Λατινικά Γ' Λυκείου

[Sali]

Καλησπέρα σας ,

θα ήθελα να θέσω ένα ερώτημα σχετικά με το κείμενο 44. Συγκεκριμένα για το κάτωθι σημείο : "nullus locus amicitiae eis est". Το Ψηφιακό Βοήθημα γράφει πως το amicitiae είναι "δοτική κατηγορηματική του σκοπού στο est." Η αντίρρησή μου είναι στο "κατηγορηματική". Αφού λέμε ότι το eis είναι δοτική προσωπική κτητική στο ρήμα est , η "συνδετική" λειτουργία του ακυρώνεται - έτσι δε μπορούμε να τη χαρακτηρίσουμε "κατηγορηματική"- , καθώς λειτουργεί ως υπαρκτικό. Εκτός και αν θεωρήσουμε πως έχουμε σύμφυρση συντάξεων. Τι νομίζετε;

Όπως τα λες είναι, φίλε μου. Το "κατηγορηματική" είναι λάθος. Σημειωτέον ότι στο αυθεντικό κικερώνειο κείμενο δεν υπάρχει ούτε το ρήμα ούτε η δοτική κτητική. Φυσικά το ρήμα μπορεί (και πρέπει) να εννοηθεί. Παραθέτω το κείμενο: haec enim est tyrannorum vita, nimirum in qua nulla fides, nulla caritas, nulla stabilis benevolentiae potest esse fiducia, omnia semper suspecta atque sollicita, nullus locus amicitiae. Η δοτική δεν εξαρτάται από το (εννοούμενο) ρήμα αλλά από το locus.

[PDE ads]

[Sali]

Αυτό το quod είναι αρκετά περίεργο. Αν εξαιρέσουμε τη χρήση του ως αναφορικού, θα λέγαμε ότι εισάγει δύο ειδών προτάσεις: (α) καθαρά ουσιαστικές προτάσεις, αυτές που συνήθως ονομάζονται προτάσεις του (πραγματικού) quod (= το ότι, το γεγονός ότι), εκφέρονται κατά κανόνα με οριστική και χρησιμεύουν ως υποκείμενο ή αντικείμενο προσωπικού ρήματος· (β) καθαρά επιρρηματικές αιτιολογικές προτάσεις (quod = διότι, επειδή κ.τ.λ.). Ας σημειωθεί εδώ ότι προτάσεις του (α) είδους υπάρχουν και στην αρχαία ελληνική, εισαγόμενες με το ὅτι (χωρίς να είναι ειδικές), αλλά η περίπτωσή τους δεν έχει ερευνηθεί καθόλου.

Σε περιπτώσεις όμως σαν κι αυτή του κειμ. 24 φαίνεται πως βρισκόμαστε κάπου ανάμεσα στα δύο είδη· έχουμε δηλαδή ουσιαστικές προτάσεις που συμπληρώνουν τη σημασία των ρημάτων εξάρτησής τους, ενώ δεν αμφισβητείται ότι παράλληλα εκφράζουν και το αίτιο του ρήματος εξάρτησης. Αυτός ο διπλός χαρακτήρας έχει γίνει αποδεκτός από πολλούς Έλληνες φιλολόγους (π.χ. Αντωνίου, Κανελλόπουλος), οι οποίοι μιλούν για ουσιαστικές αιτιολογικές προτάσεις, ενώ άλλοι (π.χ. Γιαγκόπουλος) δεν τον δέχονται. Ο σπουδαίος E. C. Woodcock, A New Latin Syntax, 241, φαίνεται πως δεν δέχεται τον διπλό χαρακτήρα των προτάσεων αυτών και ομολογεί πως είναι συχνά δύσκολο, μετά από τέτοια ρήματα εξάρτησης, να αποφασίσουμε αν η quod-πρόταση είναι καθαρά ουσιαστική ή καθαρά επιρρηματική αιτιολογική. Από την άλλη, τα ίδια ρήματα μπορούν να συντάσσονται και με συμπληρωματικό απαρέμφατο ως αντικείμενο - οπότε τι να αποφασίσει κανείς; Είναι σίγουρα μια δύσκολη περίπτωση.

Ας μην ξεχνάμε, βέβαια, ότι τα ίδια ισχύουν και στην αρχαία Ελληνική, όπου μετά από τέτοια ρήματα ακολουθούν προτάσεις που εισάγονται με το ὅτι (αντικειμενική αιτιολογία) ή με το εἰ (υποθετική αιτιολογία), οι οποίες κατ' άλλους είναι αμιγώς αιτιολογικές και κατ' άλλους έχουν και συμπληρωματικό-ουσιαστικό χαρακτήρα.

[kathrin_]

Καλησπέρα σας...
Στις βουλητικές, τελικές, συμπερασματικές προτάσεις μπορούμε να πούμε τι δηλώνουν οι προτάσεις σύμφωνα με την ακολουθία των χρόνων ή λέμε απλά ότι αναφέρονται στο παρελθόν, παρόν- μέλλον;
Ενδεικτικά στη πρόταση :
ut omnes pugna abstinerent: Δευτερεύουσα βουλητική πρόταση,.... συγκεκριμένα με υποτακτική παρατατικού (abstinerent), γιατί εξαρτάται από ρήμα ιστορικού χρόνου (edixit) και αναφέρεται στο παρελθόν.
Μπορούμε να πούμε ότι δηλώνει το σύγχρονο στο παρελθόν;

Μπορεί να μου απαντήσει κάποιος...;

[anemona]

Ακριβώς θα πούμε πως υπάρχει συγχρονισμός της δευτερεύουσας με τη κύρια πρόταση στο μυαλό του ομιλητή.

[PDE ads]

[kathrin_]

Σ' ευχαριστώ πάρα πολύ...

[ΗΙΕΡΟΜΝΕΜΟΝ]

Cum ante vestibulum dona posuissent, quae homines deis immortalibus consecrare solent ...

Πώς συμπτύσσεται η αναφορική προσδιοριστική quae homines deis immortalibus consecrare solent ;

[Sali]

Δεν συμπτύσσεται. Για να συμπτυχθεί μια αναφορική προσδιοριστική πρόταση, το αναφορικό πρέπει να βρίσκεται σε ονομαστική ως υποκείμενο, ενώ εδώ είναι σε αιτιατική ως αντικείμενο.

[ΗΙΕΡΟΜΝΕΜΟΝ]

Έχεις δίκιο, ευχαριστώ για την απάντηση

[anemona]

Η χρονική πρόταση όμως συμπτύσσεται σε donis positis.

[ΗΙΕΡΟΜΝΕΜΟΝ]

Σωστά. Ο προβληματισμός μου βέβαια αφορούσε την αναφορική πρόταση.

[Dimeos]

quam Metellus,dum vixit,multum amavit.
παρολο που το ρημα της χρονικης ειναι σε παρακειμενο,θα συμπτυχθει η δευτερεουσα σε μετοχη ενεστωτα διοτι η δευτερευουσα δηλωνει το συγχρονο;
Δλδ συνημμενη, viventem.σωστα;

[stave]

quam Metellus,dum vixit,multum amavit.
παρολο που το ρημα της χρονικης ειναι σε παρακειμενο,θα συμπτυχθει η δευτερεουσα σε μετοχη ενεστωτα διοτι η δευτερευουσα δηλωνει το συγχρονο;
Δλδ συνημμενη, viventem.σωστα;

quam Metellus viventem.
Σωστά.

[iw]

Καλησπέρα , έχω την εξής απορία... Στην ισοδύναμη εκφορά του σκοπού τι πρέπει να γράψουμε αν το παράδειγμα που μας δίνουν είναι γερουνδιακή έλξη υποχρεωτική (αφού η γερουνδιακή έλξη είναι εκτός); θα σας δώσω ένα παράδειγμα για να μου εξηγήσετε ...
π.χ.  Cum se ipsum captum venisse ... existimasset.

[nikonana]

Έχει διευκρυνιστεί από το Υπουργείο ότι δεν θα ζητηθεί κάτι που είναι εκτός ύλης.