Λατινικά Γ' Λυκείου

[ntana]

Το έψαξα και εγώ αρκετά μετά από αυτά που μου παράθεσες Saxi και όντως, δε βρήκα κάτι που να αποδεικνύει τη σύνταξη του dissimulo όπως την έλεγα εγώ. Χαίρομαι γιατί διορθώθηκε ένα σφάλμα χρόνων Mea culpa

[PDE ads]

[Sali]

Καλημέρα!

Όταν έχουμε οριστική, δε μας ενδιαφέρει ο χρόνος εξάρτησης. Η οριστική είναι ανεξάρτητη έγκλιση και δικαιολογείται από μόνη της.

Δεν είναι έτσι ακριβώς τα πράγματα. Και βέβαια υπάρχει ακολουθία χρόνων, όταν πρόκειται για δευ/σες προτάσεις που εκφέρονται με οριστική. Μόνο που οι κανόνες δεν είναι τόσο αυστηροί όσο με την υποτακτική. Μπορούμε να συνοψίσουμε στα ακόλουθα:
1. Σύγχρονο
(α) ΚΠ (= Κύρια Πρόταση) σε ενεστώτα - ΔΠ (= Δευτερεύουσα Πρόταση) σε ενεστώτα
(β) ΚΠ σε μέλλοντα - ΔΠ σε μέλλοντα
(γ) ΚΠ σε Ιστορ. χρόνο (κυρίως παρατατ. και ιστορ. παρακ.) - ΔΠ σε παρατατικό

2. Προτερόχρονο
(α) ΚΠ σε ενεστώτα - ΔΠ σε παρακείμενο
(β) ΚΠ σε μέλλοντα - ΔΠ σε συντελεσμένο μέλλοντα
(γ) ΚΠ σε Ιστορ. χρόνο - ΔΠ σε υπερσυντέλικο

3. Υστερόχρονο
(α) ΚΠ σε ενεστώτα - ΔΠ σε ενεστώτα της ΕΠΣ (= Ενεργ. Περιφρ. Συζυγία): -urus sum
(β) ΚΠ σε μέλλοντα - ΔΠ σε μέλλοντα της ΕΠΣ: -urus ero
(γ) ΚΠ σε Ιστορ. χρόνο - ΔΠ σε παρατατ. της ΕΠΣ: -urus eram

Παραδείγματα δεν αναφέρω για λόγους οικονομίας του χώρου· είναι όμως διαθέσιμα, αν χρειαστούν.

Αυτοί είναι οι γενικοί κανόνες. Φυσικά υπάρχουν και εξαιρέσεις, σημαντικές μάλιστα. Οι κυριότερες:
1. Οι χρονικές προτ. με το dum (λατινισμός).
2. Οι χρονικές προτ. με τα postquam, ut, ubi, cum primum, simul atque, όταν εκφράζεται άμεση χρονική διαδοχή, οπότε εκφέρονται, κατά κανόνα, με οριστική ιστορ. παρακειμένου, όταν εξαρτώται από ιστορ. χρόνο (ιστορ. παρακείμενο κυρίως), για το προτερόχρονο.

Η οριστική, επίσης, στις ΔΠ μπορεί όντως μερικές φορές να λειτουργεί ανεξάρτητα από τον χρόνο της ΚΠ, οπότε η ΔΠ εκφέρεται συνήθως με ενεστώτα ή παρακείμενο.

Επομένως, για να περάσουμε στην ανάλυση των μετοχών:
1. Μια μετοχή ενεστώτα (σύγχρονο) μπορεί να αναλύεται με ΔΠ σε οριστική: (α) ενεστώτα· (β) παρατατικού, ανάλογα με τον χρόνο εξάρτησης.
2. Μια μετοχή (παθητ.) παρακειμένου (προτερόχρονο) μπορεί να αναλύεται με ΔΠ σε οριστική: (α) παρακειμένου· (β) υπερσυντελίκου· (γ) συντελεσμένου μέλλοντα, ανάλογα με τον χρόνο εξάρτησης.

Αν θεωρήσουμε ότι μια αιτιολογική μετοχή παρακειμένου δεν μπορεί να αντιστοιχεί σε αιτιολογική πρόταση εκφερόμενη με οριστ. υπερσυντελίκου, δεν θα μπορούμε να αιτιολογήσουμε προτάσεις όπως στο κείμ. 13: Quia ille metum exercitus Romani vicerat, imperator adversarios vincere potuit, ή του κειμ. 35: Scipionis filiae ex aerario dotem acceperunt, quia nihil illis reliquerat pater. Φυσικά ο υπερσυντέλικος δηλώνει το προτερόχρονο σε σχέση με τον ιστορ. παρακείμενο της κύριας πρότασης. Αν τώρα επιχειρούσαμε να συμπτύξουμε τις αιτιολογικές αυτές προτάσεις σε μετοχή, δεν θα συμπτύσσονταν, κατ' ανάγκη, σε μετοχή (απόλυτη αφαιρετική) παρακειμένου; (Εννοείται, αφού πρώτα τρέψουμε τη σύνταξη από παθητική σε ενεργητική): metu exercitus Romani ab illo victo, imperator..., ή: Scipionis filiae...acceperunt nulla re illis relicta a patre.

[Sali]

Μια διόρθωση σε εκ παραδρομής λάθος στο τέλος του προηγούμενου μηνύματός μου. Το σωστό: "αφού πρώτα τρέψουμε τη σύνταξη από ενεργητική σε παθητική".

Όσο για τη μετοχή confisus του κειμ. 31, αν θεωρηθεί αιτιολογική, θα πρέπει να αναλυθεί με αιτιολογική πρόταση εκφερόμενη με υπερσυντέλικο: "quod confisus erat". Αλλά και με παρακείμενο να αναλυθεί ("quod confisus est"), υπάρχει πρόβλημα. Το πρόβλημα είναι ότι η μετοχή αυτή λογικά δεν μπορεί να εκφράζει το προτερόχρονο σε σχέση με το ρήμα εξάρτησης ruit (που είναι ιστορικός παρακείμενος, όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται στο βιβλίο του καθηγητή). Ίσως λοιπόν να είναι προτιμότερο να την θεωρήσουμε ως εν ευρεία εννοία τροπική, εκφράζουσα τις συνοδεύουσες περιστάσεις. Ο χρόνος της ας μην θεωρηθεί εμπόδιο, καθώς εκφράζει κυρίως το ποιόν ενεργείας, οπότε δεν απαιτείται και ανάλυση.

[sofoulitsa]

Καλησπέρα σας! Έχω (για άλλη μια φορά) απορία στα λατινικά και συγκερκιμένα στο χαρακτηρισμό μιας πρότασης. Στο μάθημα 28 υπάρχει η δευτερεύουσα αναφορική πρόταση “qui tam nihili est”. Τι είδους αναφορική είναι; Νόμιζα ότι είναι αναφορική-υποθετική, βρήκα μάλιστα και την ανάλυσή της σε υποθετική. Στη συνέχεια διάβασα κάπου ότι λειτουργεί ως υποκείμενο στο ρήμα est της πρότασης εξάρτησης. Αν ισχύει κάτι τέτοιο, τότε η πρόταση λογικά θα είναι ουσιαστική, άρα πώς μπορεί να είναι αναφορικοϋποθετική (και συνεπώς επιρρηματική); Αλλού διάβασα ότι είναι προσδιοριστική με όρο αναφοράς το εννοούμενο υποκείμενο is της κύριας, άρα δεν μπορεί να είναι αναφορικοϋποθετική. Τι ισχύει τελικά από όλα αυτά; Δυστυχώς αυτή τη στιγμή δεν έχω το χρόνο να το ψάξω εκτενώς σε κάποιο συντακτικό...

[PDE ads]

[non-stop]

Είναι αναφορική υποθετική ουσιαστική και λειτουργεί ως υποκ. στο est. Άλλωστε και οι επιρρ. προτάσεις ενίοτε λειτουργούν ως υποκ. κοκ.

[Μαίρη Κ.]

ΑΓΑΠΗΤΟΙ ΣΥΝΑΔΕΛΦΟΙ ΚΑΛΗΣΠΕΡΑ! ΘΑ ΗΘΕΛΑ ΤΑ ΦΩΤΑ ΣΑΣ ΓΙΑ ΟΡΙΣΜΕΝΑ ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΑ ΣΤΑ ΛΑΤΙΝΙΚΑ ΤΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ. 1) ΤΟ ΕΠΙΘΕΤΟ MOLLIS ΕΧΕΙ Η ΔΕΝ ΕΧΕΙ ΠΑΡΑΘΕΤΙΚΑ? 2) ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ 41 ΤΟ aetatis ΕΙΝΑΙ ΓΕΝΙΚΗ ΚΤΗΤΙΚΗ Η ΓΕΝΙΚΗ ΤΗΣ ΙΔΙΟΤΗΤΑΣ? ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ ΕΚ ΤΩΝ ΠΡΟΤΕΡΩΝ

[Sali]

ΑΓΑΠΗΤΟΙ ΣΥΝΑΔΕΛΦΟΙ ΚΑΛΗΣΠΕΡΑ! ΘΑ ΗΘΕΛΑ ΤΑ ΦΩΤΑ ΣΑΣ ΓΙΑ ΟΡΙΣΜΕΝΑ ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΑ ΣΤΑ ΛΑΤΙΝΙΚΑ ΤΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ. 1) ΤΟ ΕΠΙΘΕΤΟ MOLLIS ΕΧΕΙ Η ΔΕΝ ΕΧΕΙ ΠΑΡΑΘΕΤΙΚΑ? 2) ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ 41 ΤΟ aetatis ΕΙΝΑΙ ΓΕΝΙΚΗ ΚΤΗΤΙΚΗ Η ΓΕΝΙΚΗ ΤΗΣ ΙΔΙΟΤΗΤΑΣ? ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ ΕΚ ΤΩΝ ΠΡΟΤΕΡΩΝ

1. Ναι, το mollis έχει κανονικά παραθετικά (mollior,  mollissimus).

2. Υπάρχουν 2 aetatis στο κείμενο. Και τα δύο είναι γενικές κτητικές· το πρώτο από το verbis, το δεύτερο από το viri.

Y.Γ. Χωρίς παρεξήγηση, καλό είναι να γράφεις με πεζά γράμματα.

[LENA2061]

Ξέρει κάποιος να μου προτείνει ένα καλό βοήθημα με επαναληπτικές ασκήσεις στα Λατινικά Γ' Λυκείου? Δεν ξέρω αν υπάρχει κάτι τέτοιο, αλλά θέλω ένα να έχει μόνο ασκήσεις.
Ευχαριστώ!

[lilabou]

Γιατί βρε παιδιά το δυσκολεύουμε τόσο; στο κείμενο 28 qui tam nihili est γιατί να μην είναι απλή αναφορική προσδιοριστική σε ένα εννοούμενο is (αφού έχει και το κόμμα, βολεύει)

[lilabou]

Να κάνω και εγώ μια ερώτηση: υπάρχει λέτε περίπτωση να βάλουν κάτι διαφορετικό, ας πούμε ετυμολογίες, οικογένειες λέξεων ή κάτι συναφές; Κάθε χρόνο το περιμένω, γιατί υπάρχουν ασκήσεις τέτοιες και φυσικά υπάρχουν και παραπομπές στο σχολικό βιβλίο! Ποια είναι η γνώμη σας; Περιμένω ...

[Sali]

Γιατί βρε παιδιά το δυσκολεύουμε τόσο; στο κείμενο 28 qui tam nihili est γιατί να μην είναι απλή αναφορική προσδιοριστική σε ένα εννοούμενο is (αφού έχει και το κόμμα, βολεύει)

Η λογική αυτή σημαίνει ότι οι αναφορικές προτάσεις δεν θα μπορούσαν ποτέ να χρησιμεύουν ουσιαστικά, π.χ. ως υποκ. ή αντικ, αλλά θα ήταν μόνο προσδιοριστικές σε όρο ή αντωνυμία - πράγμα που δεν συνάδει με τη φύση των προτάσεων αυτών. Τώρα, το γεγονός ότι η πρόταση είναι αναφορικοϋποθετική κάθε άλλο παρά αίρει την ουσιαστική της χρήση. Το ίδιο συμβαίνει συχνότατα και στην αρχαία Ελληνική.

[Sali]

Να κάνω και εγώ μια ερώτηση: υπάρχει λέτε περίπτωση να βάλουν κάτι διαφορετικό, ας πούμε ετυμολογίες, οικογένειες λέξεων ή κάτι συναφές; Κάθε χρόνο το περιμένω, γιατί υπάρχουν ασκήσεις τέτοιες και φυσικά υπάρχουν και παραπομπές στο σχολικό βιβλίο! Ποια είναι η γνώμη σας; Περιμένω ...

Απ' ό,τι δείχνει η "παράδοση" των εισαγωγικών εξετάσεων, κάτι τέτοιο μάλλον αποκλείεται. Βέβαια, πάντοτε υπάρχει δυνατότητα προσθήκης ή μεταβολής.

[Sali]

Η λογική αυτή σημαίνει ότι οι αναφορικές προτάσεις δεν θα μπορούσαν ποτέ να χρησιμεύουν ουσιαστικά, π.χ. ως υποκ. ή αντικ., αλλά θα ήταν μόνο προσδιοριστικές σε όρο ή αντωνυμία - πράγμα που δεν συνάδει με τη φύση, εν μέρει, των προτάσεων αυτών. Τώρα, το γεγονός ότι η πρόταση είναι αναφορικοϋποθετική κάθε άλλο παρά αίρει την ουσιαστική της χρήση. Το ίδιο συμβαίνει συχνότατα και στην αρχαία Ελληνική.

Κάτι ακόμα που θα ήθελα να προσθέσω εδώ είναι ότι, αν στη συγκεκριμένη περίπτωση προσθέταμε το is, θα κάναμε την πρόταση προσδιοριστική σε συγκεκριμένο όρο αφαιρώντας απ' αυτήν τον αδιαφιλονίκητο αοριστολογικό της χαρακτήρα (qui = όποιος).
Για να γίνει κατανοητό αυτό που λέω, μπορούμε να πάρουμε παραδείγματα και από τη νέα Ελληνική: ας με ακολουθήσει όποιος θέλει. Χρειάζεται εδώ να εννοήσουμε κάποια αντωνυμία στην κύρια πρόταση;

[Μαίρη Κ.]

ευχαριστω πολυ sali!