Σχολικές Εκδρομές

[ppil]

@ Έσπερος
Θα προσπαθήσω να απαντήσω όσο πιο αντικειμενικά μπορώ. Αρχικά όμως να πω πως η εκπαιδευτική αξία των σχολικών εκδρομών δεν είναι αυτονόητη, αλλά προκύπτει από ένα σύνολο παραμέτρων, δηλ. παιδαγωγικών, κοινωνιολογικών και οργανωτικών.
Αν πάρουμε μόνο το κομμάτι του ότι οι μαθητές στο δικό μου σχολείο προέρχονται κυρίως από οικογένειες με υψηλό μορφωτικό, κοινωνικό και οικονομικό υπόβαθρο, παρατηρούνται όντως διαφοροποιημένα χαρακτηριστικά στη στάση και τη συμμετοχή τους σε τέτοιες δραστηριότητες (τουλάχιστον σε σύγκριση με άλλα σχολεία που γνωρίζω πάρα πολύ καλά καλά). Η πολιτισμική και εκπαιδευτική εξοικείωση των μαθητών μας με περιβάλλοντα μάθησης εκτός σχολείου (όπως μουσεία, πολιτιστικοί χώροι, επιστημονικά κέντρα κ.λπ.) καθιστά την αποδοχή και ενεργή συμμετοχή τους σε εκπαιδευτικές επισκέψεις πιο πιθανή. Έχουν αναπτύξει ήδη από το οικογενειακό τους περιβάλλον ή από εξωσχολικές δραστηριότητες ένα είδος "προκαταρκτικού γραμματισμού" που επιτρέπει την κατανόηση της παιδαγωγικής διάστασης τέτοιων εμπειριών. Εμφανίζουν συνήθως υψηλότερη σχολική αυτορρύθμιση. Αυτό σημαίνει ότι μπορούν να ακολουθήσουν δομημένα προγράμματα, να συνεργαστούν σε δραστηριότητες που προϋποθέτουν πειθαρχία και σεβασμό στον χώρο κ και ενίοτε να εκφράσουν γνήσιο ενδιαφέρον. Μπορούν να οργανωθούν επισκέψεις με ουσιαστική προετοιμασία, σύνδεση με την ύλη, προ-δραστηριότητες και αποτίμηση μετά.
ΑΛΛΑ
ενώ το επίπεδο επιτρέπει τη διοργάνωση ποιοτικών εκπαιδευτικών εξορμήσεων (ο όρος "εκπαιδευτική επίσκεψη" χρησιμοποιείται περισσότερο από τους εκπαιδευτικούς, τους γονείς και τα διοικητικά έγγραφα, όχι από μαθητές) η ανταπόκριση δεν είναι ανάλογη. Πολλοί μαθητές αντιμετωπίζουν την εκδρομή περισσότερο ως ευκαιρία να αποτονώσουν την καθημερινή τους πίεση κάπου που δεν τους ξέρουν, όσο εμείς δεν τους βλέπουμε (σε εκείνες τις τρομερές "ελεύθερες ώρες" της εκδρομής) και αντιμετωπίζεται ως ψυχαγωγική παροχή. Αυτό σε συνδυασμό με την οικονομική άνεση και την κουλτούρα κατανάλωσης , ειδικά στις πολυήμερες εκδρομές δημιουργεί απίστευτα προβλήματα.
Εμείς δεν κάνουμε πολυήμερες εκδρομές τάξης, αλλά διαταξικές εκδρομές προορισμού που έχουν και αυτές θέματα καθώς η ανομοιογένεια ηλικιών δημιουργεί άλλα προβλήματα: παιδαγωγικής πρόθεσης, σαφούς στόχευσης και μεθοδικής προετοιμασίας εκ μέρους των εκπαιδευτικών. Η διοργάνωση δηλ θεωρώ πως είναι πιο σημαντική από τα κοινωνικά και πολιτισμικά κεφάλαια των μαθητών. Οι πιο οργανωμένες εκδρομές είναι αυτές των ομίλων. Η φιλοσοφία της διεύθυνσης είναι να δουλεύει αυτός που μπορεί και είναι ικανός. Στα πλαίσια αυτά, έχω διοργανώσει άτυπα ή έχω ελέγξει λεπτομερώς προγράμματα σε πάρα πολλές εκδρομές, χωρίς να δέχομαι καμία συμμετοχή μου επίσημα.

[PDE ads]

[Έσπερος]

Τι θα πει «ελεύθερος χρόνος» σε τέτοιες περιπτώσεις; Όταν τα πας σε μουσεία, σε μνημεία, σε επιστημονικά εργαστήρια, σε βιβλιοθήκες, σε εκπαιδευτικές βιωματικές δραστηριότητες, σε ο,τιδήποτε τέτοιο τέλος πάντων, δεν είναι «μάθημα» με την τρέχουσα έννοια της καθημερινότητας και δεν είναι «υποχρεωμένα» να έχουν τεταμένη την προσοχή τους συνεχώς, ούτε θα τους ζητηθεί να εκπονήσουν μετά κάποια εργασία -αν και εγώ θα το θεωρούσα πολύ χρήσιμο ώστε να βλέπαμε πώς αφομοιώνουν τα όσα βλέπουν και ακούνε-, άρα δεν χρειάζεται «ελεύθερος χρόνος». Δεν είναι ταξίδι αναψυχής, και αυτό οφείλουν να το συνειδητοποιήσουν ήδη από τη γνωστοποίηση ότι η συμμετοχή π.χ. στον τάδε όμιλο ή στο δείνα πρόγραμμα περιέχει και εκδρομή. Οταν το πρόγραμμα της εκπαιδευτικής εκδρομής γίνεται εκ των προτέρων γνωστό (πριν καν τη δήλωση συμμετοχών), με αυτονόητη υποχρέωσή τους να γνωρίζουν ότι θα τηρηθεί ευλαβικά και χωρίς παρεκκλίσεις ειδεμή μόνο σε περίπτωση ανωτέρας βίας, δεν μπορούν μετά να επικαλεστούν ότι «άλλα νόμιζα και άλλα βλέπω να ισχύουν». Ως μόνος «ελεύθερος χρόνος» (πρέπει να) νοείται ο χρόνος των γευμάτων και των μετακινήσεων. Εκεί, ας συζητήσουν, ας χαβαλεδιάσουν, ας «αποφορτιστούν» (αν θεωρούν «πίεση» την πρόσληψη καινούργιων ερεθισμάτων).

Ενταξει Scout, μάλλον οι δικοί μου μαθητες είναι οι χειρότεροι των χειρότερων όλων των σχολείων της χώρας, σε όλα τα άλλα σχολεοα όταν λες ότι όλη η Β Γυμνασίου και όλη η Γ πάνε εκπαιδευτική επίσκεψη με 3 διανυκτερεύσεις, τα παιδιά κλαίνε γιατί ζητάνε να χωρέσει στο πρόγραμμα και άλλο ένα μουσείο με εκπαιδευτικό πρόγραμμα και φύλλα εργασίας. Και παίρνουν και κασετίνες μαζί στην εκδρομή, μαζί με τις ισιωτικες και το φουρνακι για τα νύχια.

ΥΓ Αν ανακοινώνεις όμιλο ή πρόγραμμα με εκδρομή στο πρόγραμμα εξ αρχής, ξεφτιλίζεις την έννοια του ομίλου και του προγραμματος. Τα παιδιά πρέπει να έρθουν στον όμιλο για τη χαρά της συμμετοχής, όχι για την εκδρομή. Αν βολέψει και διοργανωθεί, εινσι μια ευχάριστη επιβράβευση και διάκριση ανάμεσα στα παιδιά που αγαπούν τη γνώση και τα παιδιά που βαριούνται. Αυτά όμως είναι για τα ταπεινά σχολεία των κοινών θνητών. Ζήτω συγγνώμη που κρίνω εξ ίδιων και αμφισβητώ την ειλικρινή και άδολη δίψα των εφήβων μας για γνώση.

[ppil]

@Scout
Αν δεν υπήρχε ελεύθερος χρόνος στις εκδρομές, παίζει να μην ερχόταν ψυχή σε αυτές ούτε σε μας.

[Έσπερος]

“ενώ το επίπεδο επιτρέπει τη διοργάνωση ποιοτικών εκπαιδευτικών εξορμήσεων (ο όρος "εκπαιδευτική επίσκεψη" χρησιμοποιείται περισσότερο από τους εκπαιδευτικούς, τους γονείς και τα διοικητικά έγγραφα, όχι από μαθητές) η ανταπόκριση δεν είναι ανάλογη. Πολλοί μαθητές αντιμετωπίζουν την εκδρομή περισσότερο ως ευκαιρία να αποτονώσουν την καθημερινή τους πίεση κάπου που δεν τους ξέρουν, όσο εμείς δεν τους βλέπουμε (σε εκείνες τις τρομερές "ελεύθερες ώρες" της εκδρομής) και αντιμετωπίζεται ως ψυχαγωγική παροχή. Αυτό σε συνδυασμό με την οικονομική άνεση και την κουλτούρα κατανάλωσης , ειδικά στις πολυήμερες εκδρομές δημιουργεί απίστευτα προβλήματα.”

Αυτό είναι λογικό. Πρώτον, αν ταξιδεύεις με τους γονείς σου, δεν εχεις ανάγκη το ταξίδι του σχολείου για να δεις μερη, το εχεις ανάγκη για την παρέα ας πούμε. 2. τα παιδιά είναι παιδιά και είναι φυσιολογικό να σκέφτονται σαν παιδιά. 3. τα πιεσμένα παιδιά έχουν ίσως μεγαλύτερη ανάγκη να μην πιεστούν σε μια εκδρομή.

@Scout. Πέρσι παρακαλούσα σχεδον
κάποιες άριστες μαθήτριες να έρθουν στον όμιλό μου. Δεν μπορούσαν γιατί είχαν φροντιστήρια. Λίγο μετά ήρθε καλός «συνάδελφος», έστησε πρόγραμμα στο πόδι και έταξε ταξίδι. Τα ίδια τα παιδιά που εμένα με είχαν απορρίψει, πήγαν τρέχοντας. Οι άριστοι μαθητες του σχολείου.

[PDE ads]

[erietta]

Έσπερος, αυτό είναι το μυστικό. Πρόγραμμα στο πόδι και τάξιμο εκδρομής. Είναι απλό.

[IoannisDr]

Πριν λίγες ώρες επέστρεψα σπίτι από ημερήσια εκδρομή και 2 σκέψεις μου τριβελίζουν το μυαλό.

Πρώτον, έχουμε χαμηλώσει τόσο τον πήχη, αναγκαστικά ίσως, ψάχνοντας απεγνωσμένα θετικό πρόσημο, που θεωρούμε επιτυχία το γεγονός ότι επιστρέψαμε όσοι πήγαμε, αρτιμελείς.
Για συμπεριφορά ούτε λόγος...ρόδα,τσάντα και κοπάνα (ευτυχώς όχι όλοι, υπήρχαν και παιδιά με υποδειγματική συμπεριφορά)!

Δεύτερον, μου κάνει εντύπωση πως τα παιδιά, στον ελεύθερό τους χρόνο πάνε μαζικά και ψωνίζουν ρούχα!!
Εμένα στην ηλικία των 13, έτσι και με άφηνες να αγοράσω ρούχα μόνος μου, θα γυρνούσα σπίτι σαν καρνάβαλος!

[Έσπερος]

Εμάς η μονοήμερη της Γ που είναι σε πιο μακρινό προορισμό (όσο επιτρέπει η νησιωτικοτητα) πρεπει να συνέβαλε ουσιαστικά στην εκτίναξη του μηνιαίου απολογισμού των καταστημάτων. Επισης είναι σίγουρο ότι όταν κατάλαβαν ότι τα παιδιά έχουν έρθει ορεξάτα, ανέβασαν επι τόπου τις τιμές και φυσικά χωρίς απόδειξη. Αλλά δεν πτοήθηκαν. Έκαναν λες και δεν έχουμε μαγαζιά στο νησι μας. Το φοβερό είναι το με πόσα λεφτά πήγαν εκει. Ο πιο φτωχός μαθητής μας είχε πάνω του χρήματα περισσότερα από το τι χαλάμε ως οικογένεια σε μια έξοδο για φαγητό. Και φυσικά τα χάλασε όλα σε αηδίες.

[erietta]

Ioannis,

Όποτε μπορείς, εξήγησε τι εννοείς λέγοντας "θετικό πρόσημο". Την αξιολόγηση ίσως;

[Έσπερος]

Νομίζω ότι θετικό εννοεί το να πειθεις τον εαυτό σου ότι αξίζει να αφιερώνεις χρόνο στο να τα πηγαίνεις κάπου να ξεστραβωθούν, που εσυ κουράζεσαι, ταλαιπωρεισαι, ρεζιλεύεσαι, κ εχεις απίστευτη γκρίνια επειδή η μονοήμερη έχει και ένα εκπαιδευτικό πρόσχημα.

Εμάς πάντως η ποιότητα της μονοήμερης βελτιώθηκε όταν χωρίσαμε 3 διαφορετικούς προορισμούς όπου ανά δυο τμήματα επισκέπτονται διαφορετικό αξιοθέατο. Εκεί ναι, δεν κλαίνε από συγκίνηση στις ξεναγήσεις αλλά είναι ευπρεπή. Άλλο ένα επιχείρημα μου κατά των εκδρομών για ολόκληρες τάξεις οριζόντια χωρίς διάκριση.

[ppil]

Συνοδός σε μονοήμερη: Είχα πάρει ομάδα μαθητών και τα τηλέφωνά τους και στον ελεύθερο χρόνο (δίωρο) ήξερα ακριβώς που ήταν, γιατί κανένας μαθητής δεν τολμούσε να μη σηκώσει το τηλ. Ήμουν σχετικά ήρεμη. Οι συνάδελφοι είχαν ορίσει μέρος που θα έπιναν καφέ. Μαζί μας είχαμε ένα παιδί με αυτισμό και την παράλληλη που το συνόδευε. Ενώ πήγαινα προς την καφετέρια το βλέπω απέναντι να περνάει μόνο του το δρόμο, χωρίς φανάρι. Δέκα λεπτά το δευτερόλεπτο ο χρόνος για μένα. Πέρασε και το πήρα από το χεράκι. Έψαχνα την παράλληλη στο τηλ, δεν το σήκωνε. Καλώ τους άλλους συναδέλφους, δεν την είδε κανείς. Το παιδί μου ζητούσε φαγητό, νερό. Για να μην τα πολυλογώ έκατσα δύο ώρες μαζί του και προσκολληθήκαμε σε μερικά παιδιά της ομάδας μου. Η παράλληλη είπε πως το είχε αναλάβει μια παρέα παιδιών, πως έπρεπε να κοινωνικοποιηθεί και όχι να το έχει από το χεράκι, πως ανήκει στο διδακτικό προσωπικό και κανονικά κανείς δεν θα πρέπει να ξέρει πως την χρειάζεται το συγκεκριμένο παιδί. Απασφάλισα για πρώτη φορά στη ζωή μου.
Νομίζω πως είναι κατανοητό τι εννοώ σχετικά με την οργάνωση πια.

[Έσπερος]

Συνοδός σε μονοήμερη: Είχα πάρει ομάδα μαθητών και τα τηλέφωνά τους και στον ελεύθερο χρόνο (δίωρο) ήξερα ακριβώς που ήταν, γιατί κανένας μαθητής δεν τολμούσε να μη σηκώσει το τηλ. Ήμουν σχετικά ήρεμη. Οι συνάδελφοι είχαν ορίσει μέρος που θα έπιναν καφέ. Μαζί μας είχαμε ένα παιδί με αυτισμό και την παράλληλη που το συνόδευε. Ενώ πήγαινα προς την καφετέρια το βλέπω απέναντι να περνάει μόνο του το δρόμο, χωρίς φανάρι. Δέκα λεπτά το δευτερόλεπτο ο χρόνος για μένα. Πέρασε και το πήρα από το χεράκι. Έψαχνα την παράλληλη στο τηλ, δεν το σήκωνε. Καλώ τους άλλους συναδέλφους, δεν την είδε κανείς. Το παιδί μου ζητούσε φαγητό, νερό. Για να μην τα πολυλογώ έκατσα δύο ώρες μαζί του και προσκολληθήκαμε σε μερικά παιδιά της ομάδας μου. Η παράλληλη είπε πως το είχε αναλάβει μια παρέα παιδιών, πως έπρεπε να κοινωνικοποιηθεί και όχι να το έχει από το χεράκι, πως ανήκει στο διδακτικό προσωπικό και κανονικά κανείς δεν θα πρέπει να ξέρει πως την χρειάζεται το συγκεκριμένο παιδί. Απασφάλισα για πρώτη φορά στη ζωή μου.
Νομίζω πως είναι κατανοητό τι εννοώ σχετικά με την οργάνωση πια.

Μην αρχίσω να περιγράφω σκηνικά με παράλληλες και εκδρομές. Θα έλεγα ότι φοβάμαι μη φωτογραφίσω το σχολείο μου αλλά μάλλον δεν είμαστε οι μόνοι. Όποτε μας συμφέρει έχουμε ειδικό δικό μας καθηκοντολογιο και δικά μας παιδιά «χρεωμένα» και αρνούμαστε να κάνουμε ο,τι κάνουν οι άλλοι. Όποτε δεν μας  συμφέρει, είμαστε μέλος του συλλόγου και δεν έχουμε «δικά μας» παιδιά.

[harac]

Εμάς η μονοήμερη της Γ που είναι σε πιο μακρινό προορισμό (όσο επιτρέπει η νησιωτικοτητα) πρεπει να συνέβαλε ουσιαστικά στην εκτίναξη του μηνιαίου απολογισμού των καταστημάτων. Επισης είναι σίγουρο ότι όταν κατάλαβαν ότι τα παιδιά έχουν έρθει ορεξάτα, ανέβασαν επι τόπου τις τιμές και φυσικά χωρίς απόδειξη. Αλλά δεν πτοήθηκαν. Έκαναν λες και δεν έχουμε μαγαζιά στο νησι μας. Το φοβερό είναι το με πόσα λεφτά πήγαν εκει. Ο πιο φτωχός μαθητής μας είχε πάνω του χρήματα περισσότερα από το τι χαλάμε ως οικογένεια σε μια έξοδο για φαγητό. Και φυσικά τα χάλασε όλα σε αηδίες.

Το ίδιο συνέβηκε σε εμάς στην τριήμερη όχι μόνο της Γ' αλλά και της  Β' Γυμνασίου. Το πολύ 5-10 λεπτά σε κάθε μουσείο με το ζόρι και μετά βόλτα και ατέλειωτα ψώνια. Δηλαδή έκαναν πράγματα που ωραιότατα μπορούν να τα κάνουν και με την οικογένειά τους, χωρίς την εμπλοκή του σχολείου. Τελικά, συμφωνώ μαζί σου στο ότι οι πολυήμερες σχολικές εκδρομές έχουν κάποιο νόημα, μόνο όταν υπάρχει συγκεκριμένος σκοπός συνδεδεμένος με  συγκεκριμένη σχετικά ολιγομελή  ομάδα μαθητών.

[Scout]

Το πολύ 5-10 λεπτά σε κάθε μουσείο με το ζόρι και μετά βόλτα και ατέλειωτα ψώνια.

Συγγνώμη, αλλά για τη διάθεση του χρόνου της εκδρομής κατά την παραπάνω αναλογία που αναφέρατε, θεωρείτε ότι φταίνε τα παιδιά; Για να καταλάβω δηλαδή επί ποίας βάσεως συζητάμε, όχι τίποτε άλλο.

[Έσπερος]

Συγγνώμη, αλλά για τη διάθεση του χρόνου της εκδρομής κατά την παραπάνω αναλογία που αναφέρατε, θεωρείτε ότι φταίνε τα παιδιά; Για να καταλάβω δηλαδή επί ποίας βάσεως συζητάμε, όχι τίποτε άλλο.

Εξαρτάται. Στα μικρά μουσεία που δεν πηγαίνεις τα παιδιά για μουσειοπαιδαγωγικό πρόγραμμα, αν βάλεις ένα τσούρμο μέσα, ακόμα κι αν τους έχεις χωρίσει σε ομάδες με ξεναγό τους φιλόλογους του σχολείο ή τον ξεναγό του μουσείου (πόσους άραγε θα διαθέτε?) πιθανότατα τα παιδιά δεν θα αντέξουν πάνω από 10 λεπτά, και θα τα βγάλεις έξω άρον άρον για να μην γίνεις ρεζίλι. Αν ο χώρος προσφέρεται για rotation (30 παιδιά στο αρχαιολογικό μουσείο, 30 παιδιά στο δημαρχείο, 30 παιδιά στη βιβλιοθήκη κοκ) μπορεί να πετύχεις κάτι καλύτερο. Εμείς έτσι επιδιώκουμε να κάνουμε και δουλεύει γενικά. ΣΤη μονοήμερη όμως ξέρουμε ότι τα παιδιά δεν πάνε για να περάσουν 4 -5  ώρες σε ξεναγήσεις με ελύθερο χρόνο 1 ώρα για φαγητό. και η μονοήμερη είναι η μόνη νομικά θεσμοθετημένη ΕΚΔΡΟΜΗ και είναι ανοιχτή σε όλους τους μαθητές. Αν είναι για μια μέρα, μπορείς να δεχτείς ότι θα γίνει μια υποτυπώδης περιήγηση χωρίς αυστηρές παιδαγωγικές δραστηριότητες. Αν αυτό πας και το μεταφέρεις σε 3ήμερη, υπάρχει θέμα. ΜΠορεί οι δικοί σου μαθητές να βλέπουν αλλιώς τις εκδρομές, αλλά μάλλον είσαι εξαίρεση. Ττο λέμε 100 άτομα εδώ μέσα.. Δεν μπορει να είμαστε ολοι τρελοί ή ανίκανοι να οργανώσουμε μια εκδρομή, και λίγο πολύ όλοι γνωρίζουμε τι διαθέτουν τα μέρη που επιλέγονται συνήθως για εκδρομές.