*

Αποστολέας Θέμα: Νεοελληνική Γλώσσα: Σύνταξη  (Αναγνώστηκε 72499 φορές)

0 μέλη και 1 επισκέπτης διαβάζουν αυτό το θέμα.

anemona

  • Επισκέπτης
Απ: Νεοελληνική Γλώσσα: Σύνταξη
« Απάντηση #112 στις: Ιανουάριος 30, 2016, 11:05:37 μμ »
Ειλικρινά με την ενδοιαστική μπερδεύτηκα.Αλλά τις άλλες  τις θεωρώ αιτιολογικές. ???

Αποσυνδεδεμένος PDE ads

  • Ιστορικό μέλος
  • *****
  • Μηνύματα: 4006
  • Λατρεύω την εκπαίδευση
    • Προφίλ
    • E-mail
    • Προσωπικό μήνυμα (Εκτός σύνδεσης)
Απ: Νεοελληνική Γλώσσα: Σύνταξη
« Δημοσιεύτηκε: Σήμερα στις 13:48:20 »

Αποσυνδεδεμένος apri

  • Ιστορικό μέλος
  • *****
  • Μηνύματα: 5678
  • Φύλο: Γυναίκα
  • Dum spiro, spero
    • Προφίλ
Απ: Νεοελληνική Γλώσσα: Σύνταξη
« Απάντηση #113 στις: Ιανουάριος 30, 2016, 11:20:57 μμ »
Πάντα με εκπλήσσει το πόσο ελλειπής παραμένει η κωδικοποίηση της νέας ελληνικής σε σχέση με την αρχαία, γραμματικά και συντακτικά. Ειδικά το γεγονός ότι δεν έχουμε ακόμα ορίσει το "θα πήγαινα", με αποτέλεσμα να μην έχουμε ταξινόμηση υποθετικών λόγων, με υπερβαίνει!

Έχεις δίκιο. Κατά τη γνώμη μου, θα έπρεπε να θεωρούμε το θα+παρατατικός/υπερσυντέλικος ως είδος έγκλισης, μια και δηλώνει ένα είδος επιστημικής τροπικότητας, "το πιθανό υπό προϋπόθεση στο παρελθόν", στην ουσία "το μη πραγματικό στο παρελθόν".
Έτσι τη θεωρούν οι Γάλλοι που μιλούν για "conditionnel present" και "conditionnel passé" αντίστοιχα.
Και μεταξύ μας, και στα αρχαία ελληνικά τη δυνητική οριστική τη θεωρούμε μορφή έγκλισης.


......τα φτερά άπλωσε πλέρια, άκρη ο κόσμος δεν έχει,
είναι πι' όμορφοι οι άγνωστοι πάντα γιαλοί.... (Κ. Χατζόπουλος)

Συνδεδεμένος elranna

  • Ιστορικό μέλος
  • *****
  • Μηνύματα: 2312
  • Φύλο: Γυναίκα
  • ΠΕ02, ΠΕ40- Μπορώ να ξαναγίνω μαθήτρια;
    • Προφίλ
Απ: Νεοελληνική Γλώσσα: Σύνταξη
« Απάντηση #114 στις: Ιανουάριος 31, 2016, 12:05:56 πμ »
Νομίζω ότι τα νέα ελληνικά έχουν παραμεληθεί σε αυτόν τον τομέα σε σχέση με τα αρχαία, λόγω ιστορικών συγκυριών. Και αυτό έχει αντίκτυπο και στη διδασκαλία τους. Θεωρώ αδιανόητο ότι για να διδάξουμε υποθετικούς λόγους στα αρχαία πρέπει να ανατρέξουμε στις γνώσεις των παιδιών από τα αγγλικά, γιατί στα νέα ελληνικά δεν υπάρχουν. Για να εξηγήσουμε τη δυνητική οριστική, πρέπει να ανατρέξουμε στους αγγλικούς conditional.

Είχα συναντήσει αντίστοιχο πρόβλημα και με τις υποτακτικές, όταν βοηθούσα μια φίλη ισπανίδα να μάθει ελληνικά. Μέγα μυστήριο για αυτήν το γιατί η υποτακτική ενεστώτα δηλώνει επανάληψη ενώ του αορίστου τη μία φορά. Και ότι δεν εξαρτάται η χρήση τους από το χρόνο του ρήματος της κύριας πρότασης, αλλά από το νόημα. Και στο σχολείο είναι μεγάλο πρόβλημα η υποτακτική των ελληνικών, γιατί δεν διδάσκεται πουθενά. Και άντε να εξηγήσεις μετά τη διαφορά ανάμεσα στο να προβάλλω κάθε μέρα και στο να προβάλω μία φορά.  :o

Πάντως, apri, ευτυχώς που δίνεις κάθε φορά τις άψογα τεκμηριωμένες απαντήσεις σου και ξεστραβωνόμαστε!  ;D

Αποσυνδεδεμένος apri

  • Ιστορικό μέλος
  • *****
  • Μηνύματα: 5678
  • Φύλο: Γυναίκα
  • Dum spiro, spero
    • Προφίλ
Απ: Νεοελληνική Γλώσσα: Σύνταξη
« Απάντηση #115 στις: Ιανουάριος 31, 2016, 12:21:32 πμ »
Θεωρώ αδιανόητο ότι για να διδάξουμε υποθετικούς λόγους στα αρχαία πρέπει να ανατρέξουμε στις γνώσεις των παιδιών από τα αγγλικά, γιατί στα νέα ελληνικά δεν υπάρχουν. Για να εξηγήσουμε τη δυνητική οριστική, πρέπει να ανατρέξουμε στους αγγλικούς conditional.

H Φιλιππάκη χρησιμοποιεί τον όρο "υποθετική", μάλλον κατά το "conditional".
Θα μπορούσαμε να μιλάμε για *Υποθετική Παρατατικού (μη πραγματικό στο παρελθόν) και *Υποθετική Υπερσυντελίκου (μη πραγματικό στο απώτατο παρελθόν) Μια ιδέα δίνω μόνο... ::)


Είχα συναντήσει αντίστοιχο πρόβλημα και με τις υποτακτικές, όταν βοηθούσα μια φίλη ισπανίδα να μάθει ελληνικά. Μέγα μυστήριο για αυτήν το γιατί η υποτακτική ενεστώτα δηλώνει επανάληψη ενώ του αορίστου τη μία φορά. Και ότι δεν εξαρτάται η χρήση τους από το χρόνο του ρήματος της κύριας πρότασης, αλλά από το νόημα.

Δεν καταλαβαίνω τι εννοείς με την τελευταία πρόταση.
Ο χρόνος αναφοράς της υποτακτικής δηλώνεται από το ρήμα εξάρτησης (εκτός αν μιλάμε για προτρεπτική υποτακτική, οπότε η αναφορά είναι στο παρόν/μέλλον, επειδή ακριβώς εκφράζει πιθανότητα)
Το ποιον ενεργείας της, δηλ. αν δηλώνει επανάληψη ή στιγμιαία πράξη, δηλώνεται από το θέμα της.

Η υποτακτική του ενεστώτα, δηλ. η υποτακτική που φτιάχνεται από το θέμα του ενεστώτα, δείχνει επανάληψη γιατί ο ενεστώτας ως χρόνος δηλώνει διαρκή ή επαναλαμβανόμενη πράξη στο παρόν.
Η υποτακτική του αορίστου δείχνει κάτι συνοπτικό, γιατί ο αόριστος δηλώνει μια στιγμιαία πράξη στο παρελθόν.


Και άντε να εξηγήσεις μετά τη διαφορά ανάμεσα στο να προβάλλω κάθε μέρα και στο να προβάλω μία φορά.  :o

Το ένα φτιάχνεται από το θέμα του ενεστώτα, άρα έχει επαναληπτικότητα ή διάρκεια.
Το άλλο φτιάχνεται από το θέμα του αορίστου, άρα έχει συνοπτικότητα.

Εδώ είναι και εύκολος ο πρακτικός κανόνας: Πολλές φορές-δυο λ.......μια φορά-ένα λ




« Τελευταία τροποποίηση: Ιανουάριος 31, 2016, 12:32:03 πμ από apri »
......τα φτερά άπλωσε πλέρια, άκρη ο κόσμος δεν έχει,
είναι πι' όμορφοι οι άγνωστοι πάντα γιαλοί.... (Κ. Χατζόπουλος)

Αποσυνδεδεμένος PDE ads

  • Ιστορικό μέλος
  • *****
  • Μηνύματα: 4006
  • Λατρεύω την εκπαίδευση
    • Προφίλ
    • E-mail
    • Προσωπικό μήνυμα (Εκτός σύνδεσης)
Απ: Νεοελληνική Γλώσσα: Σύνταξη
« Δημοσιεύτηκε: Σήμερα στις 13:48:20 »

Συνδεδεμένος elranna

  • Ιστορικό μέλος
  • *****
  • Μηνύματα: 2312
  • Φύλο: Γυναίκα
  • ΠΕ02, ΠΕ40- Μπορώ να ξαναγίνω μαθήτρια;
    • Προφίλ
Απ: Νεοελληνική Γλώσσα: Σύνταξη
« Απάντηση #116 στις: Ιανουάριος 31, 2016, 01:58:58 πμ »
Δεν καταλαβαίνω τι εννοείς με την τελευταία πρόταση.
Ο χρόνος αναφοράς της υποτακτικής δηλώνεται από το ρήμα εξάρτησης (εκτός αν μιλάμε για προτρεπτική υποτακτική, οπότε η αναφορά είναι στο παρόν/μέλλον, επειδή ακριβώς εκφράζει πιθανότητα)
Το ποιον ενεργείας της, δηλ. αν δηλώνει επανάληψη ή στιγμιαία πράξη, δηλώνεται από το θέμα της.

Η υποτακτική του ενεστώτα, δηλ. η υποτακτική που φτιάχνεται από το θέμα του ενεστώτα, δείχνει επανάληψη γιατί ο ενεστώτας ως χρόνος δηλώνει διαρκή ή επαναλαμβανόμενη πράξη στο παρόν.
Η υποτακτική του αορίστου δείχνει κάτι συνοπτικό, γιατί ο αόριστος δηλώνει μια στιγμιαία πράξη στο παρελθόν.

Είναι πάρα πολύ δύσκολο να εξηγήσεις σε κάποιον γιατί στην φραση "Θέλω να φάω" με ρήμα εξάρτησης στον ενεστώτα χρησιμοποιείται η υποτακτική αορίστου. Χωρίς να έχω ιδιαίτερες γνώσεις το θέμα, μου φαίνεται μια ιδιαιτερότητα των νέων ελληνικών. Και στα αρχαία αλλά και στις λατινογενείς γλώσσες (γαλλικά, ιταλικά, ισπανικά, που έχω εικόνα), ο χρόνος του ρήματος της κύριας πρότασης επηρεάζει την εκφορά της δευτερεύουσας. Αυτό προσπαθούσα να πω, αλλά μάλλον τα δεκατάκια που 'χω δε με αφήνουν! Και τώρα που το σκέφτομαι, έχουμε και το "να έτρωγα", που παίζει να σπάει τα κοντέρ της ταξινόμησης!

Τα ποιά ενέργειας, που τα έχουμε τα άτιμα στην α' γυμνασίου, φαντάζουν αστροφυσική για τα παιδιά. Για μας είναι ξεκάθαρα, αλλά τα πιτσιρίκια γουρλώνουν μάτια με το που τα βλέπουν.
« Τελευταία τροποποίηση: Ιανουάριος 31, 2016, 12:15:54 μμ από elranna »

Αποσυνδεδεμένος apri

  • Ιστορικό μέλος
  • *****
  • Μηνύματα: 5678
  • Φύλο: Γυναίκα
  • Dum spiro, spero
    • Προφίλ
Απ: Νεοελληνική Γλώσσα: Σύνταξη
« Απάντηση #117 στις: Ιανουάριος 31, 2016, 11:51:45 πμ »
Είναι πάρα πολύ δύσκολο να εξηγήσεις σε κάποιον γιατί στην φραση "Θέλω να φάω" με ρήμα εξάρτησης στον ενεστώτα χρησιμοποιείται η υποτακτική αορίστου. Χωρίς να έχω ιδιαίτερες γνώσεις το θέμα, μου φαίνεται μια ιδιαιτερότητα των νέων ελληνικών. Και στα αρχαία αλλά και στις λατινογενείς γλώσσες (γαλλικά, ιταλικά, ισπανικά, που έχω εικόνα), ο χρόνος του ρήματος της κύριας πρότασης επηρεάζει την εκφορά της δευτερεύουσας.


Μα, και στα ελληνικά ο χρόνος του ρήματος επηρεάζει τη χρονική βαθμίδα της υποτακτικής. Απλώς δεν δηλώνεται μορφολογικά στην υποτακτική η χρονική της βαθμίδα. Μορφολογικά δηλώνεται μόνο το ποιόν ενεργείας της.
Στα γαλλικά λ.χ συμβαίνει το αντίστροφο. Δηλώνεται μορφολογικά η χρονική βαθμίδα, αλλά όχι το ποιόν ενεργείας. (Il faut que tu ailles =πρέπει να πηγαίνεις/να πας)

Πάντως, αυτό δεν είναι ιδιαιτερότητα των νέων ελληνικών. Και στα αρχαία ελληνικά, η υποτακτική αλλά και το απαρέμφατο εκφράζουν συνοπτικό ή διαρκές ποιόν ενεργείας με το θέμα του ενεστώτα ή του αορίστου αντίστοιχα (βούλομαι λέγειν-βούλομαι ειπείν), αλλά παίρνουν χρονική βαθμίδα (παρόν-μέλλον ή παρελθόν) από το ρήμα εξάρτησης.

Είναι δύσκολο να το εξηγήσεις σε κάποιον, αν και εφόσον μιλάς για "υποτακτική αορίστου", γιατί τότε τον κάνεις να νομίζει ότι αναφέρεται στο παρελθόν. Αν την πεις "συνοπτική υποτακτική", όπως αναφέρεται στις νεότερες γραμματικές, δεν νομίζω ότι θα υπάρχει πρόβλημα.

Και τώρα που το σκέφτομαι, έχουμε και το "να έτρωγα", που παίζει να σπάει τα κοντέρ της ταξινόμησης!

Δεν σπάει τα κοντέρ. Υπάρχουν διάφορες μορφές έκφρασης της τροπικότητας, δηλ. χοντρικά του πόσο βέβαιο (επιστημική τροπικότητα) ή πόσο επιθυμητό (δεοντική τροπικότητα) θεωρεί το εκφώνημα ο ομιλητής.
Στα αρχαία ελληνικά τα έχουμε ταξινομήσει μια χαρά. Φέρε στο μυαλό σου τα διάφορα είδη οριστικής, υποτακτικής, ευκτικής...
Στα νέα ελληνικά η αλήθεια είναι ότι δεν έχουμε κάνει κάτι αντίστοιχο, ίσως γιατί ένας τύπος μπορεί να εκφράζει ανάλογα με το περιβάλλον ποικίλες σημασίες.
Ας πούμε, το "να έτρωγα" θα μπορούσε να εκφράζει σε διαφορετικά περιβάλλοντα απορία, υπόθεση ή απραγματοποίητη ευχή.


......τα φτερά άπλωσε πλέρια, άκρη ο κόσμος δεν έχει,
είναι πι' όμορφοι οι άγνωστοι πάντα γιαλοί.... (Κ. Χατζόπουλος)

Συνδεδεμένος elranna

  • Ιστορικό μέλος
  • *****
  • Μηνύματα: 2312
  • Φύλο: Γυναίκα
  • ΠΕ02, ΠΕ40- Μπορώ να ξαναγίνω μαθήτρια;
    • Προφίλ
Απ: Νεοελληνική Γλώσσα: Σύνταξη
« Απάντηση #118 στις: Ιανουάριος 31, 2016, 12:21:50 μμ »
Συνοπτική υποτακτική, λοιπόν! Μου αρέσει, θα το χρησιμοποιώ από εδώ και πέρα.

Να 'σαι καλά, apri. Θα σε συμβουλεύομαι για όποια άλλη απορία μου προκύψει. Έμπλεξες!  :P

Αποσυνδεδεμένος Dwrina

  • Συνδρομητής
  • Ιστορικό μέλος
  • *****
  • Μηνύματα: 1914
  • Τὴ γλῶσσα μοῦ ἔδωσαν ἑλληνική.
    • Προφίλ
Απ: Νεοελληνική Γλώσσα: Σύνταξη
« Απάντηση #119 στις: Φεβρουάριος 01, 2016, 08:58:18 μμ »
Είχα στείλει ένα μήνυμα στο οποίο, μεταξύ άλλων, σας ευχαριστούσα για τις απαντήσεις σας, αλλά δεν το βλέπω στο forum, οπότε προς το παρόν επαναλαμβάνω απλώς τις ευχαριστίες μου.
Graecia capta ferum victorem cepit et artis intulit agresti Latio  (Hor. Ep.  2. 1.).

Αποσυνδεδεμένος syrrahm

  • Ιστορικό μέλος
  • *****
  • Μηνύματα: 1951
  • Φύλο: Άντρας
    • Προφίλ
Απ: Νεοελληνική Γλώσσα: Σύνταξη
« Απάντηση #120 στις: Αύγουστος 25, 2016, 08:57:26 μμ »
Στο βιβλίο της Γ' Γυμνασίου και στην ενότητα για τις ονοματικές και επιρρηματικές προτάσεις υπάρχει άσκηση που ζητάει να μετασχηματιστεί η υπογραμμισμένη φράση (ζητάει δηλαδή να αντικατασταθεί η δευτερεύουσα πρόταση με ονοματική φράση):
«Η αναγκαία προϋπόθεση ώστε να γεννηθεί και να διατηρηθεί μια διαφορετική γλώσσα»

Πιο κάτω στη θεωρία λέει ότι «υπάρχουν κάποιες δευτερεύουσες προτάσεις που είναι ισοδύναμες με ονόματα ή αντωνυμίες» και «οι προτάσεις αυτές λέγονται δευτερεύουσες ονοματικές προτάσεις».
http://www.pi-schools.gr/books/gymnasio/glossa_c/BM/29-44.PDF
(σελ. 33)

Η δευτερεύουσα μπορεί να αντικατασταθεί με ονοματική φράση (π.χ. προϋπόθεση της γέννησης ... ή για τη γέννηση ... ), ΟΚ, αλλά αυτό δεν την κάνει ονοματική. Νομίζω ότι αυτό το παράδειγμα δεν έχει θέση στη διδασκαλία των ονοματικών προτάσεων. Εσείς τι λέτε;



Αποσυνδεδεμένος apri

  • Ιστορικό μέλος
  • *****
  • Μηνύματα: 5678
  • Φύλο: Γυναίκα
  • Dum spiro, spero
    • Προφίλ
Απ: Νεοελληνική Γλώσσα: Σύνταξη
« Απάντηση #121 στις: Αύγουστος 25, 2016, 10:28:31 μμ »
Η δευτερεύουσα μπορεί να αντικατασταθεί με ονοματική φράση (π.χ. προϋπόθεση της γέννησης ... ή για τη γέννηση ... ), ΟΚ, αλλά αυτό δεν την κάνει ονοματική. Νομίζω ότι αυτό το παράδειγμα δεν έχει θέση στη διδασκαλία των ονοματικών προτάσεων. Εσείς τι λέτε;

Συμφωνώ μαζί σου. Έχει πρόβλημα σαφήνειας ο ορισμός της ονοματικής πρότασης που δίνει, γιατί λέει -μεταξύ άλλων- ότι μπορεί να είναι "προσδιορισμός κάποιου ονοματικού όρου". Το ακριβές είναι ότι μπορεί να είναι ονοματικός προσδιορισμός κάποιου ονοματικού όρου (π.χ επεξήγηση: σου είπα κάτι, να πας....).

Γιατί υπάρχει πιθανότητα ένας ονοματικός όρος να προσδιορίζεται από μια επιρρηματική φράση (π.χ το πίσω δωμάτιο), μια προθετική φράση (π.χ ο άνθρωπος για όλες τις δουλειές) ή μια επιρρηματική πρόταση σαν αυτή που παραθέτεις (δηλ. η αναγκαία προϋπόθεση ώστε να...).
Το "ώστε να γεννηθεί" είναι επιρρηματική πρόταση που δηλώνει επιδιωκόμενο αποτέλεσμα, δεν έχει ονοματικό συντακτικό ρόλο. Και μπορεί να ισοδυναμεί με όνομα (της γέννησης), αλλά αυτό λειτουργεί ως γενική του σκοπού, δηλ. πάλι επιρρηματικά.
Αυτό φαίνεται και από την ισοδύναμη προθετική φράση που παραθέτεις (για τη γέννηση), η οποία επίσης δείχνει σκοπό.
 
......τα φτερά άπλωσε πλέρια, άκρη ο κόσμος δεν έχει,
είναι πι' όμορφοι οι άγνωστοι πάντα γιαλοί.... (Κ. Χατζόπουλος)

Αποσυνδεδεμένος syrrahm

  • Ιστορικό μέλος
  • *****
  • Μηνύματα: 1951
  • Φύλο: Άντρας
    • Προφίλ
Απ: Νεοελληνική Γλώσσα: Σύνταξη
« Απάντηση #122 στις: Αύγουστος 26, 2016, 10:27:10 πμ »
apri,
ευχαριστώ για την απάντηση. Συμφωνώ με την ανάλυσή σου.
Στο «Η αναγκαία προϋπόθεση της γέννησης», η γενική «της γέννησης» δηλώνει σκοπό και επομένως είναι ισοδύναμο της επιρρηματικής πρότασης. Δεν θα μπορούσαμε όμως να τη δούμε και ως γενική υποκειμενική («η γέννηση προϋποθέτει»); Θα ήταν και τότε ισοδύναμο της επιρρηματικής πρότασης;

Ολόκληρη η περίοδος είναι: «Η αναγκαία προϋπόθεση ώστε να γεννηθεί και να διατηρηθεί μια διαφορετική γλώσσα είναι επομένως ο φυσικός διαχωρισμός και η σχετική απομόνωση των πληθυσμών.»











« Τελευταία τροποποίηση: Αύγουστος 26, 2016, 10:37:32 πμ από syrrahm »

Αποσυνδεδεμένος apri

  • Ιστορικό μέλος
  • *****
  • Μηνύματα: 5678
  • Φύλο: Γυναίκα
  • Dum spiro, spero
    • Προφίλ
Απ: Νεοελληνική Γλώσσα: Σύνταξη
« Απάντηση #123 στις: Αύγουστος 26, 2016, 12:24:18 μμ »
apri,
ευχαριστώ για την απάντηση. Συμφωνώ με την ανάλυσή σου.
Στο «Η αναγκαία προϋπόθεση της γέννησης», η γενική «της γέννησης» δηλώνει σκοπό και επομένως είναι ισοδύναμο της επιρρηματικής πρότασης. Δεν θα μπορούσαμε όμως να τη δούμε και ως γενική υποκειμενική («η γέννηση προϋποθέτει»); Θα ήταν και τότε ισοδύναμο της επιρρηματικής πρότασης;

Ολόκληρη η περίοδος είναι: «Η αναγκαία προϋπόθεση ώστε να γεννηθεί και να διατηρηθεί μια διαφορετική γλώσσα είναι επομένως ο φυσικός διαχωρισμός και η σχετική απομόνωση των πληθυσμών.»


Θα μπορούσε να εκληφθεί εναλλακτικά ως γενική υποκειμενική, αλλά αυτό δεν θα την έκανε ισοδύναμο μιας επιρρηματικής πρότασης. Θα τη θεωρούσα ισοδύναμη μιας τέτοιας πρότασης "Η αναγκαία προϋπόθεση που θέτει η γέννηση....".

Γενικώς, και στα νέα και στα αρχαία ελληνικά, η άποψή μου είναι ότι δεν πρέπει να παραβλέπουμε τη μορφολογία μιας πρότασης και να τη βαφτίζουμε "ονοματική" ή "επιρρηματική", επειδή χοντρικά ισοδυναμεί στη σημασία με μια αντίστοιχη πρόταση, γιατί έτσι χάνουμε ένα μέρος της σημασίας της και της επικοινωνιακής της λειτουργίας.

Για παράδειγμα, θεωρώ στα αρχαία ότι μια αναφορικοτελική πρόταση είναι μια ονοματική πρόταση με επιρρηματική χροιά και όχι μια επιρρηματική πρόταση όπως συνήθως ταξινομείται.

Ή σε προτάσεις του τύπου "Δικαιοσύνη είναι όταν...", θεωρώ ότι έχουμε χρονική πρόταση, που βεβαίως βρίσκεται σε θέση υποκειμένου, αλλά δεν παύει να είναι χρονική. Δεν τη βρίσκω απολύτως ταυτόσημη σημασιολογικά με την πρόταση "Δικαιοσύνη είναι να...". Στην πρώτη περίπτωση η δικαιοσύνη ορίζεται μέσω μιας χρονικής περίστασης, στη δεύτερη μέσω μιας πράξης.

Ή στις περίφημες προτάσεις που ακολουθούν ρήματα προσπάθειας και φροντίδας στα αρχαία και στα νέα ελληνικά:
Η πρόταση "Φρόντισε ώστε να τα καταφέρεις σύντομα" κατά τη γνώμη μου δεν ταυτίζεται με το "Φρόντισε να τα καταφέρεις". Στη πρώτη η αποτελεσματική πρόταση παρουσιάζει τον απώτερο στόχο της πράξης του ρήματος, που σημαίνει ότι θα μεσολαβήσουν κάποια στάδια. Στη δεύτερη η συμπληρωματική πρόταση δείχνει απλώς το αντικείμενο της φροντίδας. (πρβλ. Παρακαλείσθε όπως εξέλθετε..../Παρακαλείσθε να εξέλθετε...).
Το λέω γιατί στα αρχαία υπάρχει μια τάση μεταξύ των μελετητών να τις περιγράφουν ως object clauses παραβλέποντας τον ρόλο του τελικού συνδέσμου εισαγωγής της πρότασης ή το "ώστε" (στο ώστε+απαρέμφατο), που δεν μπορεί να βρίσκεται τυχαία εκεί. Γι' αυτό άλλωστε, πιστεύω, δεν βρίσκεις τέτοιες προτάσεις με ρήματα καθαρά βουλητικά (θέλω, βούλομαι). Αν ισοδυναμούσαν απολύτως με συμπληρωματικές προτάσεις στα νέα ελληνικά ή τελικό απαρέμφατο στα αρχαία, θα έπρεπε να εμφανίζονται και μετά από βουλητικά ρήματα. Άρα, δεν μπορεί να τις βλέπουμε ως ονοματικές προτάσεις, επειδή μας ταιριάζει στο νόημα.

Ποτέ μια συντακτική δομή δεν είναι σημασιολογικά ή επικοινωνιακά απολύτως ταυτόσημη με μια άλλη, γιατί δεν θα υπήρχε λόγος να υπάρχει. Στη γλώσσα επικρατεί η αρχή της οικονομίας.
Ακόμα και οι λεγόμενες επιρρηματικές μετοχές στα αρχαία δεν ταυτίζονται σημασιολογικά απολύτως με τις επιρρηματικές προτάσεις, γιατί δεν παύουν να είναι ονόματα που δείχνουν μια ιδιότητα σε κάποιον όρο της πρότασης. Η επιρρηματική τους χροιά στην πραγματικότητα είναι κάτι το πρόσθετο που προκύπτει από τα συμφραζόμενα, όχι το κύριο τους νόημα ή η κύρια τους λειτουργία.
Βέβαια, σ' αυτήν την περίπτωση έχει σχεδόν καθιερωθεί να θεωρούνται ταυτόσημες δομές, αλλά απλώς το αναφέρω, όπως και ο Woodcock στο συντακτικό του, γιατί καμιά φορά αυτή η καθιερωμένη οπτική μάς απομακρύνει από τον ακριβή τρόπο σκέψης του αρχαίου ομιλητή και προκύπτουν προβλήματα κατανόησής του.

Μακρηγόρησα, αλλά ήθελα να καταλάβεις λίγο καλύτερα το πώς σκέφτομαι, γιατί δεν θα έχω πρόσβαση στο internet για λίγες μέρες, για να σου απαντήσω σε πιθανό σχόλιό σου.



« Τελευταία τροποποίηση: Αύγουστος 26, 2016, 12:31:10 μμ από apri »
......τα φτερά άπλωσε πλέρια, άκρη ο κόσμος δεν έχει,
είναι πι' όμορφοι οι άγνωστοι πάντα γιαλοί.... (Κ. Χατζόπουλος)

Αποσυνδεδεμένος syrrahm

  • Ιστορικό μέλος
  • *****
  • Μηνύματα: 1951
  • Φύλο: Άντρας
    • Προφίλ
Απ: Νεοελληνική Γλώσσα: Σύνταξη
« Απάντηση #124 στις: Αύγουστος 26, 2016, 01:17:39 μμ »

Θα μπορούσε να εκληφθεί εναλλακτικά ως γενική υποκειμενική, αλλά αυτό δεν θα την έκανε ισοδύναμο μιας επιρρηματικής πρότασης. Θα τη θεωρούσα ισοδύναμη μιας τέτοιας πρότασης "Η αναγκαία προϋπόθεση που θέτει η γέννηση....".

Συμφωνώ και ευχαριστώ για την ανάλυση!

Αποσυνδεδεμένος paramythenia

  • Νέο μέλος
  • *
  • Μηνύματα: 74
  • Λατρεύω την εκπαίδευση
    • Προφίλ
Απ: Νεοελληνική Γλώσσα: Σύνταξη
« Απάντηση #125 στις: Σεπτέμβριος 25, 2016, 01:25:34 μμ »
"Ειναι το όραμα της οικοδόμησης μιας ενιαίας Ευρώπης, όπου η παρουσία των συνόρων θα είναι ελάχιστα αισθητή" "...αυτού τπυ πολύχρωμου, πλούσιου και λαμπερού ψηφιδωτού. όπου ο κάθε λαός τοποθετεί τη δική του ψηφίδα".

Στα παραπάνω παραδείγματα οι δευτερεύουσες αναφορικές προτάσεις είναι επιρρηματικές, εφόσον εισάγονται με αναφορικά επιρρήματα ή ονοματικές,ως επιθετικοί προσδιορισμοί στους όρους Ευρώπης και ψηφιδωτού αντίστοιχα;

 

Pde.gr, © 2005 - 2024

Το pde σε αριθμούς

Στατιστικά

μέλη
Στατιστικά
  • Σύνολο μηνυμάτων: 1158562
  • Σύνολο θεμάτων: 19200
  • Σε σύνδεση σήμερα: 597
  • Σε σύνδεση έως τώρα: 1964
  • (Αύγουστος 01, 2022, 02:24:17 μμ)
Συνδεδεμένοι χρήστες
Μέλη: 13
Επισκέπτες: 498
Σύνολο: 511

Πληροφορίες

Το PDE φιλοξενείται στη NetDynamics

Όροι χρήσης | Προφίλ | Προσωπικά δεδομένα | Υποστηρίξτε μας

Επικοινωνία >

Powered by SMF 2.0 RC4 | SMF © 2006–2010, Simple Machines LLC
TinyPortal 1.0 RC1 | © 2005-2010 BlocWeb

Δημιουργία σελίδας σε 0.103 δευτερόλεπτα. 36 ερωτήματα.