Αρχαία Ελληνικά: Σύνταξη

[ele@n]

Μία παρατήρηση μόνο: πριν από την τελευταία αναφορική (επιθετικός προσδιορισμός) δεν πρέπει να μπει κόμμα (όπως, άλλωστε, συμβαίνει και με τον κατ' εξοχήν επιθετικό προσδιορισμό:"ἔλαβεν ὁπλίτας ἀγαθούς". Μπορούμε να το διαπιστώσουμε αυτό σε όλες τις καλές στερεότυπες εκδόσεις των αρχαίων κειμένων. Και μία επισήμανση που νομίζω πως αξίζει: στην ίδια κατηγορία ανήκουν και οι αναφορικές προτάσεις στις οποίες έχουμε έλξη του αναφορικού: "σὺν τοῖς θησαυροῖς οἷς ὁ πατὴρ κατέλιπεν"· "ὅπως ἄξιοι ἔσεσθε τῆς ἐλευθερίας ἧς κέκτησθε".

Πολύ σωστή επισήμανση....Ευχαριστώ!

[PDE ads]

[MARKOS]

Στη φράση  " της σφετέρας αυτων" η γενική "αυτων" τι είναι συντακτικά;  Τη χαρακτηρίζω γενική παραθετική γιατι οι κτητικές αντωνυμίες δέχονται παράθεση σε πτωση γενικη, μα δεν είμαι σιγουρος 

[apri]

Στη φράση  " της σφετέρας αυτων" η γενική "αυτων" τι είναι συντακτικά;  Τη χαρακτηρίζω γενική παραθετική γιατι οι κτητικές αντωνυμίες δέχονται παράθεση σε πτωση γενικη, μα δεν είμαι σιγουρος 

§2.41. Σε περιπτώσεις αυτοπάθειας (όταν το πρόσωπο που δηλώνει η κτητική αντωνυμία είναι ίδιο με το υποκείμενο του ρήματος), συχνά η κτητική αντωνυμία προσδιορίζεται για έμφαση από τη γενική παραθετική "αὐτοῦ ή αὐτῶν":
ἐμὸς αὐτοῦ, σὸς αὐτοῦ, ἑὸς αὐτοῦ, ἡμέτερος αὐτῶν, ὑμέτερος αὐτῶν, σφέτερος αὐτῶν.

http://www.greek-language.gr/greekLang/ancient_greek/tools/composition/page_017.html

[Sali]

Όντως οι γενικές αὐτοῦ/αὐτῶν χαρακτηρίζονται ως παραθετικές, όταν εξαρτώνται από κτητικές αντωνυμίες. Δεν έχω πεισθεί όμως απόλυτα για την ορθότητα αυτού του χαρακτηρισμού. Οι γενικές αυτές παραλληλίζονται με άλλες γενικές που εξαρτώνται από κτητικές αντωνυμίες και που όντως είναι παραθετικές, δηλ. είναι κάτι σαν "ετερόπτωτη παράθεση", αφού οι κτητικές αντωνυμίες ισοδυναμούν με την αντίστοιχη γενική (κτητική) των προσωπικών αντωνυμιών, οι οποίες είναι γνωστό ότι δέχονται παράθεση ως ομοιόπτωτο ονοματικό προσδιορισμό. Έτσι στο παράδειγμα από τον Πλάτωνα (Ἱππ. μείζ. 281d) "τὴν ὑμετέραν τῶν σοφιστῶν τέχνην" η γενική είναι παραθετική, αφού το "ὑμετέραν" ισοδυναμεί με τη γεν. κτητική "ὑμῶν" (οπότε, σε τέτοια σύνταξη, η γεν. "τῶν σοφιστῶν" θα ήταν ομοιόπτωτη παράθεση). Όμοια και στον Σοφοκλή (Οιδ. Κ. 344) "τἀμὰ δυστήνου κακὰ" = τὰ κακὰ ἐμοῦ τοῦ δυστήνου.
Στην ίδια κατηγορία εντάσσονται και οι γενικές αὐτοῦ/αὐτῶν. Άρα: "ὑπὲρ τῆς ὑμετέρας αὐτῶν ἐλευθερίας" = ὑπὲρ τῆς ἐλευθερίας ὑμῶν αὐτῶν. Εδώ όμως έχουμε να κάνουμε με οριστική αντωνυμία, που, ως ομοιόπτωτη, πιο πολύ μού "κάνει" ως κατηγορηματικός προσδιορισμός, αλλά ως ετερόπτωτη αδυνατώ να την χαρακτηρίσω. Ωστόσο ως παραθετική δεν με πείθει. Ομολογώ ότι το θέμα με απασχολεί εδώ και πολύν καιρό. Γι' αυτό θα με ενδιέφεραν πολύ κι άλλες γνώμες.
Προς το παρόν καλή σας νύχτα!

[PDE ads]

[apri]

@Sali

Αν και καταλαβαίνω το συλλογισμό σου, διαφωνώ ως προς τη διατύπωση ότι το «αυτών» δεν είναι ετερόπτωτος προσδιορισμός. Αν κοιτάξεις άλλα παραδείγματα,
( http://www.greek-language.gr/greekLang/ancient_greek/tools/composition/page_017.html )
θα δεις ότι ο τύπος της αντωνυμίας « αυτός» παραμένει σταθερά σε γενική, ενώ η κτητική αντωνυμία βρίσκεται σε άλλες πτώσεις. Οπότε δεν μπορείς να πεις ότι έχουμε ομοιόπτωτο προσδιορισμό.



Τώρα, αν θες  τις σκέψεις μου επί του θέματος, θα τις καταθέσω περιγράφοντας το γενικότερο πλαίσιο:

Όταν ήθελαν οι αρχαίοι ομιλητές να δηλώσουν απλή κτήση, χρησιμοποιούσαν:
είτε την κτητική αντωνυμία  (π.χ οι υμέτεροι πρόγονοι)
είτε τη γενική των προσωπικών αντωνυμιών α' και β' προσώπου (π.χ του πατρός σου) και της οριστικής αντωνυμίας "αυτός" για το γ' πρόσωπο (π.χ οι παίδες αυτού)
είτε το επίθετο «ίδιος», που δήλωνε προσωπική κτήση (π.χ τα ίδια χρήματα).



Όταν ήθελαν να δηλώσουν εμφατικά αποκλειστική κτήση, χρησιμοποιούσαν εκφράσεις αυτοπάθειας που δήλωναν ταυτόχρονα και κτήση, δηλ:

-τη γενική αυτοπαθών αντωνυμιών (π.χ τον εαυτής άνδρα)
(Αν μπαίναμε στη διαδικασία να αναλύσουμε συντακτικά τις αυτοπαθείς αντωνυμίες, το «αυτού» λειτουργεί ως κατηγορηματικός προσδιορισμός στον τύπο της προσωπικής αντωνυμίας)

- τις κτητικές αντωνυμίες με τη γενική της αντωνυμίας «αυτός» (π.χ η ημετέρα αυτών πλεονεξία), που ισοδυναμούν σημασιολογικά με τη γενική της αυτοπαθούς αντωνυμίας.
Κατά τη γνώμη μου, εδώ είναι λίγο τραβηγμένο να πούμε ότι το « αυτών» λειτουργεί ως κατηγορηματικός προσδιορισμός στο εννοούμενο  «ημών» με το οποίο ισοδυναμεί η κτητική αντωνυμία.
Προσωπικά πιστεύω ότι η γενική αυτή λειτουργεί στην πραγματικότητα ως ένα είδος γενικής κτητικής δίπλα στην κτητική αντωνυμία, εκφράζοντας δια του πλεονασμού την αποκλειστική κτήση. Ωστόσο, επειδή και η κτητική αντωνυμία δηλώνει εγγενώς κτήση, θεωρείται σαν ένα είδος παράθεσης, που διευκρινίζει ότι το πρόσωπο είναι αποκλειστικός κτήτορας (ενώ στο «τὴν ὑμετέραν τῶν σοφιστῶν τέχνην» διευκρινίζει την ιδιότητα του κτήτορα).
Εξ ου και ο όρος «γενική παραθετική».

-το επίθετο «ίδιος» συνοδευόμενο:
ή από την κτητική αντωνυμία (π.χ τα υμέτερα ίδια),
ή από τη γενική της προσωπικής αντωνυμίας (π.χ πολλά και ίδια ημών/ πρβλ. και ν.ε: έδωσε την ίδια του τη ζωή)
ή από τη γενική της αυτοπαθούς αντωνυμίας (π.χ τα ίδια σφων αυτών)
ή από την κτητική αντωνυμία και τη γενική του « αυτός» (π.χ τα ίδια τα σφέτερα αυτών: Ανδοκίδης) που είναι ακόμα πιο εμφατική επιλογή.
Πρόσεξε και εδώ τις γενικές δίπλα στα «ίδια». Εγώ θα τις περιέγραφα συντακτικά όπως στην προηγούμενη περίπτωση.


Το ίδιο φαινόμενο συνεχίστηκε και στην εξέλιξη της ελληνικής.
Όταν στην ελληνιστική περίοδο η αντωνυμία «αυτός» άρχισε να χάνει τη διασταλτική της σημασία (=ο ίδιος προσωπικά) και μετατράπηκε σε δεικτική αντωνυμία, το επίθετο «ίδιος» κάλυψε τη χρήση που είχε μέχρι τότε το «αυτός».
Την ίδια εποχή πλάστηκε από το "ίδιος" και ο τύπος «ιδικός» που μαζί με τη γενική της προσωπικής αντωνυμίας, δήλωνε εμφατικά, πάλι διά του πλεονασμού, αποκλειστική κτήση, όπως και σήμερα.
(π.χ "Αγίασον αυτούς εν τή αληθεία σου· ο λόγος ο ιδικός σου είναι αλήθεια", Κατά Ιωάννη Ευαγγέλιο, κεφ.17).
Στο Μεσαίωνα εμφανίστηκαν και οι τύποι  «δικός» ή «εδικός» (με ανάπτ. ε- από συμπροφ. με τις πρόθ. σε, με: π.χ Ό,τι εδικό μου ευρίσκεται στα μέσα του σπιτιού μας": Θυσία του Αβραάμ, στιχ. 923)

(παρόμοιας λογικής πλεονασμό που δηλώνει την αποκλειστική κτήση βρίσκουμε και στην εκκλησιαστική ρήση "Τα σα εκ των σων", όπου η κτητική αντωνυμία προσδιορίζεται από έναν εμπρόθετο της προέλευσης που περιέχει πάλι κτητική αντωνυμία).

Αυτές, τουλάχιστον, είναι οι πρώτες σκέψεις που έκανα, όταν έθεσες το θέμα.



ΥΓ. Παρεμπιπτόντως, με αφορμή με τα παραπάνω, κάτι που πέρασε από το μυαλό μου και με προβλημάτισε είναι η νεοελληνική οριστική αντωνυμία "μόνος μου", που θεωρώ πως έχει και μια χροιά αυτοπάθειας (π.χ Μόνη μου τα λέω, μόνη μου τα ακούω).
Το "μόνος μου" (ή στην ιδιωματική μεσαιωνική παραλλαγή "ατός μου"<εαυτός) δεν μοιάζει να έχει σχηματιστεί με παρόμοια "υλικά" με το "εμόν αυτού" (δηλ. αντωνυμία που δηλώνει κτήση+ οριστική αντωνυμία), αλλά αντίστροφα βαλμένα; Και μήπως λόγω του αντίστροφου αυτού σχηματισμού το "μου" είναι γενική επεξηγηματική (και όχι γενική παραθετική  όπως το "αυτού" στο "εμόν αυτού");



 

[Sali]

@Sali

Αν και καταλαβαίνω το συλλογισμό σου, διαφωνώ ως προς τη διατύπωση ότι το «αυτών» δεν είναι ετερόπτωτος προσδιορισμός. Αν κοιτάξεις άλλα παραδείγματα,
( http://www.greek-language.gr/greekLang/ancient_greek/tools/composition/page_017.html )
θα δεις ότι ο τύπος της αντωνυμίας « αυτός» παραμένει σταθερά σε γενική, ενώ η κτητική αντωνυμία βρίσκεται σε άλλες πτώσεις. Οπότε δεν μπορείς να πεις ότι έχουμε ομοιόπτωτο προσδιορισμό.

Μα και βέβαια είναι ετερόπτωτος προσδιορισμός. Δεν έχω καμία αντίρρηση. Αυτό άλλωστε εννοώ όταν λέω καταχρηστικά "ετερόπτωτη παράθεση". Ομοιόπτωτα στέκονται αυτές οι γενικές (αὐτοῦ/αὐτῶν) πλάι στην εννοούμενη προσωπική αντωνυμία (στην, ας πούμε, ισοδύναμη σύνταξη). Όσο για τις άλλες απόψεις σου, τις είδα επί τροχάδην (γιατί επείγει να φύγω) και τις βρήκα πολύ ενδιαφέρουσες. Θα τις δω αναλυτικά αύριο-μεθαύριο.
Σ' ευχαριστώ.

[apri]

Μα και βέβαια είναι ετερόπτωτος προσδιορισμός. Δεν έχω καμία αντίρρηση. Αυτό άλλωστε εννοώ όταν λέω καταχρηστικά "ετερόπτωτη παράθεση".

OΚ. Έτσι όπως διάβαζα τη διατύπωσή σου χθες, πριν πέσω να κοιμηθώ, μου φάνηκε κάπως ασαφής, παρόλο που  κατάλαβα το γενικότερο πνεύμα της. Τώρα που ξαναδιάβασα το μήνυμά σου, όντως δεν είναι προβληματική.


Σκέψου τα και πες μου τη γνώμη σου όποτε θες. 
Πρόσθεσα κάποια πράγματα πάντως στο προηγούμενο μήνυμα. Θα πρέπει να το ξαναδείς.

[Sali]

@Apri

Μετά από ένα κουραστικό ταξίδι από τον Νότο στον

[apri]

Επί της ουσίας τώρα. Λες σε κάποιο σημείο (για τις κτητικές αντωνυμίες): "Κατά τη γνώμη μου, εδώ είναι λίγο τραβηγμένο να πούμε ότι το «αυτών» λειτουργεί ως κατηγορηματικός προσδιορισμός στο εννοούμενο  «ημών» με το οποίο ισοδυναμεί η κτητική αντωνυμία" ενώ λίγο πιο πάνω (για τη γενική των αυτοπαθών αντωνυμιών) λες: "Αν μπαίναμε στη διαδικασία να αναλύσουμε συντακτικά τις αυτοπαθείς αντωνυμίες, το «αυτού» λειτουργεί ως κατηγορηματικός προσδιορισμός στον τύπο της προσωπικής αντωνυμίας". Δεν αντιφάσκουν αυτές οι δύο δηλώσεις; Το λέω αυτό, διότι, αν η κτητική αντωνυμία αποδοθεί με την ισοδύναμή της γενική (κτητική) της προσωπικής αντωνυμίας συνοδευόμενης από τη γενική αὐτοῦ ή αὐτῶν, στην ουσία έχουμε και πάλι αυτοπαθή αντωνυμία. Εκτός κι αν κατάλαβα λάθος τον συλλογισμό σου.

Όχι δεν αντιφάσκουν. Θεωρώ λάθος το να εφαρμόζουμε τη σύνταξη μιας δομής στη σημασιολογικά ισοδύναμή της.
Στην αυτοπαθή αντωνυμία το "αυτών" λειτουργεί ως κατηγορηματικός προσδιορισμός, ενώ στην ισοδύναμη αυτοπαθή έκφραση "ημέτερος αυτών" το "αυτών" δεν λειτουργεί ως κατηγορηματικός προσδιορισμός, αλλά ως ένα είδος παράθεσης που δίνει την επιπλέον έννοια της αποκλειστικότητας στην κτήση.

Να σου το πω διαφορετικά: Μια γενική προσώπου μπορεί να εκφράζει την κτήση, όπως και μια κτητική αντωνυμία. Συντακτικά όμως την μεν θα την πεις γενική κτητική, ενώ την άλλη επιθετικό προσδιορισμό, ασχέτως αν η μια μπορεί να αντικαταστήσει την άλλη.

Εκτός αν έχεις στο μυαλό σου να δώσουμε μια πιο διευρυμένη χρήση στον κατηγορηματικό προσδιορισμό και να πούμε ότι μπορεί σ' αυτές τις περιπτώσεις να λειτουργεί ως ετερόπτωτος προσδιορισμός, οπότε αλλάζει το πράγμα.
Γενική παραθετική όμως έχουμε και αλλού (π.χ η υμετέρα των σοφιστών τέχνη), κατηγορηματικό προσδιορισμό σε ετερόπτωτη μορφή έχουμε; 
Και πώς γίνεται να έχουμε ακριβώς αντίστροφους σχηματισμούς με την προσωπική αντωνυμία να έπεται (π.χ τα ίδια σφων αυτών/ ν.ε τα ίδια της τα μάτια);

Αυτό όμως που είναι ουσιαστικότερο είναι η εκτίμησή σου ότι τις γενικές αὐτοῦ/αὐτῶν τις βλέπεις να λειτουργούν "ως ένα είδος γενικής κτητικής στην κτητική αντωνυμία". Θεωρείς δε ότι δια του πλεονασμού της κτητικής έννοιας (κτητ. αντων. + γεν. κτητική) εκφράζεται εμφατικά η ιδέα της αποκλειστικής κτήσης. Ομολογώ πως, όσο κι αν προσπάθησα, δεν μπόρεσα να καταλάβω πώς γίνεται μια αντωνυμία (με διασταλτική σημασία) αναφερόμενη στο ίδιο πρόσωπο με την κτητική αντωνυμία, να έχει σχέση κτήσης με τον όρο εξάρτησής της. Η απορία μου είναι πραγματική, όχι ρητορική. Θα συμφωνήσω πάντως απολύτως με την άποψη ότι με την προσθήκη της γενικής αὐτοῦ/αὐτῶν εκφράζεται εμφατικά η ιδέα της αποκλειστικής κτήσης. Αφού όμως δεν καταλαβαίνω αυτή τη γενική ως κτητική, ομολογώ (όπως έγραψα και στο προηγούμενο μήνυμά μου) ότι αδυνατώ να την χαρακτηρίσω συντακτικώς. Αυτή είναι πράγματι η εύγλωττη αδυναμία της θέσης μου.

Το φοβόμουν ότι μάλλον δεν το είχα διατυπώσει με μεγάλη σαφήνεια αυτό που ήθελα.
Αυτό που θέλω να πω είναι ότι η αντωνυμία "αυτών" λόγω της πτώσης της εκφράζει κτήση (γι' αυτό είπα ότι είναι ένα είδος γενικής κτητικής), όπως εκφράζει εγγενώς και η κτητική αντωνυμία "ημετέρα" την οποία προσδιορίζει. 
Σχέση κτήσης όμως το "αυτών" έχει με το ουσιαστικό, όχι με την κτητική αντωνυμία.
Με άλλα λόγια, η αντωνυμία "αυτών" επαναλαμβάνει συντακτικά την έννοια της κτήσης που εκφράζει εγγενώς η κτητική αντωνυμία (και μέσω αυτού του πλεονασμού ή αν προτιμάς, μέσω αυτής της επιπλέον πληροφορίας, εκφράζει τελικά η φράση την αποκλειστική κτήση.)
Γι' αυτό και πιστεύω ότι ότι το "αυτών" λειτουργεί ως ένα είδος παράθεσης στο "ημετέρα".
Λ.χ στη φράση "αυτή είναι η τσάντα του Νικολάου, του δασκάλου" και οι δυο γενικές στην πραγματικότητα εκφράζουν κτήση σε σχέση με την "τσάντα", αλλά η γενική "του δασκάλου" λειτουργεί ως παράθεση στο "Νικολάου".

Κάτι παρόμοιο πιστεύω ότι ισχύει και με το "τα ίδια ημών" (ή στα νέα ελληνικά: τα ίδια μου τα μάτια). Η γενική της προσωπικής αντωνυμίας επαναλαμβάνει την έννοια της κτήσης. Μόνο που επειδή η προσωπική αντωνυμία δηλώνει κάτι πιο συγκεκριμένο από το "ίδιος", θεωρώ ότι έχουμε γενική επεξηγηματική.
Έτσι την ονομάζει αυτού του είδους τη γενική και η Φιλιππάκη στη γραμματική της, όταν το "ίδιος" έχει στα νέα ελληνικά κτητική έννοια και όχι την έννοια του "όμοιος" (το ίδιο πιστεύω ότι ισχύει και στο "δικός μου" ή στο "μόνος μου").

Τώρα, μεταξύ μας, βέβαια, από τη στιγμή που δεν αναλύουμε συντακτικά την αυτοπαθή αντωνυμία, δεν καταλαβαίνω γιατί αναλύουμε τις άλλες εκφράσεις αυτοπάθειας.
Θα μπορούσαμε να θεωρούμε το "ημετέρα αυτών", έκφραση αυτοπάθειας και τέλος.
Μήπως στα νέα ελληνικά αναλύουμε την κτητική αντωνυμία "ο δικός μου";


ΥΓ. Επειδή έχω την τάση να αναφέρω όσα ενδιαφέροντα ανακαλύπτω στην πορεία, ακόμα κι αν δεν έχουν τεθεί στη συζήτηση, να πω ότι απ' ό,τι φαίνεται, μάλλον με πρότυπο όλες αυτές τις εκφράσεις όπου η γενική ακολουθούσε υποχρεωτικά την αντωνυμία και όχι το ουσιαστικό με το οποίο είχε σχέση κτήσης,  έχει προκύψει στα νέα ελληνικά η δυνατότητα να ακολουθεί η γενική κτητική προαιρετικά όχι το ουσιαστικό, αλλά το επίθετο
(π.χ η εθνική τους ομάδα= η εθνική ομάδα τους) με διαφορά όμως στο επίπεδο της έμφασης.

[Sali]

Σχέση κτήσης όμως το "αυτών" έχει με το ουσιαστικό, όχι με την κτητική αντωνυμία.
Με άλλα λόγια, η αντωνυμία "αυτών" επαναλαμβάνει συντακτικά την έννοια της κτήσης που εκφράζει εγγενώς η κτητική αντωνυμία (και μέσω αυτού του πλεονασμού ή αν προτιμάς, μέσω αυτής της επιπλέον πληροφορίας, εκφράζει τελικά η φράση την αποκλειστική κτήση.)
Γι' αυτό και πιστεύω ότι ότι το "αυτών" λειτουργεί ως ένα είδος παράθεσης στο "ημετέρα".

Μάλιστα, μάλιστα. Τώρα τα πράγματα ξεκαθαρίζουν. Αυτό που λες, έτσι όπως το διατυπώνεις τώρα, είναι απολύτως λογικό. Δεν είχα ποτέ σκεφτεί αυτή τη "διπλή" σχέση της γενικής αὐτοῦ/αὐτῶν αφενός μεν με το ουσιαστικό, αφετέρου δε με την κτητική αντωνυμία. Νόμιζα πως η γενική εξαρτάται αποκλειστικά και μόνο από την κτητική αντωνυμία, και γι' αυτό δεν μπορούσα να δω τη σχέση κτήσης μεταξύ τους.
Αλλά, για να ισχύει ο συλλογισμός αυτός, πρέπει να θεωρούμε πως αὐτοῦ = ἐμοῦ αὐτοῦ, σοῦ αὐτοῦ και αὐτῶν = ἡμῶν αὐτῶν, ὑμῶν αὐτῶν, σφῶν αὐτῶν (όπως στο παράδειγμα "τὰ σφέτερα σφῶν αὐτῶν" από τον Ανδοκίδη). Ώστε η κτήση δηλώνεται με δύο όρους: (α) με την κτητ. αντων. (επιθ. προσδ.) και με τη γενική κτητική (από το ουσιαστικό εξαρτώμενη) της αυτοπαθούς αντωνυμίας. Παράλληλα όμως η γενική της αυτοπαθούς αντωνυμίας προσδιορίζει την κτητική αντωνυμία και, ως εκφράζουσα το ίδιο εννοιολογικό εύρος με αυτήν, λειτουργεί ως ετερόπτωτη παράθεση.

[apri]

Μάλιστα, μάλιστα. Τώρα τα πράγματα ξεκαθαρίζουν. Αυτό που λες, έτσι όπως το διατυπώνεις τώρα, είναι απολύτως λογικό. Δεν είχα ποτέ σκεφτεί αυτή τη "διπλή" σχέση της γενικής αὐτοῦ/αὐτῶν αφενός μεν με το ουσιαστικό, αφετέρου δε με την κτητική αντωνυμία. Νόμιζα πως η γενική εξαρτάται αποκλειστικά και μόνο από την κτητική αντωνυμία, και γι' αυτό δεν μπορούσα να δω τη σχέση κτήσης μεταξύ τους.

Αν το σκεφτείς, η παράθεση ή η επεξήγηση (σε αντίθεση με τον επιθ/κατηγορ. προσδιορισμό), παίζει επί της ουσίας τον ίδιο σημασιολογικό-συντακτικό ρόλο με τον όρο που εξειδικεύει, ασχέτως αν εμείς δεν το αναφέρουμε ποτέ. Αυτό φαίνεται και από το γεγονός ότι, αν αφαιρούσες την παράθεση ή τον όρο που αυτή προσδιορίζει, μπορεί σημασιολογικά να προέκυπτε ένα έλλειμμα, αλλά συντακτικά η πρόταση θα ήταν εντάξει. (π.χ Ήρθε Γιάννης, ο δάσκαλος/ Ήρθε ο Γιάννης/Ήρθε ο δάσκαλος).

Αλλά, για να ισχύει ο συλλογισμός αυτός, πρέπει να θεωρούμε πως αὐτοῦ = ἐμοῦ αὐτοῦ, σοῦ αὐτοῦ και αὐτῶν = ἡμῶν αὐτῶν, ὑμῶν αὐτῶν, σφῶν αὐτῶν (όπως στο παράδειγμα "τὰ σφέτερα σφῶν αὐτῶν" από τον Ανδοκίδη). Ώστε η κτήση δηλώνεται με δύο όρους: (α) με την κτητ. αντων. (επιθ. προσδ.) και με τη γενική κτητική (από το ουσιαστικό εξαρτώμενη) της αυτοπαθούς αντωνυμίας. Παράλληλα όμως η γενική της αυτοπαθούς αντωνυμίας προσδιορίζει την κτητική αντωνυμία και, ως εκφράζουσα το ίδιο εννοιολογικό εύρος με αυτήν, λειτουργεί ως ετερόπτωτη παράθεση.

[Sali]

Τώρα σ' έχασα εγώ.
Κατ' αρχάς, το παράδειγμα που βρήκα στον Ανδοκίδη ήταν "τα ίδια σφων αυτών/τα σφέτερα αυτών".  Υπάρχει κι αυτό που αναφέρεις εσύ;

Έχεις δίκιο. Δεν υπάρχει αυτό που αναφέρω εγώ.

Κτητική αντωνυμία με γενική προσώπου δεν βρήκα. Σε όλες τις περιπτώσεις που συνάντησα είτε στα αρχαία είτε στα νέα ελληνικά, έχουμε το συνδυασμό α) μιας οριστικής αντωνυμίας (η οποία εκφράζει εγγενώς μια αυτοπάθεια/αυτοπροσωπία π.χ μόνος, ίδιος, αυτός), με β)μια κτητική αντωνυμία/γενική προσώπου.
Το "αυτών" είναι η οριστική αντωνυμία και παίρνει ψιλή και όχι η συνηρημένη αυτοπαθητική "αυτών<εαυτών" με δασεία. Ωστόσο, επειδή σ' αυτές τις εκφράσεις βρίσκεται σε γενική, εκφράζει λόγω της πτώσης της και κτήση.

Τι ακριβώς λες; Γιατί δεν καταλαβαίνω.

Νόμιζα πως η άποψή σου ερμηνευόταν βάσει του ότι η γενική αὐτοῦ/αὐτῶν είναι μέρος της αυτοπαθούς αντωνυμίας κατά παράλειψη των ἡμῶν, ὑμῶν, σφῶν, με τη σκέψη ότι δηλώνουν το ίδιο πρόσωπο με την κτητική. Σαφώς όμως πρόκειται για την οριστική αντωνυμία, όπως ήταν εξ αρχής προσδιορισμένο. Τώρα βλέπω καθαρά "όλη την εικόνα".

[apri]

Σ' ευχαριστώ, πάντως, για τη συζήτηση, γιατί μου έλυσε απορία χρόνων.

Eγώ σ' ευχαριστώ γιατί δεν είχα κάτσει ποτέ να σκεφτώ τη λογική σχηματισμού αυτών των εκφράσεων.
Με αφορμή την απορία σου, έμαθα πολλά που δεν τα ήξερα καθόλου. 


YΓ. Για να μην μπερδεύεσαι: το "αυτός", όπως και τα "μόνος", "ίδιος", και στα αρχαία και στα νέα ελληνικά λειτουργούν και ως προσδιοριστές αντί επιθέτων (π.χ Πήγα στην ίδια πόλη/ ημών αυτών) και ως αντωνυμίες αντί ουσιασιαστικών (π.χ Ήρθε η ίδια/ η ημετέρα αυτών τέχνη=η ημετέρα των σοφιστών τέχνη).
Γι' αυτό στη μια περίπτωση λειτουργούν ως κατηγορηματικοί προσδιορισμοί, ενώ στην άλλη ως παραθέσεις ή οτιδήποτε άλλο.

[kiki14]

Καλησπέρα συνάδελφοι!
Θα ήθελα να θέσω τον εξής προβληματισμό μου:στην αναγνώριση κατηγορηματικής μετοχής είναι σωστό να γίνεται ο χαρακτηρισμός της ως "συνημμένη";Το λέω,γιατί στο σχολικό συντακτικό ο διαχωρισμός σε συνημμένη και απόλυτη γίνεται ξεκάθαρα για την επιρρηματική μετοχή!Άρα τι είναι σωστό να λέγεται,αν θέλουμε να είμαστε σωστοί και σχολαστικοί  σε επίπεδο πανελλαδικών εξετάσεων;Είναι αρκετό π.χ. να πούμε ότι η μετοχή "αναφέρεται/αποδίδεται στο υποκείμενο/αντικείμενο του ρήματος εξάρτησης τάδε,από το οποίο εξαρτάται";

Ευχαριστώ εκ των προτέρων!