*

Αποστολέας Θέμα: Νεοελληνική Γλώσσα: Σύνταξη  (Αναγνώστηκε 72501 φορές)

0 μέλη και 1 επισκέπτης διαβάζουν αυτό το θέμα.

Αποσυνδεδεμένος apri

  • Ιστορικό μέλος
  • *****
  • Μηνύματα: 5678
  • Φύλο: Γυναίκα
  • Dum spiro, spero
    • Προφίλ
Απ: Νεοελληνική Γλώσσα: Σύνταξη
« Απάντηση #98 στις: Ιούνιος 29, 2012, 01:07:51 πμ »
1. Θα γράψω όσο πιο ξεκάθαρα μπορώ το σκεπτικό μου από την αρχή, γιατί μάλλον με τα πολλά θέματα που ανοίξαμε, σε μπέρδεψα.
 
Παρατηρούνται διχογνωμίες κατά την αναγνώριση του αντικειμένου. Σωστά;
Αυτό για εμένα δείχνει ότι κάτι είναι προβληματικό στη θεωρία του αντικειμένου.
Πιστεύω ότι το λάθος που κάνουμε είναι ότι εστιάζουμε το πρόβλημα μόνο στη μορφολογική έκφραση του αντικειμένου,
δηλ. αν είναι ονοματική ή προθετική φράση ή τι είδους πλάγια πτώση έχουμε.
Αυτό που προσπάθησα να πω μέσω διαφόρων δρόμων είναι ότι η οποιαδήποτε μορφολογική έκφρασή του μπορεί να δικαιολογηθεί με κάποιον τρόπο, αν αυτή αντιστοιχεί στην έννοια του αντικειμένου που έχουμε δημιουργήσει ως ομιλητές στο μυαλό μας.

Ακόμα και τα συντακτικά κριτήρια που θέτουμε, (δηλ. η δυνατότητα παθητικοποίησης ή κλιτικής αντικατάστασης)
αυτό που στην ουσία αποδεικνύουν πέραν κάθε αμφιβολίας είναι μόνο ότι ο τάδε όρος λειτουργεί ως συμπλήρωμα του ρήματος και μάλιστα ότι έχει πολύ στενή σχέση με την κεφαλή του.
Αν λ.χ. ένας όρος δεν γίνεται υποκείμενο στην παθητική δομή, σημαίνει απαραίτητα ότι δεν είναι αντικείμενο;
Αν πάλι ένας εμπρόθετος προσδιορισμός μπορεί να αντικατασταθεί από ΟΦ ή αντωνυμία, σημαίνει απαραίτητα ότι είναι και αντικείμενο;

Το θέμα είναι όμως ότι δεν έχουμε ορίσει με σαφήνεια και ακρίβεια την έννοια του αντικειμένου τόσο στα αρχαία όσο και στα νέα ελληνικά. Με άλλα λόγια, το πρόβλημά μας είναι σημασιολογικό και δευτερευόντως,  μορφολογικό ή συντακτικό.
Και έχεις δίκιο. Ο ορισμός που παρέθεσα είναι όντως γενικευτικός και γι’ αυτό και τον παρέθεσα υπό μορφή ερώτησης.
Το ίδιο δεν είναι κι αυτός του υποκειμένου (ο όρος που εκτελεί την ενέργεια του ρήματος);
Δεν θα μπορούσαμε με βάση αυτόν να θεωρήσουμε υποκείμενο και το ποιητικό αίτιο;




2. Σχετικά με την άποψη ότι στα τριτοπρόσωπα ρήματα έχουμε αντικείμενο, όπως και με τα αντίστοιχα προσωπικά,
εγώ δεν έχω απλώς επιφύλαξη όπως εσύ. Διαφωνώ εντελώς.
Δηλαδή, μ’ αυτήν τη λογική, στην παθητική απρόσωπη δομή (λέγεται υμίν ότι….) η δευτερεύουσα είναι αντικείμενο;
Δεν μπορώ να ταυτίσω το "δοκώ" με το "δοκεί μοι" γιατί άλλο ο σημασιολογικός ρόλος του δράστη και άλλο ο συντακτικός ρόλος του υποκειμένου.
Εκτός αν τα ταυτίσουμε και αυτά.



3.Παρεμπιπτόντως, επειδή στο τέλος της ανάρτησης έδειξες ότι θεωρείς την παθητικοποίηση κάτι τελείως διαφορετικό από την "απροσωπoποίηση",
θεωρώ ότι η παθητική και απρόσωπη δομή μοιάζουν πολύ περισσότερο από όσο νομίζουμε, καθώς έχουν δυο κοινά χαρακτηριστικά:

Α) επιτελούν την ίδια επικοινωνιακή λειτουργία, δηλ. την υποβάθμιση του ενεργούντος προσώπου, το οποίο από υποκείμενο γίνεται ποιητικό αίτιο, γενική/δοτική προσωπική (ή αντικείμενο, αν δεχθούμε την υπόθεσή μου)

Β) το ρήμα σπανίως ή ποτέ δεν έχει ενεργητική διάθεση.
Στην παθητική δομή αυτό είναι απαράβατος κανόνας.
Στην απρόσωπη αυτό δεν συμβαίνει πάντα (γι' αυτό άλλωστε και δεν ταυτίζονται απολύτως οι δυο δομές), αλλά πολύ συχνά.
Το ρήμα δηλ. είναι συνήθως μέσης διάθεσης (π.χ. φαίνεται, αξίζει, ταιριάζει, χρειάζεται), ή  παθητικής (π.χ ομολογείται, λέγεται) και ενίοτε ενεργητικής (π.χ μέλει, νοιάζει, ενοχλεί).



4. Τέλος, σχετικά με την εξήγηση που δίνεις για πώς προήλθε η απρόσωπη σύνταξη.
Σε περιπτώσεις όπως το «δοκεί+απαρέμφατο», «δήλον εστί+ειδική πρόταση» δεν νομίζω ότι αποσιωπήθηκε τίποτα, γιατί ούτως ή άλλως εξ αρχής η ειδική πρόταση και το απαρέμφατο ως ρηματικό ουσιαστικό λειτουργούσαν ονοματικά στο λόγο.
Θέλω να πω ότι στο μυαλό του ομιλητή εξ αρχής το όνομα, η αντωνυμία, το απαρέμφατο και η ειδική πρόταση ήταν εναλλακτικές δομές. Άρα, αν μπορούσε να είναι υποκείμενο μια αντωνυμία, γιατί να μην είναι και ένα απαρέμφατο ή μια ειδική πρόταση; Ποιος ο λόγος να προηγηθεί στο μυαλό του μια αντωνυμία;

Στα λεγόμενα ιδιόρρυθμα απρόσωπα, ωστόσο, η άποψη αυτή εξηγεί όντως το πώς μπορεί να προέκυψαν. Συμφωνώ μαζί σου.
Άσε δε που πιστεύω ότι υπάρχει μια σοβαρή ένδειξη γι’ αυτό στο «μέτεστι», όπου ενίοτε εμφανίζεται μια αιτιατική που δηλώνει το μέρος στο οποίο μετέχει το έμψυχο ον. Αν θυμάμαι καλά, τη λέμε αιτιατική του ποσού, αλλά τώρα που την ξαναβλέπω, το  βρίσκω πολύ λογικό να είναι το υποκείμενο της πρότασης, δεδομένου ότι η αρχική έννοια του ρήματος δεν ήταν "συμμετέχω", αλλά "βρίσκομαι ανάμεσα".

Π.χ  ὁκόσον δέ μοι μέρος [τῆς γῆς τῆσδε] μετῆν (Ηρόδοτος)
«μέτεστι δὲ κατὰ μὲν τοὺς νόμους ….πᾶσι τὸ ἴσον» (Θουκυδίδης)


Ενδιαφέρουσα ιδέα. ;)


« Τελευταία τροποποίηση: Οκτώβριος 02, 2012, 09:07:45 μμ από apri »
......τα φτερά άπλωσε πλέρια, άκρη ο κόσμος δεν έχει,
είναι πι' όμορφοι οι άγνωστοι πάντα γιαλοί.... (Κ. Χατζόπουλος)

Αποσυνδεδεμένος PDE ads

  • Ιστορικό μέλος
  • *****
  • Μηνύματα: 4006
  • Λατρεύω την εκπαίδευση
    • Προφίλ
    • E-mail
    • Προσωπικό μήνυμα (Εκτός σύνδεσης)
Απ: Νεοελληνική Γλώσσα: Σύνταξη
« Δημοσιεύτηκε: Σήμερα στις 14:51:19 »

Αποσυνδεδεμένος Lara

  • Ιστορικό μέλος
  • *****
  • Μηνύματα: 1272
  • Φύλο: Γυναίκα
    • Προφίλ
Απ: Νεοελληνική Γλώσσα: Σύνταξη
« Απάντηση #99 στις: Σεπτέμβριος 23, 2012, 12:34:57 πμ »
Βοηθηστε λιγο γιατι εχω μπερδευτει....
"σύμφωνα με ορισμένες αναλύσεις της νέας ελληνικής, οι λέξεις που σχηματίζονται με αχώριστα μόρια είναι παράγωγες...ή σύνθετες?
Το βιβλιο του καθηγητη λεει παραγωγες και η νεα γραμματική σύνθετες!
Τι θα πω στους μαθητες μου?

Αποσυνδεδεμένος apri

  • Ιστορικό μέλος
  • *****
  • Μηνύματα: 5678
  • Φύλο: Γυναίκα
  • Dum spiro, spero
    • Προφίλ
Απ: Νεοελληνική Γλώσσα: Σύνταξη
« Απάντηση #100 στις: Σεπτέμβριος 23, 2012, 12:45:16 πμ »
Τα αχώριστα μόρια δεν μπορούν να σταθούν μόνα τους στο λόγο. Άρα, πρόκειται για επιθήματα που συμμετέχουν στην παραγωγή.
Ωστόσο, παλιότερα τα θεωρούσαν ως α' συνθετικό σε μια λογική γενίκευσης.

Είχα αναφερθεί παλιότερα στο θέμα αυτό: http://www.pde.gr/index.php?topic=5820.70

Τι θα πεις τώρα, εσύ; Φαντάζομαι ότι αναγκαστικά θα πεις την εκδοχή που αναφέρει η τρέχουσα σχολική γραμματική ή το βιβλίο της γλώσσας που θα διαβάσει ο μαθητής.
......τα φτερά άπλωσε πλέρια, άκρη ο κόσμος δεν έχει,
είναι πι' όμορφοι οι άγνωστοι πάντα γιαλοί.... (Κ. Χατζόπουλος)

Αποσυνδεδεμένος syrrahm

  • Ιστορικό μέλος
  • *****
  • Μηνύματα: 1951
  • Φύλο: Άντρας
    • Προφίλ
Απ: Νεοελληνική Γλώσσα: Σύνταξη
« Απάντηση #101 στις: Σεπτέμβριος 23, 2012, 09:30:16 πμ »
Σύμφωνα με τις τελευταίες οδηγίες διδασκαλίας φιλολογικών μαθημάτων Γυμνασίου:

Παράθεση
3. Ως προς τα αχώριστα μόρια [Γ]:
•   Να αναφερθεί ότι σύμφωνα με τη Γραμματική οι λέξεις που αρχίζουν με αχώριστα μόρια-προθήματα θεωρούνται σύνθετες και όχι παράγωγες και ότι στην περίπτωση αυτή το μόριο είναι το α΄ συνθετικό.
•   Πρέπει να διευκρινιστεί όμως στους μαθητές ότι σύμφωνα με ορισμένες γραμματικές οι λέξεις που αρχίζουν με αχώριστο μόριο κατατάσσονται στις παράγωγες λέξεις.
•   O πίνακας της σ. 18 να συμπληρωθεί με τα λόγια αχώριστα μόρια ανα-, απο-, κατα-, προσ-.
•   Εφόσον υλοποιηθούν η άσκηση 2 της σ. 24 [Ε] του εγχειριδίου και οι ασκήσεις 1, 1α της σ. 12 και 1γ των σ. 12-13 του Τετραδίου Εργασιών, να προσαρμοστεί η διατύπωσή τους σύμφωνα με την ισχύουσα Γραμματική.
•   Γενικότερα, συνιστάται να προσαρμοστεί στο σύνολο του εγχειριδίου και του συναφούς Τετραδίου Εργασιών η διδασκαλία των αχώριστων μορίων σύμφωνα με την ισχύουσα γραμματική.



Αποσυνδεδεμένος PDE ads

  • Ιστορικό μέλος
  • *****
  • Μηνύματα: 4006
  • Λατρεύω την εκπαίδευση
    • Προφίλ
    • E-mail
    • Προσωπικό μήνυμα (Εκτός σύνδεσης)
Απ: Νεοελληνική Γλώσσα: Σύνταξη
« Δημοσιεύτηκε: Σήμερα στις 14:51:19 »

Αποσυνδεδεμένος Lara

  • Ιστορικό μέλος
  • *****
  • Μηνύματα: 1272
  • Φύλο: Γυναίκα
    • Προφίλ
Απ: Νεοελληνική Γλώσσα: Σύνταξη
« Απάντηση #102 στις: Σεπτέμβριος 23, 2012, 10:03:50 πμ »
Δηλαδη ειναι συνθετες λεξεις

Συνδεδεμένος Sali

  • Ιστορικό μέλος
  • *****
  • Μηνύματα: 1832
  • Φύλο: Άντρας
    • Προφίλ
Απ: Νεοελληνική Γλώσσα: Σύνταξη
« Απάντηση #103 στις: Οκτώβριος 02, 2012, 08:29:17 μμ »
Επίσης για τα νέα ελλην. δεν ξέρω γιατί ο ΜΠαμπινιώτης επικαλείται το κριτήριο της επαναληπτικότητας. Για μένα η παρακάτω πρόταση είναι 100% γραμματική:

Τα μαθηματικά δεν τα διδάσκουμε με τον οποιονδήποτε τρόπο στους μαθητές.

Ο Μπαμπινιώτης αναφέρεται στη σύνταξη με δύο αιτιατικές και όχι με αιτιατική και εμπρόθετο. Και ασφαλώς η πρόταση που αναφέρεις είναι 100% γραμματική, αλλά η πρόταση:
τα μαθηματικά δεν τα διδάσκουμε με τον οποιονδήποτε τρόπο τους μαθητές
είναι 100% αντιγραμματική. Η επαναληπτικότητα της αιτιατικής του πράγματος είναι εδώ αδύνατη.
Ο Έξυπνος χαίρεται με τις αμφισβητήσεις του, ο Βλάκας με τις βεβαιότητές του

Αποσυνδεδεμένος dame

  • Νέο μέλος
  • *
  • Μηνύματα: 18
  • Λατρεύω την εκπαίδευση
    • Προφίλ
Απ: Νεοελληνική Γλώσσα: Σύνταξη
« Απάντηση #104 στις: Δεκέμβριος 02, 2012, 04:46:10 μμ »
Συνάδελφοι καλησπέρα
Θα ήθελα να σας ρωτήσω σχετικά με κάποια "διαφορά" που έχω παρατηρήσει ανάμεσα στα δύο βιβλία των συντακτικών ν.ε. , το παλιό (Μουμτζάκης, Τομπαΐδης , Τσολάκης κ.α.) και το καινούριο Γραμματική Νέας Ελληνικής Γλώσσας  (Χατζησαββίδης) που δόθηκε πρόσφατα στα παιδιά του Γυμνασίου.
Συγκεκριμένα, για τη συντακτική θέση των βουλητικών προτάσεων, στο πρώτο βιβλίο (σελ.133, παραδ. ζ) στο παράδειγμα
"Είμαι πρόθυμος να πληρώσω τη ζημιά "  η βουλητική πρόταση λειτουργεί ως αντικείμενο στην περίφραση "είμαι πρόθυμος".
Στο άλλο βιβλίο όμως, σε παραπλήσιο παράδειγμα (σελ.147):
"Η ιφιγένεια ήταν πάντα πρόθυμη να απαντήσει σε ό τι τη ρωτούσε ο καθηγητής της"
η βουλητική λειτουργεί ως προσδιορισμός στο επίθετο πρόθυμη.
Καταλαβαίνω το σκεπτικό στη δεύτερη περίπτωση , αλλά πιο πολύ με απασχολεί το τι θα πω στα παιδιά να κρατήσουν στο μυαλό τους.  Εσείς τι τους συμβουλεύετε;

adigoni

  • Επισκέπτης
Απ: Νεοελληνική Γλώσσα: Σύνταξη
« Απάντηση #105 στις: Δεκέμβριος 02, 2012, 04:54:05 μμ »
αντικείμενο.....

Αποσυνδεδεμένος dame

  • Νέο μέλος
  • *
  • Μηνύματα: 18
  • Λατρεύω την εκπαίδευση
    • Προφίλ
Απ: Νεοελληνική Γλώσσα: Σύνταξη
« Απάντηση #106 στις: Δεκέμβριος 02, 2012, 05:07:56 μμ »
Αντιγόνη σ' ευχαριστώ για την απάντηση . Κι εγώ αυτό ήξερα και , μέχρι στιγμής , πριν δηλ. κοιτάξω στο καινούριο βιβλίο, αυτό έλεγα στα παιδιά. Ομολογώ όμως, ότι σ' αυτό το βιβλίο έχει κι άλλα για τη συντακτική θέση των ονοματικών προτάσεων όπως π.χ. τη χρήση των ειδικών προτάσεων ως προσδιορισμός (εκτός από την επεξήγηση- κάτι που εντάξει, μπορεί να είναι κατανοητό-) ενώ δεν αναφέρει καθόλου τη χρήση των βουλητικών προτάσεων που εισάγονται με προθέσεις .

adigoni

  • Επισκέπτης
Απ: Νεοελληνική Γλώσσα: Σύνταξη
« Απάντηση #107 στις: Δεκέμβριος 02, 2012, 05:12:36 μμ »
το θέμα είναι να αποφασίσεις ποια λογική συντακτικής δομής θα ακολουθήσεις....το πρόβλημα είναι ότι χρησιμοποιούμε άλλους όρους/ορισμούς στα αρχαία ελληνικά και άλλους στα νέα ελληνικά ως προς την ονομασία των συντακτικών δομών...αν θεωρήσουμε το "είμαι πρόθυμος" ρηματική έκφραση, τότε η πρόταση είναι αντικείμενο.Αν λάβουμε ξεχωριστά το ρήμα και το επίθετο οδηγουμαστε στην άλλη συντακτκή επιλογή....
Ωστόσο θεωρώ ότι είναι πιο απλό για τα παιδιά να αντιληφθούν τον όρο "αντικείμενο" από την έννοια του προσδιορισμού που είναι πιο ευρεία...
« Τελευταία τροποποίηση: Δεκέμβριος 02, 2012, 05:14:57 μμ από adigoni »

Αποσυνδεδεμένος Dwrina

  • Συνδρομητής
  • Ιστορικό μέλος
  • *****
  • Μηνύματα: 1914
  • Τὴ γλῶσσα μοῦ ἔδωσαν ἑλληνική.
    • Προφίλ
Απ: Νεοελληνική Γλώσσα: Σύνταξη
« Απάντηση #108 στις: Ιανουάριος 30, 2016, 07:40:57 μμ »
Μπορεί κάποιος να με βοηθήσει όσον αφορά στη συντακτική θέση κάποιων προτάσεων (δυστυχώς η  σύνταξη της νέας ελληνικής μου φαίνεται πολύ πιο δύσκολη από αυτή της αρχαίας) όπως
 
Ο   φ όβ ο ς     μ ο υ     ε ί ν α ι    μ ή π ω ς      φ ύ γ ε ι ς: η ενδοιαστικη πρόταση μπορεί να χαρακτηριστεί κατηγορούμενο; Ή μήπως θα έπρεπε να εννοήσουμε: ο φόβος μου είναι αυτός, μήπως...  , οπότε η ενδοιαστική είναι επεξήγηση στο αυτός; Αλλά τότε ποιο είναι το υποκείμενο και ποιο το κατηγορούμενο;

Ε ί ν α ι    π ε ρ ί ε ρ γ ο    π ο υ    δ ε ν    ή ρ θ ε ς / Α πο ρ ώ    π ο υ    δ ε ν   ή ρ θ ε ς: οι πρότασεις είναι αιτιολογικές, έτσι δεν είναι; Μπορεί να χαρακτηριστεί υποκείμενο / αντικείμενο μια επιρρηματική πρόταση; Ή μήπως αυτές που εισάγονται με το π ο υ έχουν ονοματική λειτουργία; Αναφέρεται όμως κάτι τέτοιο σε κάποιο συντακτικό;
Graecia capta ferum victorem cepit et artis intulit agresti Latio  (Hor. Ep.  2. 1.).

anemona

  • Επισκέπτης
Απ: Νεοελληνική Γλώσσα: Σύνταξη
« Απάντηση #109 στις: Ιανουάριος 30, 2016, 09:35:56 μμ »
Η ενδοιαστική είναι σε θέση αντικειμένου.
Η αιτιολογική είναι επιρρηματική μόνο.
Θα θελα την άποψη και άλλων.
« Τελευταία τροποποίηση: Ιανουάριος 30, 2016, 09:40:42 μμ από anemona »

Συνδεδεμένος elranna

  • Ιστορικό μέλος
  • *****
  • Μηνύματα: 2312
  • Φύλο: Γυναίκα
  • ΠΕ02, ΠΕ40- Μπορώ να ξαναγίνω μαθήτρια;
    • Προφίλ
Απ: Νεοελληνική Γλώσσα: Σύνταξη
« Απάντηση #110 στις: Ιανουάριος 30, 2016, 10:00:56 μμ »
Πάντα με εκπλήσσει το πόσο ελλειπής παραμένει η κωδικοποίηση της νέας ελληνικής σε σχέση με την αρχαία, γραμματικά και συντακτικά. Ειδικά το γεγονός ότι δεν έχουμε ακόμα ορίσει το "θα πήγαινα", με αποτέλεσμα να μην έχουμε ταξινόμηση υποθετικών λόγων, με υπερβαίνει!

Επί του θέματος τώρα. Εγώ θα δεχόμουνα την ενδοιαστική ως κατηγορούμενο κι ας μην αναφέρεται ρητά σε κάποιο συντακτικό, δεδομένου ότι οι ονοματικές προτάσεις μπορούν να έχουν θέση κατηγορουμένου. Αλλά με πολλές επιφυλάξεις και ξεκαθαρίζοντας ότι αυτό το λέω με βάση το δικό μου κεφάλι και μόνο.  :P Με ποια σκέψη το θεωρείς αντικείμενο, anemona;

Η αιτιολογική τώρα είναι μπερδεμένη ιστορία. Στα νέα ελληνικά, δεν έχω δει πουθενά αιτιολογική σε θέση υποκειμένου/αντικειμένου. Σκεφτόμουνα όμως στα αρχαία τις αιτιολογικές που εισάγονται με το ει, οι οποίες έχουν θέση υποκειμένου απρόσωπων εκφράσεων. Ως αντικείμενο όμως δεν έχω δει κάτι.

Έχω μεγάλη απορία πώς διδάσκονται άλλες μητρικές γλώσσες. Αναρωτιέμαι αν δίνεται τόση έμφαση σε συντακτικούς ρόλους όση δίνουμε στην Ελλάδα. Πολλές φορές προβληματίζομαι αν είναι απαραίτητη τόση εμβάθυνση για τη σωστή χρήση μιας γλώσσας.

Αποσυνδεδεμένος apri

  • Ιστορικό μέλος
  • *****
  • Μηνύματα: 5678
  • Φύλο: Γυναίκα
  • Dum spiro, spero
    • Προφίλ
Απ: Νεοελληνική Γλώσσα: Σύνταξη
« Απάντηση #111 στις: Ιανουάριος 30, 2016, 10:57:05 μμ »
Ο   φ όβ ο ς     μ ο υ     ε ί ν α ι    μ ή π ω ς      φ ύ γ ε ι ς: η ενδοιαστικη πρόταση μπορεί να χαρακτηριστεί κατηγορούμενο; Ή μήπως θα έπρεπε να εννοήσουμε: ο φόβος μου είναι αυτός, μήπως...  , οπότε η ενδοιαστική είναι επεξήγηση στο αυτός; Αλλά τότε ποιο είναι το υποκείμενο και ποιο το κατηγορούμενο;

Κατά τη γνώμη μου, η ενδοιαστική είναι το υποκείμενο του ρήματος και "ο φόβος" είναι το κατηγορούμενο.
Θα μπορούσε στη θέση της πρότασης να είναι, όπως λες, η αντωνυμία "αυτός" (Ο φόβος μου είναι αυτός/Αυτός είναι ο φόβος μου).
Η λέξη "φόβος" δίνει μια ιδιότητα/χαρακτηρισμό στο ενδεχόμενο της φυγής. Γι' αυτό θεωρώ ότι λειτουργεί ως κατηγορούμενο.


Ε ί ν α ι    π ε ρ ί ε ρ γ ο    π ο υ    δ ε ν    ή ρ θ ε ς / Α πο ρ ώ    π ο υ    δ ε ν   ή ρ θ ε ς: οι πρότασεις είναι αιτιολογικές, έτσι δεν είναι; Μπορεί να χαρακτηριστεί υποκείμενο / αντικείμενο μια επιρρηματική πρόταση; Ή μήπως αυτές που εισάγονται με το π ο υ έχουν ονοματική λειτουργία; Αναφέρεται όμως κάτι τέτοιο σε κάποιο συντακτικό;

Ας ξεκινήσω από το εύκολο ερώτημα, αν μια επιρρηματική πρόταση μπορεί να χαρακτηριστεί υποκείμενο/αντικείμενο, δηλ. αν μπορεί να λειτουργεί ταυτόχρονα και ονοματικά. Η απάντηση είναι "ναι".
Κατ' αρχάς, θα ξεκινήσω αντίστροφα, θυμίζοντάς σου τις αναφορικές ονοματικές προτάσεις που έχουν επιρρηματική χροιά (π.χ όποιος και να έρθει....= αναφορικοϋποθετική)
Από την άλλη, χαρακτηριστική περίπτωση επιρρηματικών προτάσεων που λειτουργούν και ονοματικά (ή σε θέση ονόματος) είναι οι χρονικές και οι υποθετικές, όταν έχουν την έννοια του ενδεχομένου.
π.χ Αγάπη είναι όταν/αν κάποιος.... (πρβλ. δίκαιον εστί ει....)


Οι προτάσεις με το "που" είναι άλλη μια περίπτωση μικτής λειτουργίας.
Ο Τζάρτζανος, αν θυμάμαι καλά, λέει ότι σε κάποιες περιπτώσεις (όταν το ρήμα εξάρτησης δείχνει αντίληψη ή ψυχικό πάθος) το "που" εκφράζει κάτι ανάμεσα στο "ότι" (δηλ. πραγματικό γεγονός) και στο "επειδή" (δηλ. αιτιολογία).
Προσωπικά, έχω την εντύπωση ότι έχει αντικαταστήσει το αρχαίο "ότι" (ειδικό ή αιτιολογικό πραγματικής αιτιολογίας) και το "ει" (πλάγιες ερωτηματικές ή υποθετικές αιτιολογικής χροιάς/αιτιολογικές υποθετικής αιτιολογίας).

Στη νεότερη μετασχηματιστική γραμματική, τέτοιες προτάσεις μετά από ρήματα αντίληψης/ψυχικού πάθους θεωρούνται "συμπληρωματικές", όπως αυτές που εισάγονται με το ότι/πως, με τη διαφορά ότι αυτές με το "που" εκφράζουν κάποιο γεγονός (εξ ου και λέγονται και "γεγονοτικές").
Με βάση λοιπόν αυτή τη θεώρηση στο "Είναι περίεργο που...", η πρόταση με το "που" είναι το υποκείμενο της απρόσωπης έκφρασης και στο "Απορώ που..." η πρόταση με το "που" είναι το αντικείμενο του ρήματος.
(Μεταξύ μας, και στα αρχαία αν ψάξεις να βρεις πώς προέκυψαν οι σύνδεσμοι "ότι/ει", θα διαπιστώσεις ότι αρχικά εισήγαν ονοματικές προτάσεις ακόμα και μετά από ρήματα ψυχικού πάθους.)
Πάντως, νομίζω πως νομιμοποιείσαι λόγω των ρημάτων εξάρτησης να μιλήσεις και για αιτιολογικές προτάσεις η τουλάχιστον για αιτιολογική χροιά.




« Τελευταία τροποποίηση: Ιανουάριος 30, 2016, 11:27:33 μμ από apri »
......τα φτερά άπλωσε πλέρια, άκρη ο κόσμος δεν έχει,
είναι πι' όμορφοι οι άγνωστοι πάντα γιαλοί.... (Κ. Χατζόπουλος)

 

Pde.gr, © 2005 - 2024

Το pde σε αριθμούς

Στατιστικά

μέλη
Στατιστικά
  • Σύνολο μηνυμάτων: 1158562
  • Σύνολο θεμάτων: 19200
  • Σε σύνδεση σήμερα: 597
  • Σε σύνδεση έως τώρα: 1964
  • (Αύγουστος 01, 2022, 02:24:17 μμ)
Συνδεδεμένοι χρήστες
Μέλη: 24
Επισκέπτες: 530
Σύνολο: 554

Πληροφορίες

Το PDE φιλοξενείται στη NetDynamics

Όροι χρήσης | Προφίλ | Προσωπικά δεδομένα | Υποστηρίξτε μας

Επικοινωνία >

Powered by SMF 2.0 RC4 | SMF © 2006–2010, Simple Machines LLC
TinyPortal 1.0 RC1 | © 2005-2010 BlocWeb

Δημιουργία σελίδας σε 0.079 δευτερόλεπτα. 36 ερωτήματα.