Αρχαία Ελληνικά: Σύνταξη

[Sali]

Η ευκτική ἀνοιχθείη υποκαθιστά την επαναληπτική υποτακτική + ἂν του ευθέος λόγου, η οποία συνεκφράζει και την ιδέα του σκοπού. Δηλαδή στον ε.λ. έχουμε: περιμένομεν ἑκάστοτε, ἕως ἂν ἀνοιχθῇ τὸ δεσμωτήριον. Επομένως, η ευκτική εκφράζει την επανάληψη στο παρελθόν, ενώ συγχρόνως διατηρεί και την ιδέα του σκοπού. Η επόμενη ευκτική (ἐπειδὴ ἀνοιχθείη) εκφράζει μόνο την επανάληψη στο παρελθόν.

Και σημειωτέον ότι με την αόριστη επανάληψη στο παρόν και το μέλλον δεν εκφράζονται πάντοτε γενικές αλήθειες.

[PDE ads]

[Dwrina]

Επομένως, η ευκτική εκφράζει την επανάληψη στο παρελθόν, ενώ συγχρόνως διατηρεί και την ιδέα του σκοπού.

Αφού λοιπόν εκφράζει επανάληψη στο παρελθόν, θα αναγνωρίσω τον υ.λ. περιεμένομεν οὖν ἑκάστοτε ἕως ἀνοιχθείη τὸ δεσμωτήριον ως αόριστη επανάληψη στο παρελθόν; 

[Sali]

Όχι. Ο γνήσιος υποθετ. λόγος της αόριστης επανάληψης στο παρελθόν παραμένει ίδιος και στον ευθύ λόγο. Εδώ πρόκειται για υποθετ. λόγο της αόριστης επανάληψης στο παρόν και το μέλλον, όπως φαίνεται από τον ευθύ λόγο, αλλά επειδή παρουσιάζεται σε (υπονοούμενο) πλάγιο λόγο από ρήμα εξάρτησης ιστορικού χρόνου, η χρονικοϋποθετική πρόταση εκφέρεται με ευκτική του πλάγιου λόγου αντί υποτακτικής + ἄν.

Ένα ωραίο παρόμοιο παράδειγμα γνήσιου πλάγιου λόγου με υποθετικές προτάσεις και αποδόσεις κατηγορηματικές μετοχές είναι αυτό: Ξενοφ. Ἑλλ. 5.2.2 ἔτι δὲ γιγνώσκειν ἔφασαν φθονοῦντας μὲν αὐτούς, εἴ τι σφίσιν ἀγαθὸν γίγνοιτο, ἐφηδομένους δ', εἴ τις συμφορὰ προσπίπτοι, και είχαν αντιληφθεί επίσης, είπαν (οι Λακεδαιμόνιοι), ότι αυτοί (= οι Μαντινείς) τούς φθονούν, αν τους συμβαίνει κάποιο καλό, επιχαίρουν όμως, αν τους βρίσκει κάποια συμφορά. Στον ευθύ λόγο έχουμε (οι Λακεδαιμόνιοι απευθύνονται στους Μαντινείς): φθονεῖτε μέν, ἐάν τι ἡμῖν ἀγαθὸν γίγνηται, ἐφήδεσθε δ' ἐάν τις συμφορὰ προσπίπτῃ. Επομένως, έχουμε κι εδώ αόριστη επανάληψη στο παρόν και το μέλλον, ανεξάρτητα από το πώς ο υποθετ. λόγος παρουσιάζεται στον πλάγιο λόγο. Δες το παράδειγμα στον Goodwin, 689, 2.

[apri]

Επομένως, η ευκτική εκφράζει την επανάληψη στο παρελθόν, ενώ συγχρόνως διατηρεί και την ιδέα του σκοπού. Η επόμενη ευκτική (ἐπειδὴ ἀνοιχθείη) εκφράζει μόνο την επανάληψη στο παρελθόν.

Για την ακρίβεια, όλα αυτά δεν τα εκφράζουν οι ευκτικές, αλλά οι χρονικές προτάσεις στις οποίες ανήκουν.

Έχω όμως και μια απορία προς τους δύο σας.
Για ποιον λόγο θεωρείτε ότι στην πρόταση "περιεμένομεν οὖν ἑκάστοτε ἕως ἀνοιχθείη τὸ δεσμωτήριον" υπάρχει υπονοούμενος πλάγιος λόγος;

Στον ορισμό του ο Smyth γράφει:
"2622. Indirect discourse is implied in the case of any subordinate clause, which, though not depending formally on a verb of saying or thinking, contains the past thought of another person and not a statement of the writer or speaker."

Μιλάει για τριτοπρόσωπη παρελθοντική αφήγηση, στην οποία ο συγγραφέας, ενώ μιλάει ο ίδιος ως ομιλητής (δεν υπάρχει λεκτικό ρήμα εξάρτησης με άλλον ως ομιλητή) παραθέτει έμμεσα τις σκέψεις κάποιου άλλου.

Και πιστεύω πως έχει δίκιο, γιατί, αν η αφήγηση είναι πρωτοπρόσωπη, ο συγγραφέας παραθέτει άμεσα τις δικές του σκέψεις. Δεν τις καθιστά έμμεσες η παρελθοντική τους τοποθέτηση.

[PDE ads]

[Dwrina]

Για ποιον λόγο θεωρείτε ότι στην πρόταση "περιεμένομεν οὖν ἑκάστοτε ἕως ἀνοιχθείη τὸ δεσμωτήριον" υπάρχει υπονοούμενος πλάγιος λόγος;

Στον ορισμό του ο Smyth γράφει:
"2622. Indirect discourse is implied in the case of any subordinate clause, which, though not depending formally on a verb of saying or thinking, contains the past thought of another person and not a statement of the writer or speaker."

Μιλάει για τριτοπρόσωπη παρελθοντική αφήγηση, στην οποία ο συγγραφέας, ενώ μιλάει ο ίδιος ως ομιλητής (δεν υπάρχει λεκτικό ρήμα εξάρτησης με άλλον ως ομιλητή) παραθέτει έμμεσα τις σκέψεις κάποιου άλλου.

Και πιστεύω πως έχει δίκιο, γιατί, αν η αφήγηση είναι πρωτοπρόσωπη, ο συγγραφέας παραθέτει άμεσα τις δικές του σκέψεις. Δεν τις καθιστά έμμεσες η παρελθοντική τους τοποθέτηση.

Ναι, αλλά  στις τελικές υπάρχει ε.π.λ. με ρήμα εξάρτησης σε α΄ πρόσωπο. Ο Smyth, 2196 δίνει στην ε.π.λ. ἔγραψα ἵνα ἐκμάθοις.

[Dwrina]

Όχι. Ο γνήσιος υποθετ. λόγος της αόριστης επανάληψης στο παρελθόν παραμένει ίδιος και στον ευθύ λόγο. Εδώ πρόκειται για υποθετ. λόγο της αόριστης επανάληψης στο παρόν και το μέλλον, όπως φαίνεται από τον ευθύ λόγο, αλλά επειδή παρουσιάζεται σε (υπονοούμενο) πλάγιο λόγο από ρήμα εξάρτησης ιστορικού χρόνου, η χρονικοϋποθετική πρόταση εκφέρεται με ευκτική του πλάγιου λόγου αντί υποτακτικής + ἄν.

Ωχ!  Φοβάμαι ότι στις  πανελλαδικές θα περίμεναν αναγνώριση ως αόριστη επανάληψη στο παρελθόν. Χρόνια με βασανίζει το πώς θα πρέπει να αναγνωρίσουν οι μαθητές αυτόν ή έναν παρόμοιο λανθάνοντα υ.λ.

Σύμφωνα με την εξήγηση που μου δίνεις,  δεν μπορεί ποτέ να υπάρχει υποθετικός λόγος της αόριστης επανάληψης στο παρελθόν με ἕως + ευκτική στην υπόθεση και οριστική παρατατικού στην απόδοση;

Αυτό θα γινόταν ίσως μόνο αν στην απόδοση υπήρχε αόριστος + ἄν;

Ένα ωραίο παρόμοιο παράδειγμα γνήσιου πλάγιου λόγου με υποθετικές προτάσεις και αποδόσεις κατηγορηματικές μετοχές είναι αυτό: Ξενοφ. Ἑλλ. 5.2.2 ἔτι δὲ γιγνώσκειν ἔφασαν φθονοῦντας μὲν αὐτούς, εἴ τι σφίσιν ἀγαθὸν γίγνοιτο, ἐφηδομένους δ', εἴ τις συμφορὰ προσπίπτοι, και είχαν αντιληφθεί επίσης, είπαν (οι Λακεδαιμόνιοι), ότι αυτοί (= οι Μαντινείς) τούς φθονούν, αν τους συμβαίνει κάποιο καλό, επιχαίρουν όμως, αν τους βρίσκει κάποια συμφορά. Στον ευθύ λόγο έχουμε (οι Λακεδαιμόνιοι απευθύνονται στους Μαντινείς): φθονεῖτε μέν, ἐάν τι ἡμῖν ἀγαθὸν γίγνηται, ἐφήδεσθε δ' ἐάν τις συμφορὰ προσπίπτῃ. Επομένως, έχουμε κι εδώ αόριστη επανάληψη στο παρόν και το μέλλον, ανεξάρτητα από το πώς ο υποθετ. λόγος παρουσιάζεται στον πλάγιο λόγο. Δες το παράδειγμα στον Goodwin, 689, 2.

Α, ενδιαφέρον παράδειγμα!  Σε ευχαριστώ πολύ! 

Επομένως (σχετικά με αυτό που ρώτησα στην αρχή), με απόδοση κατηγορηματική μετοχή ενεστώτα (προφανώς και με ειδικό απαρέμφατο ενεστώτα), δεν διατηρείται οπωσδήποτε η υποτακτική της υποθετικής, ώστε να μην υπάρχει σύγχυση ως προς το αν ο υ.λ. είναι της αόριστης επανάληψης στο παρόν - μέλλον ή στο παρελθόν. Και αυτό θα το καταλαβαίνουμε μόνο από το ευρύτερο νόημα; Δεν νομίζω ότι θα είναι πάντοτε εύκολο...

[apri]

Ναι, αλλά  στις τελικές υπάρχει ε.π.λ. με ρήμα εξάρτησης σε α΄ πρόσωπο. Ο Smyth, 2196 δίνει στην ε.π.λ. ἔγραψα ἵνα ἐκμάθοις.

Δεν τη δίνει ως ευκτική "πλαγίου λόγου". Λέει ότι εμφανίζεται στις τελικές μετά από ρήμα εξάρτησης ΙΧ.
Στο κεφάλαιο του implied indirect speech μετά τον ορισμό του, όπου εξαιρεί ρητά την πρωτοπρόσωπη αφήγηση, δίνει στη λίστα των παραδείγματα τις τελικές.

Τα δικά μας συντακτικά αναφέρουν την ευκτική μετά από ρ. ΙΧ παντού ως ευκτική του πλαγίου λόγου. Ο Smyth δεν το κάνει αυτό.

[Dwrina]

Δεν τη δίνει ως ευκτική "πλαγίου λόγου". Λέει ότι εμφανίζεται στις τελικές μετά από ρήμα εξάρτησης ΙΧ.
Στο κεφάλαιο του implied indirect speech μετά τον ορισμό του, όπου εξαιρεί ρητά την πρωτοπρόσωπη αφήγηση, δίνει στη λίστα των παραδείγματα τις τελικές.

Τα δικά μας συντακτικά αναφέρουν την ευκτική μετά από ρ. ΙΧ παντού ως ευκτική του πλαγίου λόγου. Ο Smyth δεν το κάνει αυτό.

Έχει ξαναγίνει συζήτηση για αυτό εδώ https://www.pde.gr/index.php?topic=5194.2142, κυρίως από απάντηση 2148 κ.ε.

Εν πάση περιπτώσει, όπως και αν ονομάζεται η ευκτική στο ἔγραψα ἵνα ἐκμάθοις, το βέβαιο είναι ότι αντικαθιστά υποτακτική. Επομένως, και στο περιεμένομεν οὖν ἑκάστοτε ἕως ἀνοιχθείη τὸ δεσμωτήριον μπορεί να  αντικαθιστά υποτακτική (αυτό είναι  το σημαντικό, για να αναγνωρίσουμε σωστά τον υ.λ.). 

Δεν είναι όμως περίεργο να έχουμε γνήσιο πλάγιο λόγο με μεταφορά από το παρελθόν σε α΄ πρόσωπο των λόγων ή των σκέψεων του ομιλητή (πράγμα που αναφέρεται ρητώς από τον Smyth), αλλά στον υπονοούμενο πλάγιο να μην ισχύει αυτό; Γιατί; Η μόνη διαφορά μεταξύ γνησίου και υπονοούμενου είναι ότι στον δεύτερο δεν υπάρχει το λεκτικό, δοξαστικό, γνωστικό, αισθητικό ρήμα εξάρτησης. Κατά τα άλλα και στους δύο μεταφέρονται λόγια, σκέψεις, πρόθεση ή αιτιολογία από το παρελθόν Γιατί δηλαδή να μπορεί να μεταφέρονται τα λόγια σε α΄ πρόσωπο, σε γνήσιο πλάγιο λόγο,  και όχι η πρόθεση του ομιλητή σε υπονοούμενο;

[apri]

Δεν είναι όμως περίεργο να έχουμε γνήσιο πλάγιο λόγο με μεταφορά από το παρελθόν σε α΄ πρόσωπο των λόγων ή των σκέψεων του ομιλητή (πράγμα που αναφέρεται ρητώς από τον Smyth), αλλά στον υπονοούμενο πλάγιο να μην ισχύει αυτό; Γιατί; Η μόνη διαφορά μεταξύ γνησίου και υπονοούμενου είναι ότι στον δεύτερο δεν υπάρχει το λεκτικό, δοξαστικό, γνωστικό, αισθητικό ρήμα εξάρτησης. Κατά τα άλλα και στους δύο μεταφέρονται λόγια, σκέψεις, πρόθεση ή αιτιολογία από το παρελθόν Γιατί δηλαδή να μπορεί να μεταφέρονται τα λόγια σε α΄ πρόσωπο, σε γνήσιο πλάγιο λόγο,  και όχι η πρόθεση του ομιλητή σε υπονοούμενο;

Στον πλάγιο λόγο υπάρχει ακριβώς η ιδέα της διαμεσόβησης ενός αφηγητή κατά τη μεταφορά των λόγων.
Κι αυτό το καταλαβαίνουμε, γιατί παρουσιάζει ρητά (μέσω του λεκτικού ρήματος και του υποκειμένου του) τον ομιλητή που εκφώνησε τα λόγια, είτε είναι άλλο πρόσωπο είτε ο ίδιος του ο εαυτός.

Αν μιλάει ο ίδιος, αλλά παρ' όλα αυτά μεταφέρει με λανθάνοντα τρόπο (δηλ. χωρίς να παρουσιάζει τον ομιλητή) τις σκέψεις άλλου, πάλι μπορείς να πεις ότι υπάρχει μια λανθάνουσα διαμεσολάβηση.
Αν μεταφέρει τις δικές του σκέψεις, πώς προκύπτει η διαμεσολάβηση; Τι είναι αυτό που μας κάνει να σκεφτούμε ότι διαμεσολαβεί, για να τις εκφράσει; Ο χρόνος; Μα, πλάγιο λόγο μπορούμε να έχουμε ανεξαρτήτως χρονικού επιπέδου. Δεν είναι αυτό το κριτήριο.


Αν περάσουμε σε μια τόσο τραβηγμένη θεώρηση, σημαίνει πως θεωρούμε ότι όλος ο εξαρτημένος λόγος είναι υποχρεωτικά μια μορφή πλάγιου λόγου, είτε λανθάνουσα είτε φανερή. Γιατί να υποθέσουμε κάτι τέτοιο; Για να δικαιολογήσουμε τη χρήση της ευκτικής;

Μα, η ευκτική δεν χρησιμοποιείται στον εξαρτημένο λόγο, γιατί έχουμε πλάγιο λόγο. Αν ίσχυε κάτι τέτοιο, θα ήταν η μόνη δυνατή επιλογή στον πλάγιο λόγο.

Ούτε χρησιμοποιείται μόνο όταν έχουμε ρ. εξάρτησης ΙΧ. Τη χρησιμοποιεί ο ομιλητής, όταν είναι αβέβαιος για τη ρηματική πράξη είτε αυτή αφορά το παρόν-μέλλον (βλ. απλή σκέψη του λέγοντος) είτε το παρελθόν (βλ. προτάσεις σε πλάγιο λόγο ή που εκφράζουν αόριστη επανάληψη στο παρελθόν). Αν δεν έχει αβεβαιότητα, χρησιμοποιεί κάποια από τις άλλες εγκλίσεις. Και πότε νιώθει αβεβαιότητα για παρελθοντικές πράξεις του εξαρτημένου λόγου; Όταν αυτές στο πλαίσιο σύγχρονης αφήγησης σε σχέση με τα γεγονότα (όχι παρελθοντικής δηλαδή) ήταν ανολοκλήρωτες (οριστική ΑΧ) ή απλώς πιθανές (υποτακτική).

Για παράδειγμα, η πρόταση "περιεμένομεν οὖν ἑκάστοτε ἕως ἀνοιχθείη τὸ δεσμωτήριον", αν εκφωνούνταν στο πλαίσιο σύγχρονης ομιλίας, η πράξη της χρονικής θα ήταν απλώς πιθανή (υποτακτική) και όλη η πρόταση θα εξέφραζε αόριστη επανάληψη στο παρόν και στο μέλλον. Αν την εκφωνήσει με χρονική απόσταση από τα γεγονότα, νιώθει μεγαλύτερη αβεβαιότητα για την πράξη της χρονικής και προτιμά την ευκτική. Δεν την επιλέγει γιατί διαμεσολαβεί με κάποιον λανθάνοντα τρόπο, για να μεταφέρει τις τότε σκέψεις του.

Aπλώς, τυχαίνει η συνηθέστερη χρήση της ευκτικής στον εξαρτημένο λόγο να είναι όντως σε περιβάλλον πλάγιου λόγου.

[Dwrina]

Στον πλάγιο λόγο υπάρχει ακριβώς η ιδέα της διαμεσόβησης ενός αφηγητή κατά τη μεταφορά των λόγων.
Κι αυτό το καταλαβαίνουμε, γιατί παρουσιάζει ρητά (μέσω του λεκτικού ρήματος και του υποκειμένου του) τον ομιλητή που εκφώνησε τα λόγια, είτε είναι άλλο πρόσωπο είτε ο ίδιος του ο εαυτός.

Αν μιλάει ο ίδιος, αλλά παρ' όλα αυτά μεταφέρει με λανθάνοντα τρόπο (δηλ. χωρίς να παρουσιάζει τον ομιλητή) τις σκέψεις άλλου, πάλι μπορείς να πεις ότι υπάρχει μια λανθάνουσα διαμεσολάβηση.
Αν μεταφέρει τις δικές του σκέψεις, πώς προκύπτει η διαμεσολάβηση; Τι είναι αυτό που μας κάνει να σκεφτούμε ότι διαμεσολαβεί, για να τις εκφράσει;

Δεν ξέρω... Είναι δύσκολο να διακρίνω με βεβαιότητα πότε υπάρχει διαμεσολάβηση και πότε όχι. Όταν λέω " του είπα ότι πήγα εκεί,  για να συναντήσω τον τάδε, θεωρείται ότι διαμεσολαβώ, για να μεταφέρω τα δικά μου λόγια από παρελθόν, αλλά όταν λέω "πήγα εκεί, για να συναντήσω τον τάδε", παρόλο που και πάλι μεταφέρω τη δική μου πρόθεση, δεν θεωρείται ότι διαμεσολαβώ; 

Και αφού την ώρα που πήγαινα όπου πήγαινα,  θα έλεγα "πηγαίνω, εκεί για να συναντήσω τον τάδε", δεν σημαίνει ότι αυτός είναι ο ευθύς λόγος, άρα το "πήγα εκεί, για να συναντήσω τον τάδε" πλάγιος;

[apri]

Και αφού την ώρα που πήγαινα όπου πήγαινα,  θα έλεγα "πηγαίνω, εκεί για να συναντήσω τον τάδε", δεν σημαίνει ότι αυτός είναι ο ευθύς λόγος, άρα το "πήγα εκεί, για να συναντήσω τον τάδε" πλάγιος;

Άλλο η διαμεσολάβηση στη μεταφορά πληροφορίας (κάποιος μεταφέρει σκέψεις ενός ομιλητή υπό την ιδιότητα του αφηγητή, δηλ έχοντας κάποια απόσταση από την ιδιότητα του ομιλητή) και άλλο η αλλαγή στη χρονική οπτική του ίδιου ομιλητή.

Όταν λες "πήγα εκεί, για να συναντήσω τον τάδε",  μεταφέρεις απευθείας τις σκέψεις σου ως ομιλήτρια. Μπορεί να υπάρχει χρονική απόσταση από το συμβάν, αλλά δεν υπάρχει κάποια απόσταση από την ιδιότητά σου. Δεν υπάρχει κάτι που να δηλώνει έστω σε λανθάνουσα μορφή κάτι τέτοιο. Τουλάχιστον, έτσι το βλέπω εγώ. Αλλιώς, αν κάθε μεταφορά σκέψης τη θεωρούμε πλάγιο λόγο, υπονοούμενο ή άμεσο, τι συνιστά ευθύ λόγο;

[Dwrina]

Άλλο η διαμεσολάβηση στη μεταφορά πληροφορίας (κάποιος μεταφέρει σκέψεις ενός ομιλητή υπό την ιδιότητα του αφηγητή, δηλ έχοντας κάποια απόσταση από την ιδιότητα του ομιλητή) και άλλο η αλλαγή στη χρονική οπτική του ίδιου ομιλητή.

Όταν λες "πήγα εκεί, για να συναντήσω τον τάδε",  μεταφέρεις απευθείας τις σκέψεις σου ως ομιλήτρια.

Ενώ όταν λέω "είπα ότι πήγα εκεί, για να συναντήσω τον τάδε" μεταφέρω τα λόγια μου όχι ως ομιλήτρια, αλλά ως αφηγήτρια, και για αυτό υπάρχει πλάγιος λόγος;  Αυτό θέλεις να πεις;

[apri]

Ναι.
Στον πλάγιο λόγο υπάρχουν δύο διακριτοί ρολόι, ο αφηγητής και ο ομιλητής, άσχετα αν στην πρωτοπρόσωπη αφήγηση είναι το ίδιο πρόσωπο.
Γι' αυτό και υπάρχει η ιδέα της διαμεσολάβησης στη μεταφορά λόγων.

Στον ευθύ λόγο υπάρχει αντιθέτως μόνο ένας ρόλος, ο ομιλητής που εκφωνεί τις σκέψεις του.
Απλώς, μπορείς να πεις ότι όταν μιλάει σε γ'πρόσωπο για κάποιον άλλον, εμμέσως μεταφέρει τις σκέψεις εκείνου. Ή τουλάχιστον αυτήν την εντύπωση δημιουργεί, γιατί στην πραγματικότητα μπορεί απλώς να εικάζει τις σκέψεις του και να μην είναι πραγματικές.

[Dwrina]

Ναι, τώρα κατάλαβα. Οπότε το πρόβλημα είναι αν σε περιπτώσεις όπως ἔγραφον ἵνα ἐκμάθοις ή στο ν.ε. παράδειγμα που έφερα "πήγα εκεί, για να συναντήσω τον τάδε" μπορούμε να δεχθούμε ή όχι ότι μεταφέρω τα λόγια μου ως αφηγήτρια. Και σε αυτό εσύ απαντάς όχι, εφόσον δεν υπάρχει ρήμα εξάρτησης γνησίου πλαγίου λόγου. Μπορεί να έχεις δίκιο, γιατί, όταν έχω ρήμα εξάρτησης "είπα" όντως αφηγούμαι προηγούμενα λόγια μου.  Όταν όμως δεν έχω τέτοιο ρήμα εξάρτησης, μάλλον εκφράζω μια παρελθοντική μου πρόθεση,  παρά την αφηγούμαι. Μου φαίνεται όμως  πολύ λεπτή η διαφορά.

Ενώ αναρωτιόμουν τι είναι λοιπόν αυτή η ευκτική στο ἔγραφον ἵνα ἐκμάθοις σύμφωνα με τον Smyth και τον Goodwin, οι οποίοι δέχονται γενικώς την ύπαρξη ευκτικής πλαγίου λόγου, -όχι σύμφωνα με άλλους, οι οποίοι θεωρούν αυτή την ευκτική απλώς αφηγηματική έγκλιση ή κάτι άλλο, αλλά πάντως δεν τη συνδέουν με πλάγιο λόγο- ξανακοίταξα στον Goodwin και είδα ότι αυτός αναφέρει ρητώς (694) ότι και στον υπονοούμενο πλάγιο λόγο μπορεί να μεταφέρονται σκέψεις του ίδιου του ομιλητή,  The principles which govern dependent clauses of indirect discourse (689) apply also to all dependent clauses in sentences of every kind (even when what precedes is not in indirect discourse), if such clauses express indirectly the past thought of any person, even that of the speaker himself.