των προφορικών εξεταζομένων, πιθανολόγησε ότι μπορεί να δοθεί από κάποιους μαθητές η απάντηση: "στη δημοκρατία...". Εσείς μια τέτοια απάντηση θα τη θεωρούσατε σωστή;

Οι μαθητές είναι οι μόνοι που δεν φταίνε, έτσι δεν είναι, stam; Αν ήμουν εγώ βαθμολογητής, δεν θα θεωρούσα λάθος το εμπρόθετο "από τη δημοκρατία" ούτε το "στη δημοκρατία" ούτε κάποιο άλλο που να δίνει νόημα.

[stam]

Τα παιδιά είναι τα θύματα. Αλλά αυτό είναι μια άλλη συζήτηση... Και πολύ μεγάλη!

[eran]

Από τη δημοκρατία, αυτό έγινε δεκτό.

[marikaki]

Καλησπέρα, θα ήθελα να σας ρωτήσω πώς θα οργανώστε το μάθημα λογοτεχνίας και έκθεσης στην προετοιμασία σας; Ποια βοηθήματα θα εμπιστευτείτε; Το νέο του χατζηθωμά το έχει κάποιος; Είναι σύμφωνο με τα νέα δεδομένα του φακέλου υλικού;

[MARKOS]

Εχω του Ιωάννη Δ.Ευγενικού, εκδοσεις Χατζηθωμά, Θεσσαλονίκη 2018 (αν αυτό εννοεις)
- απ οτι βλέπω εχει κείμενα που δεν είναι στην ύλη. τώρα αν υπάρχουν 5,6 που είναι στην εξεταστέα ύλη και πάλι δεν είναι αρκετό. Περιμένουμε μηπως κυκλοφορήσει άλλο προσαρμοσμένο.

* σε μπελάδες μας εφερε το Τσίπρα, και εμας και κυρίως τα παιδια. Ειναι τοσα πολλά που μπορουν να ρωτήσουν που θέλει 3 χρονια προετοιμασια να εχουν κανει οι υποψήφιοι.

[erietta]

Αυτό που με προβληματίζει είναι ότι οι συνάδερφοι που θα κάνουν φέτος Νέα και Αρχαία θα κοπιάσουν σχετικά με την νέα ύλη, υπάρχει όμως ο ορατός κίνδυνος η επόμενη κυβέρνηση να ακυρώσει αυτές τις αλλαγές και να φέρει νέες.

[undertow]

Καλησπέρα, θα ήθελα να σας ρωτήσω πώς θα οργανώστε το μάθημα λογοτεχνίας και έκθεσης στην προετοιμασία σας; Ποια βοηθήματα θα εμπιστευτείτε; Το νέο του χατζηθωμά το έχει κάποιος; Είναι σύμφωνο με τα νέα δεδομένα του φακέλου υλικού;

Της λογοτεχνίας είναι αρκετά κατατοπιστικό. Από εκεί και πέρα...Προσωπικά, το βοήθημα της λογοτεχνίας το ετοιμάζω -με κίνδυνο να πεταχτεί στα σκουπίδια- από τα Χριστούγεννα. Θέλει καλή οργάνωση της θεωρίας. Να καταγραφούν όλα για να μπορεί ο μαθητής να διαχειριστεί τα κείμενα. Απο εκεί και πέρα, προσωπικά διαλέγω κάποια κείμενα από τα σχολικά βιβλία της λογοτεχνίας και γράφω την προσέγγιση του κειμένου, π.χ. αφηγηματικές τεχνικές, πρόσωπα του κειμένου, υφολογικές παρατηρήσεις κλπ. Στο τέλος, θα συμπεριλάβω κριτήρια αξιολόγησης, σαν αυτά που έχει στο βιβλίο του χατζηθωμα ανα θεματική ενότητα της έκθεσης (προβλέπεται θεματική συνάφεια μεταξύ έκθεσης και λογοτεχνίας).

[elranna]

Της λογοτεχνίας είναι αρκετά κατατοπιστικό. Από εκεί και πέρα...Προσωπικά, το βοήθημα της λογοτεχνίας το ετοιμάζω -με κίνδυνο να πεταχτεί στα σκουπίδια- από τα Χριστούγεννα. Θέλει καλή οργάνωση της θεωρίας. Να καταγραφούν όλα για να μπορεί ο μαθητής να διαχειριστεί τα κείμενα. Απο εκεί και πέρα, προσωπικά διαλέγω κάποια κείμενα από τα σχολικά βιβλία της λογοτεχνίας και γράφω την προσέγγιση του κειμένου, π.χ. αφηγηματικές τεχνικές, πρόσωπα του κειμένου, υφολογικές παρατηρήσεις κλπ. Στο τέλος, θα συμπεριλάβω κριτήρια αξιολόγησης, σαν αυτά που έχει στο βιβλίο του χατζηθωμα ανα θεματική ενότητα της έκθεσης (προβλέπεται θεματική συνάφεια μεταξύ έκθεσης και λογοτεχνίας).

Δείτε τα κριτήρια αξιολόγησης που έβγαλε το ΙΕΠ την περασμένη εβδομάδα. Δεν ξέρω αν έχει νόημα πλέον η χωριστή διδασκαλία γλώσσας/λογοτεχνίας, μάλλον θα πρέπει να κινηθούμε σε εντελώς διαφορετική κατεύθυνση από αυτή που έχουμε συνηθίσει. Το μόνο σίγουρο είναι ότι πλέον απαιτούνται υψηλές δεξιότητες ανάγνωσης. Θεωρώ ότι είναι απαραίτητη η ανάγνωση πολλών κειμένων διαφορετικού είδους, δεδομένου ότι τα κείμενα πλέον είναι 3 και οι ερωτήσεις προσανατολίζονται στην εις βάθος κατανόησή τους.

Επίσης, νομίζω ότι δεν έχει πλέον νόημα το να δίνουμε έτοιμα σχεδιαγράμματα, καθώς τα θέματα παραγωγής λόγου είναι πολύ συγκεκριμένα και σχετίζονται άμεσα με την καλή κατανόηση των κειμένων, ειδικά όταν ένα από τα ζητούμενα είναι η προσωπική στάση των μαθητών.

[apri]

Και βέβαια είναι σωστές, stam· εδώ το εμπρόθετο είναι όντως ποιητικό αίτιο. Απλώς, στο συγκεκριμένο παράδειγμα του κειμένου των πανελλαδικών το εμπρόθετο "από τη δημοκρατία", εκτός από το ότι το θεωρώ κάπως αδόκιμο, πολύ περισσότερο το βλέπω ως δηλωτικό αιτίας. Το επισήμανε και η Dwrina στο σχόλιό της. Υπάρχει, φαίνεται, κάποια διαφορά, η οποία πρέπει να τεκμηριώνεται με κάποιους κανόνες. Ας ακούσουμε και την apri.

To "επιτρέπω" στην κύρια χρήση του είναι μεταβατικό. Όταν το κείμενο λέει "Μόνο η δημοκρατία επιτρέπει τη διαμόρφωση και την εξάπλωση των ειρηνικών επαναστάσεων", το ρήμα είναι μεταβατικό και η "δημοκρατία" είναι το υποκείμενο, που ως προσωποποιημένη έννοια λειτουργεί ως δράστης.
Η παθητική εκδοχή της πρότασης πιστεύω ότι σου φαίνεται αδόκιμη, γιατί και η ενεργητική της μορφή δεν είναι τόσο συνηθισμένη. Μπορεί συχνά να λέμε "Το σύνταγμα/ ο νόμος επιτρέπει...", αλλά δεν λέμε τόσο συχνά "Η δημοκρατία επιτρέπει...". Δεν νομίζω δηλαδή ότι η προσωποποίηση της δημοκρατίας είναι και τόσο συχνή, για να σου είναι οικεία.

Αν το κείμενο έλεγε "Μόνο η δημοκρατία επιτρέπει στους πολίτες να διαμορφώνουν και να εξαπλώνουν ειρηνικές επαναστάσεις", τότε ναι, συμφωνώ μαζί σου ότι το "επιτρέπω" θα λειτουργούσε μεταβιβαστικά (περιφραστική μεταβιβαστική δομή: επιτρέπω σε κάποιον να κάνει κάτι), γιατί  η δημοκρατία θα ήταν ο αίτιος (causer) και οι πολίτες οι δράστες (agents) της πράξης.

Γενικά, ως μεταβιβαστικά (causative) λειτουργούν τα ρήματα που στην κανονική τους χρήση είναι είτε αμετάβατα (π.χ γονατίζω, παραιτούμαι) είτε μεταβατικά αλλά με αντικείμενο κάποιο πράγμα (όχι πρόσωπο).
Λέμε "μαθαίνω αριθμητική" (μεταβατικό με αντικείμενο πράγμα), αλλά "τον έμαθε να διαβάζει" (μεταβιβαστικό)
Λέμε "γονάτισα" (αμετάβατο), αλλά "τα βάσανα τον γονάτισαν" (μεταβιβαστικό).

[LK]

Ως προς το σύστημα εισαγωγής στην ανώτατη εκπαίδευση, η Νέα Δημοκρατία δεν σκοπεύει να αιφνιδιάσει κανέναν. Η δική μας λογική είναι ότι πριν από οποιαδήποτε αλλαγή, χρειάζεται λεπτομερής - πρωτίστως στρατηγικός - σχεδιασμός, χρειάζεται να έχει προηγηθεί ουσιαστικός διάλογος με όλους τους εμπλεκόμενους φορείς, να έχουν υποβληθεί υλοποιήσιμες προτάσεις και, φυσικά, ένα μεταβατικό στάδιο προσαρμογής. Ως εκ τούτου, το ισχύον σύστημα εισαγωγής δεν θα αλλάξει συθέμελα για τους μαθητές που ετοιμάζονται να ξεκινήσουν την γ’ Λυκείου. Ωστόσο, θα προβούμε σε βελτιωτικές κινήσεις, στην προσπάθειά μας να καταστήσουμε πιο λειτουργικό το ισχύον σύστημα που χαρακτηρίζεται από πλήθος στρεβλώσεων.

Τάδε δήλωσε η Κεραμέως σε συνέντευξη στο alfavita. Ναι, αλλά ποιο είναι το ισχύον σύστημα εισαγωγής; Αυτό με το οποίο τα παιδιά δίνουν φέτος εξετάσεις, αυτό που ψηφίστηκε το Πάσχα;