Αρχαία Ελληνικά: Σύνταξη

[Sali]

Καλησπέρα συνάδελφοι!
Θα ήθελα να θέσω τον εξής προβληματισμό μου:στην αναγνώριση κατηγορηματικής μετοχής είναι σωστό να γίνεται ο χαρακτηρισμός της ως "συνημμένη";Το λέω,γιατί στο σχολικό συντακτικό ο διαχωρισμός σε συνημμένη και απόλυτη γίνεται ξεκάθαρα για την επιρρηματική μετοχή!Άρα τι είναι σωστό να λέγεται,αν θέλουμε να είμαστε σωστοί και σχολαστικοί  σε επίπεδο πανελλαδικών εξετάσεων;Είναι αρκετό π.χ. να πούμε ότι η μετοχή "αναφέρεται/αποδίδεται στο υποκείμενο/αντικείμενο του ρήματος εξάρτησης τάδε,από το οποίο εξαρτάται";

Ευχαριστώ εκ των προτέρων!

Μπορούμε να διακρίνουμε δύο περιπτώσεις:
1. Αν η κατηγ. μτχ. ανήκει σε προσωπικό ρήμα, αρκεί να αναφερθεί από ποιον ρηματικό τύπο εξαρτάται και σε ποιον όρο (υποκ. ή αντικ.) του ρ. εξάρτησης αναφέρεται. Δεν λέμε "συνημμένη", και σωστά το Συντακτικό αποδίδει τον όρο αυτό μόνο στις επιρρηματικές μετοχές.

2. Αν η κατηγ. μτχ. ανήκει σε απρόσωπο ρήμα ή απρόσωπη έκφραση, τίθεται στην αιτιατική ενικού ουδετέρου γένους (όπως οι αιτιατικές απόλυτες των επιρρηματικών μετοχών, χωρίς όμως να την ονομάζουμε έτσι). Εδώ αναφέρουμε μόνο τον ρηματικό τύπο εξάρτησης. Π.χ. ὁρῶ δέον..., ἐπίσταμαι ἐξὸν..., γιγνώσκω ἀνάγκην ὂν...κ.λπ.

[PDE ads]

[ele@n]

Απορία: στις κατηγορηματικές μετοχές πρέπει να αναφέρουν και τη λειτουργία τους (ως κατηγορούμενο ή κατηγορηματικός προσδιορισμός);

[kiki14]

Sali, σ'ευχαριστώ πολύ για την αναλυτική σου απάντηση!Η απορία μου γεννήθηκε βασικά,γιατί έχω δει σε πολλά αξιόπιστα βοηθήματα να χαρακτηρίζουν την κατηγορηματική μετοχή "συνημμένη",πράγμα που με ξένισε αρκετά.Μάλιστα το ίδιο έχω συναντήσει ακόμα και για την επιθετική.Κι αυτό όμως το ίδιο λάθος είναι έτσι;Στην επιθετική ξέρω ότι δε χρειάζεται να δηλλώνουμε το υποκ,σωστά;A και και ακόμα,είτε πούμε ότι η κατηγορηματική μετοχή "αναφέρεται" είτε πούμε "αποδίδεται"στο υποκ ή αντικ του ρήματος το ίδιο ορθό δεν είναι;

Ele@n, απ'όσο ξέρω,δεδομένου ότι έχω συζητήσει και με συνάδελφο που διορθώνει γραπτά σε πανελλαδικές εξετάσεις,δε χρειάζεται να λες το συντακτικό ρόλο στην κατηγορηματική μετοχή,ούτε στην επιρρηματική,αλλά μόνο στην επιθετική!Ας με επιβεβαιώσει,όμως,και η Sali!

[Sali]

Απορία: στις κατηγορηματικές μετοχές πρέπει να αναφέρουν και τη λειτουργία τους (ως κατηγορούμενο ή κατηγορηματικός προσδιορισμός);

Όχι, γιατί έτσι μάλλον μπερδεύεται το πράγμα. Υπάρχουν και οι κατηγορηματικές μετοχές που, με τους όρους πουτους ανήκουν, λειτουργούν ως αντικείμενο. Αποφεύγουμε τέτοιους χαρακτηρισμούς.

[PDE ads]

[Sali]

Μάλιστα το ίδιο έχω συναντήσει ακόμα και για την επιθετική.Κι αυτό όμως το ίδιο λάθος είναι έτσι;Στην επιθετική ξέρω ότι δε χρειάζεται να δηλλώνουμε το υποκ,σωστά;A και και ακόμα,είτε πούμε ότι η κατηγορηματική μετοχή "αναφέρεται" είτε πούμε "αποδίδεται"στο υποκ ή αντικ του ρήματος το ίδιο ορθό δεν είναι;

Φυσικά, ούτε σην επιθ.μτχ. αναφέρουμε τον όρο "συνημμένη". Στην επιθετική δηλώνουμε μόνο τη συντακτική της θέση. Το υποκ. το δηλώνουμε μόνο αν ζητηθεί.

[kiki14]

sali,για άλλη μία φορά ήσουν σαφέστατη!Στην ερώτηση μου περί της χρήσης της λέξης "αποδίδεται"η κατηγορηματική μετοχή στο υποκ/αντικ του ρηματος εξάρτησης τι λες;Είναι σωστό να το λέμε,ή καλύτερα να πούμε "αναφέρεται";

[kiki14]

Και κάτι ακόμα:στην απρόσωπη σύνταξη,εφόσον το υποκ του απαρεμφάτου δεν αναφέρεται (σε αιτιατική) ούτε έχουμε δοτική προσωπική δίπλα,ποιο υποκ εννοείται για το απαρέμφατο;Τινά ή υμάς;; Ή καποιο άλλο;Αναφέρομαι παντα σε επίπεδο πανελληνίων...Ευχαριστώ!

[Sali]

sali,για άλλη μία φορά ήσουν σαφέστατη!Στην ερώτηση μου περί της χρήσης της λέξης "αποδίδεται"η κατηγορηματική μετοχή στο υποκ/αντικ του ρηματος εξάρτησης τι λες;Είναι σωστό να το λέμε,ή καλύτερα να πούμε "αναφέρεται";

Να διευκρινίσω, κατ' αρχάς, ότι είμαι άρρην το φύλον. Το Sali είναι το username της συζύγου, το οποίο παρέμεινε.
Κατά τα άλλα, το "αποδίδεται" ή "αναφέρεται" δεν έχουν διαφορά.

[Sali]

Και κάτι ακόμα:στην απρόσωπη σύνταξη,εφόσον το υποκ του απαρεμφάτου δεν αναφέρεται (σε αιτιατική) ούτε έχουμε δοτική προσωπική δίπλα,ποιο υποκ εννοείται για το απαρέμφατο;Τινά ή υμάς;; Ή καποιο άλλο;Αναφέρομαι παντα σε επίπεδο πανελληνίων...Ευχαριστώ!

Σ' αυτή την περίπτωση το παραλειπόμενο υποκ. του απαρεμφάτου εννοείται όταν:
1. Εξυπακούεται από το γλωσσικό περιβάλλον, κυρίως απ' ό,τι προηγείται.
2. Είναι γενικό και αόριστο: π.χ. τινά, τινάς, ἡμᾶς (όχι ὑμᾶς), τοὺς ἀνθρώπους.
3. Ταυτίζεται με το (κατά γενική, δοτική ή αιτιατική) αντικείμενο του ρήματος εξάρτησης. Συχνά, μάλιστα, όταν το αντικ. του ρ. βρίσκεται σε γενική ή δοτική, παρατηρούμε ότι το κατηγορούμενο, οι ονοματικοί ομοιόπτωτοι προσδιορισμοί και οι μετοχές που αναφέρονται στο υποκ. του απαρ. τίθενται άλλοτε σε αιτιατική, συμφωνώντας με το εννοούμενο υποκ. του απαρ., και άλλοτε σε γενική ή δοτική, συμφωνώντας καθ' έλξη με το αντικ. του ρήματος.

[kiki14]

Κατ'αρχάς συγγνώμη για το λάθος μου σχετικά με το φύλο Ευχαριστώ για τη διευκρίνιση!Σχετικά με την άλλη ερώτησή μου για την απρόσωπη σύνταξγ τι έχεις να πεις;

[kiki14]

Δεν πρόλαβα να δώ την απάντησή σου και έθεσα το ερώτημά μου προφανώς ενώ απαντούσες!Το συμπέρασμα είναι ότι σε κάθε τέτοια περίπτωση η απάντηση δεν είναι απαραίτητα κοινή και θα πρέπει να προσέξουμε αυτά που προανέφερες για να καταλάβουμε τι απόλα ισχυει εν προκειμένω,σωστά;

[kiki14]

Γιατί όμως αποκλείεται σε περίπτωση που το υποκ είναι γενικό και αόριστο,όπως είπες,να εννοηθεί το υμάς;Όποιο απο αυτά που προτείνεις και να βάλουμε είναι σωστό για τον εξεταστή σε επίπεδο εξετάσεων;

Και σχετικά με όσα γράφεις  στην τρίτη περίπτωση,εξακολουθείς να αναφέρεσαι σε απρόσωπη σύνταξη;Γιατί λες για αντικείμενο του ρήματος εξάρτησης,δηλαδή κάποιου απρόσωπου;;;Μπορεί να έχει ένα απρόσωπο αντικείμενο;

[Sali]

Δεν πρόλαβα να δώ την απάντησή σου και έθεσα το ερώτημά μου προφανώς ενώ απαντούσες!Το συμπέρασμα είναι ότι σε κάθε τέτοια περίπτωση η απάντηση δεν είναι απαραίτητα κοινή και θα πρέπει να προσέξουμε αυτά που προανέφερες για να καταλάβουμε τι απόλα ισχυει εν προκειμένω,σωστά;

Σωστά.

[Sali]

Γιατί όμως αποκλείεται σε περίπτωση που το υποκ είναι γενικό και αόριστο,όπως είπες,να εννοηθεί το υμάς;

Το α΄πρόσωπο είναι κατάλληλο για τη δήλωση της γενίκευσης, ενώ το β΄ πρόσωπο εξειδικεύει.

Όποιο απο αυτά που προτείνεις και να βάλουμε είναι σωστό για τον εξεταστή σε επίπεδο εξετάσεων;

Αν αναφέρεσαι στα τινά, τινάς, τοὺς ἀνθρώπους, ναι, είναι το ίδιο σωστά. Αλλά ως προς τον αριθμό (ενικός ή πληθυντικός) είναι πιθανό να δεσμεύεσαι από κάποιο κατηγορούμενο ή ονοματικό προσδιορισμό ομοιόπτωτο ή από μετοχή που αναφέρεται στο εννοούμενο υποκ. του απαρεμφάτου.

Και σχετικά με όσα γράφεις  στην τρίτη περίπτωση,εξακολουθείς να αναφέρεσαι σε απρόσωπη σύνταξη;Γιατί λες για αντικείμενο του ρήματος εξάρτησης,δηλαδή κάποιου απρόσωπου;;;Μπορεί να έχει ένα απρόσωπο αντικείμενο;

Έχεις δίκιο. Εδώ ξεχάστηκα και έγραψα για προσωπικά ρήματα.