Αρχαία Ελληνικά: Σύνταξη

[Dwrina]

Ένας εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός  κανονικά προσδιορίζει ρήμα (απαρέμφατο, μετοχή), ενώ σε περιπτώσεις στις οποίες φαίνεται να προσδιορίζει όνομα μπορεί να εννοηθεί μια μετοχή (του εἰμί), π.χ. συλλαβὼν δὲ τό τε ξενικὸν καὶ τοὺς περὶ αὑτὸν ἱππέας πεζῇ διεπορεύθη εἰς τὴν Βοιωτίαν: εννοείται μετοχή ὄντας (περὶ αὑτόν).
Όταν συντάσσουμε τέτοιους εμπροθέτους τι είναι πιο σωστό,  να εννοήσουμε τη μετοχή ή να πούμε ότι προσδιορίζουν το όνομα επισημαίνοντας ίσως ότι αυτό συμβαίνει λόγω παράλειψης της μετοχής;

Υπάρχει όμως και η εξής περίπτωση, όπου ο εμπρόθετος προσδιορίζει όνομα χωρίς να μπορεί να εννοηθεί μετοχή, καὶ ὀλίγοι ἀπὸ πολλῶν ἐπ᾽ οἴκου ἀπενόστησαν: εδώ ο εμπρόθετος του διαιρεμένου όλου μπορεί να εξαρτηθεί μόνο από το ὀλίγοι.
Το ίδιο ισχύει και για τον λατινικό εμπρόθετο  ex quibus στο  ex quibus  quattuor in Nerviis hiemāre iubet (κείμενο 7), τον οποίο μόνο με το quattuor μπορούμε να συντάξουμε∙ αυτές οι συντάξεις των εμπροθέτων με όνομα εξηγούνται με το ότι ο εμπρόθετος ισοδυναμεί με γενική διαιρετική, επομένως με ετερόπτωτο ονοματικό προσδιορισμό;
Υπάρχει κάποιος άλλος εμπρόθετος στην αρχαία Ελληνική ή στη Λατινική, εκτός του διαιρεμένου όλου, που να συντάσσεται με όνομα χωρίς εννοούμενη μετοχή;

[PDE ads]

[Sali]

Όταν συντάσσουμε τέτοιους εμπροθέτους τι είναι πιο σωστό,  να εννοήσουμε τη μετοχή ή να πούμε ότι προσδιορίζουν το όνομα επισημαίνοντας ίσως ότι αυτό συμβαίνει λόγω παράλειψης της μετοχής;

Δεν νομίζω πως έχει μεγάλη σημασία αυτή η διάζευξη. Προσωπικά όμως προτιμώ να εννοώ τη μετοχή.

Υπάρχει κάποιος άλλος εμπρόθετος στην αρχαία Ελληνική ή στη Λατινική, εκτός του διαιρεμένου όλου, που να συντάσσεται με όνομα χωρίς εννοούμενη μετοχή;

Τα ρηματικά ουσιαστικά μπορούν να συντάσσονται με εμπρόθετα διαφόρων ειδών, αλλά αυτή είναι μια κανονική και αναμενόμενη χρήση. Μπορεί μάλιστα ένας ονοματικός ετερόπτωτος προσδιορισμός να αντικαθίσταται από εμπρόθετο. Π.χ. Θουκυδ. Ι, 24, 4 ἀπὸ πολέμου τινὸς τῶν προσοίκων βαρβάρων (γεν. αντικειμ.)· αλλά Ηροδ. VI, 2, 1 τοῦ πρὸς Δαρεῖον πολέμου. Σ' αυτό το τελευταίο παράδ. βέβαια μια γεν. αντικειμ. δεν στέκει, αλλά στο παράδ. από τον Θουκυδίδη η γενική θα μπορούσε κάλλιστα να είναι εμπρόθετο: πρὸς τοὺς προσοίκους βαρβάρους.

Αλλά ενίοτε και μη ρηματικά ουσιαστικά μπορούν να συντάσσονται με εμπρόθετο αντί ονοματικού προσδιορισμού. Είναι χαρακτηριστικό ότι ο προσδιορισμός της ύλης μπορεί να εκφέρεται είτε με επιθετικό προσδιορισμό (τεῖχος λίθινον) είτε με γενική της ύλης (τεῖχος λίθων) είτε, τέλος, με εμπρόθετο της ύλης σε ρηματικό τύπο ή και μόνο στο ουσιαστικό (τεῖχος ἀπὸ λίθων [πεποιημένον]): Ηροδ. ΙΙΙ, 47, 2 εἰρίοισι ἀπὸ ξύλου· id. VII, 65 εἵματα ... ἀπὸ ξύλων πεποιημένα.

[Dwrina]

ὅ γ᾽ Ἅιδης τοὺς νόμους ἴσους ποθεῖ:  μπορεί το ἴσους να εξηγηθεί ως προληπτικό κατηγορούμενο, όπως αναφέρεται στο Συντακτικό των Σαλμανλή-Μπιτσιάνη; Ο Πατάκης πάντως το δίνει απλό κατηγορούμενο (και εμένα έτσι μου φαίνεται).

[Sali]

Συνάδελφοι, το αδίδακτο των Αρχαίων στις επαναληπτικές το είδατε; Είναι από το Ἑλένης ἐγκώμιον του Γοργία. Με προβληματίζει η σύνταξη στο σημείο: ἥ τε τῶν ποιητῶν ἀκουσάντων πίστις. Το πρόβλημα είναι η μετοχή, η οποία, στην έκδοση Loeb, έχει μπει ανάμεσα σε cruces (†ἀκουσάντων†), που σημαίνει ότι ο εκδότης θεωρεί το σημείο αυτό φθαρμένο και μη αποκατασταθέν ικανοποιητικά. Αλλά, καθώς φαίνεται, η γραφή γίνεται αποδεκτή από τους Diels - Kranz. Η αλήθεια, κατά τη γνώμη μου, είναι ότι αν έλειπε η μετοχή, δεν θα έκοβε η μαγιονέζα. Η μετάφραση του Καλλιγά ("όσων έχουν ακούσει τους ποιητές") δείχνει ότι λαμβάνει το ποιητῶν ως αντικ. της μτχ. τῶν ἀκουσάντων, αλλά αυτό δεν έχει νόημα, γιατί το ενδιαφέρον εστιάζεται όχι στις μαρτυρίες αυτών που έχουν ακούσει τους ποιητές αλλά στις μαρτυρίες των ίδιων των ποιητών (για την Ελένη). Μια αγγλική μετάφραση που βρήκα λέει: "of those who are called poets", που δείχνει ότι ο μεταφραστής λαμβάνει τη μετοχή ως συνδετικό ρήμα (ἀκούω = καλούμαι, ονομάζομαι), οπότε το ποιητῶν είναι κατηγορούμενο· μια άλλη αγγλική μετάφραση που είδα (of inspired poets) ίσως βασίζεται στην προηγούμενη σύνταξη (με το ἀκούω ως συνδετικό), αλλά δεν είμαι σίγουρος.
Εσείς τι λέτε, παιδιά;

[PDE ads]

[apri]

Μια αγγλική μετάφραση που βρήκα λέει: "of those who are called poets", που δείχνει ότι ο μεταφραστής λαμβάνει τη μετοχή ως συνδετικό ρήμα (ἀκούω = καλούμαι, ονομάζομαι), οπότε το ποιητῶν είναι κατηγορούμενο· μια άλλη αγγλική μετάφραση που είδα (of inspired poets) ίσως βασίζεται στην προηγούμενη σύνταξη (με το ἀκούω ως συνδετικό), αλλά δεν είμαι σίγουρος. Εσείς τι λέτε, παιδιά;

Αυτή η εκδοχή μού φαίνεται τραβηγμένη και δεν καταλαβαίνω και το νόημα. Αν πεις "οι αποκαλούμενοι ποιητές", μοιάζει σαν να αμφισβητείς ότι είναι.

Η μετάφραση του Καλλιγά ("όσων έχουν ακούσει τους ποιητές") δείχνει ότι λαμβάνει το ποιητῶν ως αντικ. της μτχ. τῶν ἀκουσάντων, αλλά αυτό δεν έχει νόημα, γιατί το ενδιαφέρον εστιάζεται όχι στις μαρτυρίες αυτών που έχουν ακούσει τους ποιητές αλλά στις μαρτυρίες των ίδιων των ποιητών (για την Ελένη).

Το θεωρώ πιθανότερο. Εδώ δεν νομίζω πως μιλάει για μαρτυρίες ή αποδείξεις των ποιητών, γιατί θα έλεγε "πίστεις". Για να λέει "πίστις", μάλλον αναφέρεται στην πεποίθηση που είχαν διαμορφώσει οι ακροατές ποιητών βάσει των στοιχείων που παρέθεταν εκείνοι στα έργα τους.

[stam]

Aντιγράφω από τη σχολιασμένη έκδοση του D.M. ΜcDowell (1982): Οthers (φιλόλογοι), retaining the manuscripts' original reading, make ἀκουσάντων agree with ποιητῶν "poets who have heard" meaning either poets who have been inspired by the Muses (...) or poets who have inherited an oral tradition from earlier poets (...). But I do not believe that ἁκουσάντων can convey either of those meanings whithout a genitive to denote the source of what is heard. . Ο ίδιος θεωρεί ότι το ποιητῶν είναι εξαρτώμενο από το ἀκουσάντων και μεταφράζει: the belief of those who have listened to poets. Aπό την άλλη ο C. Segal (στο άρθρο του Gorgias and the psychology of the logos, 1962) αποδέχεται την άποψη του Norden και θεωρεί ότι "the poet "hears" the material of his song from a divine source and this provides the pistis for his tale". Αυτές πρέπει να είναι οι δύο επικρατέστερες απόψεις, εφόσον δεχόμαστε ότι το κείμενο είναι έτσι, χωρίς διορθώσεις. Προσωπικά κλίνω προς την πρώτη.

[Sali]

apri και stam, σας ευχαριστώ πολύ. Είναι αλήθεια πως δεν είχα δώσει έμφαση στον αριθμό του ουσιαστικού πίστις (όχι πίστεις). Εδώ πρέπει να βρίσκεται η ουσία, όπως το έγραψε η apri και το ερμήνευσε ο McDowell.
Από την άλλη είχα σκεφτεί, κάπως αυθαίρετα, ότι οἱ ἀκούσαντες ποιηταὶ (κατηγορούμενο) μπορεί να σήμαινε "αυτοί που ονομάστηκαν (από τον κόσμο) ποιητές", δηλαδή αυτοί που έγιναν αποδεκτοί ως ποιητές, αυτοί που καθιερώθηκαν ως ποιητές.

[apri]

Aντιγράφω από τη σχολιασμένη έκδοση του D.M. ΜcDowell (1982): Οthers (φιλόλογοι), retaining the manuscripts' original reading, make ἀκουσάντων agree with ποιητῶν "poets who have heard" meaning either poets who have been inspired by the Muses (...) or poets who have inherited an oral tradition from earlier poets (...). But I do not believe that ἁκουσάντων can convey either of those meanings whithout a genitive to denote the source of what is heard. .

Επίσης, για να συμπληρώσω τη σκέψη του, να πω και το εξής.
Αν έχετε παρατηρήσει, η επιθετική μετοχή μπαίνει μετά το ουσιαστικό μόνο όταν είναι "βαρύτερη" από αυτό, δηλ. αν έχει περισσότερες συλλαβές (π.χ αι πόλεις αι δημοκρατούμεναι/ἐξελαύνει εἰς Πέλτας, πόλιν οἰκουμένην ) ή αν συμπληρώνεται ή προσδιορίζεται από κάποιους όρους (π.χ οι δέκα στρατηγοί οι οὐκ ἀνελόμενοι τοὺς ἐκ τῆς ναυμαχίας). Επιπλέον, όταν έπεται, ακολουθεί την ίδια πολιτική με το ουσιαστικό ως προς τη συνοδεία άρθρου, δηλ. αν έχει αυτό, έχει κι εκείνη. Σε διαφορετική περίπτωση, η μετοχή είναι επιρρηματική.

Εδώ έχουμε μια φράση "τῶν ποιητῶν ἀκουσάντων", όπου τίποτα από τα παραπάνω δεν ισχύει, πράγμα που μειώνει και την πιθανότητα να είναι επιθετική η μετοχή (εννοώ, σε ρόλο επιθετικού στους ποιητές).

[Sali]

Επίσης, για να συμπληρώσω τη σκέψη του, να πω και το εξής.
Αν έχετε παρατηρήσει, η επιθετική μετοχή μπαίνει μετά το ουσιαστικό μόνο όταν είναι "βαρύτερη" από αυτό, δηλ. αν έχει περισσότερες συλλαβές (π.χ αι πόλεις αι δημοκρατούμεναι/ἐξελαύνει εἰς Πέλτας, πόλιν οἰκουμένην ) ή αν συμπληρώνεται ή προσδιορίζεται από κάποιους όρους (π.χ οι δέκα στρατηγοί οι οὐκ ἀνελόμενοι τοὺς ἐκ τῆς ναυμαχίας). Επιπλέον, όταν έπεται, ακολουθεί την ίδια πολιτική με το ουσιαστικό ως προς τη συνοδεία άρθρου, δηλ. αν έχει αυτό, έχει κι εκείνη. Σε διαφορετική περίπτωση, η μετοχή είναι επιρρηματική.

Ως προς το πρώτο σκέλος έχεις δίκιο, δηλαδή η επιθετική μετοχή που έπεται έχει, κατά κανόνα, περισσότερες συλλαβές. Αλλά ως προς το δεύτερο σκέλος διαφωνώ· υπάρχουν πλείστα όσα παραδείγματα με έναρθρο ουσιαστικό και άναρθρη επιθετική μετοχή που έπεται. Λίγα μόνο: Θουκυδ. ΙΙ, 18, 3 ἡ ... ἐν τῷ Ἰσθμῷ ἐπιμονὴ γενομένη· Δημοσθ. περὶ τοῦ στεφ. 35 οἱ παρὰ τούτου λόγοι τότε ῥηθέντες· Πλάτ. Φίλ. 21 c τῆς ... ἐν τῷ παραχρῆμα ἡδονῆς προσπιπτούσης· Ξενοφ. ΚΑ ΙΙ, 1, 12 τὰ μόνα ἀγαθὰ ἡμῖν ὄντα (εδώ η μτχ. έχει λιγότερες συλλαβές)· Θουκυδ. ΙΙΙ, 57, 3 τὴν ὑπὸ τούτων ἡλικίαν ἡμῶν διεφθαρμένην. Και πολλά παραδείγματα ακόμη.*

* B. L. Gildersleeve, Syntax of classical Greek from Homer to Demosthenes, second part, American Book Company, παράγρ. 623.

Εδώ έχουμε μια φράση "τῶν ποιητῶν ἀκουσάντων", όπου τίποτα από τα παραπάνω δεν ισχύει, πράγμα που μειώνει και την πιθανότητα να είναι επιθετική η μετοχή.

Εδώ σε χάνω, κάτι δεν κατάλαβα ίσως. Αν δεν είναι επιθετική η μετοχή, τι είναι; Χρειαζόμαστε μια γενική που να εξαρτάται από το πίστις, έτσι; Άρα, η σύνταξη είναι: ἡ πίστις (τῶν) ἀκουσάντων (γεν. υποκειμ.) (τῶν) ποιητῶν (αντικ. της μτχ.), η γνώμη/πεποίθηση αυτών που άκουσαν/όσων άκουσαν (τους) ποιητές. Δεν είμαι καθόλου σίγουρος αν σ' αυτή τη δομή η λ. ποιητῶν θα μπορούσε να εκληφθεί ως άναρθρη· αλλά, αν είναι έναρθρη (που μάλλον έτσι είναι), τότε πρέπει να δεχθούμε ή ότι το άρθρο ανήκει μόνο στο ουσιαστικό και ότι η μτχ. είναι άναρθρη, ή ότι το άρθρο είναι κοινό για ουσιαστικό και μετοχή. Όπως και να 'χει, η μτχ. δεν μπορεί παρά να είναι επιθετική, αφού η γενική (τῶν) ποιητῶν δεν εξαρτάται από το πίστις. Εκτός αν εννοείς πως δεν είναι επιθετική προσδιορίζουσα το τῶν ποιητῶν.

Αν τώρα ακολουθούσαμε τον εκδότη της Loeb και οβελίζαμε τη μτχ. ἀκουσάντων θεωρώντας το σημείο αθεράπευτα φθαρμένο, θα είχαμε ένα απόλυτα σαφές κείμενο: ἡ πίστις τῶν ποιητῶν, η μαρτυρία των ποιητών. Ο ενικός (ἡ πίστις) δικαιολογείται, με την έννοια πως όλα τα αρνητικά σχόλια των ποιητών για την Ελένη ήταν κοινή μαρτυρία. Σύμφωνα με τους ερευνητές, ο Γοργίας έγραψε αυτό το έργο είτε το 414 π.Χ., ανάμεσα στις Τρωάδες και την Ελένη, είτε πριν από τις Τρωάδες, που διδάχτηκαν το 415 π.Χ.* Σε κάθε περίπτωση δηλαδή ο Γοργίας δεν είχε ακούσει την Ελένη του Ευριπίδη (που διδάχτηκε το 412 π.Χ.), όπου ο ποιητής γίνεται υπερασπιστής της ηρωίδας του, οπότε λογικό είναι να θεωρούσε ο Γοργίας ενιαία την κακή γνώμη των ποιητών για την Ελένη.

*W. K. C. Guthrie, Οι σοφιστές, ΜΙΕΤ 1989, σελ. 452, Σημ. 38.

[apri]

Εκτός αν εννοείς πως δεν είναι επιθετική προσδιορίζουσα το τῶν ποιητῶν.

Μα, ναι, αυτό εννοώ. Φαίνεται και από τη μετάφραση που προέκρινα. Και είχα προσθέσει και σχετική διευκρίνιση εντός παρενθέσεως. Ίσως, την έγραφα την ώρα που εσύ έγραφες την απάντησή σου και δεν την είδες.

Όσον αφορά τα κριτήρια, έγραψα κάποια που θεωρώ ότι αποτελούν τάση, όχι απόλυτο κανόνα. Αν έχεις υπ' όψιν σου αρκετά αντιπαραδείγματα για το δεύτερο κριτήριο, ίσως να μην είναι καν κριτήριο. Σε εμπιστεύομαι.    Άλλωστε, από τα δυο κριτήρια είναι αυτό που έχω ελέγξει λιγότερο.

Αν τώρα ακολουθούσαμε τον εκδότη της Loeb και οβελίζαμε τη μτχ. ἀκουσάντων θεωρώντας το σημείο αθεράπευτα φθαρμένο, θα είχαμε ένα απόλυτα σαφές κείμενο

Καλά, εννοείται πως το κείμενο είναι σαφές και χωρίς τη μετοχή. Δεν είναι παράλογος ο εκδότης που το εξοβελίζει.
Απλώς εξετάζουμε αν θα μπορούσε να στέκει το κείμενο νοηματικά και συντακτικά, με τη μετοχή μέσα.

[Dwrina]

Τὰ μὲν κατηγορημένα οὕτως ἐστὶ πολλὰ καὶ δεινά, ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι, ὥστε οὐκ ἄν μοι δοκεῖ δύνασθαι Ἐργοκλῆς ὑπὲρ ἑνὸς ἑκάστου τῶν πεπραγμένων αὐτῷ πολλάκις ἀποθανὼν δοῦναι δίκην ἀξίαν τῷ ὑμετέρῳ πλήθει:

ο υποθετικός λόγος που σχηματίζεται με την παραχωρητική μετοχή ἀποθανὼν και το ἄν  δύνασθαι λέτε να είναι της απλής σκέψης ή του αντίθετου του πραγματικού; Πέρυσι που είχα ξανακάνει το κείμενο είχα καταλήξει στην απλή σκέψη, αλλά τώρα που το ξαναβλέπω...

στην τελευταια περίπτωση η δοτική "πλήθει" δεν μπορει να θεωρηθεί και του ποιητικού αιτίου ; Να τιμωρηθεί επάξια  ο Εμπεδοκλής από το δικό μας λαό;

 

Μην παρασύρεσαι από τη μετάφραση· μεταφράζουμε δηλαδή με παθητικό ρήμα (τιμωρούμαι), αλλά η έκφραση δίκην δίδωμί τινι είναι ενεργητική στη διάθεσή της, σημαίνει δηλαδή κατά λέξη: "δίνω (δικαστική) ικανοποίηση σε κάποιον". Ως εκ τούτου, η δοτική πλήθει, αν συνδεθεί με το δοῦναι, δεν μπορεί παρά να είναι το έμμεσο αντικείμενό του, οπότε δικαιολογείται και η μετάφραση που δίνεις.
Η αίσθησή μου όμως είναι πως η δοτική συνδέεται με το επίθετο ἀξίαν, οπότε είναι δοτική της αναφοράς ή του κρίνοντος προσώπου. Υπάρχουν κι άλλα παραδείγματα που αποδεικνύουν αυτή τη χρήση της δοτικής: Ξενοφ. Απομν. Ι, 2, 62 Σωκράτης ... ἐδόκει τιμῆς ἄξιος εἶναι τῇ πόλει μᾶλλον ἢ θανάτου· Ευρ. Εκ. 309 ἡμῖν δ' Ἀχιλλεὺς ἄξιος τιμῆς κ.ά. Σε όλες τις περιπτώσεις η δοτική προσδιορίζει το επίθετο ἄξιος, δεν συνδέεται με άλλη λέξη.

Εντάξει για τις άλλες περιπτώσεις, αλλά εδώ γιατί το λες αυτό; Πιστεύεις ότι , για να ήταν έμμεσο αντικείμενο, θα έπρεπε το ἀξίαν να βρίσκεται πριν από το δίκην; Ακόμη όμως και αν συντάξουμε τη δοτική με το ἀξίαν, δεν πρέπει να την εννοήσουμε και ως έμμεσο αντικείμενο, θέλω να πω, σε αυτήν τη φράση δεν χρειάζεται και το έμμεσο αντικείμενο;

Και κάτι σχετικά με τη δοτική του οργάνου και του μέσου: όταν ναι μεν η δοτική δηλώνει κάτι υλικό, αλλά η διαδικασία με την οποία γίνεται αυτό που εκφράζει το ρήμα είναι διανοητική, το σωστό δεν είναι η δοτική να χαρακτηριστεί του μέσου, π.χ.  κλίμακας ἐποιήσαντο ἴσας τῷ τείχει τῶν πολεμίων: ξυνεμετρήσαντο δὲ ταῖς ἐπιβολαῖς τῶν πλίνθων.  Χρήμασι πεισθείς;

[apri]

Τὰ μὲν κατηγορημένα οὕτως ἐστὶ πολλὰ καὶ δεινά, ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι, ὥστε οὐκ ἄν μοι δοκεῖ δύνασθαι Ἐργοκλῆς ὑπὲρ ἑνὸς ἑκάστου τῶν πεπραγμένων αὐτῷ πολλάκις ἀποθανὼν δοῦναι δίκην ἀξίαν τῷ ὑμετέρῳ πλήθει:

ο υποθετικός λόγος που σχηματίζεται με την παραχωρητική μετοχή ἀποθανὼν και το ἄν  δύνασθαι λέτε να είναι της απλής σκέψης ή του αντίθετου του πραγματικού; Πέρυσι που είχα ξανακάνει το κείμενο είχα καταλήξει στην απλή σκέψη, αλλά τώρα που το ξαναβλέπω...

Νομίζω πως κατά βάση εκφράζει μια αδυνατότητα. Αν πεις ότι ο υποθετικός λόγος εκφράζει απλή σκέψη, τότε η αδυνατότητα προκύπτει λεξικά (λόγω του "δύνασθαι") και αφορά μόνο την απόδοση. Αν πεις ότι εκφράζει το μη πραγματικό, τότε η δυνατότητα προκύπτει και λόγω του είδους του υποθετικού λόγου και αφορά υπόθεση-απόδοση.

Αυτό που σκέφτομαι ωστόσο σ' αυτήν τη δεύτερη περίπτωση, είναι πως αν το "πολλάκις αποθανών" ήταν αδύνατο στην ποινική νομοθεσία τους (δηλ. δεν καταδίκαζαν κάποιον πολλάκις εις θάνατον), τότε το είδος του υποθετικού μπορεί να είναι μόνο το μη πραγματικό.

Εντάξει για τις άλλες περιπτώσεις, αλλά εδώ γιατί το λες αυτό; Πιστεύεις ότι , για να ήταν έμμεσο αντικείμενο, θα έπρεπε το ἀξίαν να βρίσκεται πριν από το δίκην; Ακόμη όμως και αν συντάξουμε τη δοτική με το ἀξίαν, δεν πρέπει να την εννοήσουμε και ως έμμεσο αντικείμενο, θέλω να πω, σε αυτήν τη φράση δεν χρειάζεται και το έμμεσο αντικείμενο;

Ναι, χρειάζεται έμμεσο αντικείμενο. Συμφωνώ ωστόσο με τον Sali ότι μάλλον στη θέση που βρίσκεται η δοτική λειτουργεί ως δοτική της αναφοράς/κρίνοντος προσώπου και ότι το αντικείμενο το εννοείς.
Το αντικείμενο κατά κανόνα έμπαινε πριν από τον ρηματικό τύπο. Άρα, εδώ θα έπρεπε η πρόταση να είναι "πολλάκις ἀποθανὼν τῷ ὑμετέρῳ πλήθει δοῦναι δίκην ἀξίαν".

Και κάτι σχετικά με τη δοτική του οργάνου και του μέσου: όταν ναι μεν η δοτική δηλώνει κάτι υλικό, αλλά η διαδικασία με την οποία γίνεται αυτό που εκφράζει το ρήμα είναι διανοητική, το σωστό δεν είναι η δοτική να χαρακτηριστεί του μέσου, π.χ.  κλίμακας ἐποιήσαντο ἴσας τῷ τείχει τῶν πολεμίων: ξυνεμετρήσαντο δὲ ταῖς ἐπιβολαῖς τῶν πλίνθων.  Χρήμασι πεισθείς;

Είτε η διαδικασία είναι διανοητική είτε όχι, το μέσο παραμένει υλικό σ' αυτές τις προτάσεις. Αυτό χαρακτηρίζεις.
Ας πει όμως και άλλος την άποψή του.

[Dwrina]

Ευχαριστώ πολύ για τις απαντήσεις, apri!

Το αντικείμενο κατά κανόνα έμπαινε πριν από τον ρηματικό τύπο. Άρα, εδώ θα έπρεπε η πρόταση να είναι "πολλάκις ἀποθανὼν τῷ ὑμετέρῳ πλήθει δοῦναι δίκην ἀξίαν".

Το άμεσο αντικείμενο (το δίκην) όμως δεν είναι αυτό βρίσκεται πριν από το δίδωμι, ενώ τα έμμεσο μετά;

[apri]

Το άμεσο αντικείμενο (το δίκην) όμως δεν είναι αυτό βρίσκεται πριν από το δίδωμι, ενώ τα έμμεσο μετά;

Όχι απαραίτητα. Δες εδώ:
"τοιᾶσδέ τοι ἁμαρτίας σφε δεῖ θεοῖς δοῦναι δίκην (Αισχύλος)
"ἔνθα Λοξίᾳ δίκην δίδωσι μανίας" (Ευριπίδης)
“ἔμελλε τῶνδέ μοι δώσειν δίκην” (Σοφοκλής)

Σίγουρα, μπορείς να βρεις κάποια αντιπαραδείγματα όπου προηγείται το άμεσο, ενώ το έμμεσο μπαίνει μετά το ρήμα ή άλλα όπου μπαίνουν και τα δυο μετά (π.χ τοὺς δώσοντας ἐμοὶ δίκην--- Ηρόδοτος).
Είναι όμως και αυτό το "αξίαν" που ταιριάζει με δοτική.

Κοίτα λ.χ ένα απόσπασμα από τις Βάκχες που λίγο μοιάζει με το κείμενό σου, γιατί το "δίκην" προσδιορίζεται με επίθετα:
"σὸς δ᾽ ἔχει δίκην παῖς παιδὸς ἀξίαν μέν, ἀλγεινὴν δὲ σοί"
(=Το παιδί του παιδιού σου έλαβε τιμωρία δίκαιη, οδυνηρή όμως για σένα).


Η αλήθεια είναι ότι δεν είμαστε στο μυαλό του συγγραφέα, για να αποφανθούμε με βεβαιότητα τι είναι η δοτική στο δικό σου κείμενο και δεν βοηθά το γεγονός ότι η δοτική ταιριάζει στο νόημα και ως συμπλήρωμα του "αξίαν" και ως αντικείμενο του "δούναι". Στη σφαίρα των υποθέσεων και των πιθανοτήτων κινούμαστε.


***Βρήκα στον λόγο "Κατά Ερατοσθένους" ένα παρόμοιο χωρίο με το δικό σου, όπου εκφράζεται το ίδιο νόημα με απλή σκέψη του λέγοντος:
"δεῖ πολλὰ κατηγορεῖν τοιούτων ἀνδρῶν, οἳ οὐδ᾽ ὑπὲρ ἑνὸς ἑκάστου τῶν πεπραγμένων δὶς ἀποθανόντες δίκην δοῦναι δύναιντ᾽ ἂν ἀξίαν"