Αρχαία Ελληνικά: Σύνταξη

[Sali]

Να προσθέσω πως αυτή η σημείωση, όπως και οι άλλες τέσσερις, αναφέρονται στη χρονική μετοχή. Ο Albert Rijksbaron αναφέρει την περίπτωση ως σημείωση στην επιρρηματική μετοχή γενικότερα. Διαφοροποιούνται όμως σαφώς οι Smyth και Goodwin, οι οποίοι περιλαμβάνουν αυτές τις συντάξεις στην πραγμάτευσή τους γύρω από την επιθετική μετοχή, αλλά εξακολουθώ να μην καταλαβαίνω γιατί.

Πάντως, για μένα φαίνεται πως ξεκαθάρισε ένα τοπίο που ήταν για χρόνια θολό. Στις εμπρόθετες αυτές εκφράσεις χρόνου η μετοχή πρέπει να λογίζεται ως χρονική (από την καταγωγή της), η δε προσθήκη της πρόθεσης να καθιστά τη χρονική σχέση ακριβέστερη. Ελπίζω να μην κάνω λάθος.

[PDE ads]

[apri]

Διαφοροποιούνται όμως σαφώς οι Smyth και Goodwin, οι οποίοι περιλαμβάνουν αυτές τις συντάξεις στην πραγμάτευσή τους γύρω από την επιθετική μετοχή, αλλά εξακολουθώ να μην καταλαβαίνω γιατί.

Nαι, αλλά κατά τη γνώμη μου, δεν είναι καθόλου πειστικοί, γιατί η πρόθεση δεν συντάσσεται μόνο με το ουσιαστικό, αλλά με όλη τη μετοχική φράση.

[primus inter pares]

Ει γαρ ωφελον οιοι τε ειναι οι πολλοι τα μεγιστα κακα εξεργαζεσθαι. Ποια είναι η αναλυτική σύνταξη της πρότασης;

[Sali]

Εδώ έχεις κύρια πρόταση επιθυμίας με ευχετική οριστική (ευχή ανεκπλήρωτη). Το οἷοί τ' εἶναι αντικ. του ὤφελον (ή μόνο το εἶναι και το οἷοι κατηγορούμενο). Το οἱ πολλοὶ υποκ. και του ρ. και του απαρεμφ. Το ἐξεργάζεσθαι αντικ. του οἷοί τ' εἶναι ή απαρ. της αναφοράς (ή του αποτελέσματος) από το οἷοι. Το κακὰ σύστοιχο αντικ. του ἐξεργάζεσθαι.

[PDE ads]

[primus inter pares]

Εδώ έχεις κύρια πρόταση επιθυμίας με ευχετική οριστική (ευχή ανεκπλήρωτη). Το οἷοί τ' εἶναι αντικ. του ὤφελον (ή μόνο το εἶναι και το οἷοι κατηγορούμενο). Το οἱ πολλοὶ υποκ. και του ρ. και του απαρεμφ. Το ἐξεργάζεσθαι αντικ. του οἷοί τ' εἶναι ή απαρ. της αναφοράς (ή του αποτελέσματος) από το οἷοι. Το κακὰ σύστοιχο αντικ. του ἐξεργάζεσθαι.

Ευχαριστώ πολύ!!!

[Dwrina]

Έγραψε ο Sali: ενώ σε όσα παραδείγματα δοτικής απόλυτης γνωρίζω, κάτι τέτοιο δεν στέκει: Ξενοφ. ΚΑ VI, 3, 10 Ξενοφῶντι πορευομένῳ οἱ ἱππεῖς ἐντυγχάνουσι πρεσβύταις.

Το Ξενοφῶντι πορευομένῳ το θεωρείτε δοτική απόλυτη; Και εγώ έτσι το θεωρούσα, μέχρι που ανακάλυψα ότι τα συντακτικά (τουλάχιστον αυτά που έχω διαβάσει), εκτός από το συντακτικό του Γρηγορόπουλου, ο οποίος το έχει στις δοτικές απολύτους, το δίνουν ως παράδειγμα δοτικής προσωπικής της αναφοράς με μετοχή. Το έλεγξα και στον Smyth  και το αναφέρει και αυτός στην δοτική προσωπική (1498).

[Dwrina]

Στην πρόταση  τῷ γὰρ πλήθει τῶν Πλαταιῶν οὐ βουλομένῳ ἦν τῶν Ἀθηναίων ἀφίστασθαι  το ἀφίστασθαι είναι υποκείμενο στο βουλομένῳ ἦν; Δεν έχω δει πουθενά να αναφέρεται κάτι τέτοιο, αλλά, αν δεν είναι, ποιο είναι το υποκείμενο;

[Sali]

Έγραψε ο Sali: ενώ σε όσα παραδείγματα δοτικής απόλυτης γνωρίζω, κάτι τέτοιο δεν στέκει: Ξενοφ. ΚΑ VI, 3, 10 Ξενοφῶντι πορευομένῳ οἱ ἱππεῖς ἐντυγχάνουσι πρεσβύταις.

Το Ξενοφῶντι πορευομένῳ το θεωρείτε δοτική απόλυτη; Και εγώ έτσι το θεωρούσα, μέχρι που ανακάλυψα ότι τα συντακτικά (τουλάχιστον αυτά που έχω διαβάσει), εκτός από το συντακτικό του Γρηγορόπουλου, ο οποίος το έχει στις δοτικές απολύτους, το δίνουν ως παράδειγμα δοτικής προσωπικής της αναφοράς με μετοχή. Το έλεγξα και στον Smyth  και το αναφέρει και αυτός στην δοτική προσωπική (1498).

Δεν έχεις άδικο. Τόσο ο Smyth όσο και οι περισσότεροι μελετητές δεν δέχονται την ύπαρξη δοτικής απόλυτης. Από τους δικούς μας τη δέχεται και ο Μπαχαράκης, αλλά, όσο ξέρω, δεν υποστηρίζεται από τις αυθεντίες. Τη συγκεκριμένη δοτική ο Smyth την ονομάζει "dative of the person intrested", αλλά παρατηρώ ότι δεν επικρατεί ομοφωνία σχετικά με τον χαρακτηρισμό τέτοιων δοτικών. Αυτό σημαίνει ότι προσπαθούν να τις εντάξουν κάπου, αλλά δεν συμφωνούν, γιατί η σχέση της δοτικής με την πρόταση είναι εξαιρετικά χαλαρή. Γενικώς, πάντως, υπάρχει η τάση να την κατατάσσουν στη δοτική προσωπική.

Το βέβαιο είναι,στο συγκεκριμένο παράδειγμα, ότι η μετοχή είναι χρονική. Άλλο τόσο βέβαιο είναι ότι το Ξενοφῶντι είναι υποκείμενο της μετοχής. Ως εδώ εγώ τουλάχιστον δεν βλέπω διαφορά με το: Ξενοφῶντος πορευομένου, γι' αυτό και μιλάω για δοτική απόλυτη· μου είναι αδύνατον να εντάξω τη δοτική ως όρο της πρότασης, ώστε η μετοχή να θεωρηθεί συνημμένη. Αλλά δεν είμαι απόλυτος· καλό είναι να ακουστούν κι άλλες γνώμες.

Να προσθέσω και κάτι που παρατήρησα τώρα και που θεωρώ σημαντικό: στη συντριπτική πλειονότητα των παραδειγμάτων αυτής της κατηγορίας η δοτική δηλώνει πρόσωπο και σπανίως πράγμα. Ίσως γι' αυτό οι μελετητές επιμένουν να την κατατάσσουν στη δοτική προσωπική.

[Sali]

Στην πρόταση  τῷ γὰρ πλήθει τῶν Πλαταιῶν οὐ βουλομένῳ ἦν τῶν Ἀθηναίων ἀφίστασθαι  το ἀφίστασθαι είναι υποκείμενο στο βουλομένῳ ἦν; Δεν έχω δει πουθενά να αναφέρεται κάτι τέτοιο, αλλά, αν δεν είναι, ποιο είναι το υποκείμενο;

Το ἀφίστασθαι είναι αντικείμενο της μετοχής βουλομένῳ, που είναι κατηγορηματική. Δεν υπάρχει λόγος να πάρεις το βουλομένῳ ἦν ως περίφραση, και μάλιστα απρόσωπη. Όμοια και στο άλλο παράδειγμα από τον Θουκυδίδη (ΙΙ, 60, 1) καὶ προσδεχομένῳ μοι τὰ τῆς ὀργῆς ὑμῶν, το τὰ τῆς ὀργῆς είναι αντικ. της μετοχής.

[erietta]

Στην πρόταση  τῷ γὰρ πλήθει τῶν Πλαταιῶν οὐ βουλομένῳ ἦν τῶν Ἀθηναίων ἀφίστασθαι  το ἀφίστασθαι είναι υποκείμενο στο βουλομένῳ ἦν; Δεν έχω δει πουθενά να αναφέρεται κάτι τέτοιο, αλλά, αν δεν είναι, ποιο είναι το υποκείμενο;

Λοιπόν, με βάση το συντακτικό του Γρηγορόπουλου, τῷ πλήθει είναι δοτική προσωπική ηθική.  Αυτή εκφράζει το πρόσωπο που συμμετέχει συναισθηματικά σε ό,τι εκφράζεται στην πρόταση, π.χ. χαίρεται ή λυπάται, κλπ. "Με τη δοτική αυτή συντάσσονται ομοιόπτωτα και οι κατηγορηματικές μετοχές βουλομένω, θέλοντι, αχθομένω, ηδομένω, προσδεχομένω και το επίθετο ασμένω με τις οποίες αποτυπώνεται παραστατικότερα η συναισθηματική φόρτιση της δοτικής προσωπικής. η δοτική αυτών των μετοχών μαζί με την δοτική ηθική και τα ρήματα ειμί ή γίγνομαι αποτελούν περίφραση που ισοδυναμεί με το αντίστοιχο της μετοχής ρήμα. Π.χ.
οὐκ ἦν βουλομένῳ τῷ πλήθει = ουκ εβούλετο το πληθος.", Γρηγορόπουλος, Η σύνταξη του αρχαίου ελληνικού λόγου, σελ. 148-149.

Άρα με βάση τα παραπάνω, το αφίστασθαι πρέπει να θεωρηθεί ως αντικείμενο στην εννοούμενη περίφραση "ουκ εβούλετο το πληθος".
Αυτές είναι οι δυσκολίες του Θουκυδίδη....Αλλά αν το σκεφθεί κανείς είναι σαν την σημερινή έκφραση "δεν ήταν επιθυμητό από το πλήθος να ...
Ελπίζω να μην κάνω λάθος, γιατί κι εγώ δεν είχα δει ξανά κάτι τέτοιο...

[Sali]

Άρα με βάση τα παραπάνω, το αφίστασθαι πρέπει να θεωρηθεί ως αντικείμενο στην εννοούμενη περίφραση "ουκ εβούλετο το πληθος".

Όντως η περίφραση ισοδυναμεί με το: τὸ πλῆθος οὐκ ἐβούλετο, αλλά δεν είναι ανάγκη να γίνει αυτό, για να συντάξουμε το απαρέμφατο· και μόνη της η κατηγορηματική μετοχή φτάνει.

[primus inter pares]

Ολιγου δειν απεθανον. Ποια είναι η σύνταξη εδώ;

[MARKOS]

Επιρρηματικός του χρονου είναι το ολίγου δειν

[apri]

Ολιγου δειν απεθανον. Ποια είναι η σύνταξη εδώ;

Το "ολίγου δειν" είναι απόλυτο απαρέμφατο. Ο Smyth θεωρεί ότι εκφράζει σκοπό. Περαιτέρω συντακτική ανάλυση δεν είθισται να γίνεται στα απόλυτα απαρέμφατα.