Αρχαία Ελληνικά: Γραμματική

[Dwrina]

κοίλος

< αρχ. κοΤλος < *κοΕ-ιλος (ήδη μυκ. ko-wi-ro) < θ.
*koF-, μεταπτωτ. βαθμίδα τού Ι.Ε. *kew- «βαθούλωμα
- οίδημα» || λατ. cavus «κοίλος» (> γαλλ. cave,
ιταλ. cavo), αλβ. thelle «βαθύς», αρμ. soyl «κοίλος».
Δεν αποκλείεται η περαιτέρω σύνδεση με το Ι.Ε.
*keu- «φουσκώνω, πρήζομαι», από όπου προήλθαν
τα αρχ. κυ-ώ (-έω) «κυοφορώ», κϋ-μα, κύ-ρος, έγ-
κυ-ος κ.ά. Είναι πιθανόν ότι οι δύο Ι.Ε. ρίζες ταυτίζονται.

ακούω

< αρχ. ακούω < *ά-κού-σ- '\ω < α- προθεμ. + μετα-
πτωτ. βαθμίδα τού Ι.Ε. *kew- «προσέχω, παρατηρώ»
(όπως επιβεβαιώνεται από το ομόρριζο αρχ. κοέω
«ακούω, αντιλαμβάνομαι», σπάνιο ρ.) || λατ. caveo
«προσέχω», cautio «προσοχή, πρόνοια» (> γαλλ.
caution, ισπ. caucion, ιταλ. cauzione), γοτθ. hausjan
«ακούω», παλ. γερμ. ho(r)ran (> γερμ. horen, αγγλ.
hear, ολλ. hooren).

Η ρίζα των παραπάνω λέξεων, κοίλος και ακούω , μπορεί να θεωρηθεί ότι είναι η ίδια, η οποία όμως έχει δύο διαφορετικές σημασίες;

Έφθασα στο κοίλος  και το ακούω ψάχνοντας αρχικά να δω αν έχει σχέση το λατινικό caveo με το αγγλικό cave, αλλά άκρη δεν βγάζω· από τη μια φαίνεται ότι πρόκειται για δύο διαφορετικές ρίζες με διαφορετική σημασία, από την άλλη μορφολογικά συμπίπτουν (*kew).

Δηλαδή, η αναγωγή κάποιων λέξεων σε κοινή ρίζα προϋποθέτει εκτός από μορφολογική ταύτιση και σημασιολογική;

[PDE ads]

[apri]

Δηλαδή, η αναγωγή κάποιων λέξεων σε κοινή ρίζα προϋποθέτει εκτός από μορφολογική ταύτιση και σημασιολογική;

Όχι ταύτιση απαραίτητα, αλλά κάποιου είδους σημασιολογική σχέση ναι.

[Dwrina]

Επομένως οι λέξεις κοίλος και ακούω, και κατ' επέκταση  το αγγλικό cave και το λατινικό caveo,  δεν έχουν κοινή ρίζα, απλώς η ρίζα της μιας τυχαίνει να συμπίπτει μορφολογικά με τη ρίζα της άλλης, σωστά;

[apri]

Έτσι φαίνεται. Εκτός αν ανακαλύψεις κάποια σημασιολογική σχέση.

[PDE ads]

[Dwrina]

Σε ευχαριστώ, apri!

Στο Λεξικό του Μπαμπινιώτη δεν βρήκα σημασιολογική σχέση. Κάπου αλλού δεν έχω να ψάξω.

Η δική μου αρχική σκέψη ήταν ότι η σπηλιά, δηλαδή κάτι βαθουλωτό, προσφέρεται για να σε προστατεύσει από κάτι το οποίο προσέχεις, ώστε να προφυλαχθείς από αυτό, άρα το κοῖλον είναι κάτι που προφυλάσσει.

Φαίνεται όμως  ότι αυτός ο συσχετισμός που έκανα είναι εντελώς αυθαίρετος, γιατί η ρίζα από την οποία προέρχονται το caveo και το ἀκουω δεν πρέπει να έχει την έννοια προσέχω = προφυλάσσομαι, αλλά προσέχω = παρατηρώ, αντιλαμβάνομαι με τις αισθήσεις, οπότε δεν υπάρχει καμία σημασιολογική σχέση.

[Dwrina]

Ήθελα να δω γιατί η σχολική Γραμματική δεν αναφέρει καθόλου στην προστακτική αορίστου β' τον τύπο σε -σθωσαν.

Από τη Γραμματική του Σταματάκου κατάλαβα ότι  τύποι σε -σθωσαν (γενικά, όχι του αορίστου β΄) είναι μεταγενέστεροι και πιο σπάνιοι. Και ο Σταματάκος, αλλά και κάποια ξενόγλωσση Γραμματική (ή η Γραμματική του Cambridge ή του Goodwin ή του Smyth. Ξέχασα πού το είδα, γιατί έψαχνα σε όλες) δεν δίνει σε κανέναν χρόνο στη κλίση του ρήματος το -σθωσαν.

 Ξέρετε αν όντως αυτός το τύπος είναι μεταγενέστερος και σπάνιος; Πόσο μεταγενέστερος όμως δεν έχω καταλάβει. Δεν νομίζω ότι δεν απαντά καθόλου στην κλασική περίοδο.

Μήπως όμως το -σθώσαν στον αόριστο β' είναι ακόμη πιο μεταγενέστερος τύπος και δεν απαντά καθόλου στην κλασική περίοδο ή είναι ακόμη πιο σπάνιος από το -σθωσαν των άλλων χρόνων; Υπάρχει όμως, γιατί βρήκα στην αναζήτηση στη google γενέσθωσαν, πυθέσθωσαν, σχέσθωσαν.

[Dwrina]

Βρήκα μια παρατήρηση στον Smyth (466, 3) και τελικά  ό,τι ισχύει για τους άλλους χρόνους ισχύει και για τον αόριστο β'. Δεν εξηγείται η επιλογή της σχολικής Γραμματικής.

[Dwrina]

Το ὑπισχοῦμαι θεωρείται το μέσο του ὑπέχω, το οποίο δεν απαντά στη μέση φωνή;

[apri]

Είσαι σίγουρη ότι υπάρχει τέτοια λέξη; Μήπως είναι το '''υπισχνούμαι'' και δεν είναι γραμμένο καλά;
 

[Dwrina]

Το ὑπισχνοῦμαι εννοούσα. Μου ξέφυγε ένα ν. 

Τώρα το πήρα είδηση ότι το ὑπισχνοῦμαι είναι σύνθετο με το ἔχω και ότι μάλλον θεωρείται μέσο του ὑπέχω. 

[MARKOS]

δεν ξέρω αν είναι "μέσο" του ρήματος υπέχω, αλλά πολύ θα ήθελα να ξέρω.
Ξέρω πως το υπισχνούμε είναι σύνθετο απο το υπό + ίσχω (<έχω) και σημαίνει υπόσχομαι, επαγγέλλομαι
το υπέχω σημαίνει υποβαστάζω

[apri]

Ναι, είναι μέσο του ''υπέχω''. Το αναφέρει και το LSJ.

Ο αρχικός τύπος στα ιωνικά ήταν ''υπίσχομαι'' (από το ''ίσχω'' που είναι άλλος τύπος του ''έχω'').
Υποθέτουν ότι στην αττική διάλεκτο πήρε τη μορφή ''υπισχνουμαι'' με επίδραση του  αντίθετου ''αρνούμαι''.


''Υπισχνούμαι'' σημαίνει βασικά ''παίρνω υπό την ευθύνη μου'', άρα δεσμεύομαι να το κάνω, υπόσχομαι.
Κάτι ανάλογο σημαίνει στα αγγλικά το ''undertake''.

Στην ενεργητική το ''υπέχω'' σημαίνει ''κρατώ κάτι από κάτω'', ''υποβαστάζω''.

Δεν είναι μακρινές οι σημασίες. Αλλά σίγουρα, δεν μπορείς να τα αναφέρεις μαζί στους αρχικούς χρόνους του ρήματος.
Αν ψάχνεις ομόρριζα, εντάξει.



 

[Dwrina]

Ευχαριστούμε apri!

Το πρέσβυς είναι ουσιαστικοποιημένο επίθετο και έχει παραθετικά;

Δεν το βρήκα κάπου ως επίθετο, αλλά μόνο έτσι μπορώ να εξηγήσω τα παραθετικά.

[apri]

Λειτουργεί και ως επίθετο και ως ουσιαστικοποιημένο επίθετο. Δες το λήμμα στο LSJ.